Δημήτρης Μαυρόπουλος : «Τα ʽΣκουπίδιαʼ καθρεφτίζουν την καθημερινότητά μας»
19/08/2007 09:50
Ένα σπονδυλωτό έργο με επιθεωρησιακή δομή και σατιρικά κείμενα είναι «Τα σκουπίδια» του Γιάννη Ξανθούλη, που παρουσιάζονται από το ΔΗΠΕΘΕ Βέροιας σε σκηνοθεσία Δημήτρη Μαυρόπουλου στις 22 Αυγούστου στο Θέατρο Δάσους. Ο σκηνοθέτης -και πρωταγωνιστής του έργου- μιλά στο «ανταrte».
Συνέντευξη Κυριακή Τσολάκη
Πόσο χρήσιμα μπορεί να μας είναι τα... «σκουπίδια»; Στην καθημερινή μας ζωή θέλουμε να τα ξεφορτωθούμε όσο πιο γρήγορα γίνεται, όταν όμως αυτά μετατρέπονται σε κείμενο και μάλιστα από τον Γιάννη Ξανθούλη, τότε ίσως μας βοηθούν να εξαγάγουμε τα πιο χρήσιμα συμπεράσματα για τη φαιδρή καθημερινότητά μας. Ο λόγος ασφαλώς για το γνωστό θεατρικό έργο του πολυγραφότατου συγγραφέα, που φέτος ανεβαίνει από το ΔΗΠΕΘΕ Βέροιας σε σκηνοθεσία Δημήτρη Μαυρόπουλου. Στη Θεσσαλονίκη θα έχουμε την ευκαιρία να δούμε την παράσταση στις 22 Αυγούστου στο Θέατρο Δάσους. Με αφορμή την παρουσίασή της ο σκηνοθέτης μιλά για την ξεκαρδιστική αυτή σάτιρα, αλλά και για τον τρόπο που δούλεψε.
Πώς θα περιγράφατε το έργο;
Τα σκουπίδια είναι ένα σατιρικό κείμενο που γράφτηκε πριν από 21 χρόνια. Ο Ξανθούλης, όπως λέει κι ο ίδιος, δεν ήθελε να γίνει προφήτης και δεν πίστευε ότι το έργο θα αντέξει πάνω από έξι μήνες. Όμως άντεξε για πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Φαίνεται ότι εμείς οι Έλληνες δυστυχώς δεν έχουμε αλλάξει συνήθειες, αλλά ούτε και τρόπο σκέψης. Δεν εξηγείται αλλιώς το γεγονός ότι το κείμενο καθρεφτίζει την πραγματικότητα της καθημερινότητάς μας. Βλέπουμε μέσα από μια γιορτή των σκουπιδιών να παρελαύνουν διάφοροι άνθρωποι. Η υπόθεση εκτυλίσσεται μια μέρα του 2107, στη διάρκεια της οποίας πραγματοποιείται μια γιορτή, ένα προσκλητήριο αναμνήσεων. Μεταξύ των ηρώων είναι μια μάνα με τον θυρωρό γιο της, ο Οδυσσέας ο κλέφτης που πουλάει ηθική, μια νοσοκόμα που εργάζεται αποκλειστική στο ΕΣΥ, ένα γκαρσόνι που κάνει τρεις δουλειές για να ζήσει την οικογένειά του. Είναι μια πικρή κωμωδία, που όμως έχει πάρα πολύ γέλιο.
Πού αποδίδετε το γεγονός ότι δεν έχει ανεβεί πολλές φορές;
Είναι αλήθεια ότι το έργο δεν είχε την αποδοχή που θα του άξιζε. Φαίνεται ότι σήμερα η εποχή μας το ζητάει περισσότερο. Ίσως και να είναι πιο επίκαιρο. Νομίζω ότι η επιλογή δεν πρέπει να γίνεται με βάση το αν ένα κείμενο είναι παλιό ή νεότερο. Είναι θέμα φωτός. Το συγκεκριμένο έργο φωτίζει πολλές πτυχές της ανθρώπινης καθημερινότητας. Πίστεψα πολύ τόσο σʼ αυτό όσο και στην παραγωγή του ΔΗΠΕΘΕ Βέροιας και θεώρησα ότι ανταποκρίνεται στη σημερινή πραγματικότητα.
Η σκηνοθεσία χρειάζεται να είναι προσεκτική ως προς την τήρηση ισορροπιών;
Εάν η σκηνοθεσία ξεφύγει σε υπερβολές και προσπαθήσει να φωτίσει αυτό το κείμενο -που είναι σουρεαλιστικό- με σημερινά αστειάκια, τότε το αποτέλεσμα θα είναι επικίνδυνα κακό. Εάν επικεντρωθείς στην αλήθεια του κειμένου, που είναι τεράστια, τα πράγματα είναι πολύ πιο απλά. Προχώρησα σε αρκετές περικοπές, και σε επίπεδο φράσεων αλλά και σε επίπεδο σκηνών. Το έργο ξεπερνούσε τις δυόμισι ώρες. Θα μπορούσαμε να το χαρακτηρίσουμε ως ένα έπος της σάτιρας. Κατορθώσαμε να το μετατρέψουμε σε μια πολύ σφιχτή παράσταση με γοργό ρυθμό, για να διαδέχονται τα πράγματα το ένα το άλλο. Θεωρούμε ότι έχουμε γιορτή και όχι μνημόσυνο. Μας ενδιέφερε η παράσταση να αποπνέει ένα πολύ ευχάριστο κλίμα.
Με τον συγγραφέα συνεργαστήκατε;
Έκανα τις προτάσεις μου και του ζήτησα κάποια πράγματα. Δέχτηκε χωρίς ενδοιασμούς κάποιες υποδείξεις μου, χάρηκε για αυτές, συμφώνησε να γίνουν ορισμένες αλλαγές. Τον ευχαριστώ δημόσια για την εμπιστοσύνη του, αλλά και για την άριστη συνεργασία που είχαμε.
Τι σας ενδιέφερε να αναδείξετε μέσα από την παράσταση;
Ότι σήμερα το μεγαλύτερο όπλο του ανθρώπου είναι η γνώση του και το μυαλό του. Δυστυχώς, φαίνεται ότι το δεύτερο δεν το βάζουμε να δουλέψει. Στο κείμενο του Γιάννη Ξανθούλη μεταξύ σοβαρού και αστείου λέγονται τα πιο καίρια πράγματα. Γίνεται η ανατροπή της πραγματικότητας με πολύ χιουμοριστικό τρόπο.
Εάν αφυδατώσουμε το χιούμορ και τη σουρεάλ στιγμή του συγγραφέα, θα συνειδητοποιήσουμε ότι επί της ουσίας στην παράσταση βλέπουμε τα χάλια μας και γελάμε. Με ενδιέφερε να αναδείξω τα πιο πικρά σημεία του έργου, που προκαλούν και το περισσότερο γέλιο. Όπως προανέφερα, πρόκειται για ένα προσκλητήριο αναμνήσεων. Πρέπει να ανακαλέσουμε στη μνήμη μας τα πιο τρυφερά πράγματα και τα πιο αθώα και να αφήσουμε στην άκρη το επιτηδευμένο. Δυστυχώς, σήμερα ζούμε στην εποχή του εγώ κι όχι του εμείς. Αυτό είναι πολύ κακό. Βρισκόμαστε στην περίοδο της εικόνας. Μας ενδιαφέρει να φαινόμαστε και να δείχνουμε κάτι άλλο από αυτό που είμαστε και γιʼ αυτό στην κοινωνία μας υπάρχει αυτή η ψευτιά και η υποκρισία. Δεν είναι τυχαίο ότι όλες οι σχέσεις είναι μετέωρες και ξένες μεταξύ τους, είτε σε οικογενειακό είτε σε διαπροσωπικό επίπεδο.
Γιατί θεωρείτε ότι σήμερα δεν βάζουμε το μυαλό μας να δουλέψει;
Στην επιστήμη υπάρχουν μεγάλα μυαλά που εξελίσσονται σωστά. Στην κοινωνική και πολιτική μας συμπεριφορά όμως έχουμε γίνει μόνο δέκτες και όχι πομποί. Για παράδειγμα, στην πολιτική με καλύπτει η ρήση του Μπρεχτ που λέει: «Είμαι αφέντης όσο μου το επιτρέπει ο δούλος μου». Στη σημερινή εποχή βλέπουμε να γίνονται πολλά λάθη από τους πολιτικούς μας. Παρʼ όλα αυτά δεν είμαστε πιο αυστηροί μαζί τους, δεν βάζουμε το μυαλό μας να οδηγήσει τα πράγματα εκεί που θέλουμε και όχι εκεί που θέλουν οι άλλοι. Αρκούμαστε απλά στο να τρέχουμε πίσω από τα γεγονότα... Όταν όμως λειτουργούμε έτσι, χωρίς την κριτική ματιά μας απέναντι στη ζωή, σημαίνει ότι είμαστε αδρανείς ως προς το μυαλό μας.
Σκηνοθετείτε την παράσταση και ταυτόχρονα παίζετε σʼ αυτή. Πόσο δύσκολο είναι;
Όταν το 2003 ανέβηκε το ίδιο κείμενο στο Θέατρο Αθήναιον σε σκηνοθεσία Γιάννη Μπέζου, έπαιξα τον Οδυσσέα, που υποδύομαι και τώρα. Θεώρησα ότι ο συγκεκριμένος ρόλος ήταν μια δοκιμασμένη συνταγή και ίσως γιʼ αυτό ανέλαβα την ευθύνη της σκηνοθεσίας ολόκληρου του έργου. Αν είχα μεγαλύτερη υποκριτική συμμετοχή, δεν θα το έκανα. Δεν είμαι απʼ αυτούς που πιστεύουν ότι μπορείς να τα κάνεις όλα ταυτόχρονα.
Πολλοί συνάδελφοί σας το επιχειρούν...
Θεωρώ ότι είναι διαφορετική η ματιά σου όταν βρίσκεσαι πάνω στη σκηνή και διαφορετική όταν είσαι κάτω. Νομίζω ότι δεν γίνονται και τα δύο ταυτόχρονα. Μπορεί και να κάνω λάθος. Τουλάχιστον από την πλευρά μου νιώθω αδυναμία. Όσο για αυτούς που τα καταφέρνουν; Θαυμάζω το θάρρος τους!
Ταυτότητα παράστασης
ΔΗΠΕΘΕ Βέροιας
Γιάννη Ξανθούλη
«Τα σκουπίδια»
Θέατρο Δάσους
22 Αυγούστου
9.00 μ.μ.
Σκηνοθεσία: Δημήτρης Μαυρόπουλος
Μουσική: Γιάννης Ζουγανέλης
Σκηνικά: Αντώνης Στεφανόπουλος
Κοστούμια: Ιωάννα Στεφανοπούλου
Χορογραφίες: Ζωή Κολλάτου
Παίζουν: Ειρήνη Κουμαριανού, Δημήτρης Μαυρόπουλος, Γιώργος Λέφας, Έλενα Κρίτα, Παύλος Ευαγγελόπουλος, Ζώγια Σεβαστιανού, Γιάννης Στόλλας, Σταύρος Καραγιάννης, Γιάννα Ζιάννη, Μομώ Βλάχου, Μυρσίνη Χρυσοχοΐδου, Ηλέκτρα Γωνιάδου, Ελένη Θυμιοπούλου.
Ένα σπονδυλωτό έργο με επιθεωρησιακή δομή και σατιρικά κείμενα είναι «Τα σκουπίδια» του Γιάννη Ξανθούλη, που παρουσιάζονται από το ΔΗΠΕΘΕ Βέροιας σε σκηνοθεσία Δημήτρη Μαυρόπουλου στις 22 Αυγούστου στο Θέατρο Δάσους. Ο σκηνοθέτης -και πρωταγωνιστής του έργου- μιλά στο «ανταrte».
Συνέντευξη Κυριακή Τσολάκη
Πόσο χρήσιμα μπορεί να μας είναι τα... «σκουπίδια»; Στην καθημερινή μας ζωή θέλουμε να τα ξεφορτωθούμε όσο πιο γρήγορα γίνεται, όταν όμως αυτά μετατρέπονται σε κείμενο και μάλιστα από τον Γιάννη Ξανθούλη, τότε ίσως μας βοηθούν να εξαγάγουμε τα πιο χρήσιμα συμπεράσματα για τη φαιδρή καθημερινότητά μας. Ο λόγος ασφαλώς για το γνωστό θεατρικό έργο του πολυγραφότατου συγγραφέα, που φέτος ανεβαίνει από το ΔΗΠΕΘΕ Βέροιας σε σκηνοθεσία Δημήτρη Μαυρόπουλου. Στη Θεσσαλονίκη θα έχουμε την ευκαιρία να δούμε την παράσταση στις 22 Αυγούστου στο Θέατρο Δάσους. Με αφορμή την παρουσίασή της ο σκηνοθέτης μιλά για την ξεκαρδιστική αυτή σάτιρα, αλλά και για τον τρόπο που δούλεψε.
Πώς θα περιγράφατε το έργο;
Τα σκουπίδια είναι ένα σατιρικό κείμενο που γράφτηκε πριν από 21 χρόνια. Ο Ξανθούλης, όπως λέει κι ο ίδιος, δεν ήθελε να γίνει προφήτης και δεν πίστευε ότι το έργο θα αντέξει πάνω από έξι μήνες. Όμως άντεξε για πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Φαίνεται ότι εμείς οι Έλληνες δυστυχώς δεν έχουμε αλλάξει συνήθειες, αλλά ούτε και τρόπο σκέψης. Δεν εξηγείται αλλιώς το γεγονός ότι το κείμενο καθρεφτίζει την πραγματικότητα της καθημερινότητάς μας. Βλέπουμε μέσα από μια γιορτή των σκουπιδιών να παρελαύνουν διάφοροι άνθρωποι. Η υπόθεση εκτυλίσσεται μια μέρα του 2107, στη διάρκεια της οποίας πραγματοποιείται μια γιορτή, ένα προσκλητήριο αναμνήσεων. Μεταξύ των ηρώων είναι μια μάνα με τον θυρωρό γιο της, ο Οδυσσέας ο κλέφτης που πουλάει ηθική, μια νοσοκόμα που εργάζεται αποκλειστική στο ΕΣΥ, ένα γκαρσόνι που κάνει τρεις δουλειές για να ζήσει την οικογένειά του. Είναι μια πικρή κωμωδία, που όμως έχει πάρα πολύ γέλιο.
Πού αποδίδετε το γεγονός ότι δεν έχει ανεβεί πολλές φορές;
Είναι αλήθεια ότι το έργο δεν είχε την αποδοχή που θα του άξιζε. Φαίνεται ότι σήμερα η εποχή μας το ζητάει περισσότερο. Ίσως και να είναι πιο επίκαιρο. Νομίζω ότι η επιλογή δεν πρέπει να γίνεται με βάση το αν ένα κείμενο είναι παλιό ή νεότερο. Είναι θέμα φωτός. Το συγκεκριμένο έργο φωτίζει πολλές πτυχές της ανθρώπινης καθημερινότητας. Πίστεψα πολύ τόσο σʼ αυτό όσο και στην παραγωγή του ΔΗΠΕΘΕ Βέροιας και θεώρησα ότι ανταποκρίνεται στη σημερινή πραγματικότητα.
Η σκηνοθεσία χρειάζεται να είναι προσεκτική ως προς την τήρηση ισορροπιών;
Εάν η σκηνοθεσία ξεφύγει σε υπερβολές και προσπαθήσει να φωτίσει αυτό το κείμενο -που είναι σουρεαλιστικό- με σημερινά αστειάκια, τότε το αποτέλεσμα θα είναι επικίνδυνα κακό. Εάν επικεντρωθείς στην αλήθεια του κειμένου, που είναι τεράστια, τα πράγματα είναι πολύ πιο απλά. Προχώρησα σε αρκετές περικοπές, και σε επίπεδο φράσεων αλλά και σε επίπεδο σκηνών. Το έργο ξεπερνούσε τις δυόμισι ώρες. Θα μπορούσαμε να το χαρακτηρίσουμε ως ένα έπος της σάτιρας. Κατορθώσαμε να το μετατρέψουμε σε μια πολύ σφιχτή παράσταση με γοργό ρυθμό, για να διαδέχονται τα πράγματα το ένα το άλλο. Θεωρούμε ότι έχουμε γιορτή και όχι μνημόσυνο. Μας ενδιέφερε η παράσταση να αποπνέει ένα πολύ ευχάριστο κλίμα.
Με τον συγγραφέα συνεργαστήκατε;
Έκανα τις προτάσεις μου και του ζήτησα κάποια πράγματα. Δέχτηκε χωρίς ενδοιασμούς κάποιες υποδείξεις μου, χάρηκε για αυτές, συμφώνησε να γίνουν ορισμένες αλλαγές. Τον ευχαριστώ δημόσια για την εμπιστοσύνη του, αλλά και για την άριστη συνεργασία που είχαμε.
Τι σας ενδιέφερε να αναδείξετε μέσα από την παράσταση;
Ότι σήμερα το μεγαλύτερο όπλο του ανθρώπου είναι η γνώση του και το μυαλό του. Δυστυχώς, φαίνεται ότι το δεύτερο δεν το βάζουμε να δουλέψει. Στο κείμενο του Γιάννη Ξανθούλη μεταξύ σοβαρού και αστείου λέγονται τα πιο καίρια πράγματα. Γίνεται η ανατροπή της πραγματικότητας με πολύ χιουμοριστικό τρόπο.
Εάν αφυδατώσουμε το χιούμορ και τη σουρεάλ στιγμή του συγγραφέα, θα συνειδητοποιήσουμε ότι επί της ουσίας στην παράσταση βλέπουμε τα χάλια μας και γελάμε. Με ενδιέφερε να αναδείξω τα πιο πικρά σημεία του έργου, που προκαλούν και το περισσότερο γέλιο. Όπως προανέφερα, πρόκειται για ένα προσκλητήριο αναμνήσεων. Πρέπει να ανακαλέσουμε στη μνήμη μας τα πιο τρυφερά πράγματα και τα πιο αθώα και να αφήσουμε στην άκρη το επιτηδευμένο. Δυστυχώς, σήμερα ζούμε στην εποχή του εγώ κι όχι του εμείς. Αυτό είναι πολύ κακό. Βρισκόμαστε στην περίοδο της εικόνας. Μας ενδιαφέρει να φαινόμαστε και να δείχνουμε κάτι άλλο από αυτό που είμαστε και γιʼ αυτό στην κοινωνία μας υπάρχει αυτή η ψευτιά και η υποκρισία. Δεν είναι τυχαίο ότι όλες οι σχέσεις είναι μετέωρες και ξένες μεταξύ τους, είτε σε οικογενειακό είτε σε διαπροσωπικό επίπεδο.
Γιατί θεωρείτε ότι σήμερα δεν βάζουμε το μυαλό μας να δουλέψει;
Στην επιστήμη υπάρχουν μεγάλα μυαλά που εξελίσσονται σωστά. Στην κοινωνική και πολιτική μας συμπεριφορά όμως έχουμε γίνει μόνο δέκτες και όχι πομποί. Για παράδειγμα, στην πολιτική με καλύπτει η ρήση του Μπρεχτ που λέει: «Είμαι αφέντης όσο μου το επιτρέπει ο δούλος μου». Στη σημερινή εποχή βλέπουμε να γίνονται πολλά λάθη από τους πολιτικούς μας. Παρʼ όλα αυτά δεν είμαστε πιο αυστηροί μαζί τους, δεν βάζουμε το μυαλό μας να οδηγήσει τα πράγματα εκεί που θέλουμε και όχι εκεί που θέλουν οι άλλοι. Αρκούμαστε απλά στο να τρέχουμε πίσω από τα γεγονότα... Όταν όμως λειτουργούμε έτσι, χωρίς την κριτική ματιά μας απέναντι στη ζωή, σημαίνει ότι είμαστε αδρανείς ως προς το μυαλό μας.
Σκηνοθετείτε την παράσταση και ταυτόχρονα παίζετε σʼ αυτή. Πόσο δύσκολο είναι;
Όταν το 2003 ανέβηκε το ίδιο κείμενο στο Θέατρο Αθήναιον σε σκηνοθεσία Γιάννη Μπέζου, έπαιξα τον Οδυσσέα, που υποδύομαι και τώρα. Θεώρησα ότι ο συγκεκριμένος ρόλος ήταν μια δοκιμασμένη συνταγή και ίσως γιʼ αυτό ανέλαβα την ευθύνη της σκηνοθεσίας ολόκληρου του έργου. Αν είχα μεγαλύτερη υποκριτική συμμετοχή, δεν θα το έκανα. Δεν είμαι απʼ αυτούς που πιστεύουν ότι μπορείς να τα κάνεις όλα ταυτόχρονα.
Πολλοί συνάδελφοί σας το επιχειρούν...
Θεωρώ ότι είναι διαφορετική η ματιά σου όταν βρίσκεσαι πάνω στη σκηνή και διαφορετική όταν είσαι κάτω. Νομίζω ότι δεν γίνονται και τα δύο ταυτόχρονα. Μπορεί και να κάνω λάθος. Τουλάχιστον από την πλευρά μου νιώθω αδυναμία. Όσο για αυτούς που τα καταφέρνουν; Θαυμάζω το θάρρος τους!
Ταυτότητα παράστασης
ΔΗΠΕΘΕ Βέροιας
Γιάννη Ξανθούλη
«Τα σκουπίδια»
Θέατρο Δάσους
22 Αυγούστου
9.00 μ.μ.
Σκηνοθεσία: Δημήτρης Μαυρόπουλος
Μουσική: Γιάννης Ζουγανέλης
Σκηνικά: Αντώνης Στεφανόπουλος
Κοστούμια: Ιωάννα Στεφανοπούλου
Χορογραφίες: Ζωή Κολλάτου
Παίζουν: Ειρήνη Κουμαριανού, Δημήτρης Μαυρόπουλος, Γιώργος Λέφας, Έλενα Κρίτα, Παύλος Ευαγγελόπουλος, Ζώγια Σεβαστιανού, Γιάννης Στόλλας, Σταύρος Καραγιάννης, Γιάννα Ζιάννη, Μομώ Βλάχου, Μυρσίνη Χρυσοχοΐδου, Ηλέκτρα Γωνιάδου, Ελένη Θυμιοπούλου.
