Με τη θεματική «Εποχή για ήρωες» και τιμώμενο καλλιτέχνη τον Πέτρο Χριστούλια επιστρέφει το επόμενο Σαββατοκύριακο η Comic N’ Play, το ετήσιο ραντεβού των Ελλήνων δημιουργών κόμικς στη Θεσσαλονίκη. Για τρεις ημέρες, η Αποθήκη Γ’ στο λιμάνι θα πλημμυρίσει από δημιουργούς και φίλους της ένατης τέχνης, σε ένα τριήμερο γεμάτο κόμικς, επιτραπέζια, εργαστήρια, εκθέσεις και μπαζάρ.

Η μακροβιότερη διοργάνωση κόμικς στη χώρα είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη Θεσσαλονίκη και τους δημιουργούς της. Ξεκίνησε σαν το όνειρο μίας παρέας φοιτητών που αγαπούσαν τα κόμικς και σήμερα αποτελεί σημείο αναφοράς για την ελληνική κοινότητα. 

Πρωτεργάτης ο Νίκος Δαλαμπύρας, ο οποίος τότε ήταν ένας δραστήριος φοιτητής της Αγγλικής φιλολογίας που μεταξύ άλλων λάτρευε τα κόμικς, δημοσίευε γελοιογραφίες σε φοιτητικές εφημερίδες και περιοδικά και εξέδιδε μόνος του τις ιστορίες του (φανζίν). Σήμερα είναι διοργανωτής και υπεύθυνος συντονισμού, δημιουργός κόμικς και εκδότης. Με αφορμή την 21η διοργάνωση, αφηγείται την ιστορία της στη «ΜτΚ», πώς δηλαδή από μία φοιτητική έκθεση κατέληξε να θεωρείται θεσμός, και εξηγεί τους λόγους που την κάνουν να ξεχωρίζει.

Από τον «Εικονοστρόβιλο» στην φοιτητική εβδομάδα

Η ιστορία ξεκινά το 1997, όταν η Θεσσαλονίκη είχε τον τίτλο της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας Ευρώπης, η χρονιά που για πρώτη φορά διοργανώθηκαν μαθήματα κόμικς στην πόλη. Ήταν μία εποχή που η δημοφιλία τους στην Ελλάδα ήταν περιορισμένη και ο κόσμος «αντιμετώπιζε με απαξίωση πιστεύοντας πως είναι μία παραφιλολογία που δεν αξίζει καλλιτεχνικά» όπως λέει χαρακτηριστικά ο κ. Δαλαμπύρας. Με αυτή την αφορμή όμως δόθηκε για πρώτη φορά η ευκαιρία να συσταθεί μία ομάδα που αποτελούνταν από νέους που αγαπούσαν τα κόμικς τόσο ως αναγνώστες όσο και ως δημιουργοί.

Το εργαστήριο διήρκησε ένα χρόνο και η ομάδα με δική της πρωτοβουλία αποφάσισε να το συνεχίσει αυτόνομα. Οι συναντήσεις τους μεταφέρθηκαν στο εντευκτήριο του τότε δήμου Αγίου Παύλου υπό την επιμέλεια του εικονογράφου Γιώργου Κωνσταντίνου. Η ομάδα που δημιουργήθηκε ονομάστηκε «Εικονοστρόβιλος» και αποτελούνταν από περίπου 25 δημιουργούς ανάμεσα στους οποίους ο Νίκος Δαλαμπύρας, ο Πάνος Κρητικός, ο Γιώργος Τσούκης κ.ά.

Την ίδια περίοδο ο Νίκος Δαλαμπύρας ήταν και διοργανωτής της φοιτητικής εβδομάδας η οποία επαναθεσμοθετήθηκε τότε στο πανεπιστήμιο. Σε αυτήν κατάφερε να εντάξει την πρώτη φοιτητική έκθεση κόμικς η οποία και έγινε πραγματικότητα το 2001, στη Φιλοσοφική Σχολή του ΑΠΘ. 

Απευθύνονταν αποκλειστικά σε φοιτητές και το κάλεσμα είχε γίνει με μικρά αυτοσχέδια αφισάκια στους χώρους του πανεπιστημίου. Από αυτούς που ανταποκρίθηκαν τότε, αρκετοί από τους οποίους σήμερα είναι αναγνωρίσιμοι και έχουν εκτενή εργογραφία τουλάχιστον μιας δεκαετίας. 

Ενδεικτικά αναφέρονται οι Πέτρος Χριστούλιας, Έφη Θεοδωροπούλου, Σοφία Σπυρλιάδου, Χρήστος Σταμπουλής, Σταύρος Κιουτσιούκης και Βασίλης Γκογκτζιλάς. Αξίζει να σημειωθεί πως η εφημερίδα «Μακεδονία» ήταν από τους πρώτους υποστηρικτές της διοργάνωσης και συνεργάστηκε με καλλιτέχνες που συμμετείχαν.

Από το 2003 σε μία προσπάθεια να απαγκιστρωθεί από το φοιτητικό πλαίσιο, η έκθεση άλλαξε αρκετά σπίτια και μέχρι το 2010 που διεκόπη η φοιτητική εβδομάδα, φιλοξενήθηκε σε διάφορα μέρη της πόλης.

Το Γαλλικό Ινστιτούτο και η νέα εποχή για την έκθεση

Το 2011 η έκθεση εγκαταστάθηκε στο Γαλλικό Ινστιτούτο όπου απέκτησε νέο όνομα και στίγμα. Εδώ, ο κ. Δαλαμπύρας κάνει ειδική μνεία στην αείμνηστη Μαριάνθη Πάσχου, υπεύθυνη πολιτισμού του ιδρύματος, η οποία, όπως τονίζει χαρακτηριστικά, «υπήρξε πολύ καλή φίλη του θεσμού και χάρη στις δικές της πρωτοβουλίες η Θεσσαλονίκη είχε την ευκαιρία να γνωρίσει από κοντά το έργο σημαντικών Ελλήνων και Γάλλων δημιουργών κόμικς». 

Στο πρόγραμμα τότε προστέθηκαν επιτραπέζια και εκπαιδευτικές δράσεις ενώ η διοργάνωση απογαλακτίστηκε πλήρως από το φοιτητικό πλαίσιο. Η φετινή ανθολογία του φεστιβάλ είναι αφιερωμένη στη μνήμη της.

Η συνεργασία με το Γαλλικό Ινστιτούτο διήρκησε μέχρι το 2018 όταν πλέον υπήρχε ανάγκη για μεγαλύτερο χώρο. Έκτοτε μεταφέρθηκε στην Αποθήκη Γ’ και όπου απέκτησε την πολυσυλλεκτική μορφή που έχει σήμερα.

Στο επίκεντρο οι Έλληνες καλλιτέχνες

Για τον Νίκο Δαλαμπύρα τα κόμικς παραμένουν μία ζωντανή τέχνη, λαϊκή και προσβάσιμη. «Όσο περνούν τα χρόνια αυξάνονται οι προσλαμβάνουσες στον κόσμο. Πλέον μπορείς να διδαχθείς την τέχνη του κόμικς δηλαδή το σενάριο και την απεικόνιση. Αυτό που δεν διδάσκεται είναι το να λέει κάποιος ωραίες ιστορίες» σημειώνει.

Ο ίδιος πάντως είναι αισιόδοξος, καθώς βλέπει πολλά νέα παιδιά με όρεξη και ταλέντο και προσθέτει πως «αυτά τα παιδιά έχει στο επίκεντρο η Comic N’ Play. Έλληνες ερασιτέχνες και νεοεμφανιζόμενους στα πρώτα τους βήματα, χωρίς όμως να αποκλείει βετεράνους ή ξένους καλλιτέχνες. 

Είναι ανοιχτή σε όλους και ο καθένας μπορεί να στείλει το έργο του βασισμένος στο εκάστοτε θέμα, με όποιον τρόπο αυτός το αντιλαμβάνεται. Τα έργα εκτίθενται στη γκαλερί όλο το τριήμερο και εκδίδονται σε ένα συλλογικό τόμο ενώ η συμμετοχή στην έκθεση όπως και η είσοδος της διοργάνωσης είναι δωρεάν».

Σταύρος Κιουτσιούκης: «Underground χωρίς να υπάρχει mainstream»

Ο Σταύρος Κιουτσιούκης, καταξιωμένος σήμερα δημιουργός κόμικς, συμμετέχει αδιάλειπτα στην έκθεση, είτε ως συνδιοργανωτής είτε απλά ως καλλιτέχνης. Ο ίδιος θεωρεί το φεστιβάλ τον έχει καθορίσει σε μεγάλο βαθμό και το διαχωρίζει ποιοτικά από παρόμοιες διοργανώσεις. 

«Το Comic N’ Play κατάφερε να κάνει underground κόμικς την εποχή που στην Ελλάδα δεν υπήρχαν ούτε mainstream» δηλώνει στην «ΜτΚ» και εξηγεί: «Είναι underground γιατί δεν επικεντρώνεται στο τι είναι εμπορικό αλλά στο τι είναι αληθινό. Είναι επίσης ρομαντικό, αγαπά και στηρίζει τον ερασιτεχνισμό. Το ξεκινήσαμε λόγω της αγάπης μας για τα κόμικς και για να εκφράσουμε τη νεανική μας ορμή. Ήταν ένα φεστιβάλ ‘από εμάς για εμάς’, ως αναγνώστες και ως δημιουργούς. Έτσι παραμένει, αυτή είναι η προσωπικότητά του, αυτή είναι η ιδιαιτερότητά του». 

Ο ίδιος θυμάται ακόμα εκείνο το αφισάκι του Νίκου Δαλαμπύρα στα κάγκελα του Πανεπιστημίου το 2001. Σκέφτεται πώς του άλλαξε τη ζωή.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Η έκθεση Comic N’ Play θα πραγματοποιηθεί στις 8-9-10 Δεκεμβρίου στην Αποθήκη Γ’ στο Λιμάνι της Θεσσαλονίκης, 10.00-22.00

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 03.12.2023