ΧΡΙΣΤΟΣ ΤΣΟΛΑΚΗΣ Έφυγε ο δάσκαλος
30/07/2012 00:00
Θα νιώσουν όλοι την απουσία του Χρίστου Τσολάκη, που έφυγε χθες το πρωί σε ηλικία 77 ετών. Ήταν για όλους δάσκαλος, και όχι μόνο γι’ αυτούς που κάθισαν στα έδρανα των αμφιθεάτρων του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης για να παρακολουθήσουν τα μαθήματά του, αλλά και γι’ αυτούς που παρακολουθούσαν τις διαλέξεις του.
Επιμέλεια Κώστας Μαρίνος
marinos@makthes.gr
Ήταν δάσκαλος για όσους διάβαζαν τα άρθρα και τα βιβλία του, γι’ αυτούς που ένιωθαν τον συνεχή αγώνα του για την ελληνική γλώσσα και την αγωνία του καθώς την παρακολουθούσε να εξελίσσεται ή όπως είχε πει κάποτε «οι γλώσσες ακολουθούν τις κοινωνίες. Όταν χειροτερεύουν οι κοινωνίες, χειροτερεύουν οι έννοιες που διέπουν τη ζωή, χειροτερεύει και η γλώσσα που τις εκφράζει. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως δεν πλουτίζει. Προστίθενται νέες έννοιες, που εκφράζουν την ευτέλεια που μας διέπει…».
Η κηδεία του θα γίνει σήμερα στις 11 το πρωί από τον ιερό ναό της Αγίας Σοφίας.
Η ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΤΟΥ ΠΟΡΕΙΑ
Το 1959, μετά την ολοκλήρωση της στρατιωτικής θητείας του, άρχισε η επαγγελματική του σταδιοδρομία ως καθηγητής, σε ιδιωτικό γυμνάσιο της Βέροιας αρχικά, όπου παρέμεινε και μετά το διορισμό του στο δημόσιο. Το 1963 μετατέθηκε στο Πειραματικό Σχολείο του ΑΠΘ, όπου και δίδαξε επί δύο δεκαετίες.
Το 1976 διορίσθηκε από το υπουργείο Παιδείας μέλος επιτροπών για το σχεδιασμό και την πραγμάτωση της γλωσσικής μεταρρύθμισης και κατά τη διετία 1976-1978, ως συνεργάτης του ιδίου υπουργείου, συνέβαλε στην εφαρμογή μέτρων για τη διδασκαλία την νεοελληνικής γλώσσας και της αρχαιοελληνικής γραμματείας από μετάφραση.
Στα τέλη της δεκαετίας του ’70, προσκεκλημένος από την κυβέρνηση της Σουηδίας, διδάσκει στη Στοκχόλμη θέματα διδασκαλίας της μητρικής γλώσσας. Παρέμεινε στη Σουηδία ως προσκεκλημένος των πανεπιστημίων Λουντ και Στοκχόλμης, όπου δίδαξε, μελετώντας παράλληλα το εκπαιδευτικό σύστημα της σκανδιναβικής χώρας. Παρακολούθησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Κλασικό Ινστιτούτο του Πανεπιστημίου Λουντ, όπου ασχολήθηκε με τους επικούς και λυρικούς ποιητές της αττικής περιόδου, και κείμενα της ρωμαϊκής και βυζαντινής εποχής.
ΑΓΩΝΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ
Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, διορίσθηκε μέλος της επιτροπής Κριαρά για τη ρύθμιση του μονοτονικού συστήματος και το 1982 αναγορεύθηκε διδάκτορας της φιλοσοφίας στο ΑΠΘ. Την ίδια χρονιά διορίσθηκε μέλος της επιτροπής συγγραφής διδακτικών βιβλίων για τη γλωσσική διδασκαλία στο γυμνάσιο. Δίδαξε στη Σχολή Επιμόρφωσης Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης, το 1983 διορίσθηκε σχολικός σύμβουλος και τον Ιούνιο του 1986 εκλέχθηκε επίκουρος καθηγητής του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του ΑΠΘ, το 1988 εκλέχθηκε αναπληρωτής καθηγητής στο Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών και καθηγητής στο Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του ΑΠΘ, στο οποίο υπηρέτησε και ως πρόεδρος.
Άξονας των προτάσεων του Χρίστου Τσολάκη για τη μεταρρύθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος ήταν η ίδρυση «Ομίλων» στα σχολεία, οι οποίοι θα πρόσφεραν κίνητρα για μάθηση και θα καταπολεμούσαν τις κοινωνικές ανισότητες και τις διαρροές από το σχολικό σύστημα. Μπορεί να μην εφαρμόστηκαν, αν και είχαν θετική αποδοχή, όμως πολλοί από τους φοιτητές του προώθησαν τις ιδέες του στη σχολική τάξη. Ο ίδιος είχε προτείνει και την ίδρυση του θεσμού των «Κέντρων Παιδιού».
ΠΑΡΩΝ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
Παράλληλα με την ενασχόλησή του με ειδικά εκπαιδευτικά θέματα, ο Χρίστος Τσολάκης είχε και ευρύτερη κοινωνική δράση. Από το 1964 είχε εμπλακεί στην έκδοση του επιστημονικού περιοδικού «Φιλόλογος», του Συλλόγου Αποφοίτων της Φιλοσοφικής σχολής του ΑΠΘ, και από το 1996 αναδείχθηκε πρόεδρος του Συλλόγου και υπεύθυνος έκδοσης του περιοδικού. Δίδαξε ως καθηγητής στην Αυστραλία και την Κύπρο, στα Πανεπιστήμια Μακεδονίας και στο Τμήμα Δημοσιογραφίας του ΑΠΘ. Όμως δίδαξε εμμέσως και με την οργάνωση πολλών εκδηλώσεων για τους εκπαιδευτικούς και όχι μόνο. Την υπογραφή του έχουν πολλά βιβλία για χρήση στα σχολεία, αλλά και βιβλία που απευθύνονται στο ευρύτερο κοινό. Σημαντική ήταν και η προσφορά των ραδιοφωνικών εκπομπών του στον ραδιοφωνικό σταθμό 9.58 της ΕΤ3.
Ο λόγος του προφορικός και γραπτός δεν θα ξεχαστεί, όπως δεν πρέπει να ξεχαστεί και το πιστεύω του, ότι «ο πιο καλός δάσκαλος είναι ο ελεύθερος δάσκαλος. Γιατί ο πιο ελεύθερος δάσκαλος ετοιμάζει τον ελεύθερο άνθρωπο. Αλλά ο πιο ελεύθερος δάσκαλος είναι μαζί και ο πιο υπεύθυνος δάσκαλος, αφού η ελευθερία συνεπάγεται ευθύνες, η δε υπευθυνότητα προϋποθέτει ελευθερία. Ελευθερία και υπευθυνότητα αποτελούν τους δύο πόλους της δημιουργίας. Και η διδασκαλία είναι δημιουργία».
ΣΥΛΛΥΠΗΤΗΡΙΑ ΑΠΟ ΑΠΘ ΚΑΙ ΕΣΗΕΜ-Θ
Τα συλλυπητήρια προς την οικογένεια του Χρίστου Τσολάκη, του «ακαδημαϊκού δασκάλου με μοναδική προσφορά στα ελληνικά γράμματα», εξέφρασε με ψήφισμά της η Πρυτανεία του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης. Επίσης τα διοικητικά συμβούλια της Ένωσης Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Μακεδονίας-Θράκης και του Μορφωτικού Ιδρύματος εξέφρασαν τη θλίψη τους για το θάνατο του «σταθερού συμπαραστάτη και ανεκτίμητου δασκάλου» του δημοσιογραφικού κόσμου.
Τα συλλυπητήρια τους στην οικογένεια του Χρίστου Τσολάκη, του «άριστου δασκάλου με το ανήσυχο πνεύμα», όπως τον χαρακτήρισαν εξέφρασαν ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης και ο πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου Παναγιώτης Αβραμόπουλος.
Μια ζωή αφιερωμένη στην εκπαίδευση
Ο Χρίστος Τσολάκης γεννήθηκε το 1936 στο χωριό της ορεινής Πιερίας Μόρνα, γνωστό σήμερα ως Σκοτεινά. Δάσκαλος ο πατέρας του, ίσως ήταν ο πρώτος που του είχε εμφυσήσει την αγάπη για τη γλώσσα.
Αποφοίτησε με άριστα από το γυμνάσιο Κατερίνης το 1952, και ακολούθως σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης, με δασκάλους μεταξύ άλλων τους Εμμανουήλ Κριαρά, Απόστολο Βακαλόπουλο, Νικόλαο Ανδριώτη, Ιωάννη Κακριδή και Λίνο Πολίτη.
Τα συλλυπητήρια τους στην οικογένεια του Χρίστου Τσολάκη, του «άριστου δασκάλου με το ανήσυχο πνεύμα», όπως τον χαρακτήρισαν εξέφρασαν ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης και ο πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου Παναγιώτης Αβραμόπουλος.
Θα νιώσουν όλοι την απουσία του Χρίστου Τσολάκη, που έφυγε χθες το πρωί σε ηλικία 77 ετών. Ήταν για όλους δάσκαλος, και όχι μόνο γι’ αυτούς που κάθισαν στα έδρανα των αμφιθεάτρων του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης για να παρακολουθήσουν τα μαθήματά του, αλλά και γι’ αυτούς που παρακολουθούσαν τις διαλέξεις του.
Επιμέλεια Κώστας Μαρίνος
marinos@makthes.gr
Ήταν δάσκαλος για όσους διάβαζαν τα άρθρα και τα βιβλία του, γι’ αυτούς που ένιωθαν τον συνεχή αγώνα του για την ελληνική γλώσσα και την αγωνία του καθώς την παρακολουθούσε να εξελίσσεται ή όπως είχε πει κάποτε «οι γλώσσες ακολουθούν τις κοινωνίες. Όταν χειροτερεύουν οι κοινωνίες, χειροτερεύουν οι έννοιες που διέπουν τη ζωή, χειροτερεύει και η γλώσσα που τις εκφράζει. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως δεν πλουτίζει. Προστίθενται νέες έννοιες, που εκφράζουν την ευτέλεια που μας διέπει…».
Η κηδεία του θα γίνει σήμερα στις 11 το πρωί από τον ιερό ναό της Αγίας Σοφίας.
Η ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΤΟΥ ΠΟΡΕΙΑ
Το 1959, μετά την ολοκλήρωση της στρατιωτικής θητείας του, άρχισε η επαγγελματική του σταδιοδρομία ως καθηγητής, σε ιδιωτικό γυμνάσιο της Βέροιας αρχικά, όπου παρέμεινε και μετά το διορισμό του στο δημόσιο. Το 1963 μετατέθηκε στο Πειραματικό Σχολείο του ΑΠΘ, όπου και δίδαξε επί δύο δεκαετίες.
Το 1976 διορίσθηκε από το υπουργείο Παιδείας μέλος επιτροπών για το σχεδιασμό και την πραγμάτωση της γλωσσικής μεταρρύθμισης και κατά τη διετία 1976-1978, ως συνεργάτης του ιδίου υπουργείου, συνέβαλε στην εφαρμογή μέτρων για τη διδασκαλία την νεοελληνικής γλώσσας και της αρχαιοελληνικής γραμματείας από μετάφραση.
Στα τέλη της δεκαετίας του ’70, προσκεκλημένος από την κυβέρνηση της Σουηδίας, διδάσκει στη Στοκχόλμη θέματα διδασκαλίας της μητρικής γλώσσας. Παρέμεινε στη Σουηδία ως προσκεκλημένος των πανεπιστημίων Λουντ και Στοκχόλμης, όπου δίδαξε, μελετώντας παράλληλα το εκπαιδευτικό σύστημα της σκανδιναβικής χώρας. Παρακολούθησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Κλασικό Ινστιτούτο του Πανεπιστημίου Λουντ, όπου ασχολήθηκε με τους επικούς και λυρικούς ποιητές της αττικής περιόδου, και κείμενα της ρωμαϊκής και βυζαντινής εποχής.
ΑΓΩΝΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ
Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, διορίσθηκε μέλος της επιτροπής Κριαρά για τη ρύθμιση του μονοτονικού συστήματος και το 1982 αναγορεύθηκε διδάκτορας της φιλοσοφίας στο ΑΠΘ. Την ίδια χρονιά διορίσθηκε μέλος της επιτροπής συγγραφής διδακτικών βιβλίων για τη γλωσσική διδασκαλία στο γυμνάσιο. Δίδαξε στη Σχολή Επιμόρφωσης Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης, το 1983 διορίσθηκε σχολικός σύμβουλος και τον Ιούνιο του 1986 εκλέχθηκε επίκουρος καθηγητής του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του ΑΠΘ, το 1988 εκλέχθηκε αναπληρωτής καθηγητής στο Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών και καθηγητής στο Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του ΑΠΘ, στο οποίο υπηρέτησε και ως πρόεδρος.
Άξονας των προτάσεων του Χρίστου Τσολάκη για τη μεταρρύθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος ήταν η ίδρυση «Ομίλων» στα σχολεία, οι οποίοι θα πρόσφεραν κίνητρα για μάθηση και θα καταπολεμούσαν τις κοινωνικές ανισότητες και τις διαρροές από το σχολικό σύστημα. Μπορεί να μην εφαρμόστηκαν, αν και είχαν θετική αποδοχή, όμως πολλοί από τους φοιτητές του προώθησαν τις ιδέες του στη σχολική τάξη. Ο ίδιος είχε προτείνει και την ίδρυση του θεσμού των «Κέντρων Παιδιού».
ΠΑΡΩΝ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
Παράλληλα με την ενασχόλησή του με ειδικά εκπαιδευτικά θέματα, ο Χρίστος Τσολάκης είχε και ευρύτερη κοινωνική δράση. Από το 1964 είχε εμπλακεί στην έκδοση του επιστημονικού περιοδικού «Φιλόλογος», του Συλλόγου Αποφοίτων της Φιλοσοφικής σχολής του ΑΠΘ, και από το 1996 αναδείχθηκε πρόεδρος του Συλλόγου και υπεύθυνος έκδοσης του περιοδικού. Δίδαξε ως καθηγητής στην Αυστραλία και την Κύπρο, στα Πανεπιστήμια Μακεδονίας και στο Τμήμα Δημοσιογραφίας του ΑΠΘ. Όμως δίδαξε εμμέσως και με την οργάνωση πολλών εκδηλώσεων για τους εκπαιδευτικούς και όχι μόνο. Την υπογραφή του έχουν πολλά βιβλία για χρήση στα σχολεία, αλλά και βιβλία που απευθύνονται στο ευρύτερο κοινό. Σημαντική ήταν και η προσφορά των ραδιοφωνικών εκπομπών του στον ραδιοφωνικό σταθμό 9.58 της ΕΤ3.
Ο λόγος του προφορικός και γραπτός δεν θα ξεχαστεί, όπως δεν πρέπει να ξεχαστεί και το πιστεύω του, ότι «ο πιο καλός δάσκαλος είναι ο ελεύθερος δάσκαλος. Γιατί ο πιο ελεύθερος δάσκαλος ετοιμάζει τον ελεύθερο άνθρωπο. Αλλά ο πιο ελεύθερος δάσκαλος είναι μαζί και ο πιο υπεύθυνος δάσκαλος, αφού η ελευθερία συνεπάγεται ευθύνες, η δε υπευθυνότητα προϋποθέτει ελευθερία. Ελευθερία και υπευθυνότητα αποτελούν τους δύο πόλους της δημιουργίας. Και η διδασκαλία είναι δημιουργία».
ΣΥΛΛΥΠΗΤΗΡΙΑ ΑΠΟ ΑΠΘ ΚΑΙ ΕΣΗΕΜ-Θ
Τα συλλυπητήρια προς την οικογένεια του Χρίστου Τσολάκη, του «ακαδημαϊκού δασκάλου με μοναδική προσφορά στα ελληνικά γράμματα», εξέφρασε με ψήφισμά της η Πρυτανεία του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης. Επίσης τα διοικητικά συμβούλια της Ένωσης Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Μακεδονίας-Θράκης και του Μορφωτικού Ιδρύματος εξέφρασαν τη θλίψη τους για το θάνατο του «σταθερού συμπαραστάτη και ανεκτίμητου δασκάλου» του δημοσιογραφικού κόσμου.
Τα συλλυπητήρια τους στην οικογένεια του Χρίστου Τσολάκη, του «άριστου δασκάλου με το ανήσυχο πνεύμα», όπως τον χαρακτήρισαν εξέφρασαν ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης και ο πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου Παναγιώτης Αβραμόπουλος.
Μια ζωή αφιερωμένη στην εκπαίδευση
Ο Χρίστος Τσολάκης γεννήθηκε το 1936 στο χωριό της ορεινής Πιερίας Μόρνα, γνωστό σήμερα ως Σκοτεινά. Δάσκαλος ο πατέρας του, ίσως ήταν ο πρώτος που του είχε εμφυσήσει την αγάπη για τη γλώσσα.
Αποφοίτησε με άριστα από το γυμνάσιο Κατερίνης το 1952, και ακολούθως σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης, με δασκάλους μεταξύ άλλων τους Εμμανουήλ Κριαρά, Απόστολο Βακαλόπουλο, Νικόλαο Ανδριώτη, Ιωάννη Κακριδή και Λίνο Πολίτη.
Τα συλλυπητήρια τους στην οικογένεια του Χρίστου Τσολάκη, του «άριστου δασκάλου με το ανήσυχο πνεύμα», όπως τον χαρακτήρισαν εξέφρασαν ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης και ο πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου Παναγιώτης Αβραμόπουλος.
