Μετά από 41 χρόνια, όπως έχει τονίσει η υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως, αρχίζει στην πράξη η ατομική αξιολόγηση των εκπαιδευτικών. Μέτρο που όσες φορές επιχειρήθηκε να εφαρμοστεί στο παρελθόν από προηγούμενες κυβερνήσεις, έμεινε τελικά στα συρτάρια μετά τις έντονες αντιδράσεις συνδικαλιστικών σωματείων. 

Αντιδράσεις βέβαια υπάρχουν και τώρα με την κυβέρνηση ωστόσο να είναι αποφασισμένη να φέρει εις πέρας τη δέσμευσή της για ένα «καλύτερο και αναβαθμισμένο εκπαιδευτικό σύστημα».

Η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών ξεκίνησε ήδη σε Πελοπόννησο, Κρήτη, Β. Αιγαίο και Ν. Αιγαίο. Σύμφωνα με τον Αλέξανδρο Κόπτση, γ.γ. του υπουργείου Παιδείας, στα μέσα Φεβρουαρίου θα ξεκινήσει η αξιολόγηση εκπαιδευτικών και στα σχολεία της Θεσσαλονίκης. 

Ήδη έχουν ανακοινωθεί οι σύμβουλοι εκπαίδευσης των τεσσάρων περιφερειών και σταδιακά, θα ακολουθήσουν και στις υπόλοιπες περιφέρειες. 

Στις αρχές της εβδομάδας ολοκληρώθηκε η επιμόρφωση όλων των διευθυντών εκπαίδευσης της χώρας και τοποθετήθηκαν οι πρώτοι σύμβουλοι εκπαίδευσης. Η επιμόρφωση αφορούσε στη λειτουργία και χρήση της πλατφόρμας που θα είναι προσβάσιμη μέσω του gov.gr και εκεί θα βρίσκονται όλοι οι ηλεκτρονικοί φάκελοι, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία και την αρχή προστασίας δεδομένων. 

Ο κ. Κόπτσης λέει χαρακτηριστικά ότι πρόσβαση σε αυτά θα έχουν αποκλειστικά και μόνον συγκεκριμένοι αξιολογητές που θα προβλέπονται στις ΚΥΑ.

Πρώτα οι νεοδιόριστοι

Η διαδικασία της αξιολόγησης εκκινεί από τους νεοδιορισθέντες εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων, οι οποίοι έχουν συμπληρώσει δύο έτη στον χώρο της εκπαίδευσης καθώς η νομοθεσία προβλέπει ότι η μονιμοποίηση ενός εκπαιδευτικού, σύμφωνα με τον Ν. 4823/2021, προϋποθέτει την αξιολόγησή του. 

Ο κ. Κόπτσης υπογραμμίζει ότι η αξιολόγηση θα εφαρμοστεί καθολικά, στο σύνολο των εκπαιδευτικών, συμπεριλαμβανομένου και των διευθυντών καθώς «θα αξιολογηθούν και ως εκπαιδευτικοί, καθότι διδάσκουν κάποιες ώρες, αλλά και σε δεύτερο χρόνο ως στελέχη», επισημαίνει ο κ. Κόπτσης. 

Ο ίδιος σημειώνει ότι συνολικά τα τελευταία 2,5 χρόνια διορίστηκαν 25.000 εκπαιδευτικοί, οι οποίοι θα αξιολογηθούν σταδιακά. 

«Προβλέπεται ένας προγραμματισμός που γίνεται από τον περιφερειακό διευθυντή ή τον διευθυντή εκπαίδευσης, ώστε να περάσουν από αξιολόγηση οι νεοδιόριστοι. Τα στοιχεία που καλούνται να συμπληρώσουν είναι οι τίτλοι σπουδών τους και μία έκθεση αυτοαξιολόγησης. 

Η διαδικασία αυτή αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα», εξηγεί. Το έργο των εκπαιδευτικών αξιολογείται από τρία στελέχη εκπαίδευσης: τον σύμβουλο εκπαίδευσης επιστημονικής ευθύνης (π.χ. σύμβουλος Φυσικής αξιολογεί τους Φυσικούς), τον σύμβουλο εκπαίδευσης παιδαγωγικής ευθύνης του σχολείου και τον διευθυντή.

Η διαδικασία

Η ατομική αξιολόγηση των εκπαιδευτικών θα διενεργείται κάθε τέσσερα χρόνια και εστιάζει σε δύο πεδία: α) το διδακτικό και παιδαγωγικό έργο του εκπαιδευτικού, που εξειδικεύεται σε α1) γενική και ειδική διδακτική, με τον σύμβουλο επιστημονικής ευθύνης (ειδικότητας) μέσα στην τάξη, όπου παρακολουθεί δύο διδασκαλίες. 

Οι παράμετροι που εξετάζονται σε αυτό το στάδιο αφορούν στην προετοιμασία της διδασκαλίας, την ετοιμότητα για το γνωστικό αντικείμενο, τη διδακτική μεθοδολογία που ακολουθείται. 

Στο στάδιο α2) στην τάξη εισέρχεται ο διευθυντής του σχολείου όπου θα εξεταστούν συγκεκριμένοι παράγοντες όπως εάν υπάρχει αμοιβαία εμπιστοσύνη μεταξύ μαθητών και εκπαιδευτικού, εάν υπάρχει αλληλοσεβασμός, εμπλοκή όλων των μερών στην εκπαιδευτική διαδικασία και σωστή διαχείριση της τάξης και στάδιο β) που αφορά στην υπηρεσιακή του συνέπεια και επάρκεια. 

Κάθε δύο χρόνια, θα εκπονείται μία κοινή έκθεση από τον σύμβουλο παιδαγωγικής ευθύνης και τον διευθυντή του σχολείου που θα αφορά στην υπηρεσιακή επάρκεια του εκπαιδευτικού. Τα στοιχεία που θα αναζητούνται είναι εάν υπάρχει ενδιαφέρον από την πλευρά του εκπαιδευτικού για την εκτέλεση των καθηκόντων του, συμμετοχή στη λειτουργία της σχολικής μονάδας και επικοινωνία με τους γονείς. 

Η αξιολόγηση διενεργείται βάσει τετράβαθμης περιγραφικής κλίμακας («εξαιρετικό», «πολύ καλό», «ικανοποιητικό», «μη ικανοποιητικό» έργο). Οι σύμβουλοι, που είναι 800 συνολικά σε ολόκληρη τη χώρα, θα έρθουν σε επικοινωνία με τους νεοδιόριστους εκπαιδευτικούς (της ομάδας σχολείων που έχουν «χρεωθεί») ώστε να καθοριστεί μία πρώτη ενημερωτική συνάντηση. 

Στο πλαίσιο της συνεργασίας, οι εκπαιδευτικοί επιλέγουν το μάθημα στο οποίο θα αξιολογηθούν, τη μέρα και την ώρα.

Δυνατότητα ενστάσεων

Ο κ. Κόπτσης περιγράφει πως πρόκειται για μία απόλυτα αξιοκρατική διαδικασία. «Ο εκπαιδευτικός μπορεί μετά την αξιολόγηση, εφόσον έχει αντιρρήσεις να καταθέσει ένσταση, εάν δεν συμφωνεί με τη βαθμολογία που θα έχει λάβει. 

Η ένσταση κατατίθεται σε μία τριμερή επιτροπή ώστε να διασφαλιστεί στο 100% η διαφάνεια και αξιοκρατία της όλης διαδικασίας», τονίζει. 

Ο ίδιος εξηγεί πως η αξιολόγηση είναι υποχρεωτική. «Αυτό σημαίνει ότι συνιστά υπηρεσιακό καθήκον μείζονος σημασίας. Η παράλειψη να πάρει μέρος στη διαδικασία της αξιολόγησης αποτελεί πειθαρχικό παράπτωμα, ως εκ τούτου θα ακολουθήσουν και οι αντίστοιχες ποινές», λέει χαρακτηριστικά. 

Ο γ.γ. του υπουργείου Παιδείας περιγράφει ότι στην υπουργική απόφαση που αναμένεται να εκδοθεί μέσα στις επόμενες ημέρες, θα αναλύονται λεπτομερώς τα συγκεκριμένα κριτήρια και υποκριτήρια που θα ελέγχονται, ώστε να αξιολογηθεί ο εκπαιδευτικός βάσει της τετράβαθμης περιγραφικής κλίμακας. 

«Για παράδειγμα, στο α1) στάδιο, το μη ικανοποιητικός σημαίνει ότι είναι προβληματική η οργάνωση του μαθήματος. Πρέπει να τονίσουμε ότι τα κριτήρια και υποκριτήρια είναι σαφή οπότε θα υπάρχει ακριβής αιτιολόγηση της βαθμολογίας που θα λαμβάνει ο εκπαιδευτικός, με απόλυτη διαφάνεια και αξιοκρατίας», παρατηρεί ο κ. Κόπτσης. 

Σε περίπτωση που κάποιος εκπαιδευτικός κριθεί μη ικανοποιητικός, τότε υποβάλλεται σε ένα επιμορφωτικό πρόγραμμα που έχει ήδη δημιουργηθεί από το υπουργείο Παιδείας και το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής. 

Στη θετική αξιολόγηση του εκπαιδευτικού, επιταχύνεται η εξέλιξή του, όπου θα λαμβάνει μόρια που συνεπάγεται και τη μισθολογική αναβάθμισή του.

«Ωφέλιμη και ανατροφοδοτική διαδικασία»

Ο γ.γ. του υπουργείου Παιδείας παρατηρεί πως τα οφέλη που θα προκύψουν από την ανατροφοδοτική, όπως σημειώνει, διαδικασία της αξιολόγησης είναι σημαντικά και προς το συμφέρον του συνόλου της εκπαιδευτικής κοινότητας. 

«Πρόκειται για μία καθαρά βελτιωτική διαδικασία και όχι τιμωρητική. Στόχος μας είναι να βελτιωθεί και να αναδειχθεί το εκπαιδευτικό έργο, να γίνει ποιοτικότερο και να υπάρξει βελτίωση στις αδυναμίες που μπορεί να έχει κάθε εκπαιδευτικός, ώστε να γίνει η επιμόρφωσή του. Παράλληλα, θα αναδειχθούν οι καλές πρακτικές εκπαιδευτικών. Η συνολική στόχευση λοιπόν αφορά στην ποιοτικότερη εκπαίδευση ώστε να λαμβάνουν οι μαθητές μας την καλύτερη δυνατή εκπαίδευση μέσα στην τάξη, από καταρτισμένους εκπαιδευτικούς», επισημαίνει ο κ. Κόπτσης. 

Σχετικά με τις αντιδράσεις εκπαιδευτικών στο μέτρο της αξιολόγησης, ο ίδιος απαντά πως «η αξιολόγηση άρχισε, θα συνεχιστεί και θα είναι μία μόνιμη διαδικασία στα σχολεία γιατί βελτιώνει τον εκπαιδευτικό, το εκπαιδευτικό έργο και την αποτελεσματικότητα του σχολείου. Έχει άμεση ωφέλεια για τους μαθητές μας και οι όποιες αντιδράσεις υπάρχουν, δεν θα επηρεάσουν τη διαδικασία. Το σχολείο αλλάζει στην πράξη. Όποιοι θέλουν να μείνουν στις παθογένειας του παρελθόντος θα μείνουν μόνοι». 

Τέλος, ο κ. Κόπτσης σημειώνει πως η συντριπτική πλειοψηφία των χωρών της Ευρώπης εφαρμόζει το μέτρο της αξιολόγησης.

Σε θέσεις μάχης οι συνδικαλιστές εκπαιδευτικοί

Απεργίες, αποχές και κινητοποιήσεις ευρείας κλίμακας ετοιμάζουν οι συνδικαλιστές εκπαιδευτικοί αντιδρώντας στην ατομική αξιολόγηση των εκπαιδευτικών. 

Οι πρόεδροι των ΕΛΜΕ της Θεσσαλονίκης επισημαίνουν πως «με μοχλό την αξιολόγηση θέλουν να προχωρήσουν πιο γρήγορα την ταξική διαφοροποίηση των σχολείων, την αυτονομία και τις δεξιότητες, την εξοικονόμηση πόρων και τις περικοπές. Παράλληλα ενισχύουν την εντατικοποίηση της δουλειάς μας, καθιερώνουν τις ελαστικές σχέσεις εργασίας, ενώ στο βάθος έχει τη σύνδεση της αξιολόγησης με τους μισθούς ακόμα και τις απολύσεις. Κυβέρνηση και υπουργείο Παιδείας θέλουν να μεταθέσουν τις δικές τους ευθύνες για τα χάλια του εκπαιδευτικού συστήματος στους ίδιους τους εκπαιδευτικούς, τους γονείς και τους μαθητές». 

Υπογραμμίζουν δε πως «παράτυπα δεν μονιμοποιούν τους νεοδιόριστους για να τους έχουν σε ομηρία και να τους απειλούν με τη μονιμοποίησή τους, ενώ ετοιμάζουν νέο σύστημα προσλήψεων που θα συμπεριλαμβάνει και διαγωνισμό του ΑΣΕΠ. Προωθούν καθεστώς εργασιακής ανασφάλειας που καθιερώνει το αέναο κυνήγι προσόντων, μορίων, σεμιναρίων που άνοιξε το προσοντολόγιο και θέλουν να ολοκληρώσει ο ΑΣΕΠ και παράλληλα, μέσω της αξιολόγησης ξεκινάνε την άρση της μονιμότητας. Η επίσημη έναρξη της λεγόμενης αξιολόγησης των εκπαιδευτικών πρέπει να βρει όλο τον κλάδο σε θέση μάχης».

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 29.01.2023