Xωρίς αντίπαλο τρέχει η ακρίβεια η οποία ακόμα και αν κατά διαστήματα τραβά χειρόφρενο, ρίχνει βαριά τη σκιά της πάνω από επιχειρείν και καταναλωτές χωρίς κανένας να βάζει το χέρι του στη φωτιά για το πότε οι τιμές θα επανέλθουν σε μία στοιχειώδη ισορροπία.

Ένας από τους παράγοντες που επηρεάζουν τις τιμές των τροφίμων είναι οι υψηλές τιμές της ενέργειας. Το αυξημένο κόστος παραγωγής που προκύπτει από τις υψηλές τιμές της ενέργειας έχει ενσωματωθεί στο σύνολο της αγοράς τροφίμων (και όχι μόνο), καθιστώντας τα τρόφιμα πιο ακριβά.

Όμως οι τιμές ενέργειας καταγράφουν μεγάλες υποχωρήσεις σε σχέση με την ενεργειακή κρίση του 2022, γιατί άραγε δεν αποτυπώνεται αυτό στο ράφι; Tα τρόφιμα που καταναλώνουμε σήμερα έχουν παραχθεί με εισροές και κόστη ενέργειας που τιμολογήθηκαν στους γεωργούς και κτηνοτρόφους μας την προηγούμενη χρονιά στην πλειοψηφία τους, όταν και οι τιμές ήταν πολύ πιο υψηλές σε σχέση με την παρούσα κατάσταση. Οπότε οι όποιες μειώσεις θα αργήσουν να γίνουν ορατές στην τσέπη.

Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, η ομάδα «τρόφιμα και μη αλκοολούχα ποτά» είχε το Μάρτιο αύξηση 14,3%, έναντι αύξησης 14,8% τον Φεβρουάριο και 15,4% τον Ιανουάριο. Αυτά τα στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι ο ρυθμός αύξησης των τιμών των τροφίμων έχει αρχίσει να υποχωρεί, αλλά παραμένει υψηλός και σίγουρα πιο υψηλός από τον πληθωρισμό στην αγορά σήμερα.

Η κατάσταση αυτή τη στιγμή έχει ως εξής: O δείκτης τιμών καταναλωτή προσγειώνεται για 7ο διαδοχικό μήνα αλλά οι καταναλωτές συνεχίζουν να μένουν... στην πρίζα από την ακρίβεια διασχίζοντας τον ανήφορο της ακρίβειας, κάτι που δεν αναμένεται να αλλάξει σύντομα με τις τιμές των τροφίμων να κερδίζουν τον πόλεμο μέχρι το τέλος του χρόνου. 

Ναι μεν υπάρχουν κάποιες ενδείξεις αποσυμπίεσης των ανατιμήσεων και ίσως κάποιες πρώτες δειλές μειώσεις τιμών αλλά η επαναφορά της κανονικότητας, αναμφίβολα μίας πιο «ακριβής» κανονικότητας, θα έρθει από τον Σεπτέμβριο και μετά, εφόσον οι συνθήκες στην παγκόσμια οικονομία ακολουθήσουν μία πορεία ομαλότητας. 

Στο διά ταύτα, οι τιμές των προϊόντων θα παραμείνουν ψηλά, με την ακρίβεια να συνεχίζει να… πυρπολεί τα πορτοφόλια. Διότι άλλο πληθωρισμός και άλλο ακρίβεια. Ο πληθωρισμός αποτυπώνει τη μεταβολή της τιμής σε 12μηνη βάση. Η ακρίβεια, αποτυπώνει το πόσα χρήματα δαπανά κάποιος για να καλύψει μια βασικότατη ανάγκη, όπως είναι αυτή της σίτισης.

Ο δείκτης του πληθωρισμού στα τρόφιμα, για δωδέκατο συνεχόμενο μήνα παραμένει σε διψήφιο ποσοστό και παρότι επιβραδύνεται για τρεις μήνες στη σειρά, έχει υποχωρήσει μόλις 1,2%, συνεχίζοντας να είναι τριπλάσιος συγκριτικά με τον μέσο πληθωρισμό. Ναι μεν έχουν ξεκινήσει να καταγράφονται κάποιες μειώσεις τιμών, ωστόσο, είναι πολύ μικρότερες από τις ανατιμήσεις που έχουν συμβεί την τελευταία διετία.

Έτσι, ακόμη και όταν το επόμενο διάστημα οι μειώσεις αυτές θα αποτυπωθούν στον δείκτη που μετράει τον πληθωρισμό στα τρόφιμα, λόγω της αρνητικής επίδρασης της βάσης σύγκρισης, η ακρίβεια που έχει εγκατασταθεί για τα καλά στην αγορά δε θα εγκαταλείψει… αμαχητί τα νοικοκυριά. 

Με δεδομένο ότι υπάρχει χρονική υστέρηση στην τιμολόγηση των τροφίμων -θυμίζουμε ότι οι αυξήσεις καθυστέρησαν να περάσουν στην αγορά συγκριτικά με την αύξηση των τιμών της ενέργειας- είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα χρειαστούν αρκετοί μήνες ακόμη για να δουν οι καταναλωτές τις πρώτες ουσιαστικές μειώσεις τιμών στο καλάθι του σούπερ μάρκετ.

Eίναι ενδεικτικό πως επτά στα δέκα στελέχη της βιομηχανίας και του λιανεμπορίου δηλώνουν ότι έχουν αποφασίσει να προχωρήσουν σε νέο γύρο αυξήσεων στις τιμές μέσα στο έτος, σύμφωνα με στοιχεία της NielsenIQ.

Ήδη, οι νέοι τιμοκατάλογοι χονδρικής που φθάνουν στα σούπερ μάρκετ περιλαμβάνουν, σύμφωνα με στελέχη της αγοράς, στοχευμένες αυξήσεις ανά κατηγορία, με το εύρος των ανατιμήσεων να κυμαίνεται από 10% έως και 30%.

Από το φθινόπωρο και βλέπουμε...

Την ίδια ώρα ορισμένες επιχειρήσεις επιχειρούν είτε μέσω μικρών μειώσεων στους τιμοκαταλόγους χονδρικής είτε μέσω προσφορών στο ράφι να κάνουν την υπέρβαση, με απώτερο στόχο να περιορίσουν τις απώλειες που είχαν ως προς τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας.

Οι πρώτες μειώσεις με τον ένα ή -κυρίως- με τον άλλο τρόπο, ξεκίνησαν από την αγορά των γαλακτοκομικών ενώ άλλες εταιρείες, κηρύσσουν το… τέλος των ανατιμήσεων σταθεροποιώντας τις τιμές, χωρίς βεβαίως αυτό να σημαίνει και πολλά για τα πορτοφόλια καθώς είχαν προηγηθεί μεγάλες αυξήσεις.

Κάποιες μειώσεις τιμών μέσω προσφορών διαπιστώνονται και στις κατηγορίες των ζυμαρικών, του κοτόπουλου και των αλεύρων. Αξίζει ωστόσο να σημειωθεί πως πρόκειται για προϊόντα που οι τιμές τους αυξήθηκαν υπέρμετρα όλη την προηγούμενη διετία λόγω των διαδοχικών κρίσεων (πανδημία, διατάραξη της εφοδιαστικής αλυσίδας, πόλεμος, ενεργειακή κρίση) αλλά και λόγω ελληνικής κερδοσκοπίας.

Σε κάθε περίπτωση, μέχρι το φθινόπωρο ουσιαστικές μειώσεις τιμών δύσκολα θα δουν οι καταναλωτές στα ράφια των σούπερ μάρκετ.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 29-30.04.2023