Το καλοκαίρι του 2022 θα υποδεχθεί τους πρώτους επισκέπτες του ο Τύμβος Καστά στην Αμφίπολη.

Αρχικά για ομάδες ερευνητών και στη συνέχεια για το κοινό. Μετά την πρόσφατη έγκριση της αρχιτεκτονικής προμελέτης από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, για την εξωτερική κατασκευή της κεντρικής εισόδου αλλά και της διαμόρφωσης του περιβάλλοντα χώρου με τις επισκέψιμες διαδρομές, το υπουργείο Πολιτισμού προσπαθεί να πετύχει τους στόχους του χρονοδιαγράμματος που έχει θέσει η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λίνα Μενδώνη.

Ταυτόχρονα, το ενδιαφέρον της αρχαιολογικής έρευνας στρέφεται στον παρακείμενο «Λόφο 133», σύμφωνα με το protothema.gr.

Με δύο διαδρομές στη βάση και στην κορυφή του Τύμβου Καστά και μέσω μιας εξωτερικής κατασκευής, που θα παραπέμπει μινιμαλιστικά σε αρχαίο προστώο, θα γίνει επισκέψιμο για το κοινό, το πολυσυζητημένο μνημείο. 

Οι εργασίες, που θα πραγματοποιηθούν το αμέσως επόμενο διάστημα, βασίζονται στις μελέτες που εκπόνησε ο δρ. αρχιτέκτονας μηχανικός του υπουργείου Πολιτισμού Μιχάλης Λεφαντζής και προϊστάμενος Αρχαιολογικών Εργων και Μελετών της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλης Αθηνών, και εγκρίθηκαν από το ΚΑΣ.

Ο μυστηριώδης Λόφος 133

Πρόκειται για φυσικό λόφο, ύψους 133 μέτρων, ο οποίος ονομάστηκε συμβατικά «Λόφος 133», από τον αείμνηστο αρχαιολόγο και ανασκαφέα της Αμφίπολης Δημήτρη Λαζαρίδη, ο οποίος την περίοδο1964-1965 πραγματοποίησε δοκιμαστικές τομές και ανασκαφικές εργασίες. Τότε συλλέχθηκαν όστρακα αγγείων από τη γεωμετρική, την αρχαϊκή και την κλασική εποχή και από διάφορα εργαστήρια, ιωνικά, αττικά και ντόπια.

Στις αρχές του 2020 πραγματοποιήθηκαν στον ίδιο χώρο γεωφυσικές έρευνες από την ομάδα του καθηγητή Γρηγόρη Τσόκα, που «έδειξαν» στο υπέδαφος «αρχιτεκτονικά λείψανα», τα οποία παραπέμπουν σε οικιστικές μονάδες ή δημόσια κτίρια. Σύμφωνα με όσα είχε δηλώσει τότε ο κ. Τσόκας, δεν φαίνεται να υπάρχει στο εσωτερικό του λόφου κάποιο ταφικό μνημείο, ανάλογο του Τύμβου Καστά, ενώ στο επάνω μέρος του υπάρχει διασκορπισμένη εκτεταμένη κεραμική, αλλά και ενδείξεις αρχαίας κατοίκησης.
Ηδη η Εφορεία Αρχαιοτήτων Σερρών σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων ξεκίνησαν συστηματικές ανασκαφές στον χώρο, που έχουν διακοπεί λόγω του χειμώνα, και σε σημεία που -με βάση τα αποτελέσματα των γεωφυσικών ερευνών- παρουσιάζουν ενδιαφέρον. Παράλληλα η Διεύθυνση Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων έχει ξεκινήσει την αποτύπωση και τη μελέτη των διάσπαρτων αρχιτεκτονικών μελών, που εντοπίστηκαν στον Λόφο 133.

Πιθανολογείται πως στη θέση αυτή βρισκόταν η αρχαία πόλη των Εννέα Οδών, που προϋπήρχε της Αμφίπολης. Η αρχαιολογική σκαπάνη, ωστόσο, θα επιβεβαιώσει στο μέλλον τη συγκεκριμένη θεωρία. Βέβαιο θεωρείται πως ο λόφος κατοικήθηκε από την ύστερη νεολιθική εποχή, φτάνοντας έως τα ρωμαϊκά χρόνια.