28/04/2021 13:48
Από το «Η πόλη καίγεται» του 1917, μέχρι το «Σ' αγαπώ μάνα μου», ενός νεαρού που εκτελείται στο Γεντί Κουλέ το καλοκαίρι του 1947. Από τον Αλκή Πέτσα, θρυλική μορφή της Μπάρας -η μεγαλύτερη ερωτική πιάτσα της Ευρώπης- μέχρι το θανατόπυργο ή κόκκινο πύργο, όπως ήταν γνωστός ο Λευκός Πύργος. Από τη δολοφονία μιας 19χρονης το 1960 στο Σέιχ Σου, μέχρι τη δολοφονία του Λαμπράκη το 1963. Ανάμεσα σ’ αυτά τα πρόσωπα και τα γεγονότα, τρεις οπαδοί των μεγάλων ομάδων της πόλης και τα θρυλικά σινεμά με ταινίες αυστηρώς ...ακατάλληλες.
Η ιστορία της Θεσσαλονίκης, μέσα από μικρές και μεγάλες ιστορίες, από πενήντα διαφορετικές φωνές της πόλης, θέλει να γίνει «Viral Thess» μέσα από την παράσταση της θεατρικής ομάδας Μικρός Βορράς, βασισμένη στο συγγραφικό κι ερευνητικό υλικό του συγγραφέα Σάκη Σερέφα.
Πρόκειται για μια ιδέα του σκηνοθέτη Τάσου Ράτζου, ο οποίος μαζί με τον Σερέφα αποφάσισαν να φτιάξουν μια ιστορία για τη Θεσσαλονίκη, βασισμένη σε κείμενα του δεύτερου, αλλά και πρωτότυπα γραμμένα από την ομάδα του Μικρού Βορρά. «Η ιδέα ξεκίνησε από την αίσθηση της... δεύτερης πόλης που υπάρχει. Εμένα, που επέλεξα να ζω εδώ -ούτε γεννήθηκα, ούτε μεγάλωσα στη Θεσσαλονίκη- δεν μου αρέσει αυτό», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο σκηνοθέτης του Μικρού Βορρά.
Στον Λευκό Πύργο που βγάζεις φωτογραφία, κόβανε κεφάλια
«Πρέπει να συνδέσει κανείς την ατομική του ιστορία ως πολίτης με την ιστορία της πόλης. Ανεβαίνω στον Λευκό Πύργο για να φωτογραφίσω το ηλιοβασίλεμα. Πρέπει να ξέρω ότι εκεί ακριβώς που ακουμπάω για να τραβήξω φωτογραφία, στις πολεμίστρες, κόβανε κεφάλια. Όταν το ξέρω αυτό, ο Λευκός Πύργος και κατά συνέπεια μια ψηφίδα της πόλης, αποκτά μια άλλη διάσταση», σημειώνει ο Σάκης Σερέφας και συμπληρώνει: «Δεν μπορεί να αγνοώ όταν μπαίνω για μια βάφτιση στην Αχειροποίητο, ότι υπάρχουν ακόμη στις κολόνες του ναού σημάδια από τα συρματόσχοινα, τα οποία έδεναν οι πρόσφυγες για να χωρίσουν με μπερντέδες το ένα με το άλλο κομμάτι ώστε να στεγαστούν εκεί. Αν το μάθεις αυτό, την επόμενη φορά θα μπεις στην εκκλησία αυτή με άλλο μάτι», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Ο Σάκης Σερέφας ερευνά και γράφει για τη Θεσσαλονίκη περισσότερα από 30 χρόνια. «Δεν είμαι ιστορικός. Με ενδιαφέρει η μικροϊστορία, μέσα από την οποία μπορείς να βγάλεις και τη μεγάλη εικόνα της πόλης. Με ενδιαφέρει το έργο -όπως και τα βιβλία- να λειτουργήσει ως ερέθισμα, ώστε ο θεατής/αναγνώστης να κοιτάξει με άλλο βλέμμα τις διαδρομές του. Να πει κάποιος "για δες. Έχει ενδιαφέρον αυτή η πόλη". Δεν είναι μόνο τα κλισέ της. Να αρχίσει να κοιτάει κάποιος πιο υποψιασμένα το σκηνικό μέσα στο οποίο κινείται», τονίζει.Στα μέλη της ομάδας του Μικρού Βορρά λειτούργησε. Όπως επισημαίνει ο ηθοποιός Αλέξανδρος Νικολαϊδης, «ανακαλύπτοντας την πόλη με αφορμή το viral, τίποτα δεν είναι ίδιο με πριν. Οι δρόμοι, ο Λευκός Πύργος, η παραλία, τα στενά στην Άνω Πόλη, όλα είναι διαφορετικά. Ένιωσα πως άγγιξα την ιστορία της πόλης, και τώρα η πόλη όταν την περπατάω, μου μιλάει. Έγινε περισσότερο από ποτέ πια, πατρίδα μνήμης, αισθήσεων και συναισθημάτων».
Μερικές απ’ αυτές τις ιστορίες, ο Σάκης Σερέφας τις περιλαμβάνει και στο καινούργιο του βιβλίο, που θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, με τίτλο «Οδοιπορικό Θεσσαλονίκης. Περπάτημα στην πόλη αλλιώς». Για τον ίδιο, οι γνωστές και άγνωστες ιστορίες της Θεσσαλονίκης είναι ένα παιχνίδι, στο οποίο -μέσα από την παράσταση και τα βιβλία του- προσκαλεί και τους άλλους. «Παίζω αυτό το παιχνίδι για να μη βαριέμαι. Σε όποια πόλη και να ζούσα, το ίδιο θα έκανα», σημειώνει.
Πρόκληση η καταβύθιση στο παρελθόν της πόλης
Η μεγαλύτερη πρόκληση για τον Φώτη Σαγώνα, ο οποίος υπογράφει στη σκηνογραφία και το video mapping της παράστασης, ήταν η καταβύθιση στο παρελθόν της πόλης. «Η αποσταθεροποίηση του τρόπου που κατανοούμε το σήμερα, θα μας οδηγήσει σε μια επαναδιαπραγμάτευση του οράματός μας για το αύριο», τονίζει και προσθέτει ότι η «η πόλη λειτούργησε ως κυρίαρχη αναφορά, ως ένα δυναμικό πεδίο διαρκώς εξελισσόμενο μέσα στο χρόνο».
Οι αναρτημένες επιφάνειες χαρτιού στον χώρο της σκηνής, έχουν σαν στόχο να λειτουργήσουν ως μεταγραφή του αστικού περιβάλλοντος, επινοώντας μια χωρική συνθήκη που άλλοτε ως λαβύρινθος και άλλοτε ως σύστημα προβολής εικόνων, συγκροτεί τον χώρο δράσης των ηθοποιών. Οι κατανεμημένες προβολές (projection mapping), στις σκηνές που εμφανίζονται, επαναπροσδιορίζουν τον ρόλο του σκηνικού στο εσωτερικό της παράστασης. Τα θέματα των προβολών βασίστηκαν σε εκτενή έρευνα, αναφορικά με ιστορικά τεκμήρια (φωτογραφίες, χάρτες, εικονογραφήσεις), ενώ σε κάποιες περιπτώσεις δημιουργήθηκαν εκ του μηδενός, λαμβάνοντας υπόψιν τις σκηνοθετικές οδηγίες.
Η Θεσσαλονίκη είναι και ροκ και σεφαραδίτικα και ρεμπέτικο
Η μουσική της παράστασης είναι όλη πρωτότυπη με πολλές μουσικές αναφορές. «Προσπαθήσαμε να φτιάξουμε ένα δικό μας ήχο για το τι είναι Θεσσαλονίκη», λέει ο μουσικός Θοδωρής Παπαδημητρίου, διευθυντής της MOYSA - Συμφωνικής Ορχήστρας Νέων Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης και σταθερός συνεργάτης του Μικρού Βορρά.
«Ο ήχος της Θεσσαλονίκης», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, «έχει μέσα πολλά. Και μελωδίες σεφαραδίτικες, έχουμε πολλή πρωτότυπη μουσική, λίγα ψήγματα από ρεμπέτικο, πιο παραδοσιακούς δρόμους, ροκ και το ενδιαφέρον με την πόλη είναι ότι τα έχει όλα αυτά. Ειδικά σε μια παράσταση όπως αυτή, που με σύγχρονο τρόπο μιλάει για σπαράγματα της ιστορίας της πόλης και μόνο αυτό σου φέρνει στο μυαλό πολλούς διαφορετικούς ήχους».
Η «ταυτότητα» της παράστασης
Η παράσταση, αναφέρει στο σημείωμά της η θεατρική ομάδα Μικρός Βορράς, είναι «αφιερωμένη στις αρχαίες πέτρες που βρίσκονται στον σταθμό του μετρό της οδού Βενιζέλου και περιμένουν υπομονετικά, πολλές εκατοντάδες χρόνια τώρα, τους πολίτες της σύγχρονης Θεσσαλονίκης για να μοιραστούν μαζί τους τις δικές τους ιστορίες».
Τη δραματουργική επιμέλεια υπογράφει η Αναστασία Μπάρκα και τους στίχους η Αφροδίτη Νικολιουδάκη με τον Θοδωρή Παπαδημητρίου. Την κίνηση επιμελήθηκε ο Τάσος Παπαδόπουλος και τους φωτισμούς ο Φώτης Ρουμελιώτης. Την ενδυματολογική επιμέλεια έχει ο Στέφανος Μπαμπούλης και τις μάσκες κατασκεύασε η Μάρθα Φωκά. Παίζουν οι ηθοποιοί: Ιωάννης Καμπούρης, Λένα Μοσχά, Αλέξανδρος Νικολαΐδης, Αφροδίτη Νικολιουδάκη, Αργιέττα Οκαλίδου, Κορνηλία Προκοπίου και Χρήστος Τσάβος. Παίζουν οι μουσικοί: Μουσικοί: Θοδωρής Παπαδημητρίου - Πιάνο, Ηλεκτρική Κιθάρα, Live Looping, Κλασική Κιθάρα, Μπαγλαμάς, Νάσια Σιαμέτη - Βιολί και στο τραγούδι η Αφροδίτη Νικολιουδάκη.
Το «Viral Thess» κάνει πρεμιέρα στη διαδικτυακή πλατφόρμα της ticketservices.gr την Παρασκευή 7 Μαΐου και θα είναι διαθέσιμη για το κοινό σε on demand προβολή έως και την Δευτέρα 10 Μαΐου, με την ελπίδα όταν ανοίξουν οι θεατρικές σκηνές να συναντήσει από κοντά και το κοινό. Η παράσταση πραγματοποιείται με την υποστήριξη και χρηματοδότηση του Υπουργείου Πολιτισμού & Αθλητισμού.
Από το «Η πόλη καίγεται» του 1917, μέχρι το «Σ' αγαπώ μάνα μου», ενός νεαρού που εκτελείται στο Γεντί Κουλέ το καλοκαίρι του 1947. Από τον Αλκή Πέτσα, θρυλική μορφή της Μπάρας -η μεγαλύτερη ερωτική πιάτσα της Ευρώπης- μέχρι το θανατόπυργο ή κόκκινο πύργο, όπως ήταν γνωστός ο Λευκός Πύργος. Από τη δολοφονία μιας 19χρονης το 1960 στο Σέιχ Σου, μέχρι τη δολοφονία του Λαμπράκη το 1963. Ανάμεσα σ’ αυτά τα πρόσωπα και τα γεγονότα, τρεις οπαδοί των μεγάλων ομάδων της πόλης και τα θρυλικά σινεμά με ταινίες αυστηρώς ...ακατάλληλες.
Η ιστορία της Θεσσαλονίκης, μέσα από μικρές και μεγάλες ιστορίες, από πενήντα διαφορετικές φωνές της πόλης, θέλει να γίνει «Viral Thess» μέσα από την παράσταση της θεατρικής ομάδας Μικρός Βορράς, βασισμένη στο συγγραφικό κι ερευνητικό υλικό του συγγραφέα Σάκη Σερέφα.
Πρόκειται για μια ιδέα του σκηνοθέτη Τάσου Ράτζου, ο οποίος μαζί με τον Σερέφα αποφάσισαν να φτιάξουν μια ιστορία για τη Θεσσαλονίκη, βασισμένη σε κείμενα του δεύτερου, αλλά και πρωτότυπα γραμμένα από την ομάδα του Μικρού Βορρά. «Η ιδέα ξεκίνησε από την αίσθηση της... δεύτερης πόλης που υπάρχει. Εμένα, που επέλεξα να ζω εδώ -ούτε γεννήθηκα, ούτε μεγάλωσα στη Θεσσαλονίκη- δεν μου αρέσει αυτό», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο σκηνοθέτης του Μικρού Βορρά.
Στον Λευκό Πύργο που βγάζεις φωτογραφία, κόβανε κεφάλια
«Πρέπει να συνδέσει κανείς την ατομική του ιστορία ως πολίτης με την ιστορία της πόλης. Ανεβαίνω στον Λευκό Πύργο για να φωτογραφίσω το ηλιοβασίλεμα. Πρέπει να ξέρω ότι εκεί ακριβώς που ακουμπάω για να τραβήξω φωτογραφία, στις πολεμίστρες, κόβανε κεφάλια. Όταν το ξέρω αυτό, ο Λευκός Πύργος και κατά συνέπεια μια ψηφίδα της πόλης, αποκτά μια άλλη διάσταση», σημειώνει ο Σάκης Σερέφας και συμπληρώνει: «Δεν μπορεί να αγνοώ όταν μπαίνω για μια βάφτιση στην Αχειροποίητο, ότι υπάρχουν ακόμη στις κολόνες του ναού σημάδια από τα συρματόσχοινα, τα οποία έδεναν οι πρόσφυγες για να χωρίσουν με μπερντέδες το ένα με το άλλο κομμάτι ώστε να στεγαστούν εκεί. Αν το μάθεις αυτό, την επόμενη φορά θα μπεις στην εκκλησία αυτή με άλλο μάτι», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Ο Σάκης Σερέφας ερευνά και γράφει για τη Θεσσαλονίκη περισσότερα από 30 χρόνια. «Δεν είμαι ιστορικός. Με ενδιαφέρει η μικροϊστορία, μέσα από την οποία μπορείς να βγάλεις και τη μεγάλη εικόνα της πόλης. Με ενδιαφέρει το έργο -όπως και τα βιβλία- να λειτουργήσει ως ερέθισμα, ώστε ο θεατής/αναγνώστης να κοιτάξει με άλλο βλέμμα τις διαδρομές του. Να πει κάποιος "για δες. Έχει ενδιαφέρον αυτή η πόλη". Δεν είναι μόνο τα κλισέ της. Να αρχίσει να κοιτάει κάποιος πιο υποψιασμένα το σκηνικό μέσα στο οποίο κινείται», τονίζει.Στα μέλη της ομάδας του Μικρού Βορρά λειτούργησε. Όπως επισημαίνει ο ηθοποιός Αλέξανδρος Νικολαϊδης, «ανακαλύπτοντας την πόλη με αφορμή το viral, τίποτα δεν είναι ίδιο με πριν. Οι δρόμοι, ο Λευκός Πύργος, η παραλία, τα στενά στην Άνω Πόλη, όλα είναι διαφορετικά. Ένιωσα πως άγγιξα την ιστορία της πόλης, και τώρα η πόλη όταν την περπατάω, μου μιλάει. Έγινε περισσότερο από ποτέ πια, πατρίδα μνήμης, αισθήσεων και συναισθημάτων».
Μερικές απ’ αυτές τις ιστορίες, ο Σάκης Σερέφας τις περιλαμβάνει και στο καινούργιο του βιβλίο, που θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, με τίτλο «Οδοιπορικό Θεσσαλονίκης. Περπάτημα στην πόλη αλλιώς». Για τον ίδιο, οι γνωστές και άγνωστες ιστορίες της Θεσσαλονίκης είναι ένα παιχνίδι, στο οποίο -μέσα από την παράσταση και τα βιβλία του- προσκαλεί και τους άλλους. «Παίζω αυτό το παιχνίδι για να μη βαριέμαι. Σε όποια πόλη και να ζούσα, το ίδιο θα έκανα», σημειώνει.
Πρόκληση η καταβύθιση στο παρελθόν της πόλης
Η μεγαλύτερη πρόκληση για τον Φώτη Σαγώνα, ο οποίος υπογράφει στη σκηνογραφία και το video mapping της παράστασης, ήταν η καταβύθιση στο παρελθόν της πόλης. «Η αποσταθεροποίηση του τρόπου που κατανοούμε το σήμερα, θα μας οδηγήσει σε μια επαναδιαπραγμάτευση του οράματός μας για το αύριο», τονίζει και προσθέτει ότι η «η πόλη λειτούργησε ως κυρίαρχη αναφορά, ως ένα δυναμικό πεδίο διαρκώς εξελισσόμενο μέσα στο χρόνο».
Οι αναρτημένες επιφάνειες χαρτιού στον χώρο της σκηνής, έχουν σαν στόχο να λειτουργήσουν ως μεταγραφή του αστικού περιβάλλοντος, επινοώντας μια χωρική συνθήκη που άλλοτε ως λαβύρινθος και άλλοτε ως σύστημα προβολής εικόνων, συγκροτεί τον χώρο δράσης των ηθοποιών. Οι κατανεμημένες προβολές (projection mapping), στις σκηνές που εμφανίζονται, επαναπροσδιορίζουν τον ρόλο του σκηνικού στο εσωτερικό της παράστασης. Τα θέματα των προβολών βασίστηκαν σε εκτενή έρευνα, αναφορικά με ιστορικά τεκμήρια (φωτογραφίες, χάρτες, εικονογραφήσεις), ενώ σε κάποιες περιπτώσεις δημιουργήθηκαν εκ του μηδενός, λαμβάνοντας υπόψιν τις σκηνοθετικές οδηγίες.
Η Θεσσαλονίκη είναι και ροκ και σεφαραδίτικα και ρεμπέτικο
Η μουσική της παράστασης είναι όλη πρωτότυπη με πολλές μουσικές αναφορές. «Προσπαθήσαμε να φτιάξουμε ένα δικό μας ήχο για το τι είναι Θεσσαλονίκη», λέει ο μουσικός Θοδωρής Παπαδημητρίου, διευθυντής της MOYSA - Συμφωνικής Ορχήστρας Νέων Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης και σταθερός συνεργάτης του Μικρού Βορρά.
«Ο ήχος της Θεσσαλονίκης», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, «έχει μέσα πολλά. Και μελωδίες σεφαραδίτικες, έχουμε πολλή πρωτότυπη μουσική, λίγα ψήγματα από ρεμπέτικο, πιο παραδοσιακούς δρόμους, ροκ και το ενδιαφέρον με την πόλη είναι ότι τα έχει όλα αυτά. Ειδικά σε μια παράσταση όπως αυτή, που με σύγχρονο τρόπο μιλάει για σπαράγματα της ιστορίας της πόλης και μόνο αυτό σου φέρνει στο μυαλό πολλούς διαφορετικούς ήχους».
Η «ταυτότητα» της παράστασης
Η παράσταση, αναφέρει στο σημείωμά της η θεατρική ομάδα Μικρός Βορράς, είναι «αφιερωμένη στις αρχαίες πέτρες που βρίσκονται στον σταθμό του μετρό της οδού Βενιζέλου και περιμένουν υπομονετικά, πολλές εκατοντάδες χρόνια τώρα, τους πολίτες της σύγχρονης Θεσσαλονίκης για να μοιραστούν μαζί τους τις δικές τους ιστορίες».
Τη δραματουργική επιμέλεια υπογράφει η Αναστασία Μπάρκα και τους στίχους η Αφροδίτη Νικολιουδάκη με τον Θοδωρή Παπαδημητρίου. Την κίνηση επιμελήθηκε ο Τάσος Παπαδόπουλος και τους φωτισμούς ο Φώτης Ρουμελιώτης. Την ενδυματολογική επιμέλεια έχει ο Στέφανος Μπαμπούλης και τις μάσκες κατασκεύασε η Μάρθα Φωκά. Παίζουν οι ηθοποιοί: Ιωάννης Καμπούρης, Λένα Μοσχά, Αλέξανδρος Νικολαΐδης, Αφροδίτη Νικολιουδάκη, Αργιέττα Οκαλίδου, Κορνηλία Προκοπίου και Χρήστος Τσάβος. Παίζουν οι μουσικοί: Μουσικοί: Θοδωρής Παπαδημητρίου - Πιάνο, Ηλεκτρική Κιθάρα, Live Looping, Κλασική Κιθάρα, Μπαγλαμάς, Νάσια Σιαμέτη - Βιολί και στο τραγούδι η Αφροδίτη Νικολιουδάκη.
Το «Viral Thess» κάνει πρεμιέρα στη διαδικτυακή πλατφόρμα της ticketservices.gr την Παρασκευή 7 Μαΐου και θα είναι διαθέσιμη για το κοινό σε on demand προβολή έως και την Δευτέρα 10 Μαΐου, με την ελπίδα όταν ανοίξουν οι θεατρικές σκηνές να συναντήσει από κοντά και το κοινό. Η παράσταση πραγματοποιείται με την υποστήριξη και χρηματοδότηση του Υπουργείου Πολιτισμού & Αθλητισμού.
ΣΧΟΛΙΑ