Τρίτη και 13. Του 2020. Ταυτόχρονα. Το δυστοπικό έτος του κορονοϊού συναντά μία από τις μεγαλύτερες προλήψεις του λαού μας συνθέτοντας ένα εκρηκτικό μείγμα... καλοτυχίας κάνοντας αρκετούς ακόμα και να ακυρώνουν τις μετακινήσεις τους υπό τον φόβο κάποιου πιθανού ατυχήματος. Ωστόσο, η σημερινή ημέρα αποτελεί μία εξαιρετική ευκαιρία να θυμηθούμε μερικές λαοφιλείς δεισιδαιμονίες και την ιστορία πίσω από αυτές.

Από πότε άρχισε να μας φαίνεται λογικό το να «φτύνουμε τον κόρφο» μας στην όψη μίας μαύρης γάτας, να φοβόμαστε να περάσουμε κάτω από σκάλες, να πιάνουμε κόκκινο όταν λέμε μία φράση ταυτόχρονα με το συνομιλητή μας και φυσικά να δαιμονοποιούμε αριθμούς και μέρες της εβδομάδας;

Τρίτη και 13

Παρά το δυσοίωνο 2020, η Τρίτη και 13 ήταν και παραμένει μία ημερομηνία-ωδή στην κακοτυχία τόσο για τους Έλληνες όσο και για τους ισπανόφωνους λαούς ενώ για τους αγγλοσάξονες αντίστοιχη μέρα θεωρείται η «Παρασκευή και 13».

Η παράδοση στην Ελλάδα φαίνεται να ξεκίνησε από την Άλωση της Κωνσταντινούπολης στις 29 Μαΐου του 1453. Η ημέρα ήταν Τρίτη ενώ το άθροισμα του έτους 1453 είναι το «13». Επίσης, ο αριθμός 13 φαίνεται να διαταράσει την ισορροπία που με κόπο έχει «διαμορφώσει» το 12 από τους 12 Θεούς του Ολύμπου και τους άθλους του Ηρακλή, μέχρι τους μαθητές του Χριστού, τα Ευαγγέλια και τις φυλές του Ισραήλ.

Μαύρες γάτες

Οι μαύρες γάτες ήταν συνυφασμένες με τη μαγεία γι' αυτό και αρκετοί τις αντιμετώπιζαν ως προάγγελους μίας σειράς κακοτυχιών. Ωστόσο, η συγκεκριμενη δεισιδαιμονία είναι τόσο διαδεμονένη ανά τον κόσμο που επιδέχεται και παραλλαγές: Εάν μία μαύρη γάτα περάσει από μπροστά σου, τότε και μόνο τότε θεωρείται κακή τύχη. Αντίθετα αν σε πλησιάσει σημαίνει καλοτυχία και ευημερία.

Στην πρώτη περίτωση πάντως, για να ξορκίσεις το κακό, το μόνο που χρειάζεται να κάνεις είναι να... φτύσεις τον κόρφο σου! (και να κάνεις μία στροφή γύρω από τον εαυτό σου και να τραβήξεις μία τούφα από τα μαλλιά σου τρεις φορές)

Περνώντας κάτω από μία σκάλα

Η συγκεκριμένη δεισιδαιμονία βασίζεται στη θρησκεία. Η σκάλα φαίνεται να σχηματίζει ένα τρίγωνο με τον τοίχο και το έδαφος, γεγονός που ερμηνεύεται ως σαφής (;) αναφορά στην Αγία Τριάδα. Το πέρασμα μέσα από αυτό το τρίγωνο υποδηλώνει ασέβεια προς το ιερό τρίπτυχο και άρα συνοδεύεται από κακή τύχη.

Η πιο λογική εξήγηση πάντως (και με λιγότερη γεωμετρία) για τα ατυχήματα όσων πέρασαν κάτω από μία σκάλα είναι ότι πιθανότατα κάποιος εργαζόταν πάνω σε αυτή και άρα είναι πιθανό να του έπεσε κάποιο εργαλείο ή κάποιο βαρύ αντικείμενο τραυματίζοντας τον περαστικό που δεν τήρησε τις προβλεπόμενες αποστάσεις.

Σπασμένος καθρέφτης = 7 χρόνια γρουσουζιά

Πρόκειται για μία από τις πιο γνωστές προλήψεις. Ο καθρεύτης ως αντικείμενο έχει συνδεθεί πολλάκις με το υπερφυσικό και συγκεκριμένα με την ανθρώπινη ψυχή την οποία και παγιδεύει. Για το λόγο αυτό θεωρείται πως όταν ένας καθρέφτης σπάσει ταυτόχρονα σπάει και ένα κομμάτι της ψυχής του ανθρώπου που βρίσκεται στο δωμάτιο.

Η επταετία της κακοτυχίας έχει τις ρίζες της στον 16ο αιώνα, όταν οι Ρωμαίοι είχαν αναπτύξει την τέχνη της κατασκευής του γυάλινου καθρέφτη τον οποίον και υπερκοστολογούσαν. Πιαθνολογείται πως η αξία ενός σημερινού ολόσωμου καθρέφτη ισοδυναμούσε με τους μισθούς ενός μικρομεσαίου ανθρώπου για επτά χρόνια.

Χτύπα ξύλο

Δεν είναι απλώς μία κίνηση. Είναι τελετή αποτρεπτικού χαρακτήρα, για να κρατήσουμε μακριά μας κάθε είδους αρνητικές ενέργειες, βασκανίες και κακοτυχίες. Πιθανολογείται ότι προέρχεται από τις παγανιστικές προχριστιανικές θρησκείες όπου κυριαρχούσε η πεποίθηση ότι μέσα στο ξύλο κατοικούσαν διάφορα πνεύματα τα οποία είχαν και την τάση να «κρυφακούν» τους ανθρώπους και να μαθαίνουν τους φόβους τους. Με το χτύπημα του ξύλου τα πνεύματα έφευγαν και έτσι δε θα πραγματοποιούσαν όσα άκουσαν. (Για μέγιστη απόδοση συνοδεύεται από τη φράση «μακριά από εμάς».)

Προλήψεις, προκαταλήψεις και δεισιδαιμονίες. Γεννήθηκαν από το φόβο για το άνγωστο και συντηρούνται ανά τους αιώνες από την «παράδοση». Είτε πρόκειται για επαναλαμβανόμενες συμπτώσεις που «πάτησαν» στις ανασφάλειές μας για να αποκτήσουν υπόσταση είτε πρόκειται για μύθους που απλώς περνούν από γενιά σε γενιά, το μόνο σίγουρο είναι ότι αναδεικνύουν το ιδιόμορφο χιούμορ του σύμπαντος αφού «αναγκάζουν» το πιο εξελιγμένο είδος τους ζωικού βασιλείου να περιστρέφεται γύρω από τον εαυτό του στην όψη και μόνο ενός σκουρόχρωμου τετράποδου.