Όσο κι αν τα πράγματα είναι δύσκολα, μουντά και ταραγμένα, όσο κι αν δίπλα μας μαίνεται ένας πόλεμος, ενώ ο κορονοϊός και η πανδημία δεν λένε ακόμη να καταλαγιάσουν, το ορθόδοξο Πάσχα, είναι μια μεγάλη γιορτή που στην Ελλάδα πάντα θα τιμούμε, είτε κλεισμένοι στα σπίτια μας όπως τα δύο τελευταία χρόνια, είτε στις εξοχές και στους εξωτερικούς χώρους των πόλεων, όπως θα γίνει φέτος, αφού οι εμβολιασμοί επιτρέπουν πια να είμαστε κάπως πιο χαλαροί.

Επειδή όμως οι συνθήκες εξακολουθούν να είναι δυσχερείς για την Ελλάδα, την Ευρώπη, αλλά και ολόκληρο τον πλανήτη, επιχειρήσαμε στο makthes.gr να ξεχαστούμε λίγο από τα προβλήματά μας μια τέτοια ημέρα και να γεμίσουμε με θετικές σκέψεις και αισιοδοξία ζητώντας από ανθρώπους του πολιτισμού της πόλης να ξεδιπλώσουν μνήμες για το ωραιότερο Πάσχα της ζωής τους ή να απευθυνθούν σε όλους μας με σκέψεις που ευθυγραμμίζονται στο πνεύμα της ημέρας. Ιδού οι απαντήσεις τους:

Από όλους εμάς Χριστός Ανέστη και Χρόνια Πολλά!

Χρίστος Γαλιλαίας, καλλιτεχνικός διευθυντής Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης:

Με αρμενική καταγωγή από την πλευρά της μητέρας του ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης, Χρίστος Γαλιλαίας, ανασύρει προσλαμβάνουσες από το ελληνικό Πάσχα, που, όπως λέει στο makthes.gr ήταν για εκείνον πάντα συνδυασμένο με την Αρμενική Εκκλησία Θεσσαλονίκης. «Θυμάμαι χαρακτηριστικά ότι οι αγαπημένες μου λειτουργίες ήταν τη Μεγάλη Πέμπτη το βράδυ στα δώδεκα Ευαγγέλια και τη Μεγάλη Παρασκευή όπου πάντα κουβαλούσα τον Επιτάφιο. Το περίμενα πώς και πώς και επειδή πολλές φορές μετά, όταν μεγάλωσα, τύχαινε να λείπω και να μην είμαι στην Ελλάδα, αυτό με στεναχωρούσε, μου έλειπε πάρα πολύ. Αυτές είναι έντονες και ωραίες αναμνήσεις από τα παιδικά μου χρόνια, για τα οποία έχω πάντα μεγάλη νοσταλγία. Γι’ αυτό φροντίζω όποτε είμαι εδώ να μην χάνω τις μέρες αυτές στην Αρμενική Εκκλησία, οπότε και φέτος θα είμαι εκεί. Το έθιμο έτσι όπως έχει γίνει είναι πολύ όμορφο διότι κατά την περιφορά γίνεται συνάντηση με τον Επιτάφιο της εκκλησίας Κωνσταντίνου και Ελένης και δημιουργείται μια πολύ ωραία κατανυκτική ατμόσφαιρα, βγαίνει και ο κόσμος στα μπαλκόνια με κεριά και όλο αυτό έχει ένα χρώμα πολύ ιδιαίτερο». Όσο για την ευχή του για το φετινό Πάσχα, αυτή είναι απλή, λιτή αλλά ιδιαιτέρως περιεκτική: «Υγεία και ειρήνη!», τονίζει κι αυτό τα λέει όλα.

Άννα Μυκωνίου, Πρόεδρος Κέντρου Πολιτισμού Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας 

Το ελληνικό Πάσχα γιορτάζεται στο χωριό, επισημαίνει στο makthes.gr η πρόεδρος του Κέντρου Πολιτισμού της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας Άννα Μυκωνίου και ξεδιπλώνει τις αναμνήσεις της απο την Άνω Μονοκαριά Ιστιαίας, στη Βόρεια Εύβοια. "Το δικό μας χωριό, ένας επίγειος παράδεισος, ένα χωριουδάκι κρυμμένο τότε μέσα στα πεύκα και την πλούσια βλάστηση. Η άφιξη μας στο χωριό γινόταν την Κυριακή των Βαίων, 'για να πάμε εκκλησία', όπως έλεγε η μάνα μου και να καταλάβουμε Πάσχα. 

Φθάνοντας μοιράζαμε δωράκια στις γειτόνισσες και αυτές ανταπέδιδαν φέρνοντάς μας καλούδια: φρέσκα ζαρζαβατικά και αυγά για την Κόκκινη Πέμπτη. Οι γειτονιές μοσχοβολούσαν από τα λουλούδια που είχαν πια ανθίσει και από τις ασβεστωμένες αυλές. 

Κάθε απόγευμα κατηφορίζαμε στην εκκλησία και μετά βόλτα στο χωριό, στα αλώνια για να αγναντέψουμε τη θέα, τα κατάφυτα βουνά και τον κάμπο που απλωνόταν μπροστά μας, επιβλητικός. 

Τη Μ. Παρασκευή στολίζαμε τον Επιτάφιο μαζεύοντας λουλούδια από τις αυλές μας και ξεκινούσε η μεγάλη προετοιμασία, πλένονταν οι σούβλες και το αρνί, έτοιμο από το χασάπη, έφθανε σπίτι με υποδοχή «πρωθυπουργού». 

Το Μέγα Σάββατο βοηθούσαμε τη μάνα μου να γυρίσει τα εντεράκια για τη μαγειρίτσα, ενώ όλο και βουτούσαμε κάποιο απαγορευμένο καλούδι από την κουζίνα, γιατί μια βδομάδα νηστεία 'μας έπεφτε' πολύ, εκείνα τα χρόνια. Το βράδυ κατηφορίζαμε με τα πασχαλινά μας και καμιά ζακετούλα για την εκκλησία και κάναμε Ανάσταση άλλοτε 10, άλλοτε 11 και άλλοτε 12 η ώρα, ανάλογα με το πότε ερχόταν ο παπάς, που είχε ο δύστυχος 3 χωριά να εξυπηρετήσει. Εμείς τα παιδιά χαιρόμασταν να κάνουμε νωρίς Ανάσταση γιατί δεν κρατιόμασταν και περιμέναμε 'πως και τι' τη νοστιμότατη μαγειρίτσα και διασκεδάζαμε με τα 'μπαμ' που σκάγαν παντού δημιουργώντας μια εορταστική ατμόσφαιρα. 

 Και ξημέρωνε Πάσχα και ξυπνούσα με τις ομιλίες του μπαμπά που άναβε κάρβουνα και ζητούσε το ένα και το άλλο και μετά γέλια και καμάρι 'το αρνάκι μας θα γίνει λουκούμι' και γυρίζαμε τη σούβλα όλοι με τη σειρά μας 'πρόσεξε ούτε πολύ γρήγορα γιατί κάνει ηλιοθεραπεία, ούτε πολύ αργά γιατί θα αρπάξει'. Και το γλέντι κρατούσε ώρες… ατελείωτες… Όποιος περνούσε από την αυλή τον φωνάζαμε να τον κεράσουμε ένα κρασί και ένα μεζέ και μέχρι το μεσημέρι φίλοι και γνωστοί πηγαινοέρχονταν. Σκέφτομαι πως πρέπει να ολοκληρώσω την αφήγηση αισιόδοξα με ευχές για αγάπη ειρήνη, που είναι το πιο σημαντικό τις δύσκολες μέρες που ζούμε. Ένας κόμπος με πνίγει όμως και η νοσταλγία γίνεται αβάσταχτη γιατί το φετινό σκληρό καλοκαίρι μας πλήγωσε και μας στέρησε τον δικό μας μικρό παράδεισο, στην Βόρεια Εύβοια που παραδόθηκε στις φλόγες, όπως δεκάδες άλλα χωριά. 

Μια ανείπωτη οικολογική καταστροφή που δεν πρέπει να ξεχάσουμε, για να μην επαναληφθεί. Εύχομαι η φύση να επουλώσει γρήγορα τις πληγές της. Καλή Ανάσταση και καλό Πάσχα σε όλους με Ειρήνη, αγάπη, δύναμη.

Γιάννης Ρήγας, ηθοποιός – σκηνοθέτης – διευθυντής της Δραματικής Σχολής του ΚΘΒΕ:

Μεγαλωμένος στην Αφρική ο ηθοποιός, σκηνοθέτης και διευθυντής της Δραματικής Σχολής του ΚΘΒΕ Γιάννης Ρήγας, με οικογένεια που ανήκει στους πρώτους αποίκους της Ηπείρου αυτής και πατέρα επιχειρηματία που διατηρούσε εκεί εργοστάσιο ξυλείας, έχει πολλές αναμνήσεις από το Πάσχα εκεί. Μιλώντας στο makthes.gr θυμάται μια χαρακτηριστική στιγμή που τον καθόρισε: «Είμαι δέκα χρονών στην Αφρική. Στο κτήμα του σπιτιού υπάρχει ένα τεράστιο δέντρο και κάτω από αυτό ο πατέρας μου έχει σκάψει λάκκους και ψήνει πολλά αρνιά με καλεσμένους ανθρώπους από όλο τον κόσμο. Εγγλέζοι, Γερμανοί, Ιταλοί, Ινδοί, Κινέζοι, Αφρικανοί διαφόρων θρησκειών γιορτάζουν μαζί χωρίς να υπάρχει καμία ενοχή και καμία αναστολή που είναι άλλων θρησκειών. Είμαστε όλοι ξένοι σε μια ξένη χώρα και δεν έχουμε πρόβλημα να γιορτάσουμε μαζί τη μεγάλη μας γιορτή και να μας εύχονται και εμείς να πηγαίνουμε αντίστοιχα στις δικές τους γιορτές. Υπάρχει μια σύμπνοια, μια αγάπη και μια αλληλοκάλυψη. Αυτό εμένα με καθόρισε ως προς το να μην έχω πρόβλημα με ανθρώπους άλλων φυλών, χρωμάτων, θρησκειών κι έτσι δεν καταλαβαίνω εκείνους που έχουν πρόβλημα. Όλο αυτό με έκανε να είμαι λίγο πιο ανοιχτός απέναντι στους ανθρώπους. Ουσιαστικά κλείνω μέσα μου και κουβαλάω μια πολυπολιτισμική ταυτότητα. Αγαπώ και θα υπερασπίζομαι πάντα και τη φυλή μου και τη θρησκεία μου αλλά την ίδια στιγμή θα υπερασπίζομαι και την ανοχή που έχω απέναντι στις αντιλήψεις των άλλων», λέει. Προσθέτει επίσης τις ευχές του για το φετινό, δύσκολο, Πάσχα. «Εύχομαι να είμαστε ψύχραιμοι, να δείξουμε κατανόηση και ανοχή απέναντι σε εκείνους οι οποίοι δεν πιστεύουν αυτά που πιστεύουμε εμείς, τα πράγματα να πάνε καλύτερα και να βρούμε το κουράγιο να αγωνιστούμε, ο καθένας με τον τρόπο που μπορεί, για να βελτιωθούν οι συνθήκες».

Ζωή Τσόκανου, καλλιτεχνική διευθύντρια Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης

Το πιο αγαπημένο Πάσχα της καλλιτεχνικής διευθύντριας της ΚΟΘ Ζωής Τσόκανου είναι αυτό της παιδικής της ηλικίας. «Είναι το Πάσχα στο χωριό, στο Πολύρραχο Κοζάνης, κοντά στα Σέρβια. Είναι το Χριστός Ανέστη του ιερέα που ακόμη ηχεί στα αυτιά μου, νομίζω η πιο βαθιά, βυζαντινή φωνή που έχω ακούσει ποτέ στη ζωή μου. Εκεί πάει πάντα το μυαλό μου όταν σκέφτομαι Πάσχα. Κι επειδή δεν το έχω πλέον, καθώς έχουν φύγει άνθρωποι, έχει μείνει αυτή η ανάμνηση που όσο περνάει ο χρόνος εξιδανικεύεται ακόμα περισσότερο», τονίζει. Ως προς τις ευχές για το φετινό Πάσχα συμπληρώνει: «Νομίζω ότι αυτό το φως της Ανάστασης που κάποιες φορές λάμπει πιο φανερά και κάποιες άλλες είναι κρυμμένο, θα πρέπει να το ψάξουμε και λίγο, θα πρέπει να προσπαθήσουμε να το βρούμε και να το αφήσουμε να μας φωτίσει. Όταν έχουμε την Ανάσταση μέσα μας και δίπλα μας είναι ένας οδηγός, μια διέξοδος που θα μας οδηγήσει στην αγάπη. Η αγάπη είναι η θωράκισή μας απέναντι σε όλο αυτό που γίνεται δίπλα μας. Δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι ουσιαστικό, αλλά πιστεύω ότι αυτός είναι ο δρόμος, δηλαδή το φως της προσωπικής αλλά και της συλλογικής Ανάστασης. Χρειάζεται όμως και λίγη προσπάθεια για να το ανάψει κανείς».

H Μαρία Τσαντσάνογλου, Αν. Γενική Διευθύντρια MOMus & Διευθύντρια MOMus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη

Η Αν. Γενική Διευθύντρια MOMus & Διευθύντρια MOMus Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης – Συλλογή Κωστάκη έγραψε για το makthes.gr ένα κείμενο που ανταποκρίνεται στη σημερινή ημέρα: "Είχαν ρωτήσει τον Ρόι Λίχτενσταϊν ποιά είναι τα πράγματα που τον κάνουν αυτόν, έναν τόσο διάσημο καλλιτέχνη, να αισθάνεται καλά και είχε απαντήσει «τίποτα υλικό, μόνο το πνεύμα και η τέχνη». Σήμερα που, χωρίς καλά-καλά να έχουμε συνειδητοποιήσει τις συνέπειες της δυστοπικής πανδημίας, βομβαρδιζόμαστε δημόσια από ειδήσεις και γεγονότα που μας θλίβουν, μας θυμώνουν και μας δυσκολεύουν να ονειρευόμαστε, για μένα η πηγή της χαράς είναι η αναζήτηση της έμπνευσης, η δημιουργία και η μετάδοσή της. Το πρώτο χρειάζεται ανοιχτούς ορίζοντες και έρευνα, το δεύτερο, διαρκή διεκδίκηση της ελευθερίας και το τρίτο, αγάπη. Οι ιστορικές πρωτοπορίες έδωσαν τα καλύτερα αποτελέσματά τους μέσα από τις κοινωνικές αντιξοότητες, τη σύνθεση, τη συμμετοχικότητα και την τόλμη. Η ποιότητα της ζωής μας βελτιώνεται από τον πολιτισμό, από την ελευθερία και την γενναιοδωρία της δημιουργίας και από την άρνηση να γίνουν η τέχνη και το πνεύμα έρμαια συμφερόντων που μετατρέπουν τα έργα τους σε αντικείμενα προς εκμετάλλευση, χαλιναγώγηση, λογοκρισία. Η τέχνη είναι μια μίμηση ζωής που έχει το προνόμιο της αμεσότητας, του οραματισμού, της πρόβλεψης, της ελεύθερης έκφρασης και της προβολής ενός κόσμου ουτοπικού, προοδευτικού και ιδανικού. Είναι μια ετεροτοπία που δεν επιβάλλεται αλλά είναι στο χέρι του καθενός να την δεχτεί και να ακούσει τα μηνύματά της. Κι όταν το κάνει, θα διαπιστώσει πως η τέχνη έχει την δύναμη να μετακινείται με ευελιξία από τον παράλληλο κόσμο της στην πραγματική ζωή και να γίνεται ακτιβιστική, θεραπευτική, εμπνευστική. Η καθημερινότητα μπορεί να είναι βίαιη, στενάχωρη και μας παρασύρει σε αδιέξοδα. Προσπαθώ να τηρώ κάποιες αρχές που περικλείουν το σύνολο της σκέψης και των πράξεων. Έτσι, όταν θεωρώ κάτι δύσκολο ή και ανέφικτο, θυμάμαι αυτό που είπε ο Μπέρτραντ Ράσελ, ότι «οι περισσότεροι άνθρωποι θα πεθάνουν προτού σκεφτούν» και δια μαγείας βρίσκω τις λύσεις. Όταν θυμώνω, θλίβομαι και απογοητεύομαι με τους άλλους ή με τον εαυτό μου σκέφτομαι αυτό που είπε ο Βάλτερ Μπένιαμιν, ότι «κάθε φράση που καταφέρνουμε να δημοσιεύσουμε σήμερα - ανεξάρτητα από το πόσο αβέβαιο είναι το μέλλον στο οποίο απευθυνόμαστε - είναι μια νίκη που ξεριζώνεται από τις δυνάμεις του σκότους». Όλα αυτά με αγάπη και ανεκτικότητα και με μεγάλο σεβασμό για όσους και όσες αγωνίστηκαν για έναν κόσμο πιο δίκαιο. Και κάτι ακόμα: η δύναμη και η ποιοτική αξία της συντροφικότητας και της ομαδικότητας είναι πολύ πιο ουσιαστική από την ατομική".