Ενταξη της Ουκρανίας, ορισμός διαδόχου του Γενς Στόλτενμπεργκ και στρατιωτικές δαπάνες: οι υπουργοί Εξωτερικών των χωρών του ΝΑΤΟ θα προσπαθήσουν σήμερα στο Οσλο να καταλήξουν σε συμβιβασμό για τα τρία ακανθώδη αυτά θέματα που κυριαρχούν στην ατζέντα της συνόδου κορυφής του Βίλνιους τον Ιούλιο.

Οι συνομιλίες θα επικεντρωθούν στην παροχή εγγυήσεων ασφαλείας που θα συνοδεύσουν την Ουκρανία στην πορεία της προς την ένταξη στην Ατλαντική Συμμαχία και θα λειτουργήσουν αποτρεπτικά σε νέα πολεμική σύγκρουση με την Ρωσία.

«Θα πρέπει να φροντίσουμε να μην επαναληφθεί η Ιστορία», δήλωσε ο γενικός γραμματέας της Συμμαχίας Γενς Στόλτενμπεργκ κατά την έναρξη της συνόδου του Οσλο.

«Για τον λόγο αυτόν θα πρέπει να θέσουμε τα πλαίσια για να προσφέρουμε στην Ουκρανία εγγυήσεις ασφαλείας μετά το τέλος του πολέμου», πρόσθεσε.

Για το θέμα αυτό, ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν ζήτησε χθες «σαφείς και αξιόπιστες εγγυήσεις ασφαλείας».

Η θέση των Ηνωμένων Πολιτειών θα είναι κεφαλαιώδους σημασίας. Η Ουάσινγκτον αρνείται προς το παρόν την προσφορά τέτοιων εγγυήσεων εκ μέρους το ΝΑΤΟ, εξήγησε στο AFP υπουργός Εξωτερικών που δεν κατονομάστηκε.

Τέτοιου είδους εγγυήσεις, που συνίστανται στην επίσημη διακήρυξη παροχής υποστήριξης σε περίπτωση επίθεσης, έχουν προσφερθεί πρόσφατα από πολλές χώρες του ΝΑΤΟ στην Σουηδία, η ένταξη της οποίας στην Συμμαχία μπλοκάρεται από την Τουρκία και την Ουγγαρία.

Μετά την επανεκλογή του Ταγίπ Ερντογάν στην τουρκική προεδρία, ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ ανακοίνωσε σήμερα ότι θα επισκεφθεί προσεχώς την Αγκυρα για να προσπαθήσει να άρει τα τελευταία προσκόμματα για την επικύρωση της ένταξης της Σουηδίας από την Τουρκία.

Όμως, η περαιτέρω διεύρυνση του ΝΑΤΟ προς ανατολάς, με την ένταξη της Ουκρανία διχάζει τους συμμάχους.

Για την προστασία της Ουκρανίας ο Εμανουέλ Μακρόν επικαλέσθηκε το μοντέλο της δέσμευσης που έχει διατυπωθεί από τις ΗΠΑ προς το Ισραήλ.

«Πρέπει να δούμε τι μπορούν να προσφέρουν οι χώρες μας, όχι απαραιτήτως εντός του πλαισίου του ΝΑΤΟ», εξήγησε στο Οσλο η υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας Κατρίν Κολονά.

«Είναι σημαντικό η Ουκρανία να μπορεί να έχει πρόσβαση σε οπλικά συστήματα, στην στρατιωτική εκπαίδευση, αλλά επίσης στην οικονομική υποστήριξη. Πρέπει να υπάρχουν συγκεκριμένες εγγυήσεις», δήλωσε η καναδή ομόλογός της Μελανί Ζολί.

Το Κίεβο επιδιώκει «ένα πολύ σαφές μήνυμα»

Τα ρίσκα είναι μεγάλα. «Το ΝΑΤΟ θα κλείσει τα 75 χρόνια του και ποτέ μία εμπόλεμη χώρα δεν έχει ενταχθεί στην Συμμαχία, διότι θα μπορούσε να επικαλεσθεί το άρθρο 5 την ημέρα της ένταξής της και, στην περίπτωση της Ουκρανίας, αυτό θα σήμαινε πόλεμο ανάμεσα στο ΝΑΤΟ και την Ρωσία», δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών του Λουξεμβούργου Ζαν Ασελμπορν.

Χωρίς συναίνεση, δεν θα υπάρξει απόφαση, υπενθύμισε ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ. Κατά συνέπεια, έναν μήνα πριν από την σύνοδο κορυφής, τα θέματα παραμένουν εκκρεμή.

Η ηγεσία της Λιθουανίας, οικοδεσπότη της συνόδου κορυφής του Βίλνιους, φοβάται αποτυχία.

Οι προσδοκίες του Κιέβου είναι τεράστιες. Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι επιδιώκει «ένα σαφές μήνυμα που θα λέει ότι η Ουκρανία θα ενταχθεί στην Συμμαχία μετά τον πόλεμο», δήλωσε η γαλλίδα υπουργός Εξωτερικών.

«Στο Βίλνιους, αναμφίβολα , δεν θα υπάρξει ούτε ημερομηνία ούτε χρονοδιάγραμμα για την ένταξη, διότι πολλά πράγματα παραμένουν σε εκκρεμότητα. Πρόκειται για μία πορεία με στάδια και προόδους», δήλωσε η Κατρίν Κολονά.

Ο Γενς Στόλτενμπεργκ αρνείται να κάνει προβλέψεις. «Κανείς δεν είναι σε θέση να πει ποια ακριβώς θα είναι η τελική απόφαση της συνόδου του Βίλνιους για το θέμα», είπε.

Ο 64χρονος Νορβηγός Γενς Στόλτενμπεργκ, που διορίσθηκε το 2014, φθάνει στο τέλος της θητείας τους, η οποία έχει ήδη παραταθεί τρεις φορές, η τελευταία πέρυσι μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Ο διάδοχός του πρέπει να είναι Ευρωπαίος και οι χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης θα ήθελαν να είναι γυναίκα προερχόμενη από την Ενωση.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, που θα έχει τον τελευταίο λόγο, θα υποδεχθεί στις 5 Ιουνίου την πρωθυπουργό της Δανίας Μέτε Φρέντερικσεν, η οποία είναι εν δυνάμει υποψήφια.

«Η επιλογή γίνεται πάντα την τελευταία στιγμή και η ανανέωση της θητείας του Γενς Στόλτενμπεργκ παραμένει στο τραπέζι», δήλωσαν διπλωματικές πηγές της Συμμαχίας. Ο ίδιος δηλώνει ότι θέλει να αποσυρθεί.

Οι στρατιωτικές δαπάνες της χώρας του/της αποτελούν κριτήριο για την εκλογή του νέου γενικού γραμματέα.

Οι νατοϊκοί σύμμαχοι έχουν δεσμευθεί να αφιερώσουν το 2% του ΑΕΠ κατ΄ελάχιστον το 2024 στις στρατιωτικές δαπάνες. Ομως, μόνο επτά χώρες, ανάμεσά τους και οι ΗΠΑ, καλύπτουν τον στόχο.

Η Δανία της Μέτε Φρέντερικσεν βρίσκεται στο 1,4% του ΑΕΠ και απέχει πολύ από τον στόχο. Αυτήν την εβδομάδα, ανακοίνωσε τον τριπλασιασμό των στρατιωτικών της δαπανών μέχρι το 2033.