Στην ευρωπαϊκή αναζήτηση μιας στρατηγικής αυτονομίας αναφέρθηκε στην κεντρική του ομιλία, ο στρατηγός (ε.α.) Μιχαήλ Κωσταράκος, επίτιμος Αρχηγός ΓΕΕΘΑ και πρώην Πρόεδρος της Στρατιωτικής Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Ένωσης την πρώτη ημέρα του διαδικτυακού διήμερου συνεδρίου με τίτλο «Άμεσοι και Ευρύτεροι Προβληματισμοί για την Ευρωπαϊκή Ασφάλεια». 

Ο επίτιμος Αρχηγός ΓΕΕΘΑ τόνισε πως η ΕΕ είναι «η βασίλισσα της "έξυπνης ισχύος" (σ.σ smart power)» ενώ σημείωσε πως η «Διεθνής Στρατηγική» της ΕΕ θα πρέπει να εστιάζει στο να είναι η Ένωση ένας «αξιόπιστος πάροχος ασφάλειας». Ο κ Κωσταράκος εξέφρασε την εκτίμηση πως η Ε.Ε θα κινείται προς αυτή την κατεύθυνση και δήλωσε αισιόδοξος για την πορεία προς μια στρατηγική αυτονομία της Ένωσης από εδώ και πέρα. «Είμαι αισιόδοξος και ο λόγος είναι η υπαρξη του European Defence Fund (EDF)», τόνισε αναφερόμενος στην συγκεκριμένη χρηματοδοτική πρωτοβουλία της Επιτροπής. Μια πρωτοβουλία που για τα έτη 2021-2027 έχει προϋπολογισμό της τάξης των 8 δισεκατομμυρίων ευρώ με τα 2,7 δις να χρησιμοποιούνται για συνεργατική έρευνα σε ζητήματα άμυνας και 5,3 δις ευρώ να έχουν ως κατεύθυνση «πρότζεκτ ανάπτυξης συλλογικής ικανότητας στον χώρο της άμυνας», ποσά που συμπληρώνουν εθνικές συνεισφορές.

Εξίσου σημαντική εξέλιξη είναι, σύμφωνα με τον κ.Κωσταράκο, και η δημιουργία του European Peace Facility (EPF) που με τους δύο του πυλώνες του, Operations Pillar και Assistance Measures Pillar ,ενισχύει την θέση της ΕΕ στον τομέα της ασφάλειας.

Η αναζήτηση της Στρατηγικής Αυτονομίας, οι ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ

Στο διαδικτυακό συνέδριο που διοργάνωσε το Παρατηρητήριο Ευρωπαϊκής Ασφάλειας, του Έργου Jean Monnet (Εrasmus+) με τίτλο «Ενίσχυση της συζήτησης για τον Διαπολιτισμικό Διάλογο, τις Αξίες της ΕΕ και την Πολυμορφία-EU VaDis» ("Enhancing the Debate about Intercultural Dialogue, EU Values and Diversity-EUVaDis"), στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, οι εργασίες του οποίου ολοκληρώνονται απόψε, ο στρατηγός (ε.α.) Μιχαήλ Κωσταράκος προσέθεσε πως, στις γεωπολιτικές ισορροπίες και σε σχέση με τις δυνατότητες που η Ευρωπαϊκή Ένωση επιθυμεί να αναπτύξει σε σχέση με την Ασφάλεια, για την Ευρώπη η «έξυπνη ισχύς αντικαθιστά την απούσα, "σκληρή ισχύ"».

Ο κ.Κωσταράκος εξήγησε πως αυτή τη στιγμή η Ε.Ε είναι σε κάθε περίπτωση αξιοσημείωτο πως είναι ενεργή σε τρεις ηπείρους, ενώ για την Ένωση θα ήταν σημαντικό να μπορεί να δράσει η Ευρώπη όταν «το ΝΑΤΟ δεν είναι ικανό, δεν επιθυμεί ή δεν ενδιαφέρεται να δράσει» και να διαθέτει μια ικανότητα στρατιωτικής ευκινησίας (σ.σ Military Mobility) όπως και «...κάποιου τύπου ‘σκληρή ισχύ' (hard power)» όπως είχε χαρακτηριστικά. Ο επίτιμος αρχηγός ΓΕΕΘΑ βλέπει μια κοινή ωφέλεια και για τις δύο πλευρές(ΕΕ και ΝΑΤΟ) όταν και η Ε.Ε θα μπορεί να λειτουργεί στο πλαίσιο π.χ μιας ανάγκης για διαχείριση κρίσης ή σε περιπτώσεις που αφορούν ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, «ένα μοίρασμα των βαρών» με αυτό τον τρόπο σε συγκεκριμένες περιπτώσεις.

Σημαντικό πάντως είναι σύμφωνα με τον κ.Κωσταράκο πως η έλλειψη συντονισμού στα αμυντικά πρότζεκτ στην Ενωμένη Ευρώπη κοστίζει στους Ευρωπαϊους περί τα 100 δις. ευρώ ανά έτος. Ως σημαντική εξέλιξη πάντως στον τομέα της ευρωπαϊκής συνεργασίας, ο κ.Κωσταράκος περιέγραψε την συνεργασία PESCO (Permanent Structured Cooperation) χάρη στην οποία 25 κράτη-μέλη συνεργάζονται σε 60 πρότζεκτ: «Η Ε.Ε είναι το σπίτι μας, η Ευρώπη είναι η οικογένεια μας», τόνισε ο Έλληνας στρατηγός (ε.α.).

Το στοίχημα της ευρωπαϊκής στρατηγικής αυτονομίας

Από την πλευρά του ο καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης του Swedish Defense University Kjell Engelbrekt ανέφερε πως μια ευρωπαϊκή στρατηγική αυτονομία είναι όρος που σήμερα αν και είναι «της μόδας», στην πραγματικότητα και δεν απεικονίζει στο μέγεθος της την πραγματική εξάρτηση της Ευρώπης σε διπλωματικό, στρατιωτικό, οικονομικό, λογιστικό επίπεδο από την Αμερική, και «κινδυνεύει να δώσει πρώιμα το μήνυμα στις ΗΠΑ πως η Ευρώπη είναι έτοιμη να ‘πάρει τα πράγματα στα χέρια της'...». Ο Σουηδός καθηγητής μίλησε από την άλλη πιο θετικά για έναν «νέο διαμοιρασμό των βαρών», ανάμεσα στις ΗΠΑ και την ΕΕ με διαστάσεις γεωγραφικές, οικονομικές όπως και στρατιωτικής αποτροπής.

Η κ.Κωνσταντίνα Ε. Μπότσιου, καθηγήτρια Σύγχρονης Ιστορίας και Διεθνούς Πολιτικής στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς τόνισε από την πλευρά της πως σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Ασφάλεια, ζήτημα αποτελούν οι παράλληλες δράσεις ΝΑΤΟ και ΕΕ ενώ σχετικά με τις σχέσεις Ελλάδας και Τουρκίας, τα τελευταία χρόνια με τις δράσεις τους οι ΗΠΑ «...μετά από χρόνια με πολιτικές ίσων αποστάσεων (σ.σ equal policies) για Τουρκία και Ελλάδα, υπενθυμίζουν πως έχουν μια θέση στο τραπέζι».