Στη Θεσσαλονίκη θα πραγματοποιηθεί αύριο Τετάρτη 7 Οκτωβρίου η τελετή απονομής του πρώτου πανευρωπαϊκού βραβείου «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ» για το δίκτυο Erasmus, μια τελετή που θα λάβει χώρα στο εμβληματικό μνημείο της Ροτόντας. 

Στην εκδήλωση θα παραστεί και θα μιλήσει ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.

Το βραβείο επρόκειτο να παραλάβει η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, όμως λόγω της αυτοαπομόνωσης στην οποία βρίσκεται, θα συμμετάσχει στην εκδήλωση διαδικτυακά. 

Μάλιστα, η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε βιντεοσκοπημένο μήνυμά της εξέφρασε τη βαθιά λύπη της για την ανατροπή της καθόλα προγραμματισμένης παρουσίας της στην πρώτη Τελετή Απονομής του Βραβείου «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ».

Μετά από πρόσφατη συμμετοχή της σε συνάντηση όπου παριστάμενος διεγνώσθη θετικός στον ιό, η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχει τεθεί σε αυτοαπομόνωση, δεν της επιτρέπεται να ταξιδέψει, και συνεπώς δεν μπορεί να ακολουθήσει το πρόγραμμα επίσκεψής της στη Θεσσαλονίκη για να παραλάβει το πρώτο Βραβείο «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ». Παρόλα αυτά, και δεδομένης της θέρμης με την οποία έχει από την πρώτη στιγμή αγκαλιάσει την πρωτοβουλία αυτή του Ιδρύματος Θεοφανώ, καθώς και την απονομή του πρώτου βραβείου στο πρόγραμμα Erasmus, θα συμμετέχει στην Τελετή και θα απευθύνει την ομιλία της μέσω απομακρυσμένης σύνδεσης. Το βραβείο θα παραλάβει εκ μέρους της ο Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κος Μαργαρίτης Σχοινάς, αρμόδιος για την προώθηση του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής.

Οι πρωτόγνωρες και δύσκολες συνθήκες της πανδημίας επ’ ουδενί δεν μειώνουν τον μεγάλο ενθουσιασμό για τη θέσπιση αυτού του νέου και πρωτοποριακού βραβείου που προάγει την Ευρωπαϊκή Ιδέα και συνεργασία.

Ακολουθεί το κείμενο και το βίντεο της δήλωσης της Πρόεδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κας Ursula von der Leyen:

«Αγαπητοί οργανωτές του Βραβείου Θεοφανώ και αγαπητοί πολίτες της Ελλάδας, θα ήθελα πολύ να έρθω στην Ελλάδα, όπως σχεδίαζα, την Τετάρτη και την Πέμπτη, πρώτα στη Θεσσαλονίκη και μετά στην Αθήνα. Όλα ήταν έτοιμα και κανονισμένα, κι ανυπομονούσα να παρευρεθώ στην τελετή απονομής του Βραβείου Θεοφανώ. Αλλά ο κορονοϊός δυσκολεύει τα πράγματα. Βρίσκομαι σε καραντίνα αυτή τη στιγμή γιατί την περασμένη εβδομάδα είχα συνάντηση με κάποιον που βρέθηκε θετικός. Γι' αυτό κάνω αυτό το βίντεο με το κινητό μου σε αυτοαπομόνωση. Δεν μπορώ να ταξιδέψω στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή, λυπάμαι πολύ. Μα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί. Πρέπει να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να μειώσουμε τη μετάδοση του ιού. Θα είμαι μαζί σας την Τετάρτη το βράδυ στη Θεσσαλονίκη για το Βραβείο Θεοφανώ, μέσω βίντεο. Ανυπομονώ και σας υπόσχομαι, θα επισκεφτώ την Ελλάδα μόλις βελτιωθούν τα πράγματα. Ευχαριστώ».

Το Ευρωπαϊκό Βραβείο Αυτοκράτειρα Θεοφανώ ως σύνδεσμος για την Ευρώπη του σήμερα

Λίγο πριν την Τελετή Απονομής του πρώτου βραβείου «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ», ο Πρόεδρος της Συμβουλευτικής Επιτροπής του Ιδρύματος Θεοφανώ, Επίτιμος Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και πρώην Πρωθυπουργός του Βελγίου, κ. Herman Count Van Rompuy, θέτει το σκεπτικό και ορίζει τον σκοπό αυτού του νέου βραβείου στην ακόλουθη δήλωση:

«Πρόκειται για ένα νέο ευρωπαϊκό βραβείο, το οποίο είναι παράλληλα πρωτοποριακό. Πρωτίστως επειδή επιδιώκει να δώσει ιδιαίτερη έμφαση στις συνδέσεις μεταξύ των διαφορετικών κουλτουρών και περιοχών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ιδίως μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Επίσης πρωτοποριακό είναι το ότι έχει το όνομα μιας γυναίκας. Η Θεοφανώ ήταν μια βυζαντινή πριγκίπισσα που έγινε Αυτοκράτειρα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας πριν από χίλια χρόνια. Αποτελεί την προσωποποίηση της γέφυρας μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Η Συμβουλευτική Επιτροπή του Ιδρύματος Θεοφανώ, την οποία έχω την τιμή να προεδρεύω, κατέληξε στην ομόφωνη απόφαση ότι το πρόγραμμα ανταλλαγής φοιτητών Erasmus ευθυγραμμίζεται πλήρως με τους στόχους του βραβείου. Χάρη στο πρόγραμμα Erasmus, εκατομμύρια νέοι Ευρωπαίοι είχαν και έχουν την ευκαιρία να φοιτήσουν και να ζήσουν στο εξωτερικό – κάτι που για πολλούς από αυτούς συμβαίνει ακριβώς πριν περάσουν το κατώφλι της επαγγελματικής τους ζωής. Αυτή η συνύπαρξη μας κάνει να ξεχνάμε κάθε λογής διαφορές. Είστε όλοι μέλη ενός μεγάλου ευρωπαϊκού σπιτικού και το μοιράζεστε χωρίς διαχωρισμούς. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θεωρεί το Erasmus μία από τις μεγαλύτερες συνεισφορές της στη δημιουργία της έννοιας της ευρωπαϊκής ιθαγένειας. Το Βραβείο Θεοφανώ αποσκοπεί στην επιβράβευση και την παρακίνηση. Αυτή η ξεχωριστή ευκαιρία πρέπει να δοθεί σε ακόμη περισσότερους νέους. Στις 7 Οκτωβρίου, το Ίδρυμα Θεοφανώ θα απονείμει αυτό το βραβείο στην Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, την κα von der Leyen, παρουσία του Έλληνα Πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, στη βυζαντινή Ροτόντα της Θεσσαλονίκης, πολύ κοντά στον τόπο όπου έζησαν ο Αριστοτέλης και ο Μέγας Αλέξανδρος. Έτσι, το παλιό και το νέο, το νεανικό και το παλαιό συνδέονται με παραπάνω από έναν συμβολισμό, μια πραγματικότητα».

Το Βραβείο «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ»

Στις 16 Φεβρουαρίου 2019 στο Δημαρχιακό Μέγαρο Θεσσαλονίκης θεσμοθετήθηκε ένα νέο, πανευρωπαϊκό βραβείο. Είναι το Βραβείο «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ» (Empress Theophano), που απονέμεται ετησίως από το ομώνυμο ίδρυμα (Theophano Foundation) και η τελετή βράβευση λαμβάνει χώρα στην Ροτόντα Θεσσαλονίκης. Βραβεύονται με αυτό πρόσωπα ή οργανισμοί για τη συμβολή τους «στην κατανόηση των αρχών που συνιστούν την ευρωπαϊκή ιδέα, όπως και των ιστορικών αλληλοεξαρτήσεων των εθνών». 

Η συμβολική επιλογή του ονόματος της Βυζαντινής Αυτοκράτειρας Θεοφανούς έγινε λόγω της καθοριστικής συνδρομής της για την πολιτιστική αναγέννηση του δυτικοευρωπαϊκού χώρου. Η επιλογή του τοπόσημου της Ροτόντας για την Τελετή Απονομής έγινε διότι αποτελεί ένα κορυφαίο μνημείο που μαρτυρεί τη Ρωμαϊκή, Βυζαντινή, Ορθόδοξη, Οθωμανική και Ελληνική επίδραση στη διαμόρφωση της Ευρώπης.

Το Βραβείο «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ» θα απονέμεται κάθε χρόνο από το ομώνυμο Ίδρυμα Θεοφανώ - Theophano Foundation, ως διάκριση και χωρίς χρηματικό αντίτιμο, μέσα από μια διαδικασία αξιολόγησης των υποψηφιοτήτων από τα δύο βασικά όργανα του Ιδρύματος: τη Συμβουλευτική και τη Διοικούσα Επιτροπή, των οποίων προεδρεύουν αντίστοιχα ο Επίτιμος Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και πρώην Πρωθυπουργός του Βελγίου Herman Van Rompuy και ο Πρόεδρος της Πολιτιστικής Εταιρείας Επιχειρηματιών Βορείου Ελλάδος Σταύρος Ανδρεάδης.