Την εκτίμησή τους ότι ενώ τα Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ) μπορούν να αποτελέσουν ένα σημαντικό εργαλείο χρηματοδότησης έργων της τοπικής αυτοδιοίκησης, ωστόσο κινδυνεύουν να "ναυαγήσουν", καθώς -μεταξύ άλλων- ο σχεδιασμός τους κινείται σε λανθασμένη κατεύθυνση, διατύπωσαν οι εισηγητές στη σημερινή εκπαιδευτική ημερίδα που διοργάνωσε το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας/Τμήμα Κεντρικής Μακεδονίας (ΤΕΕ/ΤΚΜ), με θέμα τα ΣΒΑΚ.

Κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για το μέλλον των ΣΒΑΚ στην Ελλάδα, οι εισηγητές στη σημερινή εκδήλωση, υποστήριξαν ότι για την επιτυχία του εγχειρήματος, απαιτούνται μεγαλύτερη χρηματοδότηση, σαφείς και ξεκάθαρες κατευθυντήριες γραμμές και προδιαγραφές, κανόνες, και κυρίως ενδιαφέρον από τους τοπικούς άρχοντες, που πέραν των ελλείψεων σε επιστημονικό προσωπικό στις υπηρεσίες τους, δείχνουν -όπως είπαν- και απροθυμία, λόγω νοοτροπίας, ν’ ακολουθήσουν το συνεργατικό μοντέλο που απαιτείται.

"Στραβά ξεκινήσαμε με τα ΣΒΑΚ", επισήμανε στο χαιρετισμό του ο πρόεδρος του ΤΕΕ/ΤΚΜ Πάρις Μπίλλιας, τονίζοντας ότι ενώ τα σχέδια αυτά πρέπει να παραπέμπουν σε ολοκληρωμένες και αξιόπιστες μελέτες, ωστόσο "άσχετοι άνθρωποι, που δεν είναι ούτε συγκοινωνιολόγοι ούτε μηχανικοί επιχειρούν να τα υλοποιήσουν. Πρέπει να ξεκαθαρίσουμε τις προδιαγραφές και να βάλουμε κανόνες". Μεταξύ άλλων, ο ίδιος υπογράμμισε την ανάγκη να συνδεθεί η υλοποίηση των ΣΒΑΚ με επαρκή χρηματοδότηση που θα είναι εξασφαλισμένη και έθεσε τον εξής προβληματισμό του: "Τα ΣΒΑΚ είναι για όλες τις περιοχές; Για όλη την Ελλάδα;" και έθεσε τη δική του άποψη λέγοντας ότι "δεν χρειάζονται ΣΒΑΚ περιοχές κάτω των 5.000 κατοίκων".

Σε λανθασμένη κατεύθυνση ο σχεδιασμός για τα ΣΒΑΚ

"Φωνάζουμε ότι ο όλος σχεδιασμός για τα ΣΒΑΚ κινείται στη λάθος κατεύθυνση και όχι μόνο δεν μας ακούν, αλλά δεν λαμβάνουν υπόψη τους και τις επισημάνσεις που έχουμε κάνει στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης που έγινε", επισήμανε από την πλευρά του ο πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων, Κωνσταντίνος Κεπαπτσόγλου, προσθέτοντας ότι "τα ΣΒΑΚ θα πάνε στο φούντο και ελλείψει ενδιαφέροντος από τους δήμους".

Υπογραμμίζοντας ότι είναι λάθος να συγκρίνονται τα ΣΒΑΚ με τις κυκλοφοριακές μελέτες, ο ίδιος σημείωσε "πρέπει επιτέλους να καταστεί σαφές ότι πρόκειται για μια εξελιγμένη μορφή των Γενικών Σχεδίων Μεταφορών".

Τόνισε δε ότι το σωστό ΣΒΑΚ δεν γίνεται με μερικές χιλιάδες ευρώ και επισήμανε ότι η Λεμεσός, μία πόλη των 100.000 κατοίκων, προκήρυξε το δικό της σχέδιο με προϋπολογισμό 900.000 ευρώ. Στο πλαίσιο αυτό, επισήμανε ότι τα ποσά που προβλέπεται να δοθούν από το Πράσινο Ταμείο δεν επαρκούν ούτε για τη συλλογή δεδομένων, "σε μια χώρα που στερείται δεδομένων πληθυσμιακών, συγκοινωνιακών, ακόμη και Γενικών Πολεοδομικών Σχεδίων που και όταν υπάρχουν δεν εφαρμόζονται".

Μεταξύ άλλων, ο πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων επισήμανε ότι "στην Ελλάδα δεν αντιλαμβανόμαστε την ουσία του ΣΒΑΚ. Όλοι οι πολίτες, από Κρήτη ως Θράκη, θεωρούν ότι το βασικό τους πρόβλημα, είναι το κυκλοφοριακό. Η αλήθεια είναι ότι οι πολίτες θέλουν να πηγαίνουν ακόμη και ως το περίπτερο με το αυτοκίνητο. Αλλά για να πετύχει ένα ΣΒΑΚ, που είναι ένα εργαλείο ολοκληρωμένου σχεδιασμού της κινητικότητας στην πόλη, πρέπει να το θέλουν και οι πολίτες».

Αναφερόμενος στο νομικό πλαίσιο υλοποίησης ΣΒΑΚ, τον νόμο 4599/2019, ο ίδιος ισχυρίστηκε πως "όποιος τον έγραψε δεν ήξερε τι του γινόταν. Πραγματικά ήταν άσχετος με το αντικείμενο. Δημιούργησε ένα τέρας". Μεταξύ των προτάσεων που κατέθεσε, συμπεριλαμβάνονται οι εξής: εκπόνηση ΣΒΑΚ από αρμόδιους επιστήμονες, προσοχή και σύνεση στην ειδική/τεχνική και επαγγελματική ικανότητα, αύξηση πόρων για την εκπόνηση των σχεδίων, σαφείς κατευθυντήριες γραμμές, καταρτισμένο προσωπικό στους δήμους που θα τα "τρέξουν".

Κέντρο Υποστήριξης ΣΒΑΚ των δήμων Κεντρικής Μακεδονίας από την αρμόδια περιφέρεια

Η αγρονόμος τοπογράφος μηχανικός, Κωνσταντία Μπέσσα, στέλεχος στη διεύθυνση Υποστήριξης Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, γνωστοποίησε ότι ξεκίνησε ήδη τη λειτουργία του το Κέντρο Υποστήριξης ΣΒΑΚ, με στόχο να ενημερώνονται, αλλά και να λαμβάνουν τεχνικές λύσεις, οι δήμοι στην Κεντρική Μακεδονία. Συμπλήρωσε ότι σε μητροπολιτικό επίπεδο Θεσσαλονίκης, αποφασίστηκε η λειτουργία ενός Παρατηρητηρίου Εφαρμογής ΣΒΑΚ, αλλά και η δημιουργία ενός διαδικτυακού φόρουμ, ανοικτού για πιστοποιημένους χρήστες, με ερωτήσεις- απαντήσεις και ανταλλαγή χρήσιμων πληροφοριών.

Μεταξύ άλλων, η ίδια επισήμανε ότι η περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, πριν από την έλευση των ΣΒΑΚ στην ελληνική πραγματικότητα, είχε εντάξει τη βιώσιμη κινητικότητα στο ΠΕΠ 2014-2020, στους άξονες 4ε και 6ε, ενώ το 2017 εγκρίθηκε και η Στρατηγική Ολοκληρωμένης Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης της Θεσσαλονίκης.

Τα τέσσερα νέα στάδια για την υλοποίηση ενός ΣΒΑΚ, βάσει των νέων προδιαγραφών του ELTIS, δηλαδή της κοινοτικής πλατφόρμας των Σχεδίων Βελτίωσης Αστικής Κινητικότητας, παρουσίασε από την πλευρά της η ειδική επιστήμονας του ΙΜΕΤ/ΕΚΕΤΑ Μαρία Μορφουλάκη. Μεταξύ άλλων, επισήμανε ότι για να υλοποιηθεί ένα ΣΒΑΚ απαιτούνται δεδομένα, ανάλυση των δεδομένων και στοιχεία που θα είναι δημοσιευμένα στο Διαδίκτυο, ενώ επισήμανε ότι "το ΣΒΑΚ πρέπει να εκφράζει το όραμα για την πόλη, να έχει συγκεκριμένους στόχους, μετρήσιμους, να ορίζει τη στρατηγική επίτευξής τους".

Τη θέση της ότι οι ΟΤΑ χρειάζονται τεχνικούς συνεργάτες-συμβούλους, έθεσε η πρόεδρος του Συλλόγου Μελετητών Δημοσίων Έργων Κεντρικής Μακεδονίας (Σ.ΜΕ.Δ.Ε.ΚΕ.Μ.), Μαρία Γρηγοριάδου, υπογραμμίζοντας ότι οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης πρέπει να υποστηρίζονται από εξωτερικούς συνεργάτες, οι οποίοι όμως θα παρέχουν τεχνικές και όχι γενικές υπηρεσίες, έτσι ώστε οι δήμοι να λαμβάνουν την υποστήριξη που πραγματικά χρειάζονται. Μεταξύ άλλων, αναφερόμενη στην επερχόμενη ΚΥΑ, τόνισε ότι πρέπει να περιλαμβάνει σαφείς προδιαγραφές που θα προκύψουν μετά από διαβούλευση, οδηγίες για τη σύνταξη των προκηρύξεων και επισήμανε ότι "οι φάκελοι που δεν θα ανταποκρίνονται στις προδιαγραφές (θα πρέπει) να μη χρηματοδοτούνται από το Πράσινο Ταμείο". Το «παρών» έδωσαν με στελέχη τους επτά από τους 38 δήμους της Κεντρικής Μακεδονίας.

ΑΠΕ-ΜΠΕ