Του Νίκου Σδούγγου*

Αν ποτέ σου επισκεφθείς το Πήλιο, οποιαδήποτε στιγμή του χρόνου, αυτό με το οποίο σίγουρα θα έρθεις αντιμέτωπος είναι μία απίστευτη φυσική ομορφιά τεσσάρων εποχών. Εκεί που το αιγαιοπελαγίτικο μπλε συναντά το πράσινο του βουνού των Κενταύρων.

Θα περάσεις από τη γραφική Πορταριά ή την κινηματογραφική Μακρυνίτσα της Δασκάλας με τα Χρυσά Μαλλιά, το χιονοδρομικό στα Χάνια, θα πιεις ρακόμελα και βυσσινάδες (με βότκα ή χωρίς) στον Βασίλη στην πλατεία του Κισσού, θα ρημάξεις τα κοψίδια στου Τέζα στον Άγιο Δημήτριο, θα πιεις ποτά στο La Scala στην Τσαγκαράδα και θα δοκιμάσεις γεύσεις -για τους πιο γκουρμέ- στον Δειπνοσοφιστή ή στο ελ-Resto στον Αγαπητό, που έζησε στην Αργεντινή. Αν πάλι δεν θέλεις, τρως σουβλάκια στον Στέφανο ή κρέπες στην Ηρώ στον Αϊ-Γιάννη, θα πας μια βόλτα από το Miramare για ποτό στη χολιγουντιανή Νταμούχαρη, σίγουρα θα δοκιμάσεις ένα εκμέκ στο Kelly στον Αϊ-Γιάννη και φυσικά η κατάληξη για after στην Πάραλο, λίγο πιο δίπλα στον αγαπημένο φίλο Στάθη.

Ακόμα όμως κι αν δεις όλα αυτά, θα έχεις προσπεράσει ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της ζωής και της ιστορίας της περιοχής αλλά και ολόκληρης της Ελλάδας, που δεν είναι άλλο από την κατασκήνωση της ΧΑΝ στον Αϊ-Γιάννη, που αυτές τις μέρες γιορτάζει τα 95 της χρόνια.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Το 1921 ιδρύεται η ΧΑΝ Θεσσαλονίκης και φέρνει το μπάσκετ στην Ελλάδα. Για αυτό όμως ας μιλήσουν οι πιο μπασκετικοί της μεγάλης μας οικογένειας. Το 1924, καθ’ υπόδειξη του καπνοβιομήχανου Ν. Πανά με καταγωγή από τον Κισσό, επιλέγεται ο Αϊ-Γιάννης ως τοποθεσία που θα δημιουργηθεί η πρώτη κατασκήνωση στην Ελλάδα. Από τότε γράφτηκαν δεκάδες σελίδες στην ιστορία της κατασκήνωσης με περισσότερα από 30.000 παιδιά να μεγαλώνουν στους κόλπους της. Προσωπικότητες της ελληνικής πολιτικής και κοινωνικής ζωής επισκέπτονται την κατασκήνωση ή αποτελούν ζωντανό κομμάτι της. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα η Έλλη Λαμπέτη, που πάντα θαύμαζε το κέφι και τη ζωντάνια που επικρατούσε στην κατασκήνωση. Η φιλοσοφία της ΧΑΝ είναι αυτή που περνάει από γενιά σε γενιά και μας δένει όλους μαζί. Είναι η φιλοσοφία του εθελοντισμού, της προσφοράς, της αλληλεγγύης και του έμπρακτου χριστιανισμού, θα έλεγε κανείς, που το μαρτυρά και το πρώτο γράμμα από τα αρχικά της. Τρόπος ζωής για μια ζωή!

Τι συμβαίνει όμως στη ΧΑΝ, τι είναι αυτό που κάνει την πρώτη κατασκήνωση τόσο ξεχωριστή και ίσως και την καλύτερη στην Ελλάδα; Ξεκινώντας από τις αθλητικές δραστηριότητες, από την εκμάθηση μπάνιου σε όλες τις ηλικίες και όχι το απλό παιχνίδι στη θάλασσα, εν συνεχεία με τη λειτουργία της πρώτης πανελλαδικά ναυαγοσωστικής σχολής στην παραλία του Παπά Νερό. Η ολυμπιακή μέρα, μια μικρογραφία των Ολυμπιακών Αγώνων, που διδάσκει το πνεύμα του ολυμπισμού και του ευ αγωνίζεσθαι. Αλλά αυτά μπορεί εύκολα να πει κάποιος ότι συναντώνται και αλλού.

Εκεί έρχονται οι εκδρομές. Τα σαφάρια, όπως λέγονται στην κατασκηνωτική αργκό. Πεζοπορία δύο ή τριών ημερών μακριά από την κατασκήνωση και διανυκτερεύσεις σε κοντινά ή και πιο μακρινά χωριά από τον Αϊ-Γιάννη. Μονοπάτια μέσα στο πράσινο, διαδρομές στο βουνό των Κενταύρων, που αν τις διαβείς μια φορά, σου μένουν για πάντα χαραγμένες μέσα στο μυαλό. Μια από τις αγαπημένες μου διαδρομές είναι αυτή που ξεκινά από τις Μηλιές και καταλήγει στην Τσαγκαράδα, μια κλασική, πολυπερπατημένη και πανέμορφη πηλιορείτικη διαδρομή. Μεγάλο μέρος της γίνεται σε καλντερίμι μέσα σε δάσος και στο τέλος περνάμε από το παλιό πέτρινο γεφύρι στη ρεματιά του Μυλοποτάμου. Πριν από χρόνια θυμάμαι να διανυκτερεύουμε στον Κισσό και μας έπιασε βροχή. Καθώς ήταν αδύνατο να κοιμηθούμε στην πλατεία, ο τοπικός ιερέας μάς άνοιξε την εκκλησία, για να κοιμηθούμε μέσα.

Το δεύτερο σημαντικό στοιχείο που ξεχωρίζει το πρόγραμμα της ΧΑΝ από τις άλλες κατασκηνώσεις είναι η βραδινή ψυχαγωγία. Βραδιές στο θέατρο, παιχνίδι στο χωριό και φυσικά βραδιές γύρω από την πυρά της κατασκήνωσης. Η ψυχαγωγία στην ΧΑΝ αποτελεί ένα ολόκληρο κεφάλαιο. Ενδεικτικά αξίζει να αναφέρω τις βραδιές καλλιστείων όπου άνδρες υποδύονταν γυναίκες στη δεκαετία του ’80 και τις παρουσίαζε ο Άλκης Στέας, ή κάποια άλλη φορά που ο Κώστας Αλεξιάδης υποδύθηκε με τέτοια επιτυχία την Raffaella Carra, ερμηνεύοντας το «A far l' amore comincia tu», που ο τοπικός αστυνομικός διοικητής κάλεσε στο τηλέφωνο τον τότε διευθυντή της κατασκήνωσης, για να διαμαρτυρηθεί επειδή δεν καλέστηκαν οι αρχές του τόπου, για να θαυμάσουν τη διεθνή καλλιτέχνιδα! (σημ. το 1993 ήρθαν για πρώτη φορά κορίτσια στην κατασκήνωση).

Όλο αυτό το κλίμα από τις βραδιές και τις θεατρικές παραστάσεις μεταφέρεται και το χειμώνα στη Θεσσαλονίκη με την πραγματοποίηση της πηλιορείτικης βραδιάς, μιας επιθεώρησης με ερασιτέχνες ηθοποιούς τα στελέχη της κατασκήνωσης, που παίζεται για μία και μόνο παράσταση σε κάποιο θέατρο της πόλης και σατιρίζει όλα όσα πέρασαν την προηγούμενη κατασκηνωτική περίοδο.

Όμως κάποια στιγμή τα φώτα στο θέατρο σβήνουν και ανάβει η πυρά. Αυτό σημαίνει πως η κατασκηνωτική περίοδος φτάνει στο τέλος της και η βραδιά στην πυρά, η βραδιά του αποχωρισμού -όπως λέγεται- έρχεται να δώσει το σφύριγμα της λήξης. Η πυρά της κατασκήνωσης αποτελείται από πλάκες ανάμνησης με ονόματα από ανθρώπους που άφησαν το στίγμα τους στη ΧΑΝ. Η κατασκηνωτική περίοδος τελειώνει, όπως ακριβώς άρχισε. Με όλους τους ανθρώπους γύρω από τη φωτιά να ανανεώνουν το ραντεβού τους για την επόμενη χρονιά. Έτσι και φέτος, το Σαββατοκύριακο 26 - 28 Ιουλίου παλιοί και νέοι «Πηλιορείτες» από όλη την Ελλάδα συγκεντρωνόμαστε, για να ζήσουμε για 3 μέρες τη μαγεία της κατασκηνωτικής ζωής. Εκεί η χαρά αλλά και η συγκίνηση όλων, όπως πάντα, είναι μεγάλη, δίνοντας μια και μόνο υπόσχεση. Και του χρόνου πάλι εδώ! Ραντεβού στο Πήλιο!

*Ο Νίκος Σδούγγος είναι πολιτικός επιστήμονας και παλιός κατασκηνωτής της ΧΑΝ στο Πήλιο

*Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ' στις 28 Ιουλίου 2019.