Της Ελένης Ρανδζή

Σε επιφυλακή βρίσκονται οι υγειονομικές υπηρεσίες της χώρας λόγω της έξαρσης της επιδημίας γρίπης, η οποία αυτές τις ημέρες διανύει την περίοδο κορύφωσής της. Έκδηλη είναι η ανησυχία των γιατρών από το φονικό πέρασμα του ιού H1N1, καθώς τα κρούσματα θανάτων από την εργαστηριακά επιβεβαιωμένη συγκεκριμένη γρίπη ανήλθαν σε 56 και σημειώθηκαν στην πλειονότητά τους τις τελευταίες τρεις εβδομάδες.

Σύμφωνα με την εβδομαδιαία επιδημιολογική έκθεση του ΚΕΕΛΠΝΟ και καταγραφές έως τις 10 Φεβρουαρίου, οι 49 εκ του συνόλου των θανάτων επήλθαν έπειτα από νοσηλεία σε μονάδα εντατικής θεραπείας. Το σύνολο των σοβαρών κρουσμάτων που σημειώθηκε την τελευταία εβδομάδα έφτασε τα 226, ενώ για τα 219 εξ αυτών κρίθηκε απαραίτητη η νοσηλεία σε ΜΕΘ. Αξίζει να σημειωθεί ότι μόνο 29 από τους σοβαρά ασθενείς ήταν εμβολιασμένοι, ενώ οι 166 (ποσοστό 75%) ανήκουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου, για την οποία συστήνεται εμβολιασμός.

Ενδεικτικό της δύσκολης κατάστασης είναι ότι από το συνολικό αριθμό των 560 κλινών των μονάδων εντατικής θεραπείας οι 165 έχουν διατεθεί σε ασθενείς που προσβλήθηκαν από τον ιό της γρίπης, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του υπουργείου Υγείας.

Η γρίπη φέτος εμφανίζεται πιο επιθετική και χτυπά νεότερες ηλικίες αλλά και μικρά παιδιά. «Το ανησυχητικό είναι ότι οι περισσότεροι θάνατοι σημειώθηκαν μέσα στο τελευταίο εικοσαήμερο. Ο ιός Η1Ν1, που ευθύνεται για τα περισσότερα κρούσματα, είναι πιο μεταδοτικός από τη γρίπη τύπου Β του περσινού χειμώνα» επισήμανε ο Παναγιώτης Κολλάρας, διευθυντής ΕΣΥ στην α’ παθολογική κλινική του νοσοκομείου «ΑΧΕΠΑ». «Μας αιφνιδιάζει το γεγονός ότι φέτος προσβάλλονται νέες ηλικίες, από τη μια πλευρά έχουμε τρία θύματα που είναι μικρά παιδιά, δύο στη χώρα μας και ένα στην Κύπρο, αλλά και ενήλικες 40 και 50 χρόνων, που ήταν υγιέστατοι. Γι’ αυτό εφιστούμε την προσοχή στους ασθενείς. Αν έχουν πυρετό που δεν υποχωρεί, να επισκεφθούν επειγόντως το γιατρό».

Οι επισκέψεις στα νοσοκομεία για γριπώδη συνδρομή αυξήθηκαν περαιτέρω την περασμένη εβδομάδα, όπως αναφέρει η έκθεση του ΚΕΕΛΠΝΟ, και από την αρχή της εμφάνισης νόσου έχουμε συνολικά 603 κλινικά δείγματα από νοσοκομεία, τα οποία είναι θετικά για ιούς γρίπης, ενώ στο 80% εξ αυτών των περιπτώσεων έχει ταυτοποιηθεί το στέλεχος Η1Ν1. Σύμφωνα με τους γιατρούς, τα κρούσματα της γρίπης ξεκίνησαν αμέσως μετά την περίοδο των γιορτών. «Το άνοιγμα των σχολείων πυροδότησε την έξαρση, η οποία ξεκίνησε κυρίως από τα παιδιά και εξαπλώθηκε σε όλες τις ομάδες. Στις εφημερίες των νοσοκομείων αυξάνονται διαρκώς τα περιστατικά. Ειδικότερα στο ‘ΑΧΕΠΑ’ το μεγαλύτερο ποσοστό των εισαγωγών για νοσηλεία αφορά λοιμώξεις του αναπνευστικού λόγω γρίπης ή σοβαρής πνευμονίας, ενώ σημειώθηκαν και δύο θάνατοι ηλικιωμένων» ανέφερε ο διευθυντής ΕΣΥ κ. Κολλάρας.

Οι επιστήμονες εφιστούν την προσοχή στα συμπτώματα, για να αποφευχθούν τα χειρότερα. «Ένα σοβαρό σημάδι είναι ο ξαφνικός υψηλός πυρετός, που δεν υποχωρεί σε τρεις τέσσερις μέρες, η δυσκολία στην αναπνοή και η σύγχυση που μπορεί να εμφανίζεται ανά διαστήματα. Αυτά είναι ανησυχητικά συμπτώματα που πρέπει να οδηγήσουν κάποιον στο γιατρό για εκτίμηση της κατάστασης. Ειδικότερα για τα παιδιά συνιστούμε να μην επιστρέφουν στο σχολείο δύο ή τρία εικοσιτετράωρα μετά την εξάλειψη των συμπτωμάτων τους, διότι είναι πιο εύκολο να μεταδώσουν τον ιό» συμβουλεύει ο κ. Κολλάρας. Ιδιαίτερη προσοχή στα συμπτώματα πρέπει να δείχνουν όσοι ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου: ηλικιωμένοι, βρέφη κάτω των έξι μηνών, όσοι πάσχουν από νοσήματα που επιφέρουν επιπλοκές (όπως άσθμα, χρόνιες πνευμονοπάθειες, καρδιαγγειακά, σακχαρώδη διαβήτη, νεφροπάθεια, αιμοσφαιρινοπάθειες) όσοι έχουν υποβληθεί σε μεταμοσχεύσεις οργάνων, παιδιά με μακροχρόνια λήψη ασπιρίνης, έγκυες και παχύσαρκοι.

Από Δευτέρα αναμένεται η προμήθεια των εμβολίων

Τα επιπλέον 50.000 εμβόλια που είχε παραγγείλει το υπουργείο Υγείας για την αντιμετώπιση της γρίπης δεν έχουν φτάσει ακόμη στα φαρμακεία και η έλλειψή τους δυσχεραίνει την κατάσταση. Όπως ανέφερε ο πρόεδρος του Φαρμακευτικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης Διονύσης Ευγενίδης, η προμήθειά τους αναμένεται να γίνει από μέρα σε μέρα. «Περιμένουμε ότι από Δευτέρα με Τρίτη θα έχουμε στα φαρμακεία της πόλης σε ποσότητα το ένα δέκατο αυτών των εμβολίων. Υπάρχει ζήτηση, όμως προτεραιότητα έχουν οι ομάδες υψηλού κινδύνου. Για όσους πολίτες εμβολιάστηκαν ήδη μια φορά, δεν υπάρχει ανάγκη για δεύτερη δόση. Μόνο σε ορισμένες περιπτώσεις αυτό είναι απαραίτητο, όχι για το σύνολο του πληθυσμού» συνέστησε ο κ. Ευγενίδης.

«Η σημασία του εμβολιασμού είναι επιτακτική, καθώς παρατηρούμε ότι το 90% των θυμάτων που κατέληξαν αλλά και όσων νοσηλεύτηκαν με επιπλοκές στις μονάδες εντατικής θεραπείας δεν είχαν εμβολιαστεί» ανέφερε ο κ. Κολλάρας. «Μάλιστα ο σωστός εμβολιασμός πρέπει να γίνεται από τον Οκτώβριο έως τον Μάρτιο, διότι χρειάζονται 15 μέρες για να δημιουργηθούν στον ανθρώπινο οργανισμό τα αντισώματα, που θα τον θωρακίσουν από τον ιό».

Δεν παίρνουμε μόνοι μας αντιιικά

Πάντως, οι ιατρικοί σύλλογοι αποδίδουν σε πανικό και σύγχυση το γεγονός ότι πολλοί ασθενείς σπεύδουν στα φαρμακεία για να προμηθευτούν με δική τους πρωτοβουλία αντιβίωση για τη γρίπη. Διευκρινίζουν, ότι η κατάλληλη αγωγή είναι τα αντιιικά φάρμακα, τα οποία πρέπει να χορηγούνται έπειτα από επίσκεψη στο γιατρό.

Διεξοδική ανακοίνωση με πληροφορίες και προληπτικά μέτρα έχει δημοσιεύσει στον ιστότοπό της για κάθε ενδιαφερόμενο η Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας της περιφέρειας Κ. Μακεδονίας, που συνιστά ψυχραιμία και προσήλωση στις οδηγίες για τήρηση των κανόνων ατομικής υγιεινής για το χρονικό διάστημα έως τα τέλη Μαρτίου, που αναμένεται να διαρκέσει η δραστηριότητα της εποχικής γρίπης.

ΚΕΕΛΠΝΟ: Συστήνουμε εμβολιασμό των ευπαθών ομάδων και επιφυλακή

Έντονη ανησυχία έχει προκαλέσει η επιθετική συμπεριφορά της γρίπης, αφήνοντας ερωτήματα και ως προς τον πολλαπλασιασμό των θυμάτων μέσα σε λίγες μέρες (18 θάνατοι μέσα στην τελευταία εβδομάδα), αλλά και επειδή «χτυπά» και υγιείς ανθρώπους. Οκτώ από τα θύματα ήταν υγιείς, ενώ πιο «εύκολοι στόχοι» φαίνεται ότι είναι τα παιδιά, καθώς δύο από αυτά είχαν μοιραία κατάληξη.

Ο αντιπρόεδρος του ΚΕΕΛΠΝΟ Άγης Τερζίδης, παιδίατρος, μιλώντας στη «ΜτΚ» εμφανίστηκε καθησυχαστικός και εξέφρασε την εκτίμηση ότι η δραστηριότητα της γρίπης θα τεθεί σε ύφεση στο εξαρχής προβλεπόμενο διάστημα, δηλαδή στο τέλος Μαρτίου.

«Κάθε χρόνο η επιτήρηση της γρίπης από το ΚΕΕΛΠΝΟ τελειώνει στις αρχές Μαΐου. Εκτιμούμε ότι το μεγάλο κύμα θα περάσει έως το τέλος Μαρτίου. Δεν έχουμε κάποια καινούργια στοιχεία που να μας υποδεικνύουν ότι αλλάζει κάτι. Είναι αναμενόμενο αυτό το διάστημα που η επιδημία βρίσκεται στην κορύφωσή της να έχουμε και το μεγαλύτερο αριθμό θυμάτων. Δεν έχουμε πέσει έξω από τις προσδοκίες μας, διότι όσο μεγαλύτερο αριθμό μολύνει τόσο μεγαλύτερο θα είναι αναλογικά και το ποσοστό των θυμάτων. Αυτό δυστυχώς δεν είναι κάτι το πρωτόγνωρο και συμβαίνει παντού, όχι μόνο στη χώρα μας» ανέφερε ο κ. Τερζίδης.

Ο αντιπρόεδρος του ΚΕΕΛΠΝΟ επισημαίνει ότι «αυτό το στέλεχος του ιού είναι πιο ανθεκτικό σε σχέση με πέρσι και πρόπερσι, προκαλεί πιο βαριά συμπτώματα, γι’ αυτό συνιστούμε τον εμβολιασμό των ευπαθών ομάδων, που έπρεπε να είχε γίνει ήδη, επιφυλακή, προσοχή στα συμπτώματα και επίσκεψη στο γιατρό αν επιμένουν, καλό πλύσιμο χεριών και τήρηση των κανόνων ατομικής υγιεινής, αποφυγή μετακινήσεων των ομάδων υψηλού κινδύνου και τα παιδιά να μένουν στο σπίτι ακόμη και δύο εικοσιτετράωρα αφού πέσει ο πυρετός. Μιλάμε για λήψη απλών μέτρων, που είναι όμως πολύ αποτελεσματικά».

Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), συμπτώματα, διάγνωση και διαχείριση

Του Δρόσου Α. Τσαβλή*

Η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) είναι μια μακροχρόνια ασθένεια, προοδευτικά επιδεινούμενη και οδηγεί σε καταστροφή του πνευμονικού παρεγχύματος και στένωση των αεραγωγών, καθιστώντας δύσκολη την αναπνοή των ασθενών που πάσχουν από τη νόσο.

Υπολογίζεται ότι 600.000.000 γυναίκες και άνδρες παγκοσμίως πάσχουν από ΧΑΠ. Μάλιστα, το 2020 αναμένεται να αποτελεί την 3η αιτία θανάτου και ταυτόχρονα την 5η αιτία αναπηρίας διεθνώς.

Στην Ελλάδα, σύμφωνα με μελέτη της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, το 8,4% του γενικού πληθυσμού άνω των 35 ετών που υπήρξαν καπνιστές (όσοι έχουν καπνίσει πάνω από 100 τσιγάρα κατά την διάρκεια της ζωής τους), δηλ. περίπου 1.000.000 Έλληνες, πάσχουν από Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια. Οι περισσότεροι δεν το γνωρίζουν.

Τα συμπτώματα της ΧΑΠ είναι η δύσπνοια και ο χρόνιος βήχας, με ή χωρίς φλέγμα. Ενδέχεται να προκύψει κόπωση, ανορεξία και απώλεια βάρους με την πάροδο των ετών. Καθώς τα συμπτώματα εμφανίζονται σταδιακά, οι ασθενείς για κάποια χρόνια τα θεωρούν (λανθασμένα) ως μια φυσιολογική συνέπεια του καπνίσματος και της ηλικίας τους που αυξάνεται. Το πιο πιθανό «κατώφλι» εμφάνισης της ΧΑΠ είναι η ηλικία των 45 ετών.

Πώς προκαλείται η ΧΑΠ;

Το 90% των περιπτώσεων της ΧΑΠ οφείλεται στο κάπνισμα.

Επίσης, η έντονη και παρατεταμένη έκθεση στην ρύπανση του ατμοσφαιρικού αέρα ή σε σκόνες και χημικές ουσίες στον χώρο εργασίας είναι επίσης πιθανόν να προκαλέσει ΧΑΠ.

Συμπτώματα – Ενοχλήσεις

Τα συμπτώματα στην αρχή είναι ήπια. Οι πάσχοντες συμβιβάζονται με τον «λίγο βήχα παραπάνω» με τη δύσπνοια ή με την κούραση, την οποία αποδίδουν σε έλλειψη άσκησης και δεν επισκέπτονται τον ιατρό τους για να αναφέρουν τα συμπτώματα τους. Δυστυχώς, όταν προχωρήσει αρκετά πλέον η νόσος, ο ασθενής αρχίζει να έχει σοβαρά συμπτώματα και 2-3 κρίσεις επιδείνωσης τον χρόνο, που συχνά οδηγούν ακόμη και σε νοσηλεία στο νοσοκομείο.

Αν ο ασθενής συνεχίσει να αγνοεί τα συμπτώματα όπως ο βήχας, η απόχρεμψη και το εύκολο λαχάνιασμα (δύσπνοια) και συνεχίζει να καπνίζει, αφήνει την ΧΑΠ να εξελιχθεί στην πιο προχωρημένη και επικίνδυνη μορφή της που μπορεί να προκαλέσει αναπνευστική ανεπάρκεια και να τον καθηλώσει στο σπίτι.

Επισκεφθείτε τον πνευμονολόγο σας αν ισχύει κάποιο από τα παρακάτω:

• Καπνίζετε
• Εκτίθεστε σε παράγοντες ρύπανσης του αέρα στο επαγγελματικό σας περιβάλλον
• Βήχετε
• Έχετε απόχρεμψη (φλέγματα με αλλαγή στο χρώμα τους)
• Έχετε δύσπνοια
• Έχετε συριγμό (σφύριγμα στο στήθος)
• Δυσκολεύεστε στις καθημερινές σας δραστηριότητες
• Έχετε πόνο στα πλευρά σας που χειροτερεύει όταν εισπνέετε

Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι η έγκαιρη διάγνωση και η σωστή αντιμετώπιση της ΧΑΠ μπορεί να εμποδίσει ή έστω να καθυστερήσει σημαντικά την εξέλιξή της. Επιπλέον θα σας ανακουφίσει απο τα συμπτώματα, αναβαθμίζοντας την ποιότητα της ζωής σας.

Πώς γίνεται η διάγνωση της ΧΑΠ;

Η διάγνωση της ΧΑΠ γίνεται με τη σπιρομέτρηση. Η εξέταση αυτή περιλαμβάνει φύσημα σε μια συσκευή που ονομάζεται σπιρόμετρο, η οποία μετρά την ποσότητα του αέρα που μπορεί γρήγορα να εκπνεύσει ο εξεταζόμενος. Όλοι οι καπνιστές άνω των 40 ετών με ιστορικό καπνίσματος 10 ετών ή και περισσότερο, με ένα πακέτο τσιγάρα την ημέρα πρέπει να κάνουν σπιρομέτρηση.

Σήμερα, η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια μπορεί να αντιμετωπιστεί χάρη σε καινοτόμες θεραπείες, εφόσον εντοπιστεί νωρίς και γίνει έγκαιρα η διάγνωσή της.

Διαχείριση της ΧΑΠ

Η διαχείριση της ΧΑΠ περιλαμβάνει κυρίως:

• Διακοπή καπνίσματος
• Μείωση της έκθεσης σε άλλους παράγοντες κινδύνου -π.χ. ατμοσφαιρική ρύπανση
• Εμβολιασμό κατά της γρίπης και του πνευμονιοκόκκου
• Πνευμονική Αποκατάσταση (Rehabilitation)
• Φαρμακευτική θεραπεία που στοχεύει στη βελτίωση της πνευμονικής λειτουργίας. Η βάση της θεραπείας της ΧΑΠ είναι η βρογχοδιαστολή που στοχεύει στη «διάνοιξη» των αεραγωγών, ώστε να μπορεί ο ασθενής να εκπνέει και να εισπνέει καλύτερα.

Ένα σημαντικό μέρος της θεραπείας της ΧΑΠ αποτελεί και η συσκευή εισπνοών.

• Πρέπει να γίνεται σωστή χρήση της συσκευής εισπνόων έτσι ώστε να πραγματοποιείται ορθή λήψη του φαρμάκου (εκπαίδευση από τον ιατρό)
• Πρέπει να επιλέγεται η κατάλληλη συσκευή εισπνοών ανάλογα με την εισπνευστική ικανότητα του ασθενούς, η οποία σχετίζεται και με την βαρύτητα της ΧΑΠ

*Ο Δρόσος Α. Τσαβλής είναι πνευμονολόγος MD, MSc, PhD, διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ, Ακαδημαϊκός Υπότροφος Εργαστηρίου Πειραματικής Φυσιολογίας Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ

Εγκύκλιος του υπουργείου Παιδείας για τις απουσίες λόγω γρίπης

Δεν θα ληφθούν υπόψη για το χαρακτηρισμό της φοίτησής τους οι απουσίες των μαθητών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, που οφείλονται στην έξαρση της εποχικής γρίπης, εφόσον οι κηδεμόνες τους ή οι ίδιοι, εάν είναι ενήλικοι, προσκομίσουν στη σχολική μονάδα πρόσφατη βεβαίωση/γνωμάτευση δημοσίου ή ιδιωτικού νοσηλευτικού ιδρύματος ή ιδιώτη γιατρού, στην οποία να αναγράφεται ο λόγος και η επιβεβλημένη διάρκεια απουσίας από το σχολείο.

Αυτό ορίζει η εγκύκλιος που απέστειλε το υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων στις σχολικές μονάδες όλης της χώρας κι έχει ισχύ για το τρέχον σχολικό έτος.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 17 Φεβρουαρίου 2019