Σοκ στους δήμους της χώρας προκάλεσε η ανακοίνωση «βόμβα» του υπουργού Εσωτερικών Τάκη Θεοδωρικάκου περί κατάργησης του «Φιλόδημου», του προγράμματος που χρηματοδοτούσε τα τελευταία χρόνια μεγάλα και σημαντικά δημοτικά έργα. Η εξέλιξη αυτή πυροδότησε έντονες αντιδράσεις στους κόλπους της αυτοδιοίκησης, με τους δημάρχους να αναρωτιούνται: και τώρα τι θα γίνει, ποιος θα καλύψει τα δεκάδες έργα που είναι σε εξέλιξη και προπάντων πώς θα πληρωθούν οι εργολάβοι;

Οι αντιδράσεις μάλιστα φαίνεται ότι είναι πολύ ισχυρές και δεν προέρχονται μόνο από τους αιρετούς που πρόσκεινται στο κόμμα της αντιπολίτευσης αλλά και στον ευρύ γαλάζιο αυτοδιοικητικό χώρο, γεγονός που αποτυπώθηκε κατά τη διάρκεια της πρόσφατης γενικής συνέλευσης της ΚΕΔΕ, το βήμα της οποίας επέλεξε ο κ. Θεοδωρικάκος να κάνει τις σχετικές ανακοινώσεις.

Εν ολίγοις, ο υπουργός Εσωτερικών, ρίχνοντας τίτλους τέλους στο Φιλόδημο, τόνισε πως το πρόγραμμα των 2 δισ. ευρώ που είχε εξαγγείλει η προηγούμενη κυβέρνηση είχε μόλις 134 εκατ. ευρώ για έργα που έχουν προκηρυχθεί ύψους 450 εκατ. ευρώ και ενταγμένα 1,2 δισ. ευρώ.

Πλέον, το μεγάλο ερώτημα που προκύπτει ωστόσο είναι τι θα γίνει με τα έργα που έχουν ήδη δημοπρατηθεί σχεδόν σε όλους τους δήμους της χώρας. Έχει ανακοινωθεί ότι έχουν δημοπρατηθεί 170 έργα συνολικής αξίας 450 εκατ. ευρώ, με τους δημάρχους να δηλώνουν ότι αν ακυρωθούν τα έργα αυτά, στη συνέχεια θα αντιμετωπίσουν νομικά προβλήματα από εργολάβους, οι οποίοι θα προσφύγουν, ζητώντας αποζημιώσεις.

Μιλώντας στη «ΜτΚ», δήμαρχοι της Θεσσαλονίκης ζητούν από την ηγεσία του υπουργείου Εσωτερικών να αναλάβει τις ευθύνες της και να τρέξει γρήγορα τις διαδικασίες για το διάδοχο πρόγραμμα, υποστηρίζοντας πως σε διαφορετική περίπτωση οι επιπτώσεις στα οικονομικά των δήμων θα είναι τεράστιες, ενώ οι δήμοι θα μπλέξουν με τα δικαστήρια και τους εργολάβους. Φοβούνται μάλιστα πως μέχρι να τρέξει το νέο τετραετές χρηματοδοτικό πρόγραμμα, το οποίο εξήγγειλε ήδη ο υπουργός Εσωτερικών, με έργα 500 εκατ. ευρώ το χρόνο, οι δήμοι θα τεθούν σε καθεστώς ομηρίας και θα παγώσουν -άγνωστο για πόσο- τα κονδύλια που περιμένουν για να πληρώσουν τα τιμολόγια για τα εν εξελίξει έργα.

Ανήσυχος για την εξέλιξη με τον «Φιλόδημο» δηλώνει ο δήμαρχος Θέρμης Θεόδωρος Παπαδόπουλος, λέγοντας πως «ζητούμε να συνεχιστεί το πρόγραμμα και να βρει ο υπουργός τα χρήματα που απαιτούνται, έτσι ώστε να ολοκληρωθούν όλα τα έργα που έχουν ενταχθεί. Διαφορετικά, θα δημιουργηθούν τεράστια προβλήματα, θα μπλέξουν οι δήμοι με δικαστήρια και εργολάβους».

«Μπορεί», όπως είπε, «να διαφωνούσαμε και να διαφωνούμε με την προηγούμενη κυβέρνηση σε μία σειρά από πράγματα που έκανε και νομοθέτησε, ωστόσο θεωρούμε ότι ο ‘Φιλόδημος’ ήταν κάτι που το ζητούσαμε ως αυτοδιοίκηση. Ίσως να μην ήταν ακριβώς πρόγραμμα αυτοδιοίκησης, αλλά ήταν ένα θεσμικό και χρηματοδοτικό εργαλείο που ζητούσαν οι δήμοι και επειδή λειτούργησε σωστά με βάση τα κριτήρια που είχαν θεσπιστεί από τη Διαχειριστική Αρχή του υπουργείου».

Την ίδια αγωνία εκφράζει και ο δήμαρχος Παύλου Μελά, Δημήτρης Δεμουρτζίδης, τονίζοντας πως «αυτήν τη στιγμή στο δήμο έχουμε εντάξει στον ‘Φιλόδημο’ δεκάδες έργα, που αφορούν προσθήκες αιθουσών ακόμη και ορόφων σε σχολεία, έργα σε κοινόχρηστους χώρους, στην Πολίχνη, την Ευκαρπία και τη Σταυρούπολη». Πρόσθεσε μάλιστα ότι «αναμφίβολα η ανακοίνωση για κατάργηση του προγράμματος προκάλεσε μεγάλη αναστάτωση. Και αυτό γιατί στο δήμο μας έχουμε υπογράψει πολλές συμβάσεις και άρχισαν ήδη να έρχονται τιμολόγια από τους εργολάβους και δεν ξέρω πώς θα πληρωθούν».

Ο δήμαρχος Παντελής Τσακίρης είπε ότι «υπάρχουν πολλά έργα, περίπου 20 εκατ. ευρώ, κυρίως της ύδρευσης, αντικατάσταση αγωγού δικτύων κ.ά., που είναι ενταγμένα στον Φιλόδημο, και είτε έχουν δημοπρατηθεί είτε είναι σε εξέλιξη. Το να σταματήσουν αυτά τα έργα καταλαβαίνει κανείς ότι θα δημιουργηθεί τεράστιο πρόβλημα για το σχεδιασμό που έχουμε κάνει σε επίπεδο τετραετίας. Ασφαλώς και θα πάει πίσω, αλλά από τις επαφές που κάναμε δεν καταλάβαμε ότι το πρόγραμμα καταργείται. Θεωρώ ότι η κυβέρνηση θα πάει σε έναν επανασχεδιασμό. Αισθάνομαι πως θα γίνει το καλύτερο. Δεν θεωρώ ότι θα απενταχθούν τόσα έργα. Ωστόσο διατηρούμε κάποιες επιφυλάξεις για το νέο πρόγραμμα». 

Η αλήθεια του υπουργού

Δηλώνοντας ότι θα πει «όλη την αλήθεια» για το πώς παρέλαβε τον «Φιλόδημο», ο κ. Θεοδωρικάκος περιέγραψε από το βήμα της συνέλευσης της ΚΕΔΕ ότι «η αρχική δανειακή σύμβαση μεταξύ Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων (ΤΠκΔ) το 2013 ήταν 200 εκατ. ευρώ, ποσό που μειώθηκε στα 134 εκατ. ευρώ τον Ιούνιο του 2017». Είπε ακόμη ότι παρέλαβε από την προηγούμενη κυβέρνηση εντάξεις 502 έργων στον «Φιλόδημο», ύψους 1,235 δισ. ευρώ, αφήνοντας να εννοηθεί ότι το 1,101 δισ. ευρώ δεν υπάρχει.

Ακόμη, ανέφερε ότι σήμερα έχουν υπογραφεί συμβάσεις για 21 έργα ύψους 30 εκατ. ευρώ κι έχουν δημοπρατηθεί 170 έργα 450 εκατ. ευρώ.

Τι έρχεται μετά τον «Φιλόδημο»

Ο υπουργός Εσωτερικών Π. Θεοδωρικάκος από το βήμα της συνέλευσης της ΚΕΔΕ ανακοίνωσε ουσιαστικά την κατάργηση του προγράμματος «Φιλόδημος» με τη σημερινή δομή του και εξήγγειλε ότι για την περίοδο 2020 - 2023 θα υλοποιηθεί νέο πρόγραμμα για έργα 500 εκατ. ευρώ στους δήμους της χώρας, επιπροσθέτως από τα έργα που θα ενταχθούν στο ΕΣΠΑ.

Καθησύχασε πάντως τους δημάρχους που έμειναν… εμβρόντητοι ότι «τα έργα δεν θα επιτρέψουμε να χαθούν. Τα περισσότερα από αυτά με ταχύτατες διαδικασίες, τις οποίες πρέπει από κοινού να οργανώσουμε, θα πρέπει να ενταχθούν στα Περιφερειακά Προγράμματα και στα Τομεακά Προγράμματα του ΕΣΠΑ. Είναι κατεπείγον, διότι διαφορετικά η υπόθεση αυτή θα τιναχθεί στον αέρα».

Επί της ουσίας, ο υπουργός είπε πως η αυτοδιοίκηση βρίσκεται εκ νέου μπροστά σε κυβερνητική υπόσχεση για 2 δισ. ευρώ (4 επί 500 εκατ. ευρώ). Ειδικότερα, ο κ. Θεοδωρικάκος δήλωσε πως «τα έργα του Φιλόδημου που έχουν εγκριθεί θα μεταφερθούν στα ΠΕΠ και σε τομεακά προγράμματα του ΕΣΠΑ. Όσα δεν μπορούν να ενταχθούν, θα τα εξετάσουμε προς υλοποίηση από το νέο πρόγραμμα. Είμαστε ήδη σε προχωρημένες συζητήσεις με τους υπευθύνους της ΕτΕ, προκειμένου να έχουμε ένα νέο τετραετές πρόγραμμα πραγματικών έργων, με πραγματικά χρήματα, που θα ικανοποιούν πραγματικές ανάγκες των τοπικών κοινωνιών και της πατρίδας μας. Στο πρόγραμμα αυτό θα έχει ισχυρότατη συμμετοχή η ΕΤΕπ και θα συναρτάται και με το βαθμό απορροφητικότητας των έργων. Θα είμαστε σε θέση να υλοποιήσουμε έργα 500 εκατ. ευρώ το χρόνο στους δήμους της χώρας, επιπροσθέτως από τα έργα που θα ενταχθούν στο ΕΣΠΑ».

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 8 Δεκεμβρίου 2019