Kαλπάζουσα πανδημία, ενεργειακή καταιγίδα, εντεινόμενες πληθωριστικές πιέσεις, συσσώρευση χρεών επιχειρήσεων και νοικοκυριών και έναρξη αποπληρωμής τους από το 2022, διαμορφώνουν ένα αβέβαιο περιβάλλον για την ελληνική οικονομία με τις παγίδες στον ολισθηρό δρόμο της ανάκαμψης να καραδοκούν.

Το τρίμηνο Δεκεμβρίου - Φεβρουαρίου θα δοκιμαστούν οι αντοχές πολιτών, επιχειρείν αλλά και κρατικών ταμείων. Ο μαραθώνιος που θα τρέξει η οικονομική δραστηριότητα το διάστημα αυτό προσδοκάται να έχει επιτυχή έκβαση με «καύσιμο» την ισχυρή ανάπτυξη (κοντά στο 7% βάσει των τελευταίων εκτιμήσεων που αποτυπώνονται και στον προϋπολογισμό) η οποία απορροφά, σε ένα βαθμό, τους κραδασμούς κορονοϊού και ανατιμήσεων.

Το σπριντ του ρυθμού ανάπτυξης θα συμβάλλει στην κάλυψη μεγάλου μέρους (3/4) των απωλειών του 2020 έτος στο οποίο άγγιξε το 9% ενώ θα βοηθήσει και στο «μάζεμα» του ελλείμματος-μαμούθ (κοντά στο 7,5%) του φετινού έτους, απόρροια της αιμορραγίας των κρατικών ταμείων από τα συνεχή κορονοπακέτα στήριξης των πληττόμενων.

Το τρίμηνο-φωτιά έχει από όλα τα… καλά καθώς περιλαμβάνει διπλές και τριπλές δόσεις φορολογικών υποχρεώσεων μέχρι και τον Φεβρουάριο, έναρξη της διαδικασίας ρύθμισης των οφειλών της πανδημίας και της αποπληρωμής των επιστρεπτέων προκαταβολών, «φουσκωμένα» καύσιμα κίνησης σε ποσοστό άνω του 20% σε σχέση με το αντίστοιχο περυσινό διάστημα και εκκαθαριστικούς λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας που θα «παγώσουν» τις τσέπες μας καθώς θα προκύψουν με την υψηλότερη τιμή κιλοβατώρας που έχει καταγραφεί ποτέ. Στο... δυστοπικό τοπίο δρα επιβαρυντικά και η αύξηση του κόστους θέρμανσης (πετρέλαιο, φυσικό αέριο), το οποίο θα νιώσουν στο πετσί τους οι καταναλωτές όσο μπαίνουμε στην καρδιά του χειμώνα.

Οι φορολογικές υποχρεώσεις του τετραμήνου υπερβαίνουν τα 5-6 δισ. ευρώ, ενώ η μηνιαία άνοδος του κόστους των νοικοκυριών για μετακινήσεις, θέρμανση και ηλεκτροδότηση ξεπερνάει ήδη το 1 δισ. ευρώ ανά μήνα.

Κρυφό όπλο που ελπίζεται να λειτουργήσει εξισορροπητικά για τα κρατικά έσοδα και το αβγάτισμα της ανάπτυξης είναι οι τάσεις ανόδου της ιδιωτικής κατανάλωσης. Οι πολίτες μετά τους συνεχείς εγκλεισμούς έδειξαν πρόθεση να ξοδέψουν, κάτι που αν διατηρηθεί θα σπρώξει προς τα πάνω την αγορά, δίνοντας ανάσες στο επιχειρείν αλλά και στο οικονομικό επιτελείο. Οι Χριστουγεννιάτικοι «μποναμάδες» για υγειονομικούς, χαμηλοσυνταξιούχους και άτομα με ειδικές ικανότητες που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός αναμφίβολα προσφέρουν μία ανάσα στα νοικοκυριά, σε καμία περίπτωση όμως δεν αρκούν για να τα οχυρώσουν αποτελεσματικά απέναντι στη χιονοστιβάδα πληρωμών που έρχεται.

Παίρνουν φωτιά τα πορτοφόλια

Γεμάτα πορτοφόλια θα απαιτήσουν από τους πολίτες οι υποχρεώσεις που τρέχουν και απειλούν να εκτροχιάσουν τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς:

1. Για όλη την περίοδο Δεκεμβρίου - Φεβρουαρίου θα πληρώνουμε κάθε μήνα ταυτόχρονα ΕΝΦΙΑ και φόρο εισοδήματος. Ο Δεκέμβριος περιλαμβάνει και τα τέλη κυκλοφορίας, κάτι που σημαίνει ότι τον συγκεκριμένο μήνα οι υποχρεώσεις θα γίνουν τρεις για εκατομμύρια φορολογουμένους. Ιανουάριο και Φεβρουάριο θα πιεστούν τα πορτοφόλια από τις τελευταίες δόσεις ΕΝΦΙΑ και φόρου εισοδήματος.

Παράλληλα, ξεκινά η αποπληρωμή των δόσεων ρύθμισης των οφειλών που συσσωρεύτηκαν μέσα στην πανδημία καθώς η περίοδος χάριτος εκπνέει στο τέλος του χρόνου. Οι οφειλές που θα πρέπει να ρυθμιστούν, προσεγγίζουν τα 3 δισ. ευρώ. Βέβαια, η δυνατότητα τακτοποίησης σε έως και 72 δόσεις περιορίζει τη μηνιαία επιβάρυνση, ωστόσο δεν παύει να είναι και αυτή μια ακόμη υποχρέωση που προστίθεται στο μείγμα. Την ίδια στιγμή, από τον Ιανουάριο αρχίζει και η υποχρέωση επιστροφής (άτοκα) των επιστρεπτέων προκαταβολών συνολικού ύψους περίπου 3,5-4 δισ. ευρώ (ποσό που προκύπτει μετά το κούρεμα έως και 75%).

2. Οι εκκαθαριστικοί λογαριασμοί ηλεκτρικού ρεύματος του 4μήνου θα περιέχουν τις καταναλώσεις των μηνών Σεπτεμβρίου, Οκτωβρίου, Νοεμβρίου και Δεκεμβρίου. Τα δεδομένα είναι τα εξής: Η μέση τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας τον Σεπτέμβριο ανήλθε στα 0,134 ευρώ ανά κιλοβατώρα. Τον Οκτώβριο φτάσαμε στα 0,2 ευρώ, ενώ και τον Νοέμβριο οι τιμές τράβηξαν την ανηφόρα. Σε επίπεδο λιανικής, για τα εκατομμύρια των νοικοκυριών που έχουν επιλέξει το κυμαινόμενο τιμολόγιο, η χρέωση θα φτάνει ακόμη και στα 27-28 λεπτά ανά κιλοβατώρα (τελική τιμή μαζί με τις ρυθμιζόμενες χρεώσεις), ίσως και παραπάνω, καθώς τα δεδομένα αλλάζουν κάθε μέρα. Η περίοδος εκτός από τους εκκαθαριστικούς λογαριασμούς του ρεύματος περιλαμβάνει και τους λογαριασμούς του φυσικού αερίου με τις διπλάσιες τιμές σε σχέση με πέρυσι. Το προσεχές χρονικό διάστημα θα φανεί αν το πρόσθετο κόστος από τις υπερδιπλάσιες τιμές θα αντισταθμιστεί σε ένα βαθμό από τη μειωμένη κατανάλωση (και τις επιδοτήσεις), απόρροια των καλών καιρικών συνθηκών. Το ίδιο ισχύει και για το πετρέλαιο θέρμανσης, η τιμή του οποίου είναι για τον Νοέμβριο αυξημένη κατά 47% σε σχέση με τον αντίστοιχο περυσινό μήνα.

3. Η έξαρση της πανδημίας προβληματίζει έντονα το οικονομικό επιτελείο. Ναι μεν ένα γενικευμένο lockdown αποκλείεται σε όλους τους τόνους λόγω του δυσβάστακτου κόστους (πάνω από 4 δισ. ευρώ τον μήνα), ωστόσο τα αναπόφευκτα περιοριστικά μέτρα παράγουν ήδη αρνητικά αποτελέσματα για τον τζίρο λιανεμπορίου, διασκέδασης κι εστίασης. Οι εκπρόσωποι των συγκεκριμένων κλάδων έχουν ήδη εκφράσει την αγωνία τους για το ενδεχόμενο να περιοριστεί η κίνηση. Αυτό βέβαια είναι κάτι που θα φανεί στην πράξη και θα εξαρτηθεί και από την εξέλιξη του πανδημικού κύματος.

Από τις αρχές του 2022 και μετά, ουσιαστικά παύουν και τα τελευταία μέτρα στήριξης που εφαρμόστηκαν για την πανδημία. Ολοκληρώνεται και η παράταση του προγράμματος «Γέφυρα», οπότε θα αναληφθεί από τους δανειολήπτες η υποχρέωση πληρωμής του συνόλου της δανειακής υποχρέωσης. Κυβερνητικά στελέχη έχουν ξεκαθαρίσει πως δεν θα παραταθούν τα μέτρα στήριξης για την πανδημία, καθώς δεν το αντέχουν τα κρατικά μέτρα ενώ στοχευμένες δράσεις στήριξης (πέρα από τις υπάρχουσες) θα εξεταστούν μόνο για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 28 Νοεμβρίου 2021