Στέλιος Παπαθεμελής: Τώρα με την πανδημία, επιβεβαιώθηκα για το ωράριο λειτουργίας
O πρώην υπουργός του ΠΑΣΟΚ «απέναντι» στη «ΜτΚ»
29/06/2021 15:41
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Άλκης Ισχνόπουλος
Πριν λίγο καιρό, όταν άνοιξε ξανά η εστίαση, τον είδα τυχαία κοντά στο σπίτι του στην Εγνατία και σκέφτηκα αμέσως πως τώρα ίσως δικαιώνεται με το ωράριο λειτουργίας που ήθελε να επιβάλει. Ο κορονοϊός και τα μέτρα προστασίας οδήγησαν στην εφαρμογή -εντός εισαγωγικών πάντα-όσων ήθελε ο Στέλιος Παπαθεμελής το 1994 για τους χώρους διασκέδασης. Οι αντιδράσεις επιχειρηματιών ήταν θυελλώδεις, ενώ υπήρχαν ακόμα και μουσικές διαμαρτυρίες για τον γνωστό και ως «νόμος Παπαθεμελή». Σκοπός του τότε ήταν να κλείνουν τα μαγαζιά στις 2 μετά τα μεσάνυχτα τα μαγαζιά για να περιοριστεί η ηχορύπανση. Μέχρι την Κυριακή, όλα έκλειναν στη 1.30 και ο κόσμος έδειχνε να προσαρμόστηκε στις νέες συνθήκες, ενώ πέρυσι είδαμε και «μπουζούκια» να λειτουργούν με το συγκεκριμένο ωράριο…
Θα είμαι ειλικρινής μαζί σας, η πρώτη σκέψη που έκανα ήταν ότι δικαιώνεστε.
«Τώρα ήταν αναγκαστικό λόγω της πανδημίας. Αλλά ναι, αυτό που συνέβη είναι επιβεβαίωση της ορθότητας της σκέψης αυτής. Τώρα με την πανδημία, κατά κάποιο τρόπο επιβεβαιώθηκα».
Τότε πώς το σκεφτήκατε;
«Τότε ήταν… άρτζι μπούρτζι και λουλάς και προσπαθούσαμε να μαζέψουμε στοιχειωδώς την κατάσταση. Βέβαια, ο συνάδελφος Ευάγγελος Γιαννόπουλος που ήταν υπουργός Εργασίας ήταν ακραίος στην εκτίμηση των καταστάσεων. Ήταν υπέρ του άρτζι μπούρτζι και λουλά… Εγώ από την άλλη, ως υπουργός Δημόσιας Τάξης έζησα όλο αυτό το αλαλούμ και είχα καταλήξει ότι κάποια στιγμή πρέπει να το συμμαζέψουμε. Το έβαλα στόχο. Το είχα συζητήσει με μερικούς της κυβέρνησης, δεν με ενεθάρρυνε κανείς τους. Όλοι έκριναν ότι είναι σωστό αλλά μου είπαν ‘μη μπλέκεις τώρα, θα έχουμε φασαρίες’. Δεν είχα ενδοκυβερνητική στήριξη».
Μήπως επειδή έπαιζαν μεγάλα συμφέροντα;
«Ε βέβαια. Τα συμφέροντα της νύχτας ήταν πολύ μεγάλα πάντα».
Σας απείλησαν; Κινδυνέψατε;
«Όχι ακριβώς, αλλά όλα οδηγούσαν προς τα εκεί...»
Τότε την πλήρωναν οι «αυτοφοράκιδες»;
«Βέβαια. Πλήρωναν τα σπασμένα της νύχτας. Τους έβαζαν μπροστά για σύλληψη και λειτουργούσαν…».
Μετανιώσατε; Σας κόστισε;
«Όχι, δεν με ενδιέφερε αν θα μου κοστίσει. Δεν με ένοιαζε αν θα το πλήρωνα. Με ενδιέφερε που ήταν σωστό και αυτό ήταν το κίνητρό μου».
Σήμερα μπορεί να μπει τάξη;
«Πάντοτε μπορεί να μπει αν υπάρχει θέληση και αποφασιστικότητα των κυβερνόντων. Αν όμως αυτοί οι ίδιοι κοροϊδεύουν τον εαυτό τους δεν μπορεί να γίνει κάτι».
Το τραγούδι του Λαζόπουλου σας ενόχλησε;
«Το διασκέδασα. Μία μέρα που τον συνάντησα τον ευχαρίστησα κιόλας. Του είπα: σε ευχαριστώ, γιατί με έκανες διάσημο».
«Προσπαθώ να τα ζωντανέψω»
Τον συνάντησα στον γραφείο του στην οδό Ερμού. Εκεί όπου συνεχίζει να βρίσκεται τις τελευταίες δεκαετίες. Ένα γραφείο που θυμίζει κάτι από τα παλιά, ευρύχωρο, με τρεις διαφορετικούς χώρους και πολλά βιβλία. Στους τοίχους του υπάρχουν φωτογραφίες με την πολυαγαπημένη του κόρη Λένα, που έφυγε από την ζωή το 2015, στιγμιότυπα με τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο, αφίσες με τη Μαρία Κάλλας και θρησκευτικές εικόνες.
Βλέπω στους τοίχους έχετε κρεμάσει φωτογραφίες και εικόνες που σας αντιπροσωπεύουν και αγαπάτε.
«Προσπαθώ να τα ζωντανεύω! Είχα ατυχήματα στη ζωή μου, έχασα την κόρη μου σε δύσκολη φάση. Ο Θεός να την έχει καλά εκεί που είναι. Μου στοίχισε ο χαμός αυτός».
Αν και ο ίδιος τα τελευταία χρόνια δείχνει να έχει αποτραβηχτεί από τα φώτα με τον τρόπο του, συνεχίζει και πηγαίνει στο γραφείο του κάθε μέρα. «Αυτό με ζωντανεύει, με κρατάει όρθιο» λέει χαρακτηριστικά και τονίζει πως «πλέον δεν ψάχνω... Αν με ρωτήσει κάποιος του απαντώ. Αν θέλει να δημοσιεύσει την απάντησή μου του επιτρέπω. Αλλά από εκεί και πέρα δεν φλέγομαι για δημοσιότητα».
Την διαύγειά του ενισχύει, όπως λέει ο ίδιος, το γράψιμο. «Είμαι σε μια φθίνουσα ηλικία κι αν δεν κάνω κάτι, αν δεν παράγω, θα καταστραφώ. Θα αυτοκτονήσω συναισθηματικά. Το γράψιμο μου δίνει δύναμη γιατί με υποχρεώνει να σκέφτομαι και να εργάζομαι. Με κρατάει σε διαύγεια. Καμιά φορά διακόπτω το γράψιμο για κάποιο χρονικό διάστημα και μετά μου είναι δύσκολο να επανέλθω. Παιδεύομαι».
Τι γράφετε;
«Δεν αποφάσισα να γράψω ένα βιβλίο ακόμα. Παρακολουθώ στενά την επικαιρότητα και γράφω αναλύσεις και πολιτικά άρθρα».
Ένα από τα τελευταία του βιβλία που κυκλοφόρησε το 2017, έχει τίτλο «Κάντε άλμα πιο γρήγορο από τη φθορά». «Η φθορά τρέχει, αν την συνοδεύεις, αν σε ακολουθεί ή αν προηγείται σε καταστρέφει. Κάντε ένα άλμα γρηγορότερα, να την προλάβετε. Μπορεί να επιτευχθεί, ανάλογα με τον δυναμισμό του κάθε ανθρώπου» εξηγεί.
«Πλήρωσα τα "όχι" μου»
Ο Στέλιος Παπαθεμελής εκλέχθηκε πρώτη φορά βουλευτής Α’ Θεσσαλονίκης το 1974 με την Ένωση Κέντρου. Το 1977 κατέβηκε με την ΕΔΗΚ και έπειτα προσχώρησε στο ΠΑΣΟΚ. Διετέλεσε υπουργός Δημόσιας Τάξης, Μακεδονίας και Θράκης και Παιδείας. Το 2004 ίδρυσε τη Δημοκρατική Αναγέννηση και στις εκλογές του ίδιου έτους εκλέχθηκε βουλευτής ως συνεργαζόμενος με τη ΝΔ.
«Δεν προσχώρησα στη ΝΔ, συνεργάστηκα εκλογικά» τονίζει έντονα «αναζητήσαμε τρόπους εκλογικής συνεργασίας, δηλαδή τεχνικά, όχι για να προσχωρήσω. Δεν θα το έκανα ποτέ».
Ιδεολογικά ανήκετε ακόμα στο ΠΑΣΟΚ;
«Δεν ανήκω σε κανέναν, ανήκω στον εαυτό μου. Μα, έτσι και αλλιώς ποιο είναι το ΠΑΣΟΚ σήμερα…».
Θα θέλατε σήμερα να είστε στη Βουλή ;
«Έχω κάνει 33 χρόνια στο κοινοβούλιο και αισθάνομαι ότι αυτό είναι ισάξιο σαρξ εκ της σαρκός μου και οστούν εκ των οστέων μου. Δεν ξέρω αν θα έπρεπε να είμαι στη Βουλή σήμερα και τι θα μπορούσα να προσφέρω, αλλά πάντως θα έκανα το καθήκον μου στο ακέραιο. Δεν θα υπολόγιζα συνέπειες».
Ποια ήταν η καλύτερή σας περίοδος;
«Ε… τα νιάτα μου».
Θυμάστε πώς ξεκινήσατε;
«Θυμάμαι. Δεν οπισθοχώρησα ποτέ από τις ιδέες μου. Ήμουν πάντα σταθερός στα πιστεύω μου. Μου ήταν αδιανόητο να φύγω. Θα ήμουν ρίψασπις και αυτό δεν το ήθελα για τον εαυτό μου. Έκανα πάντα αγώνα να διατηρήσω τις πεποιθήσεις μου όρθιες, ζωντανές και ακέραιες».
Το πληρώσατε;
«Είπα πολλά ‘όχι’ και το πλήρωσα!»
Με δικά του λόγια
Ορθοδοξία πατρίδα και πίστη. Δεν μπορώ να πω ότι υπάρχουν ολοζώντανα οι αξίες αυτές στους πολιτικούς σήμερα. Αλλά υπάρχουν. Δεν έχουν εξαφανιστεί. Δεν είναι ζωντανές οι συγκρούσεις της κυβέρνησης με την εκκλησία που φέρνουν αποτέλεσμα. Είναι διαφωνίες που υπερκαλύπτονται.
Επί Σημίτη έγιναν και πολιτικά εγκλήματα, όχι μόνο λάθη. Η στάση Σημίτη δεν μπορούσε να με καλύψει με τίποτα σε διάφορα πράγματα, όπως τα Ίμια και το Ελσίνκι.
Η συμφωνία για το Μακεδονικό είναι προδοτική. Στο μέλλον θα το συναντήσουμε και θα το βρούμε απέναντι μας. Μπορούν να μας ζητήσουν τα πάντα. Πρέπει να ακυρωθεί.
Ο κόσμος της Θεσσαλονίκης με στήριξε στο ακέραιο. Και τώρα αν αποφάσιζα να κατέβω ξανά, νομίζω θα με θυμόταν. Την προσπάθεια για το δημαρχιλίκι την άφησα, γιατί είμαι ρεαλιστής. Ό,τι δεν βγαίνει δεν χρειάζεται να κλοτσάς…
Ζητούν ρουσφέτια ακόμα…
«Δεν ξέρω αν λέγεται ρουσφέτι ακριβώς αυτό το πράγμα. Πάνε κάποιοι σε κάποιους και δεν μπορούν να βρουν κατανόηση. Εις άτοπον απαγωγή έρχονται σε εμένα. Τι να κάνω και εγώ, παίρνω ένα τηλέφωνο σε υπουργό, γραμματέα ή έναν άνθρωπο της εξουσίας. Τυχαίνει να έχω ανταπόκριση. Άλλοτε δεν έχω καμία ανταπόκριση, με γράφουν στα παλαιότερα των υποδημάτων τους και τους γράφω και εγώ και τελειώνει η ιστορία».
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 27 Ιουνίου 2021
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Άλκης Ισχνόπουλος
Πριν λίγο καιρό, όταν άνοιξε ξανά η εστίαση, τον είδα τυχαία κοντά στο σπίτι του στην Εγνατία και σκέφτηκα αμέσως πως τώρα ίσως δικαιώνεται με το ωράριο λειτουργίας που ήθελε να επιβάλει. Ο κορονοϊός και τα μέτρα προστασίας οδήγησαν στην εφαρμογή -εντός εισαγωγικών πάντα-όσων ήθελε ο Στέλιος Παπαθεμελής το 1994 για τους χώρους διασκέδασης. Οι αντιδράσεις επιχειρηματιών ήταν θυελλώδεις, ενώ υπήρχαν ακόμα και μουσικές διαμαρτυρίες για τον γνωστό και ως «νόμος Παπαθεμελή». Σκοπός του τότε ήταν να κλείνουν τα μαγαζιά στις 2 μετά τα μεσάνυχτα τα μαγαζιά για να περιοριστεί η ηχορύπανση. Μέχρι την Κυριακή, όλα έκλειναν στη 1.30 και ο κόσμος έδειχνε να προσαρμόστηκε στις νέες συνθήκες, ενώ πέρυσι είδαμε και «μπουζούκια» να λειτουργούν με το συγκεκριμένο ωράριο…
Θα είμαι ειλικρινής μαζί σας, η πρώτη σκέψη που έκανα ήταν ότι δικαιώνεστε.
«Τώρα ήταν αναγκαστικό λόγω της πανδημίας. Αλλά ναι, αυτό που συνέβη είναι επιβεβαίωση της ορθότητας της σκέψης αυτής. Τώρα με την πανδημία, κατά κάποιο τρόπο επιβεβαιώθηκα».
Τότε πώς το σκεφτήκατε;
«Τότε ήταν… άρτζι μπούρτζι και λουλάς και προσπαθούσαμε να μαζέψουμε στοιχειωδώς την κατάσταση. Βέβαια, ο συνάδελφος Ευάγγελος Γιαννόπουλος που ήταν υπουργός Εργασίας ήταν ακραίος στην εκτίμηση των καταστάσεων. Ήταν υπέρ του άρτζι μπούρτζι και λουλά… Εγώ από την άλλη, ως υπουργός Δημόσιας Τάξης έζησα όλο αυτό το αλαλούμ και είχα καταλήξει ότι κάποια στιγμή πρέπει να το συμμαζέψουμε. Το έβαλα στόχο. Το είχα συζητήσει με μερικούς της κυβέρνησης, δεν με ενεθάρρυνε κανείς τους. Όλοι έκριναν ότι είναι σωστό αλλά μου είπαν ‘μη μπλέκεις τώρα, θα έχουμε φασαρίες’. Δεν είχα ενδοκυβερνητική στήριξη».
Μήπως επειδή έπαιζαν μεγάλα συμφέροντα;
«Ε βέβαια. Τα συμφέροντα της νύχτας ήταν πολύ μεγάλα πάντα».
Σας απείλησαν; Κινδυνέψατε;
«Όχι ακριβώς, αλλά όλα οδηγούσαν προς τα εκεί...»
Τότε την πλήρωναν οι «αυτοφοράκιδες»;
«Βέβαια. Πλήρωναν τα σπασμένα της νύχτας. Τους έβαζαν μπροστά για σύλληψη και λειτουργούσαν…».
Μετανιώσατε; Σας κόστισε;
«Όχι, δεν με ενδιέφερε αν θα μου κοστίσει. Δεν με ένοιαζε αν θα το πλήρωνα. Με ενδιέφερε που ήταν σωστό και αυτό ήταν το κίνητρό μου».
Σήμερα μπορεί να μπει τάξη;
«Πάντοτε μπορεί να μπει αν υπάρχει θέληση και αποφασιστικότητα των κυβερνόντων. Αν όμως αυτοί οι ίδιοι κοροϊδεύουν τον εαυτό τους δεν μπορεί να γίνει κάτι».
Το τραγούδι του Λαζόπουλου σας ενόχλησε;
«Το διασκέδασα. Μία μέρα που τον συνάντησα τον ευχαρίστησα κιόλας. Του είπα: σε ευχαριστώ, γιατί με έκανες διάσημο».
«Προσπαθώ να τα ζωντανέψω»
Τον συνάντησα στον γραφείο του στην οδό Ερμού. Εκεί όπου συνεχίζει να βρίσκεται τις τελευταίες δεκαετίες. Ένα γραφείο που θυμίζει κάτι από τα παλιά, ευρύχωρο, με τρεις διαφορετικούς χώρους και πολλά βιβλία. Στους τοίχους του υπάρχουν φωτογραφίες με την πολυαγαπημένη του κόρη Λένα, που έφυγε από την ζωή το 2015, στιγμιότυπα με τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο, αφίσες με τη Μαρία Κάλλας και θρησκευτικές εικόνες.
Βλέπω στους τοίχους έχετε κρεμάσει φωτογραφίες και εικόνες που σας αντιπροσωπεύουν και αγαπάτε.
«Προσπαθώ να τα ζωντανεύω! Είχα ατυχήματα στη ζωή μου, έχασα την κόρη μου σε δύσκολη φάση. Ο Θεός να την έχει καλά εκεί που είναι. Μου στοίχισε ο χαμός αυτός».
Αν και ο ίδιος τα τελευταία χρόνια δείχνει να έχει αποτραβηχτεί από τα φώτα με τον τρόπο του, συνεχίζει και πηγαίνει στο γραφείο του κάθε μέρα. «Αυτό με ζωντανεύει, με κρατάει όρθιο» λέει χαρακτηριστικά και τονίζει πως «πλέον δεν ψάχνω... Αν με ρωτήσει κάποιος του απαντώ. Αν θέλει να δημοσιεύσει την απάντησή μου του επιτρέπω. Αλλά από εκεί και πέρα δεν φλέγομαι για δημοσιότητα».
Την διαύγειά του ενισχύει, όπως λέει ο ίδιος, το γράψιμο. «Είμαι σε μια φθίνουσα ηλικία κι αν δεν κάνω κάτι, αν δεν παράγω, θα καταστραφώ. Θα αυτοκτονήσω συναισθηματικά. Το γράψιμο μου δίνει δύναμη γιατί με υποχρεώνει να σκέφτομαι και να εργάζομαι. Με κρατάει σε διαύγεια. Καμιά φορά διακόπτω το γράψιμο για κάποιο χρονικό διάστημα και μετά μου είναι δύσκολο να επανέλθω. Παιδεύομαι».
Τι γράφετε;
«Δεν αποφάσισα να γράψω ένα βιβλίο ακόμα. Παρακολουθώ στενά την επικαιρότητα και γράφω αναλύσεις και πολιτικά άρθρα».
Ένα από τα τελευταία του βιβλία που κυκλοφόρησε το 2017, έχει τίτλο «Κάντε άλμα πιο γρήγορο από τη φθορά». «Η φθορά τρέχει, αν την συνοδεύεις, αν σε ακολουθεί ή αν προηγείται σε καταστρέφει. Κάντε ένα άλμα γρηγορότερα, να την προλάβετε. Μπορεί να επιτευχθεί, ανάλογα με τον δυναμισμό του κάθε ανθρώπου» εξηγεί.
«Πλήρωσα τα "όχι" μου»
Ο Στέλιος Παπαθεμελής εκλέχθηκε πρώτη φορά βουλευτής Α’ Θεσσαλονίκης το 1974 με την Ένωση Κέντρου. Το 1977 κατέβηκε με την ΕΔΗΚ και έπειτα προσχώρησε στο ΠΑΣΟΚ. Διετέλεσε υπουργός Δημόσιας Τάξης, Μακεδονίας και Θράκης και Παιδείας. Το 2004 ίδρυσε τη Δημοκρατική Αναγέννηση και στις εκλογές του ίδιου έτους εκλέχθηκε βουλευτής ως συνεργαζόμενος με τη ΝΔ.
«Δεν προσχώρησα στη ΝΔ, συνεργάστηκα εκλογικά» τονίζει έντονα «αναζητήσαμε τρόπους εκλογικής συνεργασίας, δηλαδή τεχνικά, όχι για να προσχωρήσω. Δεν θα το έκανα ποτέ».
Ιδεολογικά ανήκετε ακόμα στο ΠΑΣΟΚ;
«Δεν ανήκω σε κανέναν, ανήκω στον εαυτό μου. Μα, έτσι και αλλιώς ποιο είναι το ΠΑΣΟΚ σήμερα…».
Θα θέλατε σήμερα να είστε στη Βουλή ;
«Έχω κάνει 33 χρόνια στο κοινοβούλιο και αισθάνομαι ότι αυτό είναι ισάξιο σαρξ εκ της σαρκός μου και οστούν εκ των οστέων μου. Δεν ξέρω αν θα έπρεπε να είμαι στη Βουλή σήμερα και τι θα μπορούσα να προσφέρω, αλλά πάντως θα έκανα το καθήκον μου στο ακέραιο. Δεν θα υπολόγιζα συνέπειες».
Ποια ήταν η καλύτερή σας περίοδος;
«Ε… τα νιάτα μου».
Θυμάστε πώς ξεκινήσατε;
«Θυμάμαι. Δεν οπισθοχώρησα ποτέ από τις ιδέες μου. Ήμουν πάντα σταθερός στα πιστεύω μου. Μου ήταν αδιανόητο να φύγω. Θα ήμουν ρίψασπις και αυτό δεν το ήθελα για τον εαυτό μου. Έκανα πάντα αγώνα να διατηρήσω τις πεποιθήσεις μου όρθιες, ζωντανές και ακέραιες».
Το πληρώσατε;
«Είπα πολλά ‘όχι’ και το πλήρωσα!»
Με δικά του λόγια
Ορθοδοξία πατρίδα και πίστη. Δεν μπορώ να πω ότι υπάρχουν ολοζώντανα οι αξίες αυτές στους πολιτικούς σήμερα. Αλλά υπάρχουν. Δεν έχουν εξαφανιστεί. Δεν είναι ζωντανές οι συγκρούσεις της κυβέρνησης με την εκκλησία που φέρνουν αποτέλεσμα. Είναι διαφωνίες που υπερκαλύπτονται.
Επί Σημίτη έγιναν και πολιτικά εγκλήματα, όχι μόνο λάθη. Η στάση Σημίτη δεν μπορούσε να με καλύψει με τίποτα σε διάφορα πράγματα, όπως τα Ίμια και το Ελσίνκι.
Η συμφωνία για το Μακεδονικό είναι προδοτική. Στο μέλλον θα το συναντήσουμε και θα το βρούμε απέναντι μας. Μπορούν να μας ζητήσουν τα πάντα. Πρέπει να ακυρωθεί.
Ο κόσμος της Θεσσαλονίκης με στήριξε στο ακέραιο. Και τώρα αν αποφάσιζα να κατέβω ξανά, νομίζω θα με θυμόταν. Την προσπάθεια για το δημαρχιλίκι την άφησα, γιατί είμαι ρεαλιστής. Ό,τι δεν βγαίνει δεν χρειάζεται να κλοτσάς…
Ζητούν ρουσφέτια ακόμα…
«Δεν ξέρω αν λέγεται ρουσφέτι ακριβώς αυτό το πράγμα. Πάνε κάποιοι σε κάποιους και δεν μπορούν να βρουν κατανόηση. Εις άτοπον απαγωγή έρχονται σε εμένα. Τι να κάνω και εγώ, παίρνω ένα τηλέφωνο σε υπουργό, γραμματέα ή έναν άνθρωπο της εξουσίας. Τυχαίνει να έχω ανταπόκριση. Άλλοτε δεν έχω καμία ανταπόκριση, με γράφουν στα παλαιότερα των υποδημάτων τους και τους γράφω και εγώ και τελειώνει η ιστορία».
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 27 Ιουνίου 2021
ΣΧΟΛΙΑ