ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Ψαράδες εκπαιδεύονται για να σώζουν απειλούμενα είδη

Ρεαλιστικά ομοιώματα θαλάσσιων οργανισμών θα χρησιμοποιηθούν σε εκπαιδευτικά εργαστήρια που πραγματοποιούνται στο πλαίσιο του προγράμματος «Συμμαχία Για Συμβίωση ΙΙ» σε 10 λιμάνια  της Ελλάδας

 16/06/2021 18:10

Ψαράδες εκπαιδεύονται για να σώζουν απειλούμενα είδη

Ευτυχία Κωνσταντινίδου


Ένας εξαβράχγιος, ένα προστατευόμενο είδος καρχαρία, παγιδεύεται κατά λάθος σε τράτα ψαρά στο βόρειο Ευβοϊκό Κόλπο. Ο ψαράς γνωρίζει τη διαδικασία που πρέπει να ακολουθήσει για να τον απελευθερώσει: Με προσεκτικές κινήσεις τον πιάνει από το πτερύγιο και όχι από τα βράγχια, καθώς γνωρίζει πως η παραμικρή λάθος κίνηση θα μπορούσε να τραυματίσει θανάσιμα το εξαιρετικά ευαίσθητο ζωτικό αυτό όργανο. Οι πιθανότητες αυτός ο καρχαρίες να επιβιώσει είναι πολλές. 

Όμως δεν ισχύει το ίδιο για έναν άλλο εξαβράγχιο καρχαρία που επίσης αλιεύτηκε κατά τύχη στο Θρακικό Πέλαγος. Οι αλιείς στην προσπάθειά τους να τον μετακινήσουν και να τον ρίξουν πίσω στη θάλασσα, κρεμούν τον καρχαρία ανάποδα ακολουθώντας εν αγνοία τους μια θανατηφόρα για το είδος πρακτική: Καθώς ο καρχαρίας είναι σε αυτή τη θέση, τα ζωτικά του όργανα είναι τόσο βαριά που πιέζουν τα οστά του και μπορούν να σπάσουν ακόμη και ολόκληρο τον κορμό του. «Είναι δύο παρόμοια περιστατικά με διαφορετική όμως κατάληξη. Η επιβίωση του κάθε καρχαρία και στις δύο περιπτώσεις εξαρτάται αποκλειστικά από το πώς ο ψαράς θα διαχειριστεί τη διαδικασία της απελευθέρωσης» εξηγεί στην «ΜτΚ» η Ρωξάνη Νασάν Αγά, υπεύθυνη προγραμμάτων της περιβαλλοντικής οργάνωσης iSea.

exavragxios-1.png

Ο εξαβράγχιος καρχαρίας προστατεύεται από το Προεδρικό Διάταγμα 67/1981. Συνολικά 23 από τα 41 είδη καρχαριών που εντοπίζονται στη Μεσόγειο απειλούνται με εξαφάνιση.

Καρχαρίες, σαλάχια και χελώνες αλιεύονται συχνά στα ελληνικά νερά ως παρεμπίπτοντα αλιεύματα, δηλαδή αλιεύονται κατά λάθος στα δίχτυα των ψαράδων. Συνολικά, 38 εκατομμύρια τόνοι θαλάσσιων ζώων αλιεύονται ακούσια, δηλαδή το 40% των αλιευμάτων παγκοσμίως. Στην πλειοψηφία τους απορρίπτονται πίσω στη θάλασσα ετοιμοθάνατα και σοβαρά τραυματισμένα.

Το πρόγραμμα «Συμμαχία για Συμβίωση ΙΙ», συνέχεια του πρώτου προγράμματος που υλοποιήθηκε το 2018, προχωρά σε στοχευμένες δράσεις εκπαίδευσης και κατάρτισης των εμπλεκομένων φορέων στην αλιεία (λιμεναρχεία, ιχθυόσκαλες, διευθύνσεις αλιείας κλπ), καθώς και επαγγελματιών και ερασιτεχνών αλιέων σε τεχνικές ασφαλούς απελευθέρωσης παγιδευμένων σε αλιευτικά εργαλεία θαλάσσιων χελωνών, καρχαριών και σαλαχιών.

Η νομοθεσία που διέπει την προστασία των θαλάσσιων χελωνών είναι ξεκάθαρη και όλα τα είδη προστατεύονται στις ελληνικές θάλασσες, προσθέτουν οι υπεύθυνοι του προγράμματος. Δεν ισχύει όμως το ίδιο για τα ελασμοβράγχια (καρχαρίες, βάτοι) που εξαιτίας του μεγάλου αριθμού των ειδών (62 είδη) επικρατεί σύγχυση από τους εμπλεκόμενους φορείς ως προς την αναγνώριση των ειδών και συνεπώς την αποτελεσματική προστασία τους.

Εκπαίδευση με ρεαλιστικά ομοιώματα απειλούμενων ειδών

Ένας γλαύκος, μια βατοτρυγόνα και μια καρρέτα-καρρέτα θα γίνουν φέτος οι πρωταγωνιστές της εκπαίδευσης. Η διεπιστημονική ομάδα δημιούργησε για πρώτη φορά στην Ελλάδα τρία ρεαλιστικά ομοιώματα αυτών των θαλάσσιων οργανισμών, τα οποία επιμελήθηκαν οι σκηνογράφοι-ενδυματολόγοι Σοφία Τσιριγώτη και η Έλλη Ναλμπάντη. 

200115673-1499137403751082-437836139568805972-n.jpg


Ρεαλιστικό ομοίωμα ενήλικου θηλυκού σαλαχιού Dasyatis pastinaca. Στη Μεσόγειο θάλασσα 16 από τα 32 είδη βάτων απειλούνται με εξαφάνιση.

200426308-501525101159525-4335053388391662364-n.jpg

Οι εκπαιδευτές ενσωμάτωσαν στο ομοίωμα αληθινό κεντρί από σαλάχι

201452182-1005961623480608-4183705297230128724-n.jpg


Ρεαλιστικό ομοίωμα ενήλικης αρσενικής θαλάσσιας χελώνας Caretta caretta. Σε μεσογειακό επίπεδο υπολογίζονται πάνω από 132.000 παγιδεύσεις και 44.000 θάνατοι θαλάσσιων χελωνών ετησίως.


Τα ομοιώματα θα χρησιμοποιηθούν κατά τη διάρκεια των εκπαιδευτικών εργαστηρίων που θα πραγματοποιηθούν συνολικά σε 10 λιμάνια της Ελλάδας. «Επιλέξαμε να δημιουργήσουμε αυτά τα ομοιώματα γιατί είναι κοινά στις ελληνικές θάλασσες και οι περισσότεροι αλιείες τα συναντούν συχνά» προσθέτει ο Γιάννης Γιώβος, υπεύθυνος προγραμμάτων αλιείας της iSea. Η βατοτρυγόνα είναι ένα χαρακτηριστικό είδος σαλαχιού που συχνά πιάνεται στα δίχτυα των ψαράδων. Μια λάθος κίνηση κατά την απελευθέρωσή του, θα μπορούσε να αποβεί μοιραία, συμπληρώνει ο κ. Γιώβος. «Στο ομοίωμα που φτιάξαμε ενσωματώσαμε και το αληθινό κεντρί που υπάρχει στην πραγματική βατοτρυγόνα, ώστε να κάνουμε την εκπαίδευση πιο ρεαλιστική. Ένα χτύπημα από αυτό το κεντρί θα μπορούσε να προκαλέσει πολλά προβλήματα στον ψαρά που το ακούμπησε κατά λάθος» καταλήγει.

Το πρόγραμμα θα αρχίσει αρχές Ιουνίου από τα λιμάνια της Αλεξανδρούπολης, Καβάλας, Αλοννήσου και Μηχανιώνας, ενώ στα λιμάνια των περιοχών Καλλονή (Λέσβος), Πειραιά, Κιάτο, Κυλλήνη, Πρέβεζα και Κέρκυρα από αρχές Σεπτεμβρίου.

Το πρόγραμμα υλοποιείται από την iSea σε συνεργασία με το MEDASSET-Mediterranean Association to Save the Sea Turtles και το τμήμα Ζωικής Παραγωγής, Αλιείας & Υδατοκαλλιεργειών του Πανεπιστημίου Πατρών με τη χρηματοδότηση του μέτρου «Καινοτόμες δράσεις με τους πολίτες», στον άξονα «Καινοτόμες Δράσεις» του χρηματοδοτικού προγράμματος «Φυσικό περιβάλλον & καινοτόμες περιβαλλοντικές δράσεις 2020» του Πράσινου Ταμείου.


Ένας εξαβράχγιος, ένα προστατευόμενο είδος καρχαρία, παγιδεύεται κατά λάθος σε τράτα ψαρά στο βόρειο Ευβοϊκό Κόλπο. Ο ψαράς γνωρίζει τη διαδικασία που πρέπει να ακολουθήσει για να τον απελευθερώσει: Με προσεκτικές κινήσεις τον πιάνει από το πτερύγιο και όχι από τα βράγχια, καθώς γνωρίζει πως η παραμικρή λάθος κίνηση θα μπορούσε να τραυματίσει θανάσιμα το εξαιρετικά ευαίσθητο ζωτικό αυτό όργανο. Οι πιθανότητες αυτός ο καρχαρίες να επιβιώσει είναι πολλές. 

Όμως δεν ισχύει το ίδιο για έναν άλλο εξαβράγχιο καρχαρία που επίσης αλιεύτηκε κατά τύχη στο Θρακικό Πέλαγος. Οι αλιείς στην προσπάθειά τους να τον μετακινήσουν και να τον ρίξουν πίσω στη θάλασσα, κρεμούν τον καρχαρία ανάποδα ακολουθώντας εν αγνοία τους μια θανατηφόρα για το είδος πρακτική: Καθώς ο καρχαρίας είναι σε αυτή τη θέση, τα ζωτικά του όργανα είναι τόσο βαριά που πιέζουν τα οστά του και μπορούν να σπάσουν ακόμη και ολόκληρο τον κορμό του. «Είναι δύο παρόμοια περιστατικά με διαφορετική όμως κατάληξη. Η επιβίωση του κάθε καρχαρία και στις δύο περιπτώσεις εξαρτάται αποκλειστικά από το πώς ο ψαράς θα διαχειριστεί τη διαδικασία της απελευθέρωσης» εξηγεί στην «ΜτΚ» η Ρωξάνη Νασάν Αγά, υπεύθυνη προγραμμάτων της περιβαλλοντικής οργάνωσης iSea.

exavragxios-1.png

Ο εξαβράγχιος καρχαρίας προστατεύεται από το Προεδρικό Διάταγμα 67/1981. Συνολικά 23 από τα 41 είδη καρχαριών που εντοπίζονται στη Μεσόγειο απειλούνται με εξαφάνιση.

Καρχαρίες, σαλάχια και χελώνες αλιεύονται συχνά στα ελληνικά νερά ως παρεμπίπτοντα αλιεύματα, δηλαδή αλιεύονται κατά λάθος στα δίχτυα των ψαράδων. Συνολικά, 38 εκατομμύρια τόνοι θαλάσσιων ζώων αλιεύονται ακούσια, δηλαδή το 40% των αλιευμάτων παγκοσμίως. Στην πλειοψηφία τους απορρίπτονται πίσω στη θάλασσα ετοιμοθάνατα και σοβαρά τραυματισμένα.

Το πρόγραμμα «Συμμαχία για Συμβίωση ΙΙ», συνέχεια του πρώτου προγράμματος που υλοποιήθηκε το 2018, προχωρά σε στοχευμένες δράσεις εκπαίδευσης και κατάρτισης των εμπλεκομένων φορέων στην αλιεία (λιμεναρχεία, ιχθυόσκαλες, διευθύνσεις αλιείας κλπ), καθώς και επαγγελματιών και ερασιτεχνών αλιέων σε τεχνικές ασφαλούς απελευθέρωσης παγιδευμένων σε αλιευτικά εργαλεία θαλάσσιων χελωνών, καρχαριών και σαλαχιών.

Η νομοθεσία που διέπει την προστασία των θαλάσσιων χελωνών είναι ξεκάθαρη και όλα τα είδη προστατεύονται στις ελληνικές θάλασσες, προσθέτουν οι υπεύθυνοι του προγράμματος. Δεν ισχύει όμως το ίδιο για τα ελασμοβράγχια (καρχαρίες, βάτοι) που εξαιτίας του μεγάλου αριθμού των ειδών (62 είδη) επικρατεί σύγχυση από τους εμπλεκόμενους φορείς ως προς την αναγνώριση των ειδών και συνεπώς την αποτελεσματική προστασία τους.

Εκπαίδευση με ρεαλιστικά ομοιώματα απειλούμενων ειδών

Ένας γλαύκος, μια βατοτρυγόνα και μια καρρέτα-καρρέτα θα γίνουν φέτος οι πρωταγωνιστές της εκπαίδευσης. Η διεπιστημονική ομάδα δημιούργησε για πρώτη φορά στην Ελλάδα τρία ρεαλιστικά ομοιώματα αυτών των θαλάσσιων οργανισμών, τα οποία επιμελήθηκαν οι σκηνογράφοι-ενδυματολόγοι Σοφία Τσιριγώτη και η Έλλη Ναλμπάντη. 

200115673-1499137403751082-437836139568805972-n.jpg


Ρεαλιστικό ομοίωμα ενήλικου θηλυκού σαλαχιού Dasyatis pastinaca. Στη Μεσόγειο θάλασσα 16 από τα 32 είδη βάτων απειλούνται με εξαφάνιση.

200426308-501525101159525-4335053388391662364-n.jpg

Οι εκπαιδευτές ενσωμάτωσαν στο ομοίωμα αληθινό κεντρί από σαλάχι

201452182-1005961623480608-4183705297230128724-n.jpg


Ρεαλιστικό ομοίωμα ενήλικης αρσενικής θαλάσσιας χελώνας Caretta caretta. Σε μεσογειακό επίπεδο υπολογίζονται πάνω από 132.000 παγιδεύσεις και 44.000 θάνατοι θαλάσσιων χελωνών ετησίως.


Τα ομοιώματα θα χρησιμοποιηθούν κατά τη διάρκεια των εκπαιδευτικών εργαστηρίων που θα πραγματοποιηθούν συνολικά σε 10 λιμάνια της Ελλάδας. «Επιλέξαμε να δημιουργήσουμε αυτά τα ομοιώματα γιατί είναι κοινά στις ελληνικές θάλασσες και οι περισσότεροι αλιείες τα συναντούν συχνά» προσθέτει ο Γιάννης Γιώβος, υπεύθυνος προγραμμάτων αλιείας της iSea. Η βατοτρυγόνα είναι ένα χαρακτηριστικό είδος σαλαχιού που συχνά πιάνεται στα δίχτυα των ψαράδων. Μια λάθος κίνηση κατά την απελευθέρωσή του, θα μπορούσε να αποβεί μοιραία, συμπληρώνει ο κ. Γιώβος. «Στο ομοίωμα που φτιάξαμε ενσωματώσαμε και το αληθινό κεντρί που υπάρχει στην πραγματική βατοτρυγόνα, ώστε να κάνουμε την εκπαίδευση πιο ρεαλιστική. Ένα χτύπημα από αυτό το κεντρί θα μπορούσε να προκαλέσει πολλά προβλήματα στον ψαρά που το ακούμπησε κατά λάθος» καταλήγει.

Το πρόγραμμα θα αρχίσει αρχές Ιουνίου από τα λιμάνια της Αλεξανδρούπολης, Καβάλας, Αλοννήσου και Μηχανιώνας, ενώ στα λιμάνια των περιοχών Καλλονή (Λέσβος), Πειραιά, Κιάτο, Κυλλήνη, Πρέβεζα και Κέρκυρα από αρχές Σεπτεμβρίου.

Το πρόγραμμα υλοποιείται από την iSea σε συνεργασία με το MEDASSET-Mediterranean Association to Save the Sea Turtles και το τμήμα Ζωικής Παραγωγής, Αλιείας & Υδατοκαλλιεργειών του Πανεπιστημίου Πατρών με τη χρηματοδότηση του μέτρου «Καινοτόμες δράσεις με τους πολίτες», στον άξονα «Καινοτόμες Δράσεις» του χρηματοδοτικού προγράμματος «Φυσικό περιβάλλον & καινοτόμες περιβαλλοντικές δράσεις 2020» του Πράσινου Ταμείου.

ΣΧΟΛΙΑ

Επιλέξτε Κατηγορία