ΑΠΟΨΕΙΣ

Η προσπάθεια υποστήριξης της επιχειρηματικότητας και, σε άρρηκτη σύνδεση, της διασφάλισης των θέσεων εργασίας συνεχίζεται, σε νομοθετικό επίπεδο, με αμείωτους ρυθμούς. Η πρόσφατη έκδοση της ΥΑ 13564/Δ1.4770/30.3.20-ΦΕΚ, Β’/1161/3.4.2020 μας έδωσε την ευκαιρία να συμπληρώσουμε την ελλείπουσα εικόνα από την εφαρμογή του μέτρου του Προσωπικού Ασφαλούς Λειτουργίας (:άρθρο 9 ΠΝΠ/20.03.20). Το συγκεκριμένο μέτρο προσομοιάζει, σε σημαντικό βαθμό, με την (Μονομερώς Επιβαλλόμενη) Εκ Περιτροπής Εργασία. Αναγκαία λοιπόν κρίνεται η συγκριτική επισκόπησή τους με σκοπό την υποβοήθηση των βέλτιστων, κατά περίπτωση, επιλογών.

Οι κατ’ ιδίαν μορφές ευέλικτης απασχόλησης του Προσωπικού Ασφαλούς Λειτουργίας και της Εκ Περιτροπής Εργασίας

Μεταξύ των ευέλικτων μορφών απασχόλησης, σημαντική θέση κατέχει το σύστημα της Εκ Περιτροπής Εργασίας. Είτε συμβατικώς συμφωνούμενης είτε μονομερώς επιβαλλόμενης από τον εργοδότη.

Η δεκαετία της οικονομικής κρίσης παρήλθε. Η Εκ Περιτροπής Εργασίας παρέμεινε στις δυνητικές επιλογές των επιχειρήσεων. Σκοπός της; Η αντιμετώπιση νέων, ενδεχομένων, κρίσεων. Δεν άργησε, δυστυχώς, η νέα.

Η πανδημία του κορονοϊού εισάγει σε νέα ύφεση την παγκόσμια, τούτη τη φορά, οικονομία. Για την αντιμετώπισή της έχουν επιβληθεί πρωτοφανέρωτα μέτρα. Η αναστολή και απαγόρευση λειτουργίας επιχειρήσεων, η απαγόρευση κυκλοφορίας είναι κάποια, μόνον, από αυτά. Σημαντικό, μεταξύ άλλων, πως βαρύτατα έχει πληγεί η συντριπτική πλειονότητα των επιχειρήσεων.

Οι κατεπείγουσες περιστάσεις προκάλεσαν τη λήψη κατεπείγουσας μορφής νομοθετικών μέτρων. Στη φαρέτρα των ευέλικτων μορφών απασχόλησης προστέθηκε ακόμα μια. Συγκεκριμένα, ο ορισμός, με απόφαση του εργοδότη, Προσωπικού Ασφαλούς Λειτουργίας της επιχείρησης (άρθρο 9 ΠΝΠ/20.03.20).

Η συγκριτική επισκόπηση του συστήματος Εκ Περιτροπής Εργασίας και του προσωπικού ασφαλούς λειτουργίας

Η θέσπιση του μέτρου του Προσωπικού Ασφαλούς Λειτουργίας των επιχειρήσεων δεν έχει αναστείλει (ή ανατρέψει) τις διατάξεις για την Εκ Περιτροπής Εργασία.

Η ορθή, μεταξύ τους, επιλογή προϋποθέτει τη συγκριτική επισκόπησή τους-όσον αφορά τις επιμέρους προϋποθέσεις και συνέπειες. Αυτήν επιχειρούμε εν προκειμένω.

1. Ο περιορισμός της δραστηριότητας του εργοδότη.

Όλες, ανεξαιρέτως, οι επιχειρήσεις των οποίων η δραστηριότητα έχει (βάσει ΚΑΔ) πληγεί, μπορούν να προσφύγουν στο σύστημα (μονομερώς επιβαλλόμενης) Εκ Περιτροπής Εργασίας. Κι ακόμα περισσότερο: Όσες επιχειρήσεις παρουσιάζουν (για όποιο λόγο) περιορισμό της δραστηριότητάς τους.

Αντίθετα, το μέτρο του Προσωπικού Ασφαλούς Λειτουργίας έχει περιορισμένο υποκειμενικό πεδίο εφαρμογής (:βάσει ΚΑΔ πληττόμενες). Ως εκ τούτου, δεν μπορεί να αξιοποιηθεί από το σύνολο των επιχειρήσεων.

2. Η οργάνωση της εργασίας.

Όσον αφορά το Προσωπικό Ασφαλούς Λειτουργίας: Προβλέπεται εναλλαγή ημερών εργασίας και αργίας των εργαζομένων που εντάσσονται στο συγκεκριμένο πρόγραμμα. Ο εργαζόμενος πρέπει να απασχολείται (ως Προσωπικό Ασφαλούς Λειτουργίας) δύο, κατ’ ελάχιστον, εβδομάδες ανά μήνα. Η απασχόληση των δύο εβδομάδων μπορεί να γίνει συνεχόμενα ή διακεκομμένα. Στο συγκεκριμένο τρόπο οργάνωσης της απασχόλησης εντάσσεται, ανά εβδομάδα, τουλάχιστον, το 50% των εργαζομένων. Η συγκεκριμένη οργάνωση του χρόνου εργασίας πραγματοποιείται από τον εργοδότη μια φορά ανά εβδομάδα.

Όσον αφορά την (μονομερώς επιβαλλόμενη) Εκ Περιτροπής Εργασία: Προϋποτίθεται: (α) εναλλαγή εργαζομένων της ίδιας επιχείρησης (εκμετάλλευσης ή τμήματος επιχείρησης ή εκμετάλλευσης), (β) στην ίδια ή σε περισσότερες θέσεις εργασίας, (γ) σε διαφορετικές χρονικές περιόδους, σε τακτά όμως χρονικά διαστήματα, (δ) την ίδια στιγμή που η λειτουργία της επιχείρησης παραμένει συνεχής.

3. H προηγούμενη ενημέρωση και διαβούλευση με τους εκπροσώπους των εργαζομένων.

Όσον αφορά την περίπτωση του Προσωπικού Ασφαλούς λειτουργίας, δεν προβλέπεται προηγούμενο στάδιο διαβούλευσης.

Η προηγούμενη διαβούλευση (έστω και μέσω συστημάτων τηλεδιάσκεψης) αποτελεί τυπική προϋπόθεση της μονομερώς επιβαλλόμενης Εκ Περιτροπής Εργασίας. Δεν είναι αναγκαία η αίσια έκβαση της διαβούλευσης. Ούτε και η συμφωνία εργαζομένων-εργοδότη. Δεν είναι, εντούτοις, δυνατή η παράλειψή της.

4. Ανώτατη διάρκεια επιβολής της Εκ Περιτροπής Εργασίας.

Όσον αφορά το Προσωπικό Ασφαλούς Λειτουργίας: οι επιχειρήσεις που έχουν το δικαίωμα να ορίσουν Προσωπικό Ασφαλούς Λειτουργίας, δικαιούνται να αξιοποιήσουν το μέτρο αυτό «για όσο χρόνο πλήττονται».

Όσον αφορά την μονομερώς επιβαλλόμενη Εκ Περιτροπής Εργασία: Η διάρκεια του συγκεκριμένου μέτρου δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει τους εννέα (9) μήνες μέσα στο ίδιο ημερολογιακό έτος.

5. Καταχώριση της απόφασης του εργοδότη στο ΕΡΓΑΝΗ.

Η (συγκεντρωτική και εκ των υστέρων) καταχώριση στο ΕΡΓΑΝΗ των αλλαγών του ωραρίου και του τρόπου οργάνωσης της εργασίας αποτελεί υποχρέωση του εργοδότη και για τις δύο, ως άνω, ευέλικτες μορφές εργασίας.

6. Υποχρέωση διατήρησης του ίδιου αριθμού εργαζομένων με αυτόν που απασχολούνταν κατά την έναρξη εφαρμογής του μέτρου.

Όσον αφορά το Προσωπικό Ασφαλούς Λειτουργίας: Σε περίπτωση που ο εργοδότης επιλέξει την εφαρμογή του συγκεκριμένου μέτρου, αναλαμβάνει βαρύτατη υποχρέωση. Συγκεκριμένα: τη διατήρηση του ίδιου αριθμού εργαζομένων που απασχολούσε κατά την έναρξη εφαρμογής του μέτρου και για όσο χρόνο κάνει χρήση του. Υποχρεούται, δηλαδή, να διατηρεί τους ίδιους εργαζόμενους και, μάλιστα, με τους ίδιους όρους εργασίας.

Όσον αφορά την (μονομερώς επιβαλλόμενη) Εκ Περιτροπής Εργασία: Δεν υφίσταται οποιαδήποτε υποχρέωση του εργοδότη για διατήρηση του ίδιου αριθμού εργαζομένων κατά την έναρξη και τη λήξη εφαρμογής του συγκεκριμένου μέτρου. Η δυνατότητα όμως του εργοδότη να προβεί σε απολύσεις είναι σημαντικά (και σε νομολογιακό επίπεδο) απομειωμένη.

7. Οι κυρώσεις.

Όσον αφορά το Προσωπικό Ασφαλούς Λειτουργίας: Σε περίπτωση παραβίασης των προαναφερθεισών υποχρεώσεων του Εργοδότη θα ήταν δυνατό, υπό προϋποθέσεις, να υποστηριχθεί ότι επάγεται την απώλεια των νομοθετικών ευχερειών (στο πλαίσιο της πανδημίας) από την παράταση εξόφλησης: (α) των οφειλομένων ασφαλιστικών εισφορών, (β) των βεβαιωμένων και ληξιπρόθεσμων οφειλών και δόσεων και (γ) των βεβαιωμένων και ληξιπρόθεσμων οφειλών και δόσεων από ΦΠΑ

Όσον αφορά τη (μονομερώς επιβαλλόμενη) Εκ Περιτροπής Εργασία

Αντίθετα, η παραβίαση των σχετικών υποχρεώσεων του Εργοδότη δεν έχει αντίστοιχης βαρύτητας κυρώσεις. Σημαντικότερο αποτέλεσμά της: η δυνατότητα των εργαζομένων να θεωρήσουν την επιβολή της ως βλαπτική μεταβολή των όρων εργασίας τους.

Οι καιροί απαιτούν “crisis management”..

Σε διεθνές και εθνικό επίπεδο. Ακόμα και σε προσωπικό. Πολλώ δε μάλλον στο επίπεδο, μιας εκάστης, επιχείρησης.

Βαρύ το φορτίο εκείνων που καλούνται να λάβουν τις βέλτιστες αποφάσεις.

Το βάρος δίδεται στην επιβίωση των ανθρώπων.

Ακολούθως στην επιβίωση των επιχειρήσεων. Βεβαίως και των θέσεων εργασίας.

Σε κάθε περίπτωση: Στον επιχειρηματία εναπόκειται να υιοθετήσει τις βέλτιστες για την επιχείρησή του επιλογές. Βεβαίως και τα καταλληλότερα μέτρα.

Από τα περισσότερο σημαντικά (υπό τις παρούσες συνθήκες) μέτρα, αποδεικνύεται εκείνο του Προσωπικού Ασφαλούς Λειτουργίας. Οι σχετικές ρυθμίσεις αποδεικνύονται όμως ατελείς. Κάποιες προβληματικές και δυνητικά επικίνδυνες.

Η θέσπιση του μέτρου που αφορά το Προσωπικό Ασφαλούς Λειτουργίας δεν αποκλείει τη Μονομερώς Επιβαλλόμενη Εκ Περιτροπής Εργασία.

Η υιοθέτηση του εφαρμοστέου, κατά περίπτωση, μέτρου αποτελεί ευθύνη του επιχειρηματία. Η προσεκτική εφαρμογή του, για τον αποκλεισμό των βαρύτατων κυρώσεων, δική του επίσης.

Στους, εξ ημών, συμβούλους του εναπόκειται η βέλτιστη κατανόηση του υφισταμένου θεσμικού πλαισίου.

Οι συμβουλές για την βέλτιστη επιλογή μεταξύ των διαθέσιμων μέτρων αλλά και την ορθή εφαρμογή τους.

Η υποστήριξη, τέλος, του δυσχερέστατου (υπό τις παρούσες συνθήκες), έργου των επιχειρηματιών, του ανώτατου management-βεβαίως και των HR managers...

Ο στόχος όλων παραμένει κοινός (αφού διασφαλισθεί η ζωή και η υγεία του γενικού πληθυσμού):

Η επιβίωση των επιχειρήσεων.

Αυτονοήτως και των θέσεων εργασίας...