Της Αθηνάς Παντελίδου Κωφίδου, Ψυχολόγος, MSc 

Στις προσωπικές μας σχέσεις κλειδί για την ανοιχτή και εποικοδομητική επικοινωνία είναι η ικανότητα μας να θέτουμε τις κατάλληλες ερωτήσεις. Κανένας διάλογος δε ξεκίνησε ποτέ, χωρίς να υπάρξει αυτός που έκανε την πρώτη ερώτηση. Και καμία σχέση δεν πήγε μακριά χωρίς αληθινή επικοινωνία. Οι πραγματικές, αυθεντικές ερωτήσεις στηρίζονται στο γνήσιο και ειλικρινές ενδιαφέρον, όχι στην περιέργεια. Αντανακλούν το γεγονός ότι νοιαζόμαστε και ότι δίνουμε αξία στον άλλο και στις εμπειρίες του, τις σκέψεις και τα συναισθήματα του. Και είναι το μοναδικό αντίδοτο στην ψευδαίσθηση που έχουμε πολλοί πως μπορούμε να διαβάσουμε το μυαλό του συντρόφου μας, γιατί τον ξέρουμε τόσο καλά. Κανέναν δε ξέρουμε καλά, αν δε του δώσουμε τη δυνατότητα να μας ανοιχτεί, να μας συστηθεί, να μας μιλήσει για τον εαυτό του. Αν είμαστε τόσο αλαζονικοί και υπερόπτες ώστε να πιστεύουμε ότι χωρίς να ρωτήσουμε, μπορούμε να ξέρουμε τι σκέφτεται, τι αισθάνεται, τι πραγματικά κινητοποιεί τον άλλο να κάνει αυτά που κάνει, τότε η σχέση μας έχει ήδη πρόβλημα, κι ας μην το έχουμε καταλάβει. Αν τώρα αποφασίσουμε να εκφράσουμε αυτά που εμείς θεωρούμε δεδομένα, ας είμαστε προετοιμασμένοι και για την αντίσταση που θα συναντήσουμε (και θα μας αξίζει), σαν απάντηση στην αλαζονεία μας. Αν ωστόσο επιλέξουμε μια πιο ταπεινή στάση (κόντρα στην πεποίθηση μας πως τα ξέρουμε όλα), και κάνουμε τον κόπο να ρωτήσουμε τον άλλο τι σκέφτεται και πως αισθάνεται, θα έχουμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε τον άλλο πραγματικά, και ελπίζω πως στις σχέσεις αυτό είναι το ζητούμενο.

Όταν πέφτουμε στην παγίδα να θεωρούμε πως αυτά που πιστεύουμε είναι δεδομένα και δε μπορεί παρά να είναι η αλήθεια (χωρίς αποδείξεις, απλά και μόνο επειδή τα πιστεύουμε), δεν αφήνουμε κανένα περιθώριο για να μάθουμε τίποτα. Και τότε το μυαλό μας γίνεται σκληρό σα τσιμέντο. Τότε γινόμαστε δογματικοί και για μένα οι δογματικοί είναι οι πιο δυστυχείς άνθρωποι στον κόσμο, κι ας μην το ξέρουν. Αν όμως αποφασίσουμε να καλλιεργήσουμε την τέχνη του να θέτουμε ερωτήσεις, τόσο στους άλλους, όσο και στον ίδιο μας τον εαυτό και να ακούμε, τότε ανοίγουμε την πόρτα σε αμέτρητες ευκαιρίες για μάθηση και η μάθηση μας πάει μπροστά, σε όλους τους τομείς. Το να είμαστε ταπεινοί, το να μη φοβόμαστε να παραδεχτούμε πως είναι αδύνατον να τα ξέρουμε όλα, μας απελευθερώνει από κάθε περιοριστική πεποίθηση μου μπορεί να είχαμε μέχρι τώρα, μας κάνει δεκτικούς στην ανατροφοδότηση των άλλων, μας επιτρέπει να αλλάζουμε, να προσαρμοζόμαστε, να γινόμαστε καλύτεροι, να μαθαίνουμε καινούργια πράγματα.

Και όταν ακούμε, ας είμαστε σοφοί. Ας θυμόμαστε πως σπάνια σε αυτά που λέγονται, ένας έχει δίκιο και ο άλλος έχει άδικο. Απλά ο καθένας έχει τη δική του οπτική, που μπορεί να μη συμφωνεί με τη δική μας. Αυτό όμως δε σημαίνει πως είναι λάθος, είναι απλά διαφορετική. Αν ο άνθρωπος που έχουμε απέναντι μας εισπράττει από εμάς κριτική, τότε θα γίνει επιφυλακτικός και δε θα είναι τόσο πρόθυμος να ρισκάρει να μοιραστεί μαζί μας την αλήθεια του. Εμείς όμως πρέπει να ενδιαφερόμαστε για την αλήθεια του. Αν επιλέξουμε να κάνουμε ερωτήσεις και είμαστε πρόθυμοι να δεχτούμε τις απαντήσεις του με κάθε συναισθηματική ειλικρίνεια για τις προθέσεις μας, τότε η σχέση μας ενισχύεται, γίνεται πιο βαθειά, πιο ουσιαστική, πιο γνήσια.

Κάτι άλλο πολύ σημαντικό είναι να κατανοήσουμε πως το να μην ερχόμαστε σε αντιπαράθεση με το σύντροφο μας, δε σημαίνει απαραίτητα πως συμφωνούμε μαζί του. Σημαίνει όμως ότι τον ακούμε και σεβόμαστε αυτό που έχει να μας πει. Και μετά είμαστε ελεύθεροι να εξηγήσουμε γιατί μπορεί να διαφωνούμε. Και να συζητήσουμε μέχρι να δούμε πως μπορούμε να βρούμε κοινό έδαφος. Γιατί στις σχέσεις στόχος δεν πρέπει να είναι ποτέ να υπάρχει ένας νικητής και ένας χαμένος. Όταν αυτός είναι ο στόχος μας, ας είμαστε έτοιμοι να δεχτούμε πως έτσι, υπάρχουν πάντα μόνο χαμένοι.

Αν θέλετε να ανοίξετε μια συζήτηση με το σύντροφο σας για τη σχέση σας, υπάρχουν άπειρες ερωτήσεις που μπορείτε να κάνετε, που θα σας βοηθήσουν να εξελιχτείτε μαζί, σαν ζευγάρι ή που μπορεί να σας βοηθήσουν να συνειδητοποιήσετε πως ίσως έχει έρθει η ώρα να χωρίσετε (σε κάθε περίπτωση, θα σας βοηθήσουν να προχωρήσετε προς τη σωστή κατεύθυνση):

Π.χ.:

- Έχουν υπάρξει περίοδοι στη σχέση μας που μπορεί να μην ήσουν ευτυχισμένος;

- Που μπορεί να ένιωσες απογοητευμένος;

- Πιστεύεις πως σα ζευγάρι έχουμε αντιμετωπίσει σοβαρές προκλήσεις;

- Νιώθεις πως τις αντιμετωπίσαμε σωστά;

- Έχεις σκεφτεί ποτέ πως θέλεις να χωρίσουμε;

- Αν ναι, γιατί και γιατί τελικά δε χωρίσαμε;

- Τι έχεις μάθει από μένα και πως μπορεί η σχέση μας να σε έχει αλλάξει;

- Ποια πράγματα πιστεύεις ότι βοήθησαν τη σχέση μας να γίνει πιο δυνατή;

- Ποια χαρακτηριστικά μου σου αρέσουν και ποια μπορεί να σε ενοχλούν;

- Πως διαχειρίζεσαι ότι σε ενοχλεί σε εμένα;

- Υπάρχουν πράγματα για τα οποία μετανιώνεις;

- Υπάρχουν πράγματα τα οποία προσδοκάς;

- Από το 1 μέχρι το 10, τι βάζεις στη μεταξύ μας εμπιστοσύνη;

- Πως θα μπορούσαμε να το βελτιώσουμε;

- Από το 1 μέχρι το 10, τι θα έβαζες στη συναισθηματική μας επαφή και οικειότητα;

- Τι θα χρειαζόσουν για να το βελτιώσουμε;

- Τι σημαίνει για σένα δέσμευση;

- Τι θα ήταν για σένα σημαντικός λόγος για να χωρίσουμε;

Θέτουμε ερωτήσεις για μια σειρά από διαφορετικούς λόγους: για να δούμε καλύτερα μέσα μας, για να κατανοήσουμε καλύτερα τις εμπειρίες μας, για να κατανοήσουμε και να γνωρίσουμε πραγματικά τον άλλο, για να τον δούμε γι’ αυτό που είναι, όχι γι’ αυτό που φανταζόμαστε.

Κάθε φορά που ο σύντροφός μας μοιράζεται μαζί μας τις σκέψεις και τις εμπειρίες του, είναι για μας μια ευκαιρία όχι μόνο να τον μάθουμε καλύτερα αλλά και να του δείξουμε με τη στάση μας την αξιοπιστία μας και το σεβασμό μας.

Είμαστε πραγματικά σοφοί όταν είμαστε ανοιχτοί σε οτιδήποτε κι αν έχει να μας πει ο άλλος, ακόμη κι όταν είναι δύσκολο ή επώδυνο να το ακούσουμε, γιατί κανένα ψέμα δεν είναι καλύτερο από την πιο δύσκολη αλήθεια.

Όταν είμαστε ειλικρινείς με τον άλλο και όταν επιτρέπουμε και στον άλλο να είναι ειλικρινής μαζί μας, μόνο τότε επιτρέπουμε ο ένας στον άλλο να γνωριστούμε καλύτερα και να έρθουμε πραγματικά κοντά.

Contact info: Βασιλέως Ηρακλείου 47

Τ: 6974580769

Email: pantelidoukofidou@gmail.com