Επιχειρήματα υπέρ του εμβολιασμού κατά του covid για την ηλικιακή ομάδα 18 – 40 ετών διατυπώνει σε μια ενδιαφέρουσα μακροσκελή ανάρτηση του στο facebook ο διδάκτωρ βιοχημείας και μοριακής βιολογίας στο νοσοκομείο Mount Sinai του Τορόντο Γ. Πρασσάς, θέτοντας παράλληλα το σοβαρό ζήτημα της δυσάρεστη long covid κατάστασης που μπορεί να βρεθεί κάποιος.

Αναφέρει μάλιστα ότι δαπανώνται πλέον τεράστια κονδύλια σε όλο τον κόσμο για να γίνουν κατανοητοί οι μηχανισμοί του μακροχρόνιου COVID, αλλά και για την προετοιμασία των συστημάτων υγείας να αντιμετωπίσουν κατάλληλα το φαινόμενο αυτό, ενώ διερωτάται αν στην Ελλάδα γίνεται κάτι ως προς αυτήν την κατεύθυνση.

Ολόκληρη η ανάρτηση του κ. Πρασσά

«Αν είσαι νέος (18 έως 40) είναι λάθος να προσπαθείς να ζυγίσεις το κέρδος του εμβολιασμού για σένα αν η ανάλυση ρίσκου σου επικεντρώνεται αποκλειστικά στο ρίσκο θανάτου. Όχι ότι από μόνο του και αυτό δεν θα αρκούσε (για να γύρει την πλάστιγγα υπέρ του εμβολιασμού), αλλά η μεγάλη διαφορά γίνεται αν στην σύγκριση βάλεις την πιθανότητα να νοσήσεις και να ταλαιπωρηθείς μακροχρόνια από τον ιό.

Θα έχεις ακούσει τον όρο long covid (μακροχρόνιο covid). Αναφέρεται συνήθως στις περιπτώσεις που για πολλούς μήνες (τουλάχιστον για πάνω από 3 μήνες, ενδεχομένως για χρονιά) ασθενείς δεν μπορούν να επανέλθουν στην προ-νοσηρής κατάσταση της υγείας τους.

Συνήθως οι άνθρωποι αυτοί ταλαιπωρούνται από έντονη κόπωση (όχι κόπωση του στυλ θα κοιμηθώ και θα μου περάσει, αλλά κόπωση του στυλ «δυσκολεύομαι να κάνω απλά πράγματα όπως να ανέβω 10 σκάλες χωρίς να πρέπει να κάνω στάση στη μέση»), αδυναμία συγκέντρωσης (όχι του στυλ έχασα λίγο την προσοχή μου, μα του στυλ «δεν μπορώ με τίποτα να συγκεντρωθώ να κάνω τη δουλειά που έκανα πριν») παρατεταμένους μυϊκούς πόνους, δύσπνοια, αλλεργίες, δυσαυτονομια και ψυχιατρικές παθήσεις. Είναι τέτοια η ένταση της συμπτωματολογίας που ένα μεγάλο ποσοστό δεν καταφέρνει να επιστρέψει για μήνες στην εργασία τους. Είναι σε αυτή τη βάση που δαπανώνται πλέον τεράστια κονδύλια σε ολο τον κοσμο για να καταλαβουμε τους μηχανισμους του μακροχρονιου COVID, αλλα και για την προετοιμασια των συστηματων υγειας να αντιμετωπισουν καταλληλα το φαινόμενο αυτο (στην Ελλαδα αραγε γινεται κατι ως προς αυτο?)

Ποια η πιθανότητα να πάθω long covid μετά από φυσική νοσηση; , θα ρωτήσεις εύλογα. Δεν ξέρουμε το ακριβές ποσοστό αλλά αρκετά συντηρητικά ας πούμε ότι είναι στο ~1% (οι περισσότερες self-reporting μελέτες δείχνουν περισσοτερο προς 5-10%- δες πρωτο σχολιο- , αλλά ας δεχτούμε ότι εκει γίνεται καποια υπέρ-καταγραφή). Επισης δεν εχουν ολοι οι ασθενεις με μακροχρονια COVID την ιδια ενταση συμπτωματολογιας. Καποιοι ειναι πολλοι χειροτερα απο αλλους. Ας επικεντρωθουμε εμεις στο χειροτερο 10% των περιπτωσεων. Σκέψου το λίγο. Από τη μια έχεις ~ 0.1% να πάθεις βαρυ μακροχρόνιο covid (με αρκετα απο τα παραπάνω συμπτωματα) και από την άλλη έχεις ~0.00001% (δηλ. ~1¨60,000) να πάθεις μυοκαρδίτιδα (τη μοναδική δηλαδη παρενέργεια που έχει εως τωρα συσχετιστεί με mRNA εμβόλιο), η οποια, αν και εννιοτε σοβαρη, στις περισοττερες περιπτωσεις (~80%) δειχνει να αντιμετωπιζεται σχετικα ευκολα.

Δεν θέλω να σε κουράσω με τους πιθανούς μηχανισμούς που προκαλούν το long covid (είναι γιατί καταφέρνει ο ιός να κρύβεται στα διαφορά όργανα από την άμυνα μας για καιρό; Είναι γιατί η έντονη φλεγμονικη αντίδραση αποτελεί βάση για είσοδο σε μια κατάσταση χρονιάς φλεγμονής; Είναι γιατί ο ιός διαταράσσει την ανοσολογική ισορροπία σπρώχνοντας μας σε χρόνια προαυτοανοσιακη διάθεση; Είναι όλα τα παραπάνω; Αφηστε εμας να σκαμε να το καταλαβουμε.).

Απλά οποιοδήποτε και από όλα τα παραπάνω να αποδειχτεί ότι ισχύει θα δείχνει το προφανές (που το ξέρουμε και από άλλους ιούς): όταν ένας ιός μπαίνει μέσα μας μπορεί να πυροδοτήσει συστημικές αλλαγές που να μας οδηγήσουν σε μακροχρόνιες παθήσεις. Δεν είναι αποκλειστικότητα του συγκεκριμένου ιού αυτό. Το ίδιο κάνουν ενίοτε και άλλοι ιοί (ενδεικτικά μέχρι και το 30-50% των αυτοάνοσων συμπτωμάτων έχει προταθεί οτι έχει ιογενή προέλευση). Όλες οι πανδημίες αφήνουν ιστορικά πίσω τους ένα μεγάλο κύμα μακροχρόνια νοσουντων. Το ίδιο συμβαίνει και τώρα.

Και με το εμβόλιο; Δεν μπορω να πάθω μακροχρόνια προβλήματα; Δεν μπορεί κανεις να σου αποκλείσει τίποτα. Είναι τόσο πολύπλοκος ο μοριακός κόσμος του καθενος μας που οποιαδήποτε παρέμβαση δεν μπορεί να χαρτογραφηθει πλήρως. Αλλά, αν υπηρχε θεμα, μετά από εκατοντάδες εκατομμύρια εμβολιασμών νέων ανθρώπων ειναι ευλογο να θεωρει κανεις οτι θα είχαμε δει αντίστοιχα κάποια σημάδια διαταραχής. Φαντάζεσαι να βλέπαμε πχ ότι μετά τον εμβολιασμό ένα αντιστοιχο ποσοστο των εμβολισμένων να εμφάνιζε τα παραπάνω σημάδια;

Η επιστημονική γνώση βεβαια δεν τελεσιδικει ποτε. Αυτή είναι η εικόνα που έχουμε τώρα και σιγουρα κάποια πράγματα θα τα καταλάβουμε καλύτερα στο μέλλον. Δυστυχως ομως ο ιός θα συνεχίσει να κυκλοφορεί ανάμεσα μας και δυστυχως δείχνει να αγριεύει (όσον αφορά την παθογονικοτητα του) μέσω κάποιων μεταλλάξεων. Η απόφαση μπορεί ενδεχομενως να περιμένει λίγο αλλά σε μέσο χρόνο κανεις ανεμβολιαστος μάλλον δεν θα μπορεί να κρυφτεί από φυσική νοσηση κι έτσι θα πρέπει να ζυγίσει τα ρίσκα του. Αλλωστε οπως εχουμε ξαναπει, οταν σου σκαει μια πανδημια, ενα προσωπικο πακετο εξτρα υγειονομικου ρισκου προσκγειωνεται στα κεφαλια ολων μας. Για αλλους αυτο το πακετακι ειναι μεγαλυτερο, για αλλους μικροτερο, αλλα, οπως και να εχει, τα εμβολια ειναι ο πιο αποτελεσματικος τροπος να μειωθει το πακετακι ρισκου που μας αναλογει (και ευτυχως ειναι αποδεδειγμενο πλεον οτι το αυτο το κανουν πολυ καλα).

Η αποφαση ειναι προσωπικη και ο καθενας τα βαζει ολα τα δεδομενα στο δικο του ζυγι. Αλλα ειναι σημαντικο τουλαχιστον να ειναι σωστα ενημερωμενος/η για τα διαθεσιμα δεδομενα.

ΥΓ1. Αναφέρομαι αποκλειστικά σε εμβόλια mRNA γιατί τα θεωρώ απο δω και πέρα την πιο λογική επιλογή για νεότερους (βαση συνολικου προφιλ). Τα ιδια ισχυουν πανω-κατω και για τα αλλα εμβολια, αλλα με τα mRNA, στη βαση ολων των στοιχειων που εχουμε, η σχετικη διαφορα υπερ του εμβολιου μεγιστοποιειται».