13/01/2020 15:00
Της Σοφίας Χριστοφορίδου
Ελλάδα, Τουρκία και Ρωσία είναι τα ιδρυτικά μέλη αυτής της ιδιαίτερης αναπτυξιακής τράπεζας, που έχει ως στόχο να προάγει την ανάπτυξη της παρευξείνιας περιοχής, χρηματοδοτώντας τόσο ιδιωτικές επιχειρήσεις όσο και δημόσιους φορείς. Μέτοχοι είναι ακόμη οι: Αλβανία, Βουλγαρία, Ρουμανία, Μολδαβία, Αρμενία, Αζερμπαϊτζάν, Γεωργία, Ουκρανία.
Πολυεθνική ομάδα
«Κατά τη διάρκεια των 20 χρόνων είχαμε δύο ζευγάρια χωρών σε πόλεμο (Ρωσία-Ουκρανία και Αρμενία- Αζερμπαϊτζάν), και δύο χώρες (Ελλάδα και Τουρκία) με τεταμένες σχέσεις επί έξι αιώνες. Παρόλα αυτά ακόμα και στις δύσκολες στιγμές η τράπεζα λειτουργεί, κάθονται όλοι στο τραπέζι και συναποφασίζουν και υπάρχει ένα ισορροπημένο χαρτοφυλάκιο με επενδύσεις και στις 11 χώρες» τονίζει στη «ΜτΚ» ο γενικός γραμματέας του ΔΣ της τράπεζας, Αριστοτέλης Σπηλιώτης. Φυσικά «ενστικτωδώς κάθε χώρα θέλει το καλύτερο για τον εαυτό της. Αλλά με συζήτηση και πειθώ και αναλογιζόμενοι το κοινό οικονομικό συμφέρον και τον ορθολογισμό φτάνουμε σε ισορροπημένες λύσεις».
Η εκπροσώπηση των χωρών είναι σε τρία επίπεδα. Στο ΔΣ ο πρόεδρος είναι Ρώσος, οι τρεις αντιπροέδρους από την Τουρκία, την Ουκρανία και τη Βουλγαρία, και ένας Έλληνα βρίσκεται στη θέση του γενικού γραμματέα, ενώ ο σύμβουλος διοίκησης είναι από την Αρμενία. Επίσης υπάρχει το συμβούλιο διευθυντών (board of directors) με εκπροσωπους και των 11 χωρών που ανά δίμηνο εγκρίνει κάθε πρόταση χρηματοδότησης και το συμβούλιο διοικητών (board of governors) που αποτελείται από υφυπουργούς Οικονομικών ή γενικούς γραμματείς, το οποίο συνεδριάζει μία ή δύο φορές το χρόνο (κάθε φορά σε διαφορετικό μέρος, ανάλογα με τη χώρα που ασκεί την προεδρεία) για να καθορίσει τις στρατηγικές της τράπεζας. «Είναι η μοναδική αναπτυξιακή τράπεζα που έχει δημιουργηθεί από την περιοχή για την περιοχή. Οι χώρες μέτοχοι είναι και οι χώρες που ωφελούνται. Γιάννης κερνάει Γιάννης πίνει δηλαδή» λέει ο κ. Σπηλιώτης.
Όπου υπάρχουν ευκαιρίες και ανάγκες
Πόσο έχει «κεράσει» και πόσο έχει «πιει» κάθε χώρα στη διάρκεια των είκοσι ετών; Οι τρεις χώρες που είναι ιδρυτικά μέλη έχουν ποσοστό 16,5% του μετοχικού κεφαλαίου, ακολουθούν Ρουμανία και Βουλγαρία και Ουκρανία με ποσοστά της τάξης του 13%-14% και ακολουθούν το Αζερμπαϊτζάν με 5% και με συμμετοχές, από 0,5% έως 2%, η Γεωργία η Αρμενία, η Αλβανία και η Μολδαβία.
«Ελλάδα Τουρκία και Ρωσία έχουν πάρει και το μεγαλύτερο κομμάτι των χρηματοδοτήσεων. Αν όμως δει κάποιος τις πενταετίες θα διαπιστώσει ότι υπάρχουν διακυμάνσεις, ανάλογα με τις ανάγκες και τις ευκαιρίες σε κάθε χώρα. Υπάρχουν χώρες με το 0,5% του μετοχικού κεφαλαίου και μπορεί να έχουν το 5% ή το 6% του χαρτοφυλακίου των χρηματοδοτήσεων. Προσπαθούμε να χρηματοδοτούμε έργα σε όλες τις χώρες, ανάλογα με τις ανάγκες αλλά και τις ευκαιρίες που διαμορφώνονται» εξηγεί ο κ. Σπηλιώτης.
«Ως αναπτυξιακή τράπεζα, ο αναπτυξιακός αντίκτυπος των χρηματοδοτήσεών μας είναι πρωταρχικής σημασίας. Η Τράπεζα έχει συμμετάσχει σε αρκετά μεγάλα έργα υποδομής που έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη, όπως το διεθνές αεροδρόμιο της Αγίας Πετρούπολης στη Ρωσία , πού ήταν και το πρώτο διεθνές έργο ΣΔΙΤ στη χώρα), «πάρκα υγείας» στην Άγκυρα και την Κόνια στην Τουρκία, και ένα σημαντικό έργο φυσικού αερίου Shah-Deniz II στο Αζερμπαϊτζάν, για να αναφέρουμε μόνο λίγους» επισημαίνει στη «ΜτΚ» ο πρόεδρος της Παρευξείνιας Τράπεζας Ντμίτρι Πάνκιν.
Ένα στα πέντε δάνεια σε ελληνικές επιχειρήσεις
Το 16,5% της συμμετοχής της Ελλάδας αντιστοιχεί σε περίπου 130 εκατ. ευρώ που έχει εισφέρει η χώρα μας στην εικοσαετία, όταν το ίδιο διάστημα η ελληνική οικονομία έλαβε χρηματοδοτήσεις πάνω από 600 εκατ. ευρώ.
Μέχρι το 2014 το ποσοστό των χρηματοδοτήσεων προς την Ελλάδα ήταν μικρό, κι αυτό γιατί οι ελληνικές εταιρείες είχαν πολύ εύκολη πρόσβαση σε φθηνή χρηματοδότηση. «Όταν η Ελλάδα μας χρειάστηκε το βάρος έπεσε προς τα εδώ, για αυτό και αυξήθηκε το ποσοστό των χορηγήσεων από 5% σε 20%» λέει ο κ. Σπηλιώτης. Πρακτικά, σήμερα ένα στα πέντε δάνεια του χαρτοφυλακίου της τράπεζας είναι προς ελληνικές επιχειρήσεις. Η τράπεζα χρηματοδοτεί τόσο επιχειρήσεις (ή συγκεκριμένα project επιχειρήσεων) όσο και έργα του δημόσιου τομέα και συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ). Το μεγαλύτερο δάνειο που δόθηκε ποτέ από την Παρευξείνια σε οποιαδήποτε ιδιωτική επιχείρηση ήταν στη ΔΕΗ, την οποία ενίσχυσε με 160 εκατ. ευρω το καλοκαίρι που μας πέρασε. Έχει χρηματοδοτήσει μεταξύ άλλων τις εταιρείες ενέργειας ΕΛΠΕ την Promitheas Gas, την Energean, αλλά και την Aegean και τη Fraport.
Ο κ. Πάνκιν τονίζει ότι «είμαστε περήφανοι που συνεισφέραμε στη χρηματοδότηση της Fraport για τον τον εκσυγχρονισμό 14 περιφερειακών αεροδρομίων, συμπεριλαμβανομένου του αεροδρομίου «Μακεδονία» της Θεσσαλονίκης, της πόλης που μας φιλοξενεί. Και, φυσικά, το μεγαλύτερο δάνειο που η Τράπεζα ποτέ χορήγησε ήταν αυτό των 160 εκατ. ευρώ για το πρόγραμμα κεφαλαιουχικών δαπανών της ΔΕΗ»
Ο πρόεδρος της Παρευξείνιας υπογραμμίζει ακόμη ότι η Τράπεζα σχεδιάζει να αυξήσει την υποστήριξή της για την ανάπτυξη υποδομών. Σε ερώτημα της «ΜτΚ» σχετικά με τη χρηματοδότηση των επενδύσεων στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης σημείωσε: «Από πλευράς μας υπάρχει έντονο ενδιαφέρον για τον λιμένα Θεσσαλονίκης, με την τελική απόφαση να καθορίζεται από τις ανάγκες της εταιρείας. Παράλληλα, εξετάζουμε και άλλες προτάσεις σχετικές με κατασκευή υποδομών, υποδομών ενέργειας, ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και εταιρειών του χρηματοπιστωτικού τομέα.
Με αναπτυξιακό αντίκτυπο
Ρωτήσαμε τον κ. Πάνκιν ποιες εταιρείες είναι επιλέξιμες και ελκυστικές για χρηματοδότηση από την Παρευξείνια, και ποια είναι τα οφέλη για τις ίδιες. «Προσφέρουμε ένα πλήρες φάσμα χρηματοοικονομικών προϊόντων, συμπεριλαμβανομένων δανείων, εγγυήσεων και συμμετοχών σε μετοχικά κεφάλαια εταιρειών, τόσο για τις εταιρείες του ιδιωτικού όσο και του δημόσιου τομέα. Κατά κύριο λόγο, στοχεύουμε σε επιχειρήσεις και έργα που έχουν αναπτυξιακό αντίκτυπο στις περιοχές τους και στην οικονομία γενικότερα, όπως αύξηση της παραγωγικότητας, νέες θέσεις εργασίας, έσοδα από εξαγωγές, πράσινη ενέργεια και φιλικές προς το περιβάλλον τεχνολογίες που μειώνουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα κλπ. Χρηματοδοτήσεις με αναπτυξιακό αντίκτυπο σε περισσότερες από μία χώρες έχουν επίσης υψηλή προτεραιότητα για την Τράπεζα.
Σε αντίθεση με τις εμπορικές τράπεζες, δεν έχουμε ως μοναδικό στόχο την μεγιστοποίηση κέρδους. Παρέχουμε μακροπρόθεσμες χρηματοδοτήσεις και μια ποικιλία προϊόντων χρηματοδότησης εμπορίου που αποσκοπούν στη στήριξη των εξαγωγών από τις χώρες μέλη και στην ενίσχυση του περιφερειακού εμπορίου. Λειτουργούμε ως συμπληρωματική πηγή χρηματοδότησης, σε συνεχή συνεργασία με άλλους πολυμερείς και εθνικούς αναπτυξιακούς οργανισμούς, και κινητοποιούμε πόρους από ιδιώτες επενδυτές μετριάζοντας τον κίνδυνο χωρών και έργων».
Πόσο εύκολο είναι να έρθει μια μεσαία επιχείρηση να χτυπήσει την πόρτα της Παρευξείνιας; Για τα ιδιωτικά έργα η ελάχιστη χρηματοδότηση είναι στα 10 εκατ. και η μέγιστη στα 80 εκατ. ευρω και οι όροι χορήγησης είναι παρόμοιοι με αυτούς μιας μέσης εμπορικής τράπεζας.
Έμφαση στα δημόσια έργα υποδομής
«Το 2019, η Τράπεζα ενέκρινε μια νέα μεσοπρόθεσμη στρατηγική για την περίοδο 2019-2022 με στόχο την ουσιαστική ανάπτυξη του χαρτοφυλακίου της με έμφαση κυρίως σε μεγαλύτερες επιχειρήσεις του δημόσιου τομέα, την στηρίζουν την ανάπτυξη υποδομών στους τομείς της ενέργειας και των μεταφορών όπως και δημοτικών υποδομών στις χώρες μέλη. Ταυτόχρονα, η Τράπεζα θα συνεχίσει τη χρηματοδότηση του ιδιωτικού τομέα, ειδικά την προώθηση της περιφερειακής συνεργασίας και του εμπορίου» αναφέρει ο κ. Πάνκιν σχετικά με τα μελλοντικά σχέδια της Τράπεζας.
Διαχρονικά το 85%-90% των χρηματοδοτήσεων της Παρευξείνιας κατευθυνόταν προς ιδιωτικές επιχειρήσεις και το υπόλοιπο προς έργα του δημοσίου ή με εγγύηση δημοσίου. Πρόσφατα διπλασίασε τα όρια χρηματοδοτήσεων ώστε η ανώτατη χρηματοδότηση σε ιδιωτικές επιχειρήσεις να είναι στα 80 εκατ. ευρώ και σε δημόσια τα 160 εκατ ευρώ.
«Θέλουμε σε 2-3 χρόνια η αναλογία να γίνει 75% στον ιδιωτικό τομέα και 25% στον δημόσιο. Θέλουμε να παίξουμε έναν ρόλο και στα έργα υποδομής που έχει ανάγκη η περιοχή γιατί πολλές χώρες που δεν είχαν πρόσβαση σε κοινοτικά κονδύλια. Τεχνικά η συμμετοχή σε δημόσια έργα υποδομής θα βελτιώσει την αξιολόγηση από τους διεθνείς οίκους και όσο καλύτερη είναι αξιολόγηση τόσο φθηνότερα ία δανειζόμαστε και τόσο φθηνότερα θα δανείζουμε» σημειώνει από την πλευρά του ο κ. Σπηλιώτης.
Συζητήσεις με Σερβία και Βόρεια Μακεδονία
Το αρχικό κεφάλαιο και τα κέρδη που δεν διανεμήθηκαν όλα αυτά τα χρόνια ήταν στα 800 εκατ. ευρω. Σε αυτό το διάστημα έχουν ήδη γίνει δύο αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου και «δεν αποκλείεται στο κοντινό μέλλον να έχουμε μια τρίτη» όπως λέει ο κ. Σπηλιώτης, προσθέτοντας ότι « αν θέλουμε να μεγαλώσουμε το όριο χρηματοδοτήσεων θα πρέπει να μεγαλώσουμε και την κεφαλαιακή βάση της Τράπεζας».
Σύμφωνα με τον ίδιο υπάρχουν διαβουλεύσεις για ένταξη της Σερβίας (που είναι το 12ο μέλος του οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας Ευξείνου Πόντου) και της Βόρεια Μακεδονία (που επιθυμεί να γίνει μέλος του ΟΣΕΠ) για να ενταχθούν στην Παρευξείνια Τράπεζα. Επίσης γίνονται συζητήσεις για την ένταξη στο μετοχικό κεφάλαιο και κάποιου διεθνούς χρηματοδοτικού οργανισμού.
Εκτός από τα ίδια κεφάλαια υπάρχουν άλλες δυο πηγές χρηματοδότησης:
α) Οι διμερείς συμφωνίες με χρηματοδοτικούς οργανισμούς όπως η ΕΤΕπ, η KFW, η Nordic Investment Bank άλλες αναπτυξιακές τράπεζες που χρηματοδοτούν την Παρευξείνια για να χρηματοδοτεί συγκεκριμένα πρότζεκτ σε χώρες όπου δεν έχουν πρόσβαση.
β) Τα ομόλογα που εκδίδει η τράπεζα για να αντλήσει κεφάλαια από τις διεθνείς χρηματαγορές, σε ευρώ, δολάρια και πλέον και σε τοπικά νομίσματα.\
Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια είναι λιγότερο από 2% και η τράπεζα έχει αξιολόγηση ΑΑ (η καλύτερη από κάθε μια από τις 11 χώρες που συμμετέχουν στο μετοχικό κεφάλαιο) και το χαρτοφυλάκιό της στα 2 δις ευρω.
Εντός του 2020 λύση στο στεγαστικό
Η Παρευξείνια τράπεζα εδρεύει στη Θεσσαλονίκη αλλά δεν στεγάζεται σε ιδιόκτητο κτίριο. Η Ελλάδα ως φιλοξενούσα χώρα είχε αναλάβει τη δέσμευση να συνδράμει την τράπεζα για να αποκτήσει μόνιμη έδρα και μετά από νομοθετική ρύθμιση που ψηφίστηκε τον περασμένο Απρίλιο ανέλαβε να την χρηματοδοτήσει με ποσό μέχρι 10 εκατ.ευρώ και μέχρι 75% της οποιασδήποτε δαπάνης. Ήδη η Παρευξείνια έκανε δύο προσκλήσεις ενδιαφέροντος για την ανεύρεση κτιρίου ή οικοπέδου και παρότι υπάρχει δυσκολία να βρεθεί το κατάλληλο ακίνητο, γιατί όπως λεν από την τράπεζα «θέλουμε να μας βλέπουν και να βλέπουμε τη θάλασσα» υπάρχει αισιοδοξία ότι «πλησιάζει η ώρα για τον ανοικτό διαγωνισμό. Όπως και να έχει μέσα στο 2020 οι μπλουντόζες θα ξεκινήσουν».
Χρειάζονται επενδύσεις και χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας
Ζητήσαμε την άποψη του κ. Πάνκιν για τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας.
«Η μεγαλύτερη πρόκληση για την Ελλάδα είναι η έλλειψη εμπιστοσύνης στο μέλλον της ελληνικής οικονομίας. Οι επενδύσεις, οι οποίες κατέρρευσαν κατά τη διάρκεια της κρίσης, ήταν, ως μερίδιο του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος , στο χαμηλότερο επίπεδο στην ΕΕ το 2018. Το 2019 παρέμειναν χαμηλές (12%), σε σύγκριση με το μέσο όρο της ευρωζώνης (21%). Οι εγχώριες αποταμιεύσεις είναι ανεπαρκείς για την παροχή των αναγκαίων κεφαλαιουχικών επενδύσεων, γεγονός που αφήνει την Ελλάδα σε μεγάλο βαθμό εξαρτημένη από τις άμεσες ξένες επενδύσεις.
Αν και ο προϋπολογισμός για το 2020 προβλέπει ένα πρωτογενές πλεόνασμα 3,56% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος, αυτό εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την επίτευξη ενός υπερβολικά αισιόδοξου ρυθμού οικονομικής ανάπτυξης. Αν όλα εξελιχθούν βάσει αισιόδοξου σεναρίου η Ελλάδα μπορεί να αναμένει αύξηση του ΑΕΠ κατά 2,8% το 2020, λόγω της αύξησης των επενδύσεων, της βελτίωσης της εγχώριας ζήτησης και των φορολογικών περικοπών. Ωστόσο, αυτό είναι ένα νόμισμα με δύο όψεις: όπως οποιαδήποτε ξαφνική αύξηση σε δημόσια ελλείμματα μπορεί να αντιστρέψει γρήγορα τα κέρδη των ετών λιτότητας και να μειώσει περαιτέρω τα ποσοστά αποταμίευσης.
Μια άλλη μεγάλη πρόκληση αντιμετωπίζει το τραπεζικό σύστημα της Ελλάδας, είναι να προσφέρει πίστωση στην πραγματική οικονομία μετά από την κατά 25% συρρίκνωση που γνώρισε από το 2009. Οι τέσσερις μεγάλες συστημικές τράπεζες της Ελλάδας εξακολουθούν να υποφέρουν από το τεράστιο ποσοστό 40% των μη εξυπηρετούμενων δανείων παρά την κάποια πρόοδο στην αναδιάρθρωση των ισολογισμών.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Παρευξείνια Τράπεζα θα προσπαθήσει να παράσχει τη μέγιστη δυνατή βοήθεια στην οικονομική ανάκαμψη της χώρας που την φιλοξενεί , όπως έκανε και στο πρόσφατο παρελθόν».
Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" 12/1/2020
Της Σοφίας Χριστοφορίδου
Ελλάδα, Τουρκία και Ρωσία είναι τα ιδρυτικά μέλη αυτής της ιδιαίτερης αναπτυξιακής τράπεζας, που έχει ως στόχο να προάγει την ανάπτυξη της παρευξείνιας περιοχής, χρηματοδοτώντας τόσο ιδιωτικές επιχειρήσεις όσο και δημόσιους φορείς. Μέτοχοι είναι ακόμη οι: Αλβανία, Βουλγαρία, Ρουμανία, Μολδαβία, Αρμενία, Αζερμπαϊτζάν, Γεωργία, Ουκρανία.
Πολυεθνική ομάδα
«Κατά τη διάρκεια των 20 χρόνων είχαμε δύο ζευγάρια χωρών σε πόλεμο (Ρωσία-Ουκρανία και Αρμενία- Αζερμπαϊτζάν), και δύο χώρες (Ελλάδα και Τουρκία) με τεταμένες σχέσεις επί έξι αιώνες. Παρόλα αυτά ακόμα και στις δύσκολες στιγμές η τράπεζα λειτουργεί, κάθονται όλοι στο τραπέζι και συναποφασίζουν και υπάρχει ένα ισορροπημένο χαρτοφυλάκιο με επενδύσεις και στις 11 χώρες» τονίζει στη «ΜτΚ» ο γενικός γραμματέας του ΔΣ της τράπεζας, Αριστοτέλης Σπηλιώτης. Φυσικά «ενστικτωδώς κάθε χώρα θέλει το καλύτερο για τον εαυτό της. Αλλά με συζήτηση και πειθώ και αναλογιζόμενοι το κοινό οικονομικό συμφέρον και τον ορθολογισμό φτάνουμε σε ισορροπημένες λύσεις».
Η εκπροσώπηση των χωρών είναι σε τρία επίπεδα. Στο ΔΣ ο πρόεδρος είναι Ρώσος, οι τρεις αντιπροέδρους από την Τουρκία, την Ουκρανία και τη Βουλγαρία, και ένας Έλληνα βρίσκεται στη θέση του γενικού γραμματέα, ενώ ο σύμβουλος διοίκησης είναι από την Αρμενία. Επίσης υπάρχει το συμβούλιο διευθυντών (board of directors) με εκπροσωπους και των 11 χωρών που ανά δίμηνο εγκρίνει κάθε πρόταση χρηματοδότησης και το συμβούλιο διοικητών (board of governors) που αποτελείται από υφυπουργούς Οικονομικών ή γενικούς γραμματείς, το οποίο συνεδριάζει μία ή δύο φορές το χρόνο (κάθε φορά σε διαφορετικό μέρος, ανάλογα με τη χώρα που ασκεί την προεδρεία) για να καθορίσει τις στρατηγικές της τράπεζας. «Είναι η μοναδική αναπτυξιακή τράπεζα που έχει δημιουργηθεί από την περιοχή για την περιοχή. Οι χώρες μέτοχοι είναι και οι χώρες που ωφελούνται. Γιάννης κερνάει Γιάννης πίνει δηλαδή» λέει ο κ. Σπηλιώτης.
Όπου υπάρχουν ευκαιρίες και ανάγκες
Πόσο έχει «κεράσει» και πόσο έχει «πιει» κάθε χώρα στη διάρκεια των είκοσι ετών; Οι τρεις χώρες που είναι ιδρυτικά μέλη έχουν ποσοστό 16,5% του μετοχικού κεφαλαίου, ακολουθούν Ρουμανία και Βουλγαρία και Ουκρανία με ποσοστά της τάξης του 13%-14% και ακολουθούν το Αζερμπαϊτζάν με 5% και με συμμετοχές, από 0,5% έως 2%, η Γεωργία η Αρμενία, η Αλβανία και η Μολδαβία.
«Ελλάδα Τουρκία και Ρωσία έχουν πάρει και το μεγαλύτερο κομμάτι των χρηματοδοτήσεων. Αν όμως δει κάποιος τις πενταετίες θα διαπιστώσει ότι υπάρχουν διακυμάνσεις, ανάλογα με τις ανάγκες και τις ευκαιρίες σε κάθε χώρα. Υπάρχουν χώρες με το 0,5% του μετοχικού κεφαλαίου και μπορεί να έχουν το 5% ή το 6% του χαρτοφυλακίου των χρηματοδοτήσεων. Προσπαθούμε να χρηματοδοτούμε έργα σε όλες τις χώρες, ανάλογα με τις ανάγκες αλλά και τις ευκαιρίες που διαμορφώνονται» εξηγεί ο κ. Σπηλιώτης.
«Ως αναπτυξιακή τράπεζα, ο αναπτυξιακός αντίκτυπος των χρηματοδοτήσεών μας είναι πρωταρχικής σημασίας. Η Τράπεζα έχει συμμετάσχει σε αρκετά μεγάλα έργα υποδομής που έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη, όπως το διεθνές αεροδρόμιο της Αγίας Πετρούπολης στη Ρωσία , πού ήταν και το πρώτο διεθνές έργο ΣΔΙΤ στη χώρα), «πάρκα υγείας» στην Άγκυρα και την Κόνια στην Τουρκία, και ένα σημαντικό έργο φυσικού αερίου Shah-Deniz II στο Αζερμπαϊτζάν, για να αναφέρουμε μόνο λίγους» επισημαίνει στη «ΜτΚ» ο πρόεδρος της Παρευξείνιας Τράπεζας Ντμίτρι Πάνκιν.
Ένα στα πέντε δάνεια σε ελληνικές επιχειρήσεις
Το 16,5% της συμμετοχής της Ελλάδας αντιστοιχεί σε περίπου 130 εκατ. ευρώ που έχει εισφέρει η χώρα μας στην εικοσαετία, όταν το ίδιο διάστημα η ελληνική οικονομία έλαβε χρηματοδοτήσεις πάνω από 600 εκατ. ευρώ.
Μέχρι το 2014 το ποσοστό των χρηματοδοτήσεων προς την Ελλάδα ήταν μικρό, κι αυτό γιατί οι ελληνικές εταιρείες είχαν πολύ εύκολη πρόσβαση σε φθηνή χρηματοδότηση. «Όταν η Ελλάδα μας χρειάστηκε το βάρος έπεσε προς τα εδώ, για αυτό και αυξήθηκε το ποσοστό των χορηγήσεων από 5% σε 20%» λέει ο κ. Σπηλιώτης. Πρακτικά, σήμερα ένα στα πέντε δάνεια του χαρτοφυλακίου της τράπεζας είναι προς ελληνικές επιχειρήσεις. Η τράπεζα χρηματοδοτεί τόσο επιχειρήσεις (ή συγκεκριμένα project επιχειρήσεων) όσο και έργα του δημόσιου τομέα και συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ). Το μεγαλύτερο δάνειο που δόθηκε ποτέ από την Παρευξείνια σε οποιαδήποτε ιδιωτική επιχείρηση ήταν στη ΔΕΗ, την οποία ενίσχυσε με 160 εκατ. ευρω το καλοκαίρι που μας πέρασε. Έχει χρηματοδοτήσει μεταξύ άλλων τις εταιρείες ενέργειας ΕΛΠΕ την Promitheas Gas, την Energean, αλλά και την Aegean και τη Fraport.
Ο κ. Πάνκιν τονίζει ότι «είμαστε περήφανοι που συνεισφέραμε στη χρηματοδότηση της Fraport για τον τον εκσυγχρονισμό 14 περιφερειακών αεροδρομίων, συμπεριλαμβανομένου του αεροδρομίου «Μακεδονία» της Θεσσαλονίκης, της πόλης που μας φιλοξενεί. Και, φυσικά, το μεγαλύτερο δάνειο που η Τράπεζα ποτέ χορήγησε ήταν αυτό των 160 εκατ. ευρώ για το πρόγραμμα κεφαλαιουχικών δαπανών της ΔΕΗ»
Ο πρόεδρος της Παρευξείνιας υπογραμμίζει ακόμη ότι η Τράπεζα σχεδιάζει να αυξήσει την υποστήριξή της για την ανάπτυξη υποδομών. Σε ερώτημα της «ΜτΚ» σχετικά με τη χρηματοδότηση των επενδύσεων στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης σημείωσε: «Από πλευράς μας υπάρχει έντονο ενδιαφέρον για τον λιμένα Θεσσαλονίκης, με την τελική απόφαση να καθορίζεται από τις ανάγκες της εταιρείας. Παράλληλα, εξετάζουμε και άλλες προτάσεις σχετικές με κατασκευή υποδομών, υποδομών ενέργειας, ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και εταιρειών του χρηματοπιστωτικού τομέα.
Με αναπτυξιακό αντίκτυπο
Ρωτήσαμε τον κ. Πάνκιν ποιες εταιρείες είναι επιλέξιμες και ελκυστικές για χρηματοδότηση από την Παρευξείνια, και ποια είναι τα οφέλη για τις ίδιες. «Προσφέρουμε ένα πλήρες φάσμα χρηματοοικονομικών προϊόντων, συμπεριλαμβανομένων δανείων, εγγυήσεων και συμμετοχών σε μετοχικά κεφάλαια εταιρειών, τόσο για τις εταιρείες του ιδιωτικού όσο και του δημόσιου τομέα. Κατά κύριο λόγο, στοχεύουμε σε επιχειρήσεις και έργα που έχουν αναπτυξιακό αντίκτυπο στις περιοχές τους και στην οικονομία γενικότερα, όπως αύξηση της παραγωγικότητας, νέες θέσεις εργασίας, έσοδα από εξαγωγές, πράσινη ενέργεια και φιλικές προς το περιβάλλον τεχνολογίες που μειώνουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα κλπ. Χρηματοδοτήσεις με αναπτυξιακό αντίκτυπο σε περισσότερες από μία χώρες έχουν επίσης υψηλή προτεραιότητα για την Τράπεζα.
Σε αντίθεση με τις εμπορικές τράπεζες, δεν έχουμε ως μοναδικό στόχο την μεγιστοποίηση κέρδους. Παρέχουμε μακροπρόθεσμες χρηματοδοτήσεις και μια ποικιλία προϊόντων χρηματοδότησης εμπορίου που αποσκοπούν στη στήριξη των εξαγωγών από τις χώρες μέλη και στην ενίσχυση του περιφερειακού εμπορίου. Λειτουργούμε ως συμπληρωματική πηγή χρηματοδότησης, σε συνεχή συνεργασία με άλλους πολυμερείς και εθνικούς αναπτυξιακούς οργανισμούς, και κινητοποιούμε πόρους από ιδιώτες επενδυτές μετριάζοντας τον κίνδυνο χωρών και έργων».
Πόσο εύκολο είναι να έρθει μια μεσαία επιχείρηση να χτυπήσει την πόρτα της Παρευξείνιας; Για τα ιδιωτικά έργα η ελάχιστη χρηματοδότηση είναι στα 10 εκατ. και η μέγιστη στα 80 εκατ. ευρω και οι όροι χορήγησης είναι παρόμοιοι με αυτούς μιας μέσης εμπορικής τράπεζας.
Έμφαση στα δημόσια έργα υποδομής
«Το 2019, η Τράπεζα ενέκρινε μια νέα μεσοπρόθεσμη στρατηγική για την περίοδο 2019-2022 με στόχο την ουσιαστική ανάπτυξη του χαρτοφυλακίου της με έμφαση κυρίως σε μεγαλύτερες επιχειρήσεις του δημόσιου τομέα, την στηρίζουν την ανάπτυξη υποδομών στους τομείς της ενέργειας και των μεταφορών όπως και δημοτικών υποδομών στις χώρες μέλη. Ταυτόχρονα, η Τράπεζα θα συνεχίσει τη χρηματοδότηση του ιδιωτικού τομέα, ειδικά την προώθηση της περιφερειακής συνεργασίας και του εμπορίου» αναφέρει ο κ. Πάνκιν σχετικά με τα μελλοντικά σχέδια της Τράπεζας.
Διαχρονικά το 85%-90% των χρηματοδοτήσεων της Παρευξείνιας κατευθυνόταν προς ιδιωτικές επιχειρήσεις και το υπόλοιπο προς έργα του δημοσίου ή με εγγύηση δημοσίου. Πρόσφατα διπλασίασε τα όρια χρηματοδοτήσεων ώστε η ανώτατη χρηματοδότηση σε ιδιωτικές επιχειρήσεις να είναι στα 80 εκατ. ευρώ και σε δημόσια τα 160 εκατ ευρώ.
«Θέλουμε σε 2-3 χρόνια η αναλογία να γίνει 75% στον ιδιωτικό τομέα και 25% στον δημόσιο. Θέλουμε να παίξουμε έναν ρόλο και στα έργα υποδομής που έχει ανάγκη η περιοχή γιατί πολλές χώρες που δεν είχαν πρόσβαση σε κοινοτικά κονδύλια. Τεχνικά η συμμετοχή σε δημόσια έργα υποδομής θα βελτιώσει την αξιολόγηση από τους διεθνείς οίκους και όσο καλύτερη είναι αξιολόγηση τόσο φθηνότερα ία δανειζόμαστε και τόσο φθηνότερα θα δανείζουμε» σημειώνει από την πλευρά του ο κ. Σπηλιώτης.
Συζητήσεις με Σερβία και Βόρεια Μακεδονία
Το αρχικό κεφάλαιο και τα κέρδη που δεν διανεμήθηκαν όλα αυτά τα χρόνια ήταν στα 800 εκατ. ευρω. Σε αυτό το διάστημα έχουν ήδη γίνει δύο αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου και «δεν αποκλείεται στο κοντινό μέλλον να έχουμε μια τρίτη» όπως λέει ο κ. Σπηλιώτης, προσθέτοντας ότι « αν θέλουμε να μεγαλώσουμε το όριο χρηματοδοτήσεων θα πρέπει να μεγαλώσουμε και την κεφαλαιακή βάση της Τράπεζας».
Σύμφωνα με τον ίδιο υπάρχουν διαβουλεύσεις για ένταξη της Σερβίας (που είναι το 12ο μέλος του οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας Ευξείνου Πόντου) και της Βόρεια Μακεδονία (που επιθυμεί να γίνει μέλος του ΟΣΕΠ) για να ενταχθούν στην Παρευξείνια Τράπεζα. Επίσης γίνονται συζητήσεις για την ένταξη στο μετοχικό κεφάλαιο και κάποιου διεθνούς χρηματοδοτικού οργανισμού.
Εκτός από τα ίδια κεφάλαια υπάρχουν άλλες δυο πηγές χρηματοδότησης:
α) Οι διμερείς συμφωνίες με χρηματοδοτικούς οργανισμούς όπως η ΕΤΕπ, η KFW, η Nordic Investment Bank άλλες αναπτυξιακές τράπεζες που χρηματοδοτούν την Παρευξείνια για να χρηματοδοτεί συγκεκριμένα πρότζεκτ σε χώρες όπου δεν έχουν πρόσβαση.
β) Τα ομόλογα που εκδίδει η τράπεζα για να αντλήσει κεφάλαια από τις διεθνείς χρηματαγορές, σε ευρώ, δολάρια και πλέον και σε τοπικά νομίσματα.\
Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια είναι λιγότερο από 2% και η τράπεζα έχει αξιολόγηση ΑΑ (η καλύτερη από κάθε μια από τις 11 χώρες που συμμετέχουν στο μετοχικό κεφάλαιο) και το χαρτοφυλάκιό της στα 2 δις ευρω.
Εντός του 2020 λύση στο στεγαστικό
Η Παρευξείνια τράπεζα εδρεύει στη Θεσσαλονίκη αλλά δεν στεγάζεται σε ιδιόκτητο κτίριο. Η Ελλάδα ως φιλοξενούσα χώρα είχε αναλάβει τη δέσμευση να συνδράμει την τράπεζα για να αποκτήσει μόνιμη έδρα και μετά από νομοθετική ρύθμιση που ψηφίστηκε τον περασμένο Απρίλιο ανέλαβε να την χρηματοδοτήσει με ποσό μέχρι 10 εκατ.ευρώ και μέχρι 75% της οποιασδήποτε δαπάνης. Ήδη η Παρευξείνια έκανε δύο προσκλήσεις ενδιαφέροντος για την ανεύρεση κτιρίου ή οικοπέδου και παρότι υπάρχει δυσκολία να βρεθεί το κατάλληλο ακίνητο, γιατί όπως λεν από την τράπεζα «θέλουμε να μας βλέπουν και να βλέπουμε τη θάλασσα» υπάρχει αισιοδοξία ότι «πλησιάζει η ώρα για τον ανοικτό διαγωνισμό. Όπως και να έχει μέσα στο 2020 οι μπλουντόζες θα ξεκινήσουν».
Χρειάζονται επενδύσεις και χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας
Ζητήσαμε την άποψη του κ. Πάνκιν για τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας.
«Η μεγαλύτερη πρόκληση για την Ελλάδα είναι η έλλειψη εμπιστοσύνης στο μέλλον της ελληνικής οικονομίας. Οι επενδύσεις, οι οποίες κατέρρευσαν κατά τη διάρκεια της κρίσης, ήταν, ως μερίδιο του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος , στο χαμηλότερο επίπεδο στην ΕΕ το 2018. Το 2019 παρέμειναν χαμηλές (12%), σε σύγκριση με το μέσο όρο της ευρωζώνης (21%). Οι εγχώριες αποταμιεύσεις είναι ανεπαρκείς για την παροχή των αναγκαίων κεφαλαιουχικών επενδύσεων, γεγονός που αφήνει την Ελλάδα σε μεγάλο βαθμό εξαρτημένη από τις άμεσες ξένες επενδύσεις.
Αν και ο προϋπολογισμός για το 2020 προβλέπει ένα πρωτογενές πλεόνασμα 3,56% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος, αυτό εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την επίτευξη ενός υπερβολικά αισιόδοξου ρυθμού οικονομικής ανάπτυξης. Αν όλα εξελιχθούν βάσει αισιόδοξου σεναρίου η Ελλάδα μπορεί να αναμένει αύξηση του ΑΕΠ κατά 2,8% το 2020, λόγω της αύξησης των επενδύσεων, της βελτίωσης της εγχώριας ζήτησης και των φορολογικών περικοπών. Ωστόσο, αυτό είναι ένα νόμισμα με δύο όψεις: όπως οποιαδήποτε ξαφνική αύξηση σε δημόσια ελλείμματα μπορεί να αντιστρέψει γρήγορα τα κέρδη των ετών λιτότητας και να μειώσει περαιτέρω τα ποσοστά αποταμίευσης.
Μια άλλη μεγάλη πρόκληση αντιμετωπίζει το τραπεζικό σύστημα της Ελλάδας, είναι να προσφέρει πίστωση στην πραγματική οικονομία μετά από την κατά 25% συρρίκνωση που γνώρισε από το 2009. Οι τέσσερις μεγάλες συστημικές τράπεζες της Ελλάδας εξακολουθούν να υποφέρουν από το τεράστιο ποσοστό 40% των μη εξυπηρετούμενων δανείων παρά την κάποια πρόοδο στην αναδιάρθρωση των ισολογισμών.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Παρευξείνια Τράπεζα θα προσπαθήσει να παράσχει τη μέγιστη δυνατή βοήθεια στην οικονομική ανάκαμψη της χώρας που την φιλοξενεί , όπως έκανε και στο πρόσφατο παρελθόν».
Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" 12/1/2020
ΣΧΟΛΙΑ