Είτε συμφωνείς είτε διαφωνείς με τις απόψεις του, χαίρεσαι να κουβεντιάζεις μαζί του. Πολυσχιδής και πληθωρικός, μιλά ζωηρά, σίγουρα, έντονα, χωρίς περιστροφές και χωρίς να μασά τα λόγια του.
Πολλοί πιστεύουν ότι είναι ιστορικός, καθώς έγινε γνωστός από τα «Εμφύλια πάθη» που συνέγραψε με τον καθηγητή Πολιτικής Επιστήμης στο Yale, Στάθη Καλύβα. Στην πραγματικότητα, ο Νίκος Μαραντζίδης είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, με γνωστικό αντικείμενο «Πολιτική και Κοινωνικές Ταυτότητες». Σπούδασε Κοινωνιολογία και Πολιτικές Επιστήμες στο Παρίσι, όπου και γεννήθηκε. Μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη. «Όταν ήμουν νέος, δεν ήξερα τι ήθελα να κάνω στη ζωή μου. Βασικά δεν ήθελα να πάω στον στρατό, ήθελα να έχω εμπειρίες. Κοινώς, ήμουν ένα παιδί χωρίς στόχους, όπως και παραμένω. Αυτό μου επιτρέπει να μπερδεύω τους άλλους όταν αναφέρονται σε μένα», λέει γελώντας, διότι ξέρει καλά ότι είναι το πρόσωπο που έχει δημιουργήσει τελευταίως μεγάλα πάθη στον «κεντρώο» ή «σοσιαλδημοκρατικό» χώρο στην Ελλάδα, υποστηρίζοντας ότι «ο ΣΥΡΙΖΑ σοσιαλδημοκρατικοποιείται».
Το διδακτορικό του έχει τίτλο «Μικρές Μόσχες» και διερευνά τους λόγους για τους οποίους το ΚΚΕ έχει επιτύχει υψηλά ποσοστά σε αγροτικές κοινότητες. Έχοντας μελετήσει την αριστερή διείσδυση, σκέφτηκε να συνεχίσει την έρευνά του και στη δεξιά. Τότε, γνώρισε το Στάθη Καλύβα, ο οποίος του τηλεφώνησε εκ μέρους του Ηλία Νικολακόπουλου, επειδή τότε έκανε κι εκείνος μια ανάλογη έρευνα στην Πελοπόννησο. «Σκέφτομαι ότι σημαντικός παράγοντας για την έκδοση “Εμφύλια Πάθη” είναι το internet. Ο Στάθης στο Σικάγο, εγώ στην Ελλάδα, εάν δεν υπήρχε το e-mail θα είχαμε χαθεί», διαπιστώνει. Η αρχική σκέψη ήταν να γράψει ένα άρθρο. Όμως, όσο ερευνούσαν, τόσο κολλούσαν. «Ήταν σαν πέφταμε σε έναν βούρκο και να βουλιάζαμε. Αυτό δεν είχε τέλος. Ανακάλυψα έναν σκοτεινό κόσμο ανθρώπινων ψυχών με πολύ έντονα πάθη, με πολύ αίμα... Δεν ήξερα αυτή την πτυχή, στην οικογένειά μου δεν είχαμε νεκρούς στον εμφύλιο. Υπήρχαν οι αναμνήσεις του μετεμφυλιακού κράτους, αλλά όχι αίμα. Έτσι συνέβη στους αστικούς πληθυσμούς, η μεγάλη αιματοχυσία ήταν στα χωριά. Αυτός ο κόσμος βγήκε στη ζωή μου, απροειδοποίητα».
Ο Νίκος Μαραντζίδης γεννήθηκε το 1966. «Μεγάλωσα στον Ψυχρό Πόλεμο, τον καταλαβαίνω, αλλά δεν με καθόρισε. Όταν, λοιπόν, ξεσηκώθηκε ο θόρυβος για τα “Εμφύλια Πάθη”, έμεινα με ανοιχτό το στόμα! Από ένα σημείο και μετά, ένιωσα εγκλωβισμένος. Μπήκα σε κάτι που δεν είχα φανταστεί, αλλά εφάρμοσα κάτι που μου είχε πει ο Γρηγόρης Φαράκος: “Δεν είμαι τύπος που ψάχνει μπελάδες. Αλλά όταν με βρουν οι μπελάδες, δεν τους αποφεύγω. Μπαίνω και παλεύω”. Αυτό έκανα κι αυτό κάνω».
Με τα “Εμφύλια Πάθη”, κάποιοι τον βάφτισαν “επαγγελματία αντικομμουνιστή”, άρα εχθρό. Στο σχολείο είχε οργανωθεί στο “Ρήγα Φεραίο”, αλλά «με την αριστερά τελείωσα το 1989. Αν και ποτέ δεν τελειώνεις με την αριστερά, είναι για ψυχανάλυση…»
Τον πείραξε η αμφισβήτηση για τα “Εμφύλια Πάθη”. Κάναμε μια έρευνα ετών με τον Στάθη Καλύβα, και μπορεί να έβγαινε ο οποιοσδήποτε άσχετος και να έλεγε ότι είναι “βλακεία”. Χωρίς να έχει διαβάσει, έτσι; Αλλά εφόσον υπάρχουν τα social media, είναι αδύνατον να αποφύγεις τις επιθέσεις, όταν έχεις δημόσιο λόγο. Όποιος έχει δημόσιο λόγο είναι υποχρεωμένος να το ζήσει. Άμα δεν του αρέσει, ας κάνει κάτι άλλο. Εφόσον θέλω να γράφω, είμαι υποχρεωμένος να “τα ακούω” ακόμη κι αν δεν μ’ αρέσει. Βεβαίως, εδώ δημιουργείται ένα μεγάλο πρόβλημα για όποιον θέλει να βγει στο στίβο της πολιτικής. Εκτός από όλα τα άλλα κόστη, πλέον δημιουργείται κι ένα νέο: το να σε λούζουν χιλιάδες άνθρωποι κάθε μέρα. Εάν είσαι ευαίσθητος άνθρωπος, θα κάνεις πίσω. Ελλοχεύει ο κίνδυνος να μπαίνουν στην πολιτική αποκλειστικά κυνικοί και χοντρόπετσοι άνθρωποι».
Τους τελευταίους μήνες, ο Νίκος Μαραντζίδης “τα ακούει” από ανθρώπους οι οποίοι παλαιότερα τον αποθέωναν. Από κεντρώους, από πρώην ΠΑΣΟΚους, από φιλελεύθερους και σοσιαλδημοκράτες, θεωρώντας ότι είναι αδύνατον ένας άνθρωπος με τη συγκρότηση του Νίκου Μαραντζίδη να υποστηρίζει –ξαφνικά- ότι ο ΣΥΡΙΖΑ κάνει στροφή προς τη σοσιαλδημοκρατία. Γελάει. «Ε, καλά, δεν είπα κι ότι έγιναν καλά παιδιά οι Συριζαίοι! Είπα ότι σοσιαλδημοκρατικοποιούνται. Αλλά αυτός είναι ο βαθύς εκπασοκισμός της ελληνικής κοινωνίας, που θεωρεί πως όταν λες σοσιαλδημοκράτης μιλάς για έναν τύπο ψηλό ξανθό Σουηδό που είναι καλός άνθρωπος και περνά τη γιαγιά απέναντι. Αυτό το στερεότυπο που είναι λάθος δείχνει τη δυσκολία να συζητήσουμε επάνω στις ιδέες. Όταν λέμε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ σοσιαλδημοκρατικοποιείται εννοούμε ότι (εκουσίως ή ακουσίως_ αποδέχεται τους κανόνες της φιλελεύθερης Δημοκρατίας και της αγοράς ως πλαίσιο στο οποίο θα λειτουργεί. Η σοσιαλδημοκρατία του 20ού αιώνα που ξεκίνησε με τις παραδόσεις της επαναστατικής ρητορικής του σοσιαλιστικού κινήματος του 19ου αιώνα, ηττώμενη διαδοχικά και μετά την εμπειρία του ναζισμού και του Β’ΠΠ έφτασε στο Μπαντ Γκόντεσμπεργκ το 1959. Τότε, στο συνέδριό του το SPD (Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της Γερμανίας) είπε τέλος η επανάσταση, ναι στην κοινωνική Δικαιοσύνη, ναι στη μείωση των ανισοτήτων, αλλά στο πλαίσιο της οικονομίας της αγοράς και της φιλελεύθερης Δημοκρατίας. Ο ΣΥΡΙΖΑ μαθαίνει να ζει».
Πιστεύει ότι οι επιθέσεις που δέχεται είναι στο πλαίσιο της έλλειψης κουλτούρας διαλόγου. «Ορισμένοι κάνουν λες και τους απάτησα, λες και πρόδωσα το δεσμό που είχαμε. Κάποια από αυτά που λένε, με διασκεδάζουν. Λένε ότι γράφω τους λόγους του Τσίπρα, ότι θα κατεβώ για δήμαρχος, ότι παντρεύτηκα Συριζαία… Άλλα είναι πιο σκληρά. Ότι με πληρώνει ο ΣΥΡΙΖΑ, ότι εκβιάζομαι… Πρέπει να πέσουν οι τόνοι, όμως, να αποκτήσουμε κουλτούρα συναίνεσης. Έχουμε ανάγκη από ένα ομαλό πολιτικό σύστημα, είτε δύο κομμάτων είτε περισσότερων. Προσωπικά, είμαι υπέρ αναλογικού συστήματος. Ας μην ξεχνάμε ότι χρεοκοπήσαμε με πανίσχυρα κόμματα με μεγάλη πλειοψηφία στη Βουλή. Από την άλλη, ας δούμε ότι κυβερνήσεις πιο αδύναμες, που έβγαλαν δύσκολα τα κάστανα από τη φωτιά, με πρωθυπουργούς που έκαναν κωλοτούμπες είναι αυτές που κράτησαν τη χώρα όρθια. Ναι, εννοεί τις κυβερνήσεις Σαμαρά και Τσίπρα».
ΠΟΥ
Στο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΝ, Δόξης 1, Λιμάνι
ΠΟΙΟΣ
Ο Νίκος Μαραντζίδης είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, με γνωστικό αντικείμενο «Πολιτική και Κοινωνικές Ταυτότητες». Eίναι χορτοφάγος. Αθλείται συστηματικά. Άρχισε με τρέξιμο (το μίλι σε 6 λεπτά), συνέχισε με μεγαλύτερες αποστάσεις, έγινε μαραθωνοδρόμος και, πλέον, δρομέας υπεραποστάσεων. Θα τρέξει στην Αμιέν, την πόλη του Μακρόν, αγώνα 100 χιλιομέτρων στις 13 Οκτωβρίου.
Είτε συμφωνείς είτε διαφωνείς με τις απόψεις του, χαίρεσαι να κουβεντιάζεις μαζί του. Πολυσχιδής και πληθωρικός, μιλά ζωηρά, σίγουρα, έντονα, χωρίς περιστροφές και χωρίς να μασά τα λόγια του.
Πολλοί πιστεύουν ότι είναι ιστορικός, καθώς έγινε γνωστός από τα «Εμφύλια πάθη» που συνέγραψε με τον καθηγητή Πολιτικής Επιστήμης στο Yale, Στάθη Καλύβα. Στην πραγματικότητα, ο Νίκος Μαραντζίδης είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, με γνωστικό αντικείμενο «Πολιτική και Κοινωνικές Ταυτότητες». Σπούδασε Κοινωνιολογία και Πολιτικές Επιστήμες στο Παρίσι, όπου και γεννήθηκε. Μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη. «Όταν ήμουν νέος, δεν ήξερα τι ήθελα να κάνω στη ζωή μου. Βασικά δεν ήθελα να πάω στον στρατό, ήθελα να έχω εμπειρίες. Κοινώς, ήμουν ένα παιδί χωρίς στόχους, όπως και παραμένω. Αυτό μου επιτρέπει να μπερδεύω τους άλλους όταν αναφέρονται σε μένα», λέει γελώντας, διότι ξέρει καλά ότι είναι το πρόσωπο που έχει δημιουργήσει τελευταίως μεγάλα πάθη στον «κεντρώο» ή «σοσιαλδημοκρατικό» χώρο στην Ελλάδα, υποστηρίζοντας ότι «ο ΣΥΡΙΖΑ σοσιαλδημοκρατικοποιείται».
Το διδακτορικό του έχει τίτλο «Μικρές Μόσχες» και διερευνά τους λόγους για τους οποίους το ΚΚΕ έχει επιτύχει υψηλά ποσοστά σε αγροτικές κοινότητες. Έχοντας μελετήσει την αριστερή διείσδυση, σκέφτηκε να συνεχίσει την έρευνά του και στη δεξιά. Τότε, γνώρισε το Στάθη Καλύβα, ο οποίος του τηλεφώνησε εκ μέρους του Ηλία Νικολακόπουλου, επειδή τότε έκανε κι εκείνος μια ανάλογη έρευνα στην Πελοπόννησο. «Σκέφτομαι ότι σημαντικός παράγοντας για την έκδοση “Εμφύλια Πάθη” είναι το internet. Ο Στάθης στο Σικάγο, εγώ στην Ελλάδα, εάν δεν υπήρχε το e-mail θα είχαμε χαθεί», διαπιστώνει. Η αρχική σκέψη ήταν να γράψει ένα άρθρο. Όμως, όσο ερευνούσαν, τόσο κολλούσαν. «Ήταν σαν πέφταμε σε έναν βούρκο και να βουλιάζαμε. Αυτό δεν είχε τέλος. Ανακάλυψα έναν σκοτεινό κόσμο ανθρώπινων ψυχών με πολύ έντονα πάθη, με πολύ αίμα... Δεν ήξερα αυτή την πτυχή, στην οικογένειά μου δεν είχαμε νεκρούς στον εμφύλιο. Υπήρχαν οι αναμνήσεις του μετεμφυλιακού κράτους, αλλά όχι αίμα. Έτσι συνέβη στους αστικούς πληθυσμούς, η μεγάλη αιματοχυσία ήταν στα χωριά. Αυτός ο κόσμος βγήκε στη ζωή μου, απροειδοποίητα».
Ο Νίκος Μαραντζίδης γεννήθηκε το 1966. «Μεγάλωσα στον Ψυχρό Πόλεμο, τον καταλαβαίνω, αλλά δεν με καθόρισε. Όταν, λοιπόν, ξεσηκώθηκε ο θόρυβος για τα “Εμφύλια Πάθη”, έμεινα με ανοιχτό το στόμα! Από ένα σημείο και μετά, ένιωσα εγκλωβισμένος. Μπήκα σε κάτι που δεν είχα φανταστεί, αλλά εφάρμοσα κάτι που μου είχε πει ο Γρηγόρης Φαράκος: “Δεν είμαι τύπος που ψάχνει μπελάδες. Αλλά όταν με βρουν οι μπελάδες, δεν τους αποφεύγω. Μπαίνω και παλεύω”. Αυτό έκανα κι αυτό κάνω».
Με τα “Εμφύλια Πάθη”, κάποιοι τον βάφτισαν “επαγγελματία αντικομμουνιστή”, άρα εχθρό. Στο σχολείο είχε οργανωθεί στο “Ρήγα Φεραίο”, αλλά «με την αριστερά τελείωσα το 1989. Αν και ποτέ δεν τελειώνεις με την αριστερά, είναι για ψυχανάλυση…»
Τον πείραξε η αμφισβήτηση για τα “Εμφύλια Πάθη”. Κάναμε μια έρευνα ετών με τον Στάθη Καλύβα, και μπορεί να έβγαινε ο οποιοσδήποτε άσχετος και να έλεγε ότι είναι “βλακεία”. Χωρίς να έχει διαβάσει, έτσι; Αλλά εφόσον υπάρχουν τα social media, είναι αδύνατον να αποφύγεις τις επιθέσεις, όταν έχεις δημόσιο λόγο. Όποιος έχει δημόσιο λόγο είναι υποχρεωμένος να το ζήσει. Άμα δεν του αρέσει, ας κάνει κάτι άλλο. Εφόσον θέλω να γράφω, είμαι υποχρεωμένος να “τα ακούω” ακόμη κι αν δεν μ’ αρέσει. Βεβαίως, εδώ δημιουργείται ένα μεγάλο πρόβλημα για όποιον θέλει να βγει στο στίβο της πολιτικής. Εκτός από όλα τα άλλα κόστη, πλέον δημιουργείται κι ένα νέο: το να σε λούζουν χιλιάδες άνθρωποι κάθε μέρα. Εάν είσαι ευαίσθητος άνθρωπος, θα κάνεις πίσω. Ελλοχεύει ο κίνδυνος να μπαίνουν στην πολιτική αποκλειστικά κυνικοί και χοντρόπετσοι άνθρωποι».
Τους τελευταίους μήνες, ο Νίκος Μαραντζίδης “τα ακούει” από ανθρώπους οι οποίοι παλαιότερα τον αποθέωναν. Από κεντρώους, από πρώην ΠΑΣΟΚους, από φιλελεύθερους και σοσιαλδημοκράτες, θεωρώντας ότι είναι αδύνατον ένας άνθρωπος με τη συγκρότηση του Νίκου Μαραντζίδη να υποστηρίζει –ξαφνικά- ότι ο ΣΥΡΙΖΑ κάνει στροφή προς τη σοσιαλδημοκρατία. Γελάει. «Ε, καλά, δεν είπα κι ότι έγιναν καλά παιδιά οι Συριζαίοι! Είπα ότι σοσιαλδημοκρατικοποιούνται. Αλλά αυτός είναι ο βαθύς εκπασοκισμός της ελληνικής κοινωνίας, που θεωρεί πως όταν λες σοσιαλδημοκράτης μιλάς για έναν τύπο ψηλό ξανθό Σουηδό που είναι καλός άνθρωπος και περνά τη γιαγιά απέναντι. Αυτό το στερεότυπο που είναι λάθος δείχνει τη δυσκολία να συζητήσουμε επάνω στις ιδέες. Όταν λέμε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ σοσιαλδημοκρατικοποιείται εννοούμε ότι (εκουσίως ή ακουσίως_ αποδέχεται τους κανόνες της φιλελεύθερης Δημοκρατίας και της αγοράς ως πλαίσιο στο οποίο θα λειτουργεί. Η σοσιαλδημοκρατία του 20ού αιώνα που ξεκίνησε με τις παραδόσεις της επαναστατικής ρητορικής του σοσιαλιστικού κινήματος του 19ου αιώνα, ηττώμενη διαδοχικά και μετά την εμπειρία του ναζισμού και του Β’ΠΠ έφτασε στο Μπαντ Γκόντεσμπεργκ το 1959. Τότε, στο συνέδριό του το SPD (Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της Γερμανίας) είπε τέλος η επανάσταση, ναι στην κοινωνική Δικαιοσύνη, ναι στη μείωση των ανισοτήτων, αλλά στο πλαίσιο της οικονομίας της αγοράς και της φιλελεύθερης Δημοκρατίας. Ο ΣΥΡΙΖΑ μαθαίνει να ζει».
Πιστεύει ότι οι επιθέσεις που δέχεται είναι στο πλαίσιο της έλλειψης κουλτούρας διαλόγου. «Ορισμένοι κάνουν λες και τους απάτησα, λες και πρόδωσα το δεσμό που είχαμε. Κάποια από αυτά που λένε, με διασκεδάζουν. Λένε ότι γράφω τους λόγους του Τσίπρα, ότι θα κατεβώ για δήμαρχος, ότι παντρεύτηκα Συριζαία… Άλλα είναι πιο σκληρά. Ότι με πληρώνει ο ΣΥΡΙΖΑ, ότι εκβιάζομαι… Πρέπει να πέσουν οι τόνοι, όμως, να αποκτήσουμε κουλτούρα συναίνεσης. Έχουμε ανάγκη από ένα ομαλό πολιτικό σύστημα, είτε δύο κομμάτων είτε περισσότερων. Προσωπικά, είμαι υπέρ αναλογικού συστήματος. Ας μην ξεχνάμε ότι χρεοκοπήσαμε με πανίσχυρα κόμματα με μεγάλη πλειοψηφία στη Βουλή. Από την άλλη, ας δούμε ότι κυβερνήσεις πιο αδύναμες, που έβγαλαν δύσκολα τα κάστανα από τη φωτιά, με πρωθυπουργούς που έκαναν κωλοτούμπες είναι αυτές που κράτησαν τη χώρα όρθια. Ναι, εννοεί τις κυβερνήσεις Σαμαρά και Τσίπρα».
ΠΟΥ
Στο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΝ, Δόξης 1, Λιμάνι
ΠΟΙΟΣ
Ο Νίκος Μαραντζίδης είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, με γνωστικό αντικείμενο «Πολιτική και Κοινωνικές Ταυτότητες». Eίναι χορτοφάγος. Αθλείται συστηματικά. Άρχισε με τρέξιμο (το μίλι σε 6 λεπτά), συνέχισε με μεγαλύτερες αποστάσεις, έγινε μαραθωνοδρόμος και, πλέον, δρομέας υπεραποστάσεων. Θα τρέξει στην Αμιέν, την πόλη του Μακρόν, αγώνα 100 χιλιομέτρων στις 13 Οκτωβρίου.
ΣΧΟΛΙΑ