Καθισμένοι μπροστά σε δυο μεγάλα μόνιτορ, στο γραφείο του εργαστηρίου της ερευνητικής Ομάδας Πολυφασικής Δυναμικής του τμήματος Χημείας του ΑΠΘ, παρουσία του επικεφαλής καθηγητή Θεόδωρου Καραπάντσιου, οι Έλληνες συμμετέχοντες βρίσκονται σε επικοινωνία με τους συναδέλφους τους από πανεπιστήμια του εξωτερικού. 

Συντονίζουν τις κινήσεις τους για την εκτέλεση του πειράματος βρασμού, που αποτελεί το δικό τους κομμάτι παρατήρησης και έρευνας, στην πειραματική συσκευή RUBI που μεταφέρθηκε στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό με το σκάφος Dragon C20 επάνω σε πύραυλο Falcon 9, στο πλαίσιο της αποστολής Space X CRS-18 στις 25 Ιουλίου. Πρόκειται για ένα πείραμα που πραγματοποιείται στο διάστημα και αποτελεί εξαιρετικά σημαντική κατάκτηση για την ελληνική ομάδα του ΑΠΘ που συμμετέχει στην πολυεθνική ομάδα RUBI.

"Εμείς αναλύουμε τις εικόνες, άλλοι αναλύουν κάτι άλλο, συντονιζόμαστε σε λιγότερο από 15’, παίρνουμε κάποιες αποφάσεις, έτσι ώστε να δώσουμε εντολές μέσα σε ένα δίλεπτο για να τροποποιήσουμε το πείραμα", τονίζει ο Θεόδωρος Καραπάντσιος, Eπικεφαλής της ερευνητικής ομάδας, καθηγητής

Μελετώντας το μέλλον

Στη συγκεκριμένη ομάδα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος συμμετέχουν πανεπιστήμια και ερευνητικά ιδρύματα από τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ιταλία, τις ΗΠΑ, τη Ρωσία, την Ιαπωνία και την Ελλάδα. Πρόκειται για τα μέλη της ομάδας που χειρίζονται από τη γη την πειραματική συσκευή που φέρει το όνομα της ομάδας -RUBI- και θα μελετά τον βρασμό ψυκτικών υγρών σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας, ένα πείραμα το κόστος του οποίου ξεπερνάει τα 40 εκατομμύρια δολάρια. 

Όπως εξηγεί στη «ΜτΚ» ο επικεφαλής καθηγητής Θόδωρος Καραπάντσιος, το πείραμα είναι σημαντικό για τους νέους υπολογιστές και τη νέα τεχνολογία. 

«Το πείραμα μελετάει τον βρασμό, ο οποίος είναι ένα φαινόμενο καθοριστικό στη σύγχρονη τεχνολογία γιατί με τον βρασμό καταφέρνουμε και απομακρύνουμε μεγάλες ποσότητες θερμότητας από μηχανήματα της καινούργιας τεχνολογίας, όπως για παράδειγμα είναι οι καινούργιοι υπολογιστές, που ακριβώς επειδή είναι πάρα πολύ δυνατοί και γρήγοροι, χρειάζονται ψύξη ώστε να μπορούν να λειτουργούν σε χαμηλές θερμοκρασίες. 

Μελετώντας τον βρασμό μπορούμε να σχεδιάσουμε πιο αποδοτικά συστήματα, γι’ αυτό χρειάζεται να τον μελετήσουμε στο διάστημα, γιατί δεν υπάρχει βαρύτητα, που σημαίνει πως δεν υπάρχει άνωση και όταν δεν υπάρχει άνωση σημαίνει ότι οι φυσαλίδες του βρασμού δεν ξεκολλάνε από την επιφάνεια βρασμού γρήγορα και ενώ είναι πολύ μικρές, γίνονται πολύ μεγάλες και επιτρέπει στα όργανα μέτρησης να τις παρακολουθήσουμε και να καταλάβουμε τα φαινόμενα. Άρα, είναι ένα απαραίτητο στάδιο το να είμαστε στο διάστημα -παρόλο που είναι ασύλληπτα ακριβό το να το μελετήσουμε- γιατί μας βοηθάει να σχεδιάσουμε καλύτερα τις βιομηχανίες του μέλλοντος, τους υπολογιστές του μέλλοντος, τα συστήματα ψύξης».

Εντολές στο διάστημα

Η ομάδα του ΑΠΘ για τους επόμενους έξι μήνες που θα κρατήσει το πείραμα θα περνάει δεδομένα σε πραγματικό χρόνο στα μόνιτορ του εργαστηρίου. 

Πρόκειται για δεδομένα εικόνας, υψηλής ταχύτητας τα οποία θα συλλέγονται και στη συνέχεια οι ερευνητές θα αξιολογούν το φαινόμενο, με το ρόλο τους να χαρακτηρίζεται από τον κ. Καραπάντσιο, ως «διακριτό από τα άλλα μέλη του πειράματος. Εμείς αναλύουμε τις εικόνες, άλλοι αναλύουν κάτι άλλο, συντονιζόμαστε σε λιγότερο από 15’, παίρνουμε κάποιες αποφάσεις, έτσι ώστε να δώσουμε εντολές μέσα σε ένα δίλεπτο για να τροποποιήσουμε το πείραμα. Αυτό από μόνο του είναι κάτι δύσκολο, κάτι απαιτητικό που απαιτεί εμπειρία και εξοικείωση μεταξύ μας και αυτό κάνουμε τους τελευταίους μήνες, μέσα από δοκιμές και δοκιμαστικά πειράματα προσομοίωσης μεταξύ των ομάδων, ώστε να συντονίσουμε τη χρήση του δορυφόρου».

Απάντηση στο «brain drain»

Η Ελλάδα -όπως εξηγεί ο επικεφαλής του προγράμματος- συμμετέχει στο πρόγραμμα συμβάλλοντας «με τις γνώσεις, τον κόπο και τη διάθεσή μας για να παράγουμε επιστήμη, καθώς δεν έχουμε καταβάλλει χρήματα για τη συμμετοχή μας, όπως οι άλλες χώρες. Αυτό ακριβώς είναι σημαντικό, γιατί είμαστε ισότιμα μέλη της ομάδας, την ώρα που οι άλλες χώρες συμμετέχουν με μεγάλα ποσά. Το πείραμά μας είναι σημαντικό για να δουν στην Ελλάδα, ότι μπορούμε να καταφέρουμε πράγματα αρκεί να προσπαθήσουμε, να μείνουμε συγκεντρωμένοι, αφοσιωμένοι, να το αγαπήσουμε. Ε

πιπλέον, ότι μπορούμε να κάνουμε πράγματα πολύ καλύτερα από ομάδες στο εξωτερικό, εκείνο που έχει σημασία είναι να μοιραστούμε σαν κράτος, σαν λαός, το όραμα της εξερεύνησης του διαστήματος και να πείσουμε τους πολιτικούς μας και τους λειτουργούς του κράτους, ότι πρέπει η Ελλάδα να μην απέχει από αυτή την προσπάθεια της Ευρώπης και του κόσμου να κατακτήσει το διάστημα. Είναι σημαντικό να είμαστε παρόντες».

*Την ελληνική ομάδα RUBI με επικεφαλής τον κ. Καραπάντσιο αποτελούν τρεις νέοι επιστήμονες, οι Χρήστος Αργυρόπουλος, Μυρτώ Μπιλιά και Βάλια Παπαδοπούλου.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 11 Αυγούστου 2019