Οικολογικό έγκλημα στον Θερμαϊκό
17/02/2008 00:00
Όπως υποστηρίζουν οι αλιείς, η αμμοληψία θα φέρει την οικονομική καταστροφή των εκατοντάδων ασχολούμενων με τη θάλασσα αλιέων - οστρακοκαλλιεργητών, θα καταστρέψει το οικοσύστημα και όλα τα θαλάσσια είδη στην περιοχή
Τα έργα για την επέκταση του διαδρόμου, με μπάζωμα του Θερμαϊκού, συνεχίζονται αυτή την περίοδο και όπως περιγράφουν οι ψαράδες, οι επιπτώσεις στη θάλασσα και την ακτογραμμή είναι πλέον ορατές δια γυμνού οφθαλμού
Του Φώτη Κουτσαμπάρη
Καταστροφή της θαλάσσιας περιοχής του Θερμαϊκού κόλπου και ολοσχερή εξαφάνιση των αλιευμάτων θα προκαλέσει η αμμοληψία από τη θαλάσσια περιοχή του Μεγάλου Εμβόλου Αγγελοχωρίου για τις ανάγκες επέκτασης του διαδρόμου προσαπογειώσεων 10-28 του αεροδρομίου "Μακεδονία"
Αυτό υποστηρίζουν οι παράκτιοι αλιείς του νομού, οι οποίοι καταγγέλλουν ότι η αμμοληψία θα φέρει την οικονομική καταστροφή των εκατοντάδων ασχολούμενων με τη θάλασσα αλιέων - οστρακοκαλλιεργητών και θα καταστρέψει το οικοσύστημα, την πανίδα και τη χλωρίδα και όλα τα θαλάσσια είδη στην περιοχή. Τα έργα για την επέκταση του διαδρόμου, με μπάζωμα του Θερμαϊκού, συνεχίζονται αυτή την περίοδο και όπως περιγράφουν οι ψαράδες, οι επιπτώσεις στη θάλασσα και την ακτογραμμή είναι πλέον ορατές δια γυμνού οφθαλμού. Οι ελάχιστες δεσμεύσεις που έθετε η περιβαλλοντική μελέτη, όπως η χρήση πετασμάτων ιλύος, δεν υλοποιούνται. Στο χώρο του μπαζώματος, πραγματοποιείται αποστράγγιση του υδροφόρου ορίζοντα γλυκού νερού (κάτω από το βυθό) με δυσοίωνες προοπτικές για τον υγρότοπο της περιοχής.
Οι αλιείς καταγγέλλουν ότι η απόρριψη των βυθοκορημάτων (της λάσπης από την απόξεση του βυθού) μέσα στον κόλπο έχει ήδη προκαλέσει:
1. Μείωση των αλιευμάτων σε όλα τα είδη (γαρίδες, σουπιές, γλώσσες, οστρακοειδή) μέχρι και 90% ανά περιοχή.
2. Η οστρακοφόρα περιοχή γύρω από την επέκταση (περίπου ένα τετραγωνικό μίλι) έχει καταστραφεί ολοσχερώς.
3. Το επίπεδο των τοξινών στα νερά και στα οστρακοειδή παραμένει εδώ και καιρό σταθερά και επικίνδυνα υψηλό ενδεχομένως ως αποτέλεσμα της απόρριψης των βυθοκορημάτων στον κόλπο.
"Για αρκετό διάστημα έβγαιναν οι ψαράδες να τραβήξουν τα δίκτυα, ακόμη και στα ανοικτά του αεροδρομίου, και τα έβρισκαν σκεπασμένα με λάσπη. Η απόρριψη της λάσπης που βγάζουν από το βυθό για να κατασκευάσουν το έργο, γίνεται στον κόλπο, σε μέρη όπου υπήρχε ζωή κάτω, υπήρχαν όστρακα, ψάρια, τραγάνες και κοράλλια. Ανοίγουν τις πλατφόρμες και πετάνε τη λάσπη. Μπορούμε να αποδείξουμε αυτό που λέμε, διότι είμαστε και δύτες, βουτάμε και τα βλέπουμε όλα αυτά", καταγγέλλει ο κ. Χρήστος Αθανασίου, αντιπρόεδρος της Ομοσπονδίας Παράκτιων Αλιέων Μακεδονίας Θράκης. "Η λάσπη αυτή είναι αδρανοποιημένη και μολυσμένη. Τη στιγμή που την βγάζεις και την απλώνεις, όλα τα λύματα απλώνονται. Φέτος, και δεν γνωρίζουμε εάν οφείλεται στα έργα, το επίπεδο της βιοτοξίνης που επηρεάζει το Θερμαϊκό έφτασε στις 85.000 μονάδες, με όριο τις 1.000 μονάδες. Τόσα χρόνια δεν είχαμε τέτοια αποτελέσματα. Μόνο το 2002 έφτασε στις 20.000 μονάδες", προσθέτει ο κ. Αθανασίου.
Η ΑΠΟΦΑΣΗ ΓΙΑ ΑΜΜΟΛΗΨΙΑ
ΚΑΙ Η ΠΡΟΣΦΥΓΗ ΣΤΟ ΣτΕ
Η περιοχή και οι όροι της αμμοληψίας καθορίστηκαν με Κοινή Υπουργική Απόφαση στις 9 Μαΐου 2007. Στις 19 Ιουλίου 2007 συνεδρίασε η Επιτροπή Αμμοληψίας της Κτηματικής Υπηρεσίας νομού Θεσσαλονίκης και ενέκρινε την αμμοληψία στο Μεγάλο Έμβολο Αγγελοχωρίου. Στις 29 Οκτωβρίου η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας εξέδωσε την άδεια για αμμοληψία 380.000 κυβικών μέτρων. Η αμμοληψία θα γίνει με εκσκαφή 200 στρεμμάτων, σε βάθος 2 μέτρων.
Οι αλιείς υποστηρίζουν ότι η τροποποίηση των περιβαλλοντικών όρων που έγινε με υπουργική απόφαση δεν είναι νόμιμη, καθώς δεν συζητήθηκε στο νομαρχιακό συμβούλιο, ενώ τονίζουν ότι η απόφαση για αμμοληψία εκδόθηκε κατά παράβαση κάθε διάταξης εθνικού και κοινοτικού δικαίου για την προστασία του περιβάλλοντος. Για τους λόγους αυτούς η Ομοσπονδία Παράκτιων Αλιέων έχει προσφύγει στο ΣτΕ και αναμένει να οριστεί ημερομηνία εκδίκασης. Παράλληλα ετοιμάζεται να καταθέσει ασφαλιστικά μέτρα.
"Η νομοθεσία, και η κοινοτική και η ελληνική, απαγορεύει διά ροπάλου την απόληψη άμμου από τη θάλασσα. Η περιοχή είναι χαρακτηρισμένη ποσειδωνία, ανήκει στη σύμβαση Ραμσάρ και έχουμε τον υγροβιότοπο στο Αγγελοχώρι", επισημαίνει η κ. Άννη Ροβίση, νομικός σύμβουλος της Ομοσπονδίας Παράκτιων Αλιέων. "Δεν χρειάζεται κανείς γνώση περιβαλλοντολόγου για να καταλάβει ότι, όταν κατεβάσεις έναν γερανό για να κάνεις ανασκαφή, με τις προσαναταράξεις στο βυθό, όλα τα όστρακα θα αποκολληθούν και όλα τα μικρά ιχθύδια θα νεκρωθούν. Η κοινοπραξία αναφέρει στη μελέτη ότι θα δημιουργηθεί ένα όρυγμα, το οποίο μετά από χρόνια θα αποκατασταθεί από τη φύση. Η πρότασή μας είναι να πάνε σε ένα νόμιμο λατομείο, χώρο αμμοληψίας και να πάρουν άμμο", λέει η κ. Ροβίση.
ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ
Η Ομοσπονδία Παράκτιων Αλιέων Κεντρικής Μακεδονίας έχει εκφράσει με έγγραφο προς τους αρμόδιους φορείς τις αντιρρήσεις της για την αμμοληψία και έχει επισημάνει τα προβλήματα.
Οι παρατηρήσεις των παράκτιων αλιέων στην απόφαση έχουν ως εξής:
1.Ορίζεται ως μέσο βάθος εκσκαφής τα 2 μ. και η συνολική έκταση της προταθείσας περιοχής απόληψης σε 200 στρ. περίπου. Κατά την εν λόγω απόφαση η προταθείσα περιοχή αμμοληψίας έχει βάθη από 11-20 μ. περίπου και ελάχιστη από την ακτογραμμή 650 μ. περίπου, ενώ σε μια τέτοια απόσταση τα βάθη ξεπερνούν τα 25 μ. και αποτελούνται από λάσπη και σε καμία περίπτωση από χονδρόκοκκη άμμο, όπως η ανάδοχος κοινοπραξία ισχυρίζεται ότι απαιτείται για τις ανάγκες του έργου. Είναι άξιο απορίας λοιπόν πώς η αρμόδια Επιτροπή Αμμοληψίας πρότεινε την εν λόγω περιοχή ως τόπο αμμοληψίας.
2. Ενώ ορίζεται η παρακολούθηση της γεωγραφικής κατανομής (χαρτογράφηση) των υποθαλασσίων λιβαδιών ποσειδωνίας και της τραγάνας που βρίσκονται μεταξύ της καθορισθείσας περιοχής αμμοληψίας και της ακτογραμμής Αγγελοχωρίου και ότι η χαρτογράφηση θα γίνει πριν την έναρξη της αμμοληψίας και πέντε χρόνια μετά το τέλος της αμμοληψίας, εντούτοις στην παράγραφο 3 της ίδιας απόφασης ορίζεται ότι η αμμοληψία θα λάβει χώρα εκτός κολυμβητικής περιόδου και σε κάθε περίπτωση από 15 Σεπτεμβρίου έως 15 Μαΐου.
"Η εν λόγω ενέργεια αμμοληψίας εάν τυχόν επιτραπεί θα αποτελεί κατάφωρη παραβίαση των διατάξεων του εθνικού και κοινοτικού δικαίου περί προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος και των υδάτινων πόρων του Θερμαϊκού κόλπου και της ευρύτερης περιοχής αυτού, μια και θα επιφέρει ανεπανόρθωτη και ολοκληρωτική καταστροφή του θαλασσίου πλούτου και κατ' επέκταση πλήρη κατάργηση της κοινωνικής βιωσιμότητας τόσο των μελών της Ομοσπονδίας μας όσο και των λοιπών συλλόγων αλιέων ιχθύων και οστράκων, αλλά και συρρίκνωση της τουριστικής ανάπτυξης των ομόρων δήμων και κοινοτήτων", τονίζει η Ομοσπονδία Παράκτιων Αλιέων.
"Ήδη υπάρχει καταστροφή από την υπεραλίευση, εάν γίνει αμμοληψία θα καταστραφεί ο γόνος, το οικοσύστημα", υπογραμμίζει ο κ. Ζαφείρης Βαχάρογλου, αλιέας και εξηγεί ότι "η αμμοληψία θα γίνει στον κόλπο Αγγελοχωρίου. Στον κόλπο μαζεύονται τα ψαριά και γεννούν. Όταν καταστρέφεις το μέρος που γεννιούνται ψάρια, δεν υπάρχει αναπαραγωγή. Τα ψάρια και τα όστρακα δεν θα μπούνε στον κόλπο. Πλήττονται όλοι οι ψαράδες του νομού Θεσσαλονίκης".
ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΚΟΛΠΟΥ
Η Ομοσπονδία Παράκτιων Αλιέων επισημαίνει ότι η ενδεχόμενη αμμοληψία στην εν λόγω περιοχή θα καταστήσει αδύνατη τη διατήρηση και βιώσιμη εκμετάλλευση των αλιευτικών και έμβιων υδρόβιων πόρων τόσο του Θερμαϊκού κόλπου όσο και της ανοικτής θάλασσας, αφού θα οδηγήσει σε συρρίκνωση του αλιευτικού κλάδου της περιοχής, οριστική και ανεπανόρθωτη καταστροφή των θαλάσσιων οικοσυστημάτων, θαλασσίων ειδών, φυσικών οικοτόπων και της άγριας πανίδας και χλωρίδας, μιας και ως γνωστόν το θαλάσσιο περιβάλλον της περιοχής φέρει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:
1. Πρόκειται καταρχήν για μια από τις σημαντικότερες αλιευτικές ζώνες της Ελλάδος και της Ε.Ε., χαρακτηρισμένη ως περιοχή προστατευόμενης αλιείας, που σημαίνει ότι ήδη με την οδηγία 92/43/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 21ης Μαΐου 1992 για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων, καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας, και επιπλέον με τον κανονισμό (ΕΚ) 1967/2006 σχετικά με τα μέτρα διαχείρισης για τη βιώσιμη εκμετάλλευση των αλιευτικών πόρων στη Μεσόγειο Θάλασσα, την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 2847/1993 και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθμ. 1626/1994, προβλέπεται αυστηρή προστασία των θαλασσίων ειδών αυτής.
2. Σύμφωνα με τη σύμβαση Βαρκελώνης (Απόφαση 1999/800/ΕΚ του Συμβουλίου), σχετικά με τη σύναψη πρωτοκόλλου για τις περιοχές ειδικής προστασίας και βιοποικιλότητας στη Μεσόγειο, καθώς και την αποδοχή των παραρτημάτων του εν λόγω πρωτοκόλλου, διαθέτει είδη που κινδυνεύουν ή απειλούνται, η εκμετάλλευση των οποίων έχει ρυθμιστεί κανονιστικά.
3. Πέραν όλων αυτών, ως γνωστόν, στην εν λόγω περιοχή συγκεντρώνονται ιχθύδια, λόγω των τοπικών βιολογικών συνθηκών και είναι χαρακτηρισμένη η περιοχή αυτή ως "ποσειδωνία" (posidonia oceanica), δηλαδή ο θαλάσσιος βυθός της χαρακτηρίζεται από επικρατούσα παρουσία φανερογάμων (βυθός με θαλάσσια βλάστηση).
4. Σε πολλά σημεία ο βυθός είναι ασβεστοφυκικός δηλαδή χαρακτηρίζεται από επικρατούσα παρουσία μιας συγκεκριμένης βιολογικής κοινότητας "ασβεστοφυκικού" τύπου, που σημαίνει ότι η δομή του οφείλεται σε διάφορα είδη κοραλλιογενών ερυθροφυκών, που έχουν σκληρό ασβεστούχο σκελετό και αναπτύσσονται στο θαλάσσιο βυθό ως ελεύθερα κοραλλιοειδή φύκη, διακλαδούμενα ή υπό μορφή κλαδίσκων ή κονδύλων και σχηματίζουν συσσωρεύματα στις αυλακώσεις λασπωδών ή αμμωδών θαλάσσιων βυθών.
5. Διαθέτει περιοχές γόνου, περιοχές αναπαραγωγής ιχθύων και οστράκων και ευαίσθητα ενδιαιτήματα αλιείας, και διαθέτει πολλά είδη ιχθύων που ήδη απειλούνται με εξαφάνιση, γι' αυτό και λαμβάνονται μέτρα αποτροπής της υπεραλίευσής τους αλλά και μείωσης των ποσοστών θνησιμότητας των ιχθυδίων τους και είναι περιοχή μετεγκατάστασης ιχθυαποθεμάτων και άλλων θαλάσσιων οργανισμών.
6. Εξάλλου στην περιοχή αυτή υπάρχει ένας από τους σημαντικότερους υδροβιότοπους της Μεσογείου.
ΟΙ ΤΡΑΓΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ
Πέραν όλων αυτών υποστηρίζει η Ομοσπονδία η τυχόν εκτέλεση της παραπάνω απόφασης της επιτροπής αμμοληψίας στην εν λόγω περιοχή θα έχει ως αποτέλεσμα τις εξής συνέπειες:
1. Η εκσκαφή σε 2 μ. βάθος θα δημιουργήσει δυνατούς κραδασμούς που θα οδηγήσουν σε εκτίναξη του υλικού του θαλάσσιου βυθού, που με τα ρεύματα της περιοχής θα επικαλύψει όλη την ευρύτερη περιοχή της "ποσειδωνίας" με άμμο και λάσπη, όλη δηλαδή τη θαλάσσια βλάστηση και όλους τους εντός αυτής οργανισμούς και θα καταλήξει στη θνησιμότητά τους.
2. Μετά την επικάλυψη της ποσειδωνίας θα παύσει να υφίσταται οποιασδήποτε μορφής θαλάσσιο είδος οριστικά. Είναι αμφίβολο αν και μετά από 50 ή 100 χρόνια θα μπορέσει η εν λόγω περιοχή του Θερμαϊκού κόλπου να αποκτήσει έστω και σε σπαργανώδη μορφή οποιοδήποτε είδος από τα εξαφανισθέντα ή να ανακτήσει πλήρως τον υφιστάμενο σήμερα θαλάσσιο πλούτο της.
Δυστυχώς, ήδη στην περιοχή του Θερμαϊκού κόλπου έχουμε θλιβερά παραδείγματα οριστικής καταστροφής του θαλάσσιου οικοτόπου σε αρκετά σημεία, όπου στο παρελθόν, προ 10 και 20 ετών, για τις ανάγκες αντίστοιχων έργων εκτελέστηκαν αμμοληψίες και τα σημεία αυτά νεκρώθηκαν ολοσχερώς και μέχρι σήμερα είναι βούρκος, χωρίς ίχνος θαλάσσιας ζωής, παραδείγματα που οι συντάξαντες την Περιβαλλοντική Μελέτη για λογαριασμό της αναδόχου Κοινοπραξίας, καθώς και τα αρμόδια υπουργεία που ενέκριναν αυτήν όφειλαν να λάβουν υπόψη τους.
Τροχοπέδη σε αυτή την κίνηση όμως δεν αποτελούν μόνο οι τεράστιες περιβαλλοντικές επιπτώσεις αλλά πολύ περισσότερο ο παράγοντας άνθρωπος. Πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη η ποικίλη ενεργή δραστηριότητα στην περιοχή του ανθρώπινου δυναμικού. Ξενοδοχειακές μονάδες, επαγγελματίες αλιείς αλλά και κάθε πολίτης που επιλέγει τις προαναφερθείσες περιοχές για την αναψυχή του και το μπάνιο του, θα πληγούν άμεσα από μια τέτοια κίνηση.
"Στο χώρο που θέλουν να σκάψουν δεν έχει φωτογραφηθεί τίποτα. Είναι το μόνο ζωντανό μέρος στον κόλπο του Θερμαϊκού. Θα πάρουν την άμμο και μαζί όλο το σύστημα και θα νεκρώσει ο κόλπος. Δεν υπάρχει τύχη για εκατοντάδες οικογένειες", τονίζει ο κ. Παναγιώτης Παγώνης, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Παράκτιων Αλιέων Κεντρικής Μακεδονίας. "Θα υπάρχει για δύο χρόνια θολούρα στον κόλπο, όπως αναφέρει και η κοινοπραξία. Αυτή η θολούρα από το σκάψιμο θα σκεπάσει όλες τις ακτές. Δεν θα χάσουν τη δουλειά μόνο οι ψαράδες. Θα πληγούν οι παραλίες, οι λουόμενοι, τα ξενοδοχεία", προσθέτει ο ίδιος.
Τις απόψεις και των αγώνα της Ομοσπονδίας Παράκτιων Αλιέων στηρίζει η Επιτροπή Αγώνα για το Θερμαϊκό, που συστάθηκε στο δήμο Θερμαϊκού, δήμοι και φορείς της Θεσσαλονίκης.
Τι απαντά η κοινοπραξία
Η αμμοληψία στη θαλάσσια περιοχή Εμβόλου δεν έχει ξεκινήσει από την Κοινοπραξία Αθηνά ΑΤΕ - ΑΚΤΩΡ ΑΤΕ, που ανέλαβε το έργο της επέκτασης του διαδρόμου 10-28 του αεροδρομίου "Μακεδονία", λόγω των αντιδράσεων.
"Έχουμε έγκριση τεσσάρων υπουργών και περιβαλλοντική μελέτη. Όλες οι διαδικασίες είναι νόμιμες και πήραμε την άδεια για αμμοληψία", απαντά ο κ. Θεόδωρος Σαμαρτζής, διευθυντής του Έργου. "Λόγω των αντιδράσεων, δεν έχουμε ξεκινήσει ακόμη. Δεν είναι σκοπός μας να έρθουμε σε ρήξη με τους αλιείς. Επιθυμούμε καλό κλίμα. Ωστόσο κάποια στιγμή θα αρχίσουν οι εργασίες", προσθέτει ο ίδιος.
"Επειδή υπήρξαν αντιδράσεις από τους αλιείς δεν έγινε ακόμη αμμοληψία. Οι εγκρίσεις όμως υπάρχουν. Είμαστε καθ' όλα νόμιμοι. Εξαρτάται πλέον από τον ανάδοχο του έργου να ξεκινήσει", δηλώνει η κ. Παπαοικονόμου, στέλεχος της ΕΥΔΕ Αεροδρομίων Βορείου Ελλάδος, συνεπιβλέπουσα του έργου.
Σημειώνεται ότι το έργο επέκτασης, προϋπολογισμού 246 εκατ. ευρώ, αφορά την επέκταση του διαδρόμου 10-28 κατά 1.000 μέτρα στη θάλασσα, καθώς και την επέκταση, σε αντίστοιχο μήκος, του παράλληλου τροχόδρομου. Για την κατασκευή των δύο διαδρόμων θα επιχωματωθεί θαλάσσιο τμήμα μήκους 1064 μέτρων και πλάτους 450 μέτρων (έκταση 47,9 στρέμματα), ενώ η κατασκευή θα θωρακίζεται με περιμετρικό τοίχος.
Όπως υποστηρίζουν οι αλιείς, η αμμοληψία θα φέρει την οικονομική καταστροφή των εκατοντάδων ασχολούμενων με τη θάλασσα αλιέων - οστρακοκαλλιεργητών, θα καταστρέψει το οικοσύστημα και όλα τα θαλάσσια είδη στην περιοχή
Τα έργα για την επέκταση του διαδρόμου, με μπάζωμα του Θερμαϊκού, συνεχίζονται αυτή την περίοδο και όπως περιγράφουν οι ψαράδες, οι επιπτώσεις στη θάλασσα και την ακτογραμμή είναι πλέον ορατές δια γυμνού οφθαλμού
Του Φώτη Κουτσαμπάρη
Καταστροφή της θαλάσσιας περιοχής του Θερμαϊκού κόλπου και ολοσχερή εξαφάνιση των αλιευμάτων θα προκαλέσει η αμμοληψία από τη θαλάσσια περιοχή του Μεγάλου Εμβόλου Αγγελοχωρίου για τις ανάγκες επέκτασης του διαδρόμου προσαπογειώσεων 10-28 του αεροδρομίου "Μακεδονία"
Αυτό υποστηρίζουν οι παράκτιοι αλιείς του νομού, οι οποίοι καταγγέλλουν ότι η αμμοληψία θα φέρει την οικονομική καταστροφή των εκατοντάδων ασχολούμενων με τη θάλασσα αλιέων - οστρακοκαλλιεργητών και θα καταστρέψει το οικοσύστημα, την πανίδα και τη χλωρίδα και όλα τα θαλάσσια είδη στην περιοχή. Τα έργα για την επέκταση του διαδρόμου, με μπάζωμα του Θερμαϊκού, συνεχίζονται αυτή την περίοδο και όπως περιγράφουν οι ψαράδες, οι επιπτώσεις στη θάλασσα και την ακτογραμμή είναι πλέον ορατές δια γυμνού οφθαλμού. Οι ελάχιστες δεσμεύσεις που έθετε η περιβαλλοντική μελέτη, όπως η χρήση πετασμάτων ιλύος, δεν υλοποιούνται. Στο χώρο του μπαζώματος, πραγματοποιείται αποστράγγιση του υδροφόρου ορίζοντα γλυκού νερού (κάτω από το βυθό) με δυσοίωνες προοπτικές για τον υγρότοπο της περιοχής.
Οι αλιείς καταγγέλλουν ότι η απόρριψη των βυθοκορημάτων (της λάσπης από την απόξεση του βυθού) μέσα στον κόλπο έχει ήδη προκαλέσει:
1. Μείωση των αλιευμάτων σε όλα τα είδη (γαρίδες, σουπιές, γλώσσες, οστρακοειδή) μέχρι και 90% ανά περιοχή.
2. Η οστρακοφόρα περιοχή γύρω από την επέκταση (περίπου ένα τετραγωνικό μίλι) έχει καταστραφεί ολοσχερώς.
3. Το επίπεδο των τοξινών στα νερά και στα οστρακοειδή παραμένει εδώ και καιρό σταθερά και επικίνδυνα υψηλό ενδεχομένως ως αποτέλεσμα της απόρριψης των βυθοκορημάτων στον κόλπο.
"Για αρκετό διάστημα έβγαιναν οι ψαράδες να τραβήξουν τα δίκτυα, ακόμη και στα ανοικτά του αεροδρομίου, και τα έβρισκαν σκεπασμένα με λάσπη. Η απόρριψη της λάσπης που βγάζουν από το βυθό για να κατασκευάσουν το έργο, γίνεται στον κόλπο, σε μέρη όπου υπήρχε ζωή κάτω, υπήρχαν όστρακα, ψάρια, τραγάνες και κοράλλια. Ανοίγουν τις πλατφόρμες και πετάνε τη λάσπη. Μπορούμε να αποδείξουμε αυτό που λέμε, διότι είμαστε και δύτες, βουτάμε και τα βλέπουμε όλα αυτά", καταγγέλλει ο κ. Χρήστος Αθανασίου, αντιπρόεδρος της Ομοσπονδίας Παράκτιων Αλιέων Μακεδονίας Θράκης. "Η λάσπη αυτή είναι αδρανοποιημένη και μολυσμένη. Τη στιγμή που την βγάζεις και την απλώνεις, όλα τα λύματα απλώνονται. Φέτος, και δεν γνωρίζουμε εάν οφείλεται στα έργα, το επίπεδο της βιοτοξίνης που επηρεάζει το Θερμαϊκό έφτασε στις 85.000 μονάδες, με όριο τις 1.000 μονάδες. Τόσα χρόνια δεν είχαμε τέτοια αποτελέσματα. Μόνο το 2002 έφτασε στις 20.000 μονάδες", προσθέτει ο κ. Αθανασίου.
Η ΑΠΟΦΑΣΗ ΓΙΑ ΑΜΜΟΛΗΨΙΑ
ΚΑΙ Η ΠΡΟΣΦΥΓΗ ΣΤΟ ΣτΕ
Η περιοχή και οι όροι της αμμοληψίας καθορίστηκαν με Κοινή Υπουργική Απόφαση στις 9 Μαΐου 2007. Στις 19 Ιουλίου 2007 συνεδρίασε η Επιτροπή Αμμοληψίας της Κτηματικής Υπηρεσίας νομού Θεσσαλονίκης και ενέκρινε την αμμοληψία στο Μεγάλο Έμβολο Αγγελοχωρίου. Στις 29 Οκτωβρίου η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας εξέδωσε την άδεια για αμμοληψία 380.000 κυβικών μέτρων. Η αμμοληψία θα γίνει με εκσκαφή 200 στρεμμάτων, σε βάθος 2 μέτρων.
Οι αλιείς υποστηρίζουν ότι η τροποποίηση των περιβαλλοντικών όρων που έγινε με υπουργική απόφαση δεν είναι νόμιμη, καθώς δεν συζητήθηκε στο νομαρχιακό συμβούλιο, ενώ τονίζουν ότι η απόφαση για αμμοληψία εκδόθηκε κατά παράβαση κάθε διάταξης εθνικού και κοινοτικού δικαίου για την προστασία του περιβάλλοντος. Για τους λόγους αυτούς η Ομοσπονδία Παράκτιων Αλιέων έχει προσφύγει στο ΣτΕ και αναμένει να οριστεί ημερομηνία εκδίκασης. Παράλληλα ετοιμάζεται να καταθέσει ασφαλιστικά μέτρα.
"Η νομοθεσία, και η κοινοτική και η ελληνική, απαγορεύει διά ροπάλου την απόληψη άμμου από τη θάλασσα. Η περιοχή είναι χαρακτηρισμένη ποσειδωνία, ανήκει στη σύμβαση Ραμσάρ και έχουμε τον υγροβιότοπο στο Αγγελοχώρι", επισημαίνει η κ. Άννη Ροβίση, νομικός σύμβουλος της Ομοσπονδίας Παράκτιων Αλιέων. "Δεν χρειάζεται κανείς γνώση περιβαλλοντολόγου για να καταλάβει ότι, όταν κατεβάσεις έναν γερανό για να κάνεις ανασκαφή, με τις προσαναταράξεις στο βυθό, όλα τα όστρακα θα αποκολληθούν και όλα τα μικρά ιχθύδια θα νεκρωθούν. Η κοινοπραξία αναφέρει στη μελέτη ότι θα δημιουργηθεί ένα όρυγμα, το οποίο μετά από χρόνια θα αποκατασταθεί από τη φύση. Η πρότασή μας είναι να πάνε σε ένα νόμιμο λατομείο, χώρο αμμοληψίας και να πάρουν άμμο", λέει η κ. Ροβίση.
ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ
Η Ομοσπονδία Παράκτιων Αλιέων Κεντρικής Μακεδονίας έχει εκφράσει με έγγραφο προς τους αρμόδιους φορείς τις αντιρρήσεις της για την αμμοληψία και έχει επισημάνει τα προβλήματα.
Οι παρατηρήσεις των παράκτιων αλιέων στην απόφαση έχουν ως εξής:
1.Ορίζεται ως μέσο βάθος εκσκαφής τα 2 μ. και η συνολική έκταση της προταθείσας περιοχής απόληψης σε 200 στρ. περίπου. Κατά την εν λόγω απόφαση η προταθείσα περιοχή αμμοληψίας έχει βάθη από 11-20 μ. περίπου και ελάχιστη από την ακτογραμμή 650 μ. περίπου, ενώ σε μια τέτοια απόσταση τα βάθη ξεπερνούν τα 25 μ. και αποτελούνται από λάσπη και σε καμία περίπτωση από χονδρόκοκκη άμμο, όπως η ανάδοχος κοινοπραξία ισχυρίζεται ότι απαιτείται για τις ανάγκες του έργου. Είναι άξιο απορίας λοιπόν πώς η αρμόδια Επιτροπή Αμμοληψίας πρότεινε την εν λόγω περιοχή ως τόπο αμμοληψίας.
2. Ενώ ορίζεται η παρακολούθηση της γεωγραφικής κατανομής (χαρτογράφηση) των υποθαλασσίων λιβαδιών ποσειδωνίας και της τραγάνας που βρίσκονται μεταξύ της καθορισθείσας περιοχής αμμοληψίας και της ακτογραμμής Αγγελοχωρίου και ότι η χαρτογράφηση θα γίνει πριν την έναρξη της αμμοληψίας και πέντε χρόνια μετά το τέλος της αμμοληψίας, εντούτοις στην παράγραφο 3 της ίδιας απόφασης ορίζεται ότι η αμμοληψία θα λάβει χώρα εκτός κολυμβητικής περιόδου και σε κάθε περίπτωση από 15 Σεπτεμβρίου έως 15 Μαΐου.
"Η εν λόγω ενέργεια αμμοληψίας εάν τυχόν επιτραπεί θα αποτελεί κατάφωρη παραβίαση των διατάξεων του εθνικού και κοινοτικού δικαίου περί προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος και των υδάτινων πόρων του Θερμαϊκού κόλπου και της ευρύτερης περιοχής αυτού, μια και θα επιφέρει ανεπανόρθωτη και ολοκληρωτική καταστροφή του θαλασσίου πλούτου και κατ' επέκταση πλήρη κατάργηση της κοινωνικής βιωσιμότητας τόσο των μελών της Ομοσπονδίας μας όσο και των λοιπών συλλόγων αλιέων ιχθύων και οστράκων, αλλά και συρρίκνωση της τουριστικής ανάπτυξης των ομόρων δήμων και κοινοτήτων", τονίζει η Ομοσπονδία Παράκτιων Αλιέων.
"Ήδη υπάρχει καταστροφή από την υπεραλίευση, εάν γίνει αμμοληψία θα καταστραφεί ο γόνος, το οικοσύστημα", υπογραμμίζει ο κ. Ζαφείρης Βαχάρογλου, αλιέας και εξηγεί ότι "η αμμοληψία θα γίνει στον κόλπο Αγγελοχωρίου. Στον κόλπο μαζεύονται τα ψαριά και γεννούν. Όταν καταστρέφεις το μέρος που γεννιούνται ψάρια, δεν υπάρχει αναπαραγωγή. Τα ψάρια και τα όστρακα δεν θα μπούνε στον κόλπο. Πλήττονται όλοι οι ψαράδες του νομού Θεσσαλονίκης".
ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΚΟΛΠΟΥ
Η Ομοσπονδία Παράκτιων Αλιέων επισημαίνει ότι η ενδεχόμενη αμμοληψία στην εν λόγω περιοχή θα καταστήσει αδύνατη τη διατήρηση και βιώσιμη εκμετάλλευση των αλιευτικών και έμβιων υδρόβιων πόρων τόσο του Θερμαϊκού κόλπου όσο και της ανοικτής θάλασσας, αφού θα οδηγήσει σε συρρίκνωση του αλιευτικού κλάδου της περιοχής, οριστική και ανεπανόρθωτη καταστροφή των θαλάσσιων οικοσυστημάτων, θαλασσίων ειδών, φυσικών οικοτόπων και της άγριας πανίδας και χλωρίδας, μιας και ως γνωστόν το θαλάσσιο περιβάλλον της περιοχής φέρει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:
1. Πρόκειται καταρχήν για μια από τις σημαντικότερες αλιευτικές ζώνες της Ελλάδος και της Ε.Ε., χαρακτηρισμένη ως περιοχή προστατευόμενης αλιείας, που σημαίνει ότι ήδη με την οδηγία 92/43/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 21ης Μαΐου 1992 για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων, καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας, και επιπλέον με τον κανονισμό (ΕΚ) 1967/2006 σχετικά με τα μέτρα διαχείρισης για τη βιώσιμη εκμετάλλευση των αλιευτικών πόρων στη Μεσόγειο Θάλασσα, την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 2847/1993 και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθμ. 1626/1994, προβλέπεται αυστηρή προστασία των θαλασσίων ειδών αυτής.
2. Σύμφωνα με τη σύμβαση Βαρκελώνης (Απόφαση 1999/800/ΕΚ του Συμβουλίου), σχετικά με τη σύναψη πρωτοκόλλου για τις περιοχές ειδικής προστασίας και βιοποικιλότητας στη Μεσόγειο, καθώς και την αποδοχή των παραρτημάτων του εν λόγω πρωτοκόλλου, διαθέτει είδη που κινδυνεύουν ή απειλούνται, η εκμετάλλευση των οποίων έχει ρυθμιστεί κανονιστικά.
3. Πέραν όλων αυτών, ως γνωστόν, στην εν λόγω περιοχή συγκεντρώνονται ιχθύδια, λόγω των τοπικών βιολογικών συνθηκών και είναι χαρακτηρισμένη η περιοχή αυτή ως "ποσειδωνία" (posidonia oceanica), δηλαδή ο θαλάσσιος βυθός της χαρακτηρίζεται από επικρατούσα παρουσία φανερογάμων (βυθός με θαλάσσια βλάστηση).
4. Σε πολλά σημεία ο βυθός είναι ασβεστοφυκικός δηλαδή χαρακτηρίζεται από επικρατούσα παρουσία μιας συγκεκριμένης βιολογικής κοινότητας "ασβεστοφυκικού" τύπου, που σημαίνει ότι η δομή του οφείλεται σε διάφορα είδη κοραλλιογενών ερυθροφυκών, που έχουν σκληρό ασβεστούχο σκελετό και αναπτύσσονται στο θαλάσσιο βυθό ως ελεύθερα κοραλλιοειδή φύκη, διακλαδούμενα ή υπό μορφή κλαδίσκων ή κονδύλων και σχηματίζουν συσσωρεύματα στις αυλακώσεις λασπωδών ή αμμωδών θαλάσσιων βυθών.
5. Διαθέτει περιοχές γόνου, περιοχές αναπαραγωγής ιχθύων και οστράκων και ευαίσθητα ενδιαιτήματα αλιείας, και διαθέτει πολλά είδη ιχθύων που ήδη απειλούνται με εξαφάνιση, γι' αυτό και λαμβάνονται μέτρα αποτροπής της υπεραλίευσής τους αλλά και μείωσης των ποσοστών θνησιμότητας των ιχθυδίων τους και είναι περιοχή μετεγκατάστασης ιχθυαποθεμάτων και άλλων θαλάσσιων οργανισμών.
6. Εξάλλου στην περιοχή αυτή υπάρχει ένας από τους σημαντικότερους υδροβιότοπους της Μεσογείου.
ΟΙ ΤΡΑΓΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ
Πέραν όλων αυτών υποστηρίζει η Ομοσπονδία η τυχόν εκτέλεση της παραπάνω απόφασης της επιτροπής αμμοληψίας στην εν λόγω περιοχή θα έχει ως αποτέλεσμα τις εξής συνέπειες:
1. Η εκσκαφή σε 2 μ. βάθος θα δημιουργήσει δυνατούς κραδασμούς που θα οδηγήσουν σε εκτίναξη του υλικού του θαλάσσιου βυθού, που με τα ρεύματα της περιοχής θα επικαλύψει όλη την ευρύτερη περιοχή της "ποσειδωνίας" με άμμο και λάσπη, όλη δηλαδή τη θαλάσσια βλάστηση και όλους τους εντός αυτής οργανισμούς και θα καταλήξει στη θνησιμότητά τους.
2. Μετά την επικάλυψη της ποσειδωνίας θα παύσει να υφίσταται οποιασδήποτε μορφής θαλάσσιο είδος οριστικά. Είναι αμφίβολο αν και μετά από 50 ή 100 χρόνια θα μπορέσει η εν λόγω περιοχή του Θερμαϊκού κόλπου να αποκτήσει έστω και σε σπαργανώδη μορφή οποιοδήποτε είδος από τα εξαφανισθέντα ή να ανακτήσει πλήρως τον υφιστάμενο σήμερα θαλάσσιο πλούτο της.
Δυστυχώς, ήδη στην περιοχή του Θερμαϊκού κόλπου έχουμε θλιβερά παραδείγματα οριστικής καταστροφής του θαλάσσιου οικοτόπου σε αρκετά σημεία, όπου στο παρελθόν, προ 10 και 20 ετών, για τις ανάγκες αντίστοιχων έργων εκτελέστηκαν αμμοληψίες και τα σημεία αυτά νεκρώθηκαν ολοσχερώς και μέχρι σήμερα είναι βούρκος, χωρίς ίχνος θαλάσσιας ζωής, παραδείγματα που οι συντάξαντες την Περιβαλλοντική Μελέτη για λογαριασμό της αναδόχου Κοινοπραξίας, καθώς και τα αρμόδια υπουργεία που ενέκριναν αυτήν όφειλαν να λάβουν υπόψη τους.
Τροχοπέδη σε αυτή την κίνηση όμως δεν αποτελούν μόνο οι τεράστιες περιβαλλοντικές επιπτώσεις αλλά πολύ περισσότερο ο παράγοντας άνθρωπος. Πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη η ποικίλη ενεργή δραστηριότητα στην περιοχή του ανθρώπινου δυναμικού. Ξενοδοχειακές μονάδες, επαγγελματίες αλιείς αλλά και κάθε πολίτης που επιλέγει τις προαναφερθείσες περιοχές για την αναψυχή του και το μπάνιο του, θα πληγούν άμεσα από μια τέτοια κίνηση.
"Στο χώρο που θέλουν να σκάψουν δεν έχει φωτογραφηθεί τίποτα. Είναι το μόνο ζωντανό μέρος στον κόλπο του Θερμαϊκού. Θα πάρουν την άμμο και μαζί όλο το σύστημα και θα νεκρώσει ο κόλπος. Δεν υπάρχει τύχη για εκατοντάδες οικογένειες", τονίζει ο κ. Παναγιώτης Παγώνης, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Παράκτιων Αλιέων Κεντρικής Μακεδονίας. "Θα υπάρχει για δύο χρόνια θολούρα στον κόλπο, όπως αναφέρει και η κοινοπραξία. Αυτή η θολούρα από το σκάψιμο θα σκεπάσει όλες τις ακτές. Δεν θα χάσουν τη δουλειά μόνο οι ψαράδες. Θα πληγούν οι παραλίες, οι λουόμενοι, τα ξενοδοχεία", προσθέτει ο ίδιος.
Τις απόψεις και των αγώνα της Ομοσπονδίας Παράκτιων Αλιέων στηρίζει η Επιτροπή Αγώνα για το Θερμαϊκό, που συστάθηκε στο δήμο Θερμαϊκού, δήμοι και φορείς της Θεσσαλονίκης.
Τι απαντά η κοινοπραξία
Η αμμοληψία στη θαλάσσια περιοχή Εμβόλου δεν έχει ξεκινήσει από την Κοινοπραξία Αθηνά ΑΤΕ - ΑΚΤΩΡ ΑΤΕ, που ανέλαβε το έργο της επέκτασης του διαδρόμου 10-28 του αεροδρομίου "Μακεδονία", λόγω των αντιδράσεων.
"Έχουμε έγκριση τεσσάρων υπουργών και περιβαλλοντική μελέτη. Όλες οι διαδικασίες είναι νόμιμες και πήραμε την άδεια για αμμοληψία", απαντά ο κ. Θεόδωρος Σαμαρτζής, διευθυντής του Έργου. "Λόγω των αντιδράσεων, δεν έχουμε ξεκινήσει ακόμη. Δεν είναι σκοπός μας να έρθουμε σε ρήξη με τους αλιείς. Επιθυμούμε καλό κλίμα. Ωστόσο κάποια στιγμή θα αρχίσουν οι εργασίες", προσθέτει ο ίδιος.
"Επειδή υπήρξαν αντιδράσεις από τους αλιείς δεν έγινε ακόμη αμμοληψία. Οι εγκρίσεις όμως υπάρχουν. Είμαστε καθ' όλα νόμιμοι. Εξαρτάται πλέον από τον ανάδοχο του έργου να ξεκινήσει", δηλώνει η κ. Παπαοικονόμου, στέλεχος της ΕΥΔΕ Αεροδρομίων Βορείου Ελλάδος, συνεπιβλέπουσα του έργου.
Σημειώνεται ότι το έργο επέκτασης, προϋπολογισμού 246 εκατ. ευρώ, αφορά την επέκταση του διαδρόμου 10-28 κατά 1.000 μέτρα στη θάλασσα, καθώς και την επέκταση, σε αντίστοιχο μήκος, του παράλληλου τροχόδρομου. Για την κατασκευή των δύο διαδρόμων θα επιχωματωθεί θαλάσσιο τμήμα μήκους 1064 μέτρων και πλάτους 450 μέτρων (έκταση 47,9 στρέμματα), ενώ η κατασκευή θα θωρακίζεται με περιμετρικό τοίχος.
