dermetzo@otenet.gr

Η σημερινή διεθνής ημέρα των εξαφανισμένων αφορά βεβαίως και ιδίως κοινωνικοπολιτικά γεγονότα. Εξαφανίσεις, απαγωγές και τελικά θάνατοι ατόμων για λόγους πολιτικούς, κοινωνικούς ή και trafficking. Κλασικό παράδειγμα το οσκαρικό φιλμ του Κώστα Γαβρά «Ο αγνοούμενος» (1982) με την ιστορία του αμερικανού δημοσιογράφου, που τον αναζητούν ο πατέρας και η σύζυγός του στο Σαντιάγκο της Χιλής λίγο μετά τη δικτατορία του Πινοσέτ τον Σεπτέμβριο του 1973.

Κατ’ επέκταση, αν δούμε το θέμα ευρύτερα, το σινεμά ερωτεύθηκε ιδιαίτερα τις εξαφανίσεις, μια και του προμήθευσαν πρώτης τάξεως υλικό για θρίλερ, νουάρ και περιπέτειες. Εξάλλου, το νουάρ βασίστηκε πολύ σε ιχνηλατήσεις ιδιωτικών και άλλων ερευνητών, που αναζητούν εξαφανισμένα πρόσωπα (π.χ. «10 δολοφόνοι για τον ντετέκτιβ Μάρλοου», «Μία σφαίρα, ένα αντίο» κ.ά.).

ΕΞΑΦΑΝΙΣΜΕΝΑ ΠΑΙΔΙΑ

Η εξαφάνιση από μόνη της αποτελεί βασικό υλικό ανησυχίας για τους οικείους του προσώπου που λείπει. Ειδικά αν αυτή η ιστορία αφορά σε παιδιά, τότε το πράγμα γίνεται ιδιαίτερα ευαίσθητο.

Βασισμένος σε πραγματική ιστορία που συνέβη κατά τη διάρκεια του μεσοπολέμου, ο Ίστγουντ μας πρόσφερε μια εκπληκτική ταινία, την «Ανταλλαγή». Η Αντζελίνα Τζολί είναι εξαιρετική στο ρόλο μιας νέας μητέρας που χάνει το παιδί της, η αστυνομία δήθεν το βρίσκει και προσπαθεί να της επιβάλλει ένα ξένο. Εκείνη, όμως, δίνει τη μάχη για την αλήθεια. Δεν θα βρει ποτέ το αγόρι της, αλλά θα συντρίψει τη διαφθορά.

Εξαιρετικό, ψυχολογικό, ατμοσφαιρικό και αργό νεονουάρ με εξαφάνιση αγοριών έχουμε στο «Χωρίς ίχνη». Ένα παιδάκι εξαφανίζεται, δύο ερευνητές το αναζητούν, αλλά παίρνουν τη λάθος απόφαση όταν το βρίσκουν, καταστρέφοντας ουσιαστικά την ευτυχία του.

ΠΟΥ ΠΗΓΑΝ ΤΑ ΚΟΡΙΤΣΙΑ

Βασισμένο σε πραγματικά γεγονότα στις αρχές του 20ού αιώνα το έξοχο ανατρεπτικό φιλμ του Πίτερ Γουέιρ «Πικ Νικ στο βράχο των κρεμασμένων». Τότε κατά τη διάρκεια μιας εκδρομής εξαφανίστηκαν οριστικά και αμετάκλητα κάποιες μαθήτριες ενός αυστηρού βικτοριανού κολεγίου, σε μια δημιουργία με πολλά υπονοούμενα. Και μια και αναφέρομαι σε εξαφανίσεις γυναικών, υπάρχει και το εξαιρετικό βιβλίο της Τζίλιαν Φλιν απ’ όπου προέκυψε η υπέροχη δημιουργία του Ντέιβιντ Φίντσερ «Το κορίτσι που εξαφανίστηκε». Πίσω από την εξαφάνιση μιας ωραίας συζύγου κρύβονται δυσάρεστες σκηνοθεσίες σ’ ένα φιλμ αμφίσημο αλλά και πολλαπλό σχόλιο με ανατροπές.

ΣΕ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ

Απαγωγή συζύγου και στο «Φράντικ» του Πολάνσκι. Κανένας δεν μπορεί να βεβαιώσει τι συνέβη. Υπάρχει μια πολύ ωραία αμερικανική ταινία του 1997, όπου ο Κερτ Ράσελ χάνει με τον πιο ανεξήγητο τρόπο τη σύζυγό του σ’ έναν μεγάλο αυτοκινητόδρομο. Η «Μοιραία βλάβη» είναι μια από τις πιο έξυπνες ταινίες στο είδος της.

Ο Ελβετός Ζορζ Σλούιζερ γύρισε στα 1988 μια έξοχη ταινία και έκαμε και το αμερικανικό ριμέικ της πέντε χρόνια αργότερα. Είναι η «Απαγωγή», όπου ένας νεαρός δεν αποδέχεται την εξαφάνιση της φίλης του και συνεχίζει να την ψάχνει. Είναι, όμως έτσι ακριβώς τα πράγματα; Πρόκειται για μια συγκλονιστική, αριστουργηματική, αμφίσημη δημιουργία.

ΔΕΝ ΒΡΕΘΗΚΕ ΠΟΤΕ

Βασισμένη σε πραγματικά γεγονότα των ΗΠΑ το «Χόφα» με τον Τζακ Νίκολσον στο βασικό ρόλο. Αφορά στην περίπτωση του γνωστού Αμερικανού συνδικαλιστή των φορτηγατζήδων, του πιο ισχυρού συνδικάτου. Εξαφανίστηκε, δεν βρέθηκε ποτέ και πουθενά το πτώμα του και θεωρείται φυσικά νεκρός.

Στην εξαιρετική «Κοιλάδα του Ιλά» ο Τόμι Λι Τζόουνς παίζει το ρόλο ενός πατέρα που επιχειρεί να μάθει τι ακριβώς συνέβη στον εξαφανισθέντα γιο του που ήταν στον πόλεμο του Ιράκ. Οι αποκαλύψεις θα είναι πολύ δυσάρεστες.

Πολύκροτη από τη δεκαετία του '70 παραμένει η έξοχη σχεδόν μπουνιουελική δημιουργία «Η εξαφάνιση», ένα μεταμοντέρνο νεονουάρ από τον Άλαν Τζ. Πάκουλα. Κάποιος τύπος εξαφανίζεται και ελάχιστα ίχνη υπάρχουν για να ανακαλυφθεί. Είδαμε αρχικά το σουηδικό φιλμ και μετά το έξοχο ριμέικ από τον Ντέιβιντ Φίντσερ «Το κορίτσι με το τατουάζ», βασισμένο σε μυθιστόρημα του Στιγκ Λάρσον. Εδώ ψάχνουν μια φοβισμένη κοπέλα που εξαφανίστηκε και άλλαξε ταυτότητα.

Το «Στην καρδιά του χειμώνα», όπου η Τζένιφερ Λόρενς αναζητάει το χαμένο πατέρα της είναι μια συγκλονιστική αλληγορία με λειτουργική ατμόσφαιρα.

ΚΑΙ ΚΟΡΥΦΑΙΟΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΙ

Νεανικές αναζητήσεις σ’ ένα εξαιρετικό, μεταμοντέρνο, αμερικανικό φιλμ- νουάρ. Είναι το «Έγκλημα στο κολέγιο» (2005), όπου ο νεαρός σπουδαστής διερευνά χώρους της παρανομίας, προκειμένου να ανακαλύψει την εξαφανισμένη φίλη του.

Κι όταν συναντούμε κορυφαίους δημιουργούς που ασχολούνται με εξαφανίσεις, θα κάνουμε οπωσδήποτε στάση στον Μικελάντζελο Αντονιόνι, μέγα λάτρη του νουάρ. Στην έξοχη «Περιπέτειά» του ασχολείται με την εξαφάνιση μιας νέας γυναίκας.

Στη γνωστή, κορεάτικη ταινία (με δομή νουάρ) του Τσου Γουν Παρκ «Old boy» ο βασικός ήρωας είναι εξαφανισμένος για πολλά χρόνια. Κι ακόμα, το πολύ γνωστό «Fargo» των Κοέν περιστρέφεται γύρω από μια εξαφάνιση- απαγωγή, ενώ ανάλογες ταινίες να είναι αμέτρητες. Γενικά με το θέμα των εξαφανίσεων υπάρχει μια μεγάλη μυθολογία, δεδομένου ότι αποτελεί μια πρωτογενώς αβανταδόρικη κατάσταση.