Τα 93^α Όσκαρ πλησιάζουν και μία από τις ταινίες που θα τα διεκδικήσουν είναι το «Promising Young Woman» της Βρετανίδας Έμεραλντ Φένελ το οποίο προτείνεται για Όσκαρ καλύτερης αγγλόφωνης ταινίας, καλύτερης σκηνοθεσίας, καλύτερου πρωτότυπου σεναρίου, α’ γυναικείου ρόλου (Κάρεϊ Μάλινγκαν), μοντάζ ενώ προτείνεται και για BAFTA καλύτερης ταινίας, σεναρίου, καλύτερου βρετανικού φιλμ, μοντάζ, καλύτερης μουσικής και καλύτερου κάστινγκ.

Μια τριαντάχρονη γυναίκα που δεν μπόρεσε να τελειώσει την ιατρική εκδικείται με τον πιο σκληρό τρόπο όλους τους πρώην συμφοιτητές της που βίασαν την πιο αγαπημένη τους φίλη και στην συνέχεια διένειμαν σε οπτικό υλικό τις στιγμές του διασυρμού της. Για την ταινία ήδη έχω γράψει κριτική και δεν θα επανέλθω.

Το #metoo, λοιπόν, σε ότι αφορά την βίαια παρενόχληση κυριών επανέρχεται στο προσκήνιο αφού πριν μερικά χρόνια είχε συνταράξει το Χόλυγουντ. Οι «φλόγες» έφτασαν και στην Ελλάδα με τα γνωστά γεγονότα που ήδη βρίσκονται στο στάδιο της δικαστικής διερεύνησης . Εκείνο που με ενοχλεί είναι ότι μέσω των σύγχρονων ταινιών οι περισσότεροι θεατές πιστεύουν ότι δεν υπήρξε κινηματογραφικό παρελθόν σε αυτές τις ιστορίες. Ωστόσο όταν ερευνήσει κάποιος προσεκτικά την ιστορία του σινεμά κάτι απαραίτητο για τους σινεφίλ θα απομονώσει από την δεκαετία του 50’ μερικά συναρπαστικά φιλμ πάνω σε αυτό το θέμα. 

Ας κάνουμε, όμως, αρχικά μια θεωρητική προσέγγιση του τι ακριβώς σημαίνει σεξουαλική παρενόχληση ανδρών κατά γυναικών:

1. Αρχικά είναι η παραβίαση της ιδιωτικότητας μιας κυρίας. Το πέρασμα δηλαδή ενός συνόρου χωρίς την έγκρισή της. Αυτή είναι η πολιτική διάσταση του θέματος.
2. Η αξιοποίηση από μέρος του άντρα σχέσεων εργασίας και οικονομικής εξάρτησης με την επέμβαση του πέραν της κόκκινης γραμμής στην διεκδίκηση της επικαρπίας του σώματος μιας κυρίας.
3. Η περιφερειακή και έντονη, πιεστική κινητικότητα άνδρα ή ανδρών γύρω από την σεξουαλική αύρα μιας κυρίας.
4. Η πονηρή και προσχηματική διαδικασία «δοκιμών» με οποιουσδήποτε τρόπους να κερδηθούν από άντρες περιοχές του γυναικείου χώρου.
5. Η διεκδίκηση μέσω της σκηνοθετημένης τυχαιότητας της εξυπηρετικής χρησιμότητας και προθυμίας να αλλοτριωθούν από τις κινήσεις των αντρών στοιχεία προσωπικών αναγκών των κυριών.

Το παλιό, καλό κρασί 

Ο παλιός καλός κινηματόγραφος του '50 που λειτουργεί ως το παλιό καλό κρασί απέφυγε με κάθε τρόπο τις φρικιαστικές γραφικότητες κάποιων καλτ ταινιών του 70’ σχετικά με την εκδίκηση των γυναικών μετά από σεξουαλική βία. Αυτό το αγαπημένο παλιό σινεμά ξεπερνάει και το «Promising Young Woman», όπου λεπίδες, χειροπέδες και άλλα παρόμοια βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη. Έχω στο μυαλό μου μια συγκεκριμένη ταινία Βρετανού σκηνοθέτη. Πόσο όμορφα μας δείχνει τα πράγματα! Με τι αρτίστικο νεορεαλισμό, με τι ντοκιμαντερίστικη ματιά! Σε αυτό το αγαπημένο μου φιλμ η ηρωίδα δεν χρησιμοποιεί μαχαιριά, ούτε θηλιές για να εκδικηθεί.

Το βαθύτατα ψυχολογικό «τραύμα» της που υπέστη μετά από βίαιη σεξουαλική επίθεση τεσσάρων νεαρών το έχει μετατρέψει σε ψυχρότητα όχι του κορμιού αλλά της ψυχής. Είναι μια κανονική εκτυφλωτική γυναίκα που η ταξική της ταπεινότητα εκτοξεύεται ψηλά μετά από συνεχή διαχείριση των συναισθημάτων των ανδρών. Αυτοί της έβλαψαν το κορμί, αυτή τους τσακίζει το συναίσθημα. Η ισοπαλία, όμως, είναι πικρή γιατί η γυναίκα επιθυμεί την επιστροφή της στην «καθαρότητα». Εντύπωση μου κάνει το εκπληκτικό φινάλε του φιλμ που είναι υγρό, μουντό, γκρι, αμφίσημο.

Αυτοί οι μεγάλοι Βρετανοί του Free Cinema ήξεραν να μας μιλούν με τα βλέμματα, με ένα κόμπο στον λαιμό, με τον δισταγμό μιας γυναίκας, με το περιφερόμενο βλέμμα της, την ταπεινή υποταγή της, το ασταθές βάδισμα της. Μια τέτοια γυναίκα σαν αυτές όταν, τελικά, επανέλθει στα προ της αλλοτρίωσης, όταν νιώσει ταυτόχρονα με το κορμί και το συναίσθημα είναι λογικό να ρωτήσει έναν άντρα που την διεγείρει και στα δύο αυτά επίπεδα «Αγάπη μου, υπάρχει άραγε μέλλον, συνέχεια, ελπίδα για μας;» Και ένας πραγματικός άντρας απολογούμενος για όλες τις βλακείες που έχουμε κάνει εμείς οι αρσενικοί είναι σίγουρο πως θα της απαντήσει «Δεν ξέρω αγαπητή μου, ειλικρινά δεν ξέρω…».