21/05/2022 08:00
«Είμαστε νάνοι στους ώμους γιγάντων», είπε ο Νεύτωνας συνεχίζοντας τον ατελείωτο διάλογο περί πνευματικής δημιουργίας.
Ο συγγραφέας Θανάσης Τριαρίδης χρησιμοποιεί το απόφθεγμα προς επίρρωση του ισχυρισμού ότι η παρθενογένεση είναι μια ουτοπία. «Δεν υπάρχει αυτοφυής δημιουργία, δεν φτιάχνουμε κάτι εκ του μηδενός . Φτιάχνουμε πράγματα ανακυκλώνοντας, μηρυκάζοντας, αναστοχαζόμενοι πάνω σε δουλειές άλλων», λέει στο makthes.gr.
Γι αυτό ο ίδιος από ιδεολογία δεν απαιτεί ποσοστά πνευματικών δικαιωμάτων για την παρουσίαση των θεατρικών έργων του. «Πιθανώς προσπαθώντας και λίγο να υποκαταστήσω πολιτικές απογοητεύσεις από άλλους χώρους, κόσμους και από άλλες δομές, σκέφτηκα ότι τουλάχιστον σ’ αυτό που αγαπάμε που είναι η ενασχόληση με την τέχνη μπορούμε να βάλουμε έναν τέτοιου είδους ιδεαλισμό στη συζήτηση», επισημαίνει.
Θέατρο, ένας χώρος με «εγκαιροφλεγείς» αντιδράσεις
Γέννημα θρέμμα της Θεσσαλονίκης άρχισε να γράφει θεατρικά έργα το 2010, όταν αποφάσισε και να κατεβεί στην Αθήνα όπου τώρα ζει μόνιμα και βιοπορίζεται από σεμινάρια ευρωπαϊκού πολιτισμού, πολιτιστικές περιηγήσεις, αρθρογραφία. Σήμερα έφτασε στα 25 έργα, ενώ η δραματουργία του είναι ξεχωριστή και εγείρει όλο και περισσότερο συζητήσεις μεταξύ των ανθρώπων του θεάτρου και ευρύτερα των θεατρόφιλων. Ο ίδιος ισχυρίζεται πάντως πως το θέατρο έχει «εγκαιροφελείς» αντιδράσεις. «Όντως συζητήθηκε πολύ η περίπτωσή μου, τα κείμενά μου προκάλεσαν ντόρο, διαφωνίες, συμφωνίες αντιδράσεις. Αυτά όμως είναι πολύ πιθανόν να είναι πρόσκαιρα και περαστικά. Ο κόσμος του θεάτρου με την ίδια ευκολία που σε σηκώνει με την ίδια ευκολία σε λησμονεί σε αντίθεση με τον κόσμο του βιβλίου που είναι κάπως πιο συμπαγής, δύσκολα θα σε αποδεχτεί, δύσκολα όμως και θα σε διαγράψει». υπογραμμίζει.
Θεωρεί πως αυτό τον καιρό ο ίδιος είναι κάτι σαν μόδα. «Ελπίζω να μην είναι έτσι, αλλά να υπάρχει και μια ουσία πίσω από τη μόδα. Αυτό τον καιρό λίγο μετά την πανδημία γυρεύουμε πολιτικά κείμενα που είναι πιο μετωπικά, πιο επιθετικά. Τώρα, όντως, καλουπώνουν τα κείμενά μου στα αιτήματα προς αυτή την κατεύθυνση. Μακάρι να μείνει κάτι από όλο αυτό. Νομίζω ότι ο χρόνος τα παίρνει και τα σαρώνει όλα και μας πετάει στο περιθώριο πολύ γρήγορα», υποστηρίζει.
Μια μαύρη κωμωδία
Ένα από τα πολιτικά αυτά κείμενά του που είναι όμως διανθισμένο και με χιούμορ, το «Lebensraum», γραμμένο το 2014, ανεβαίνει τώρα για πολλοστή φορά στη Θεσσαλονίκη. Το έργο εκκινεί από τη ναζιστική, επεκτατική θεωρία του Ζωτικού Χώρου και τη μεταγράφει στο σήμερα. «Ο Χίτλερ χρησιμοποίησε αυτή τη θεωρία για να προσαρτήσει διάφορες περιοχές και να εισβάλει στην Πολωνία. Επί της ουσίας όμως όλοι οι πόλεμοι της ιστορίας έγιναν με αυτό το επιχείρημα. Αν δεις τον διάλογο των Αθηναίων στον Πελοποννησιακό Πόλεμο στο Θουκυδίδη τα ίδια επιχειρήματα λένε: ‘θα σας καταστρέψουμε διότι αυτό είναι ζωτική ανάγκη για τη δημοκρατία’. Όλοι όταν κάνουν μια σφαγή αυτό υποστηρίζουν. Ισχυρίζονται ότι δεν το θέλουν, αλλά το κάνουν αναγκαστικά για να υπάρξουν. Τα ίδια ακριβώς λέει και ο Πούτιν στην Ουκρανία».
Το έργο είναι μια προσπάθεια του ίδιου μέσα από μια κωμωδία να δείξει ότι κανείς δεν γίνεται ναζί μέχρι να γίνει ναζί. «Όπως λέω σε ένα σημείο κανείς δεν γίνεται ναζί παρά τη θέλησή του. Με τον ίδιο τρόπο που ο ναζισμός λογάριασε για απώτατο κακό τους Εβραίους και απαίτησε εντελώς κλινικά τον αφανισμό τους, μπορούμε και εμείς όλοι οι σιωπηλοί θεατές την κρίσιμη ώρα να πατήσουμε ένα κουμπί για να πεθάνει ένας άνθρωπος».
Γιατί νιώθουμε ότι αυτός ο άνθρωπος μας απειλεί, μας φοβίζει, μας τρομάζει, μας ενοχλεί κατά την άποψη του συγγραφέα. «Έτσι έγινε το ολοκαύτωμα. Δεν μπορούσε να γίνει μόνο επειδή το οραματίστηκε ο Χίτλερ και το επιτελείο των ναζί. Έγινε επειδή μια ολάκερη Ευρώπη το κουβάλησε ως όνειρο επί 1000 χρόνια, απλώς ο Χίτλερ το εξέφρασε με μια πρωτοφανή βιαιότητα. Έτσι τώρα και εμείς βλέπουμε τους ανθρώπους που πεινάνε στον τρίτο κόσμο και είμαστε έτοιμοι να διαπράξουμε αδιανόητα εγκλήματα σε βάρος τους γιατί νιώθουμε ότι αυτοί που πεινάνε είναι απειλητικοί προς εμάς. Και δικαίως είναι γιατί αυτοί δεν έχουν νερό να πλυθούν και τα παιδιά τους πεθαίνουν από δυσεντερία, ενώ εμείς κάναμε lockdown για τον κορονοϊό. Δηλαδή αντιμετωπίζουμε με εντελώς διαφορετικά μέτρα και σταθμά τη ζωή μας και τη ζωή τους. Επίσης θεωρούμε ότι η πείνα τους είναι δικιά τους ευθύνη. Πεθαίνει ένα παιδί από πείνα και θεωρούμε υπεύθυνους τους γονείς του που το γέννησαν, δεν λέμε ότι αυτό είναι ντροπή. Θεωρούμε ότι πείνα τους είναι περίπου το πεπρωμένο τους, όπως είναι και η δική μας χόρταση το πεπρωμένο μας. Πάντως, η θεωρία μασάει και φτύνει τη θέση ότι κάτι μας οφείλεται με όρους μεταφυσικούς».
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Τριαρίδης καταπιάνεται με το θέμα του ναζισμού. Έχει διαβάσει, έχει μελετήσει και έχει ξαναγράψει γι’ αυτό. Είναι από τις λίγες όμως που μια μαύρη κωμωδία. «Συνήθως δεν έχω χιούμορ. Κάποιες φορές προσπαθώ και τα καταφέρνω και κάποιες άλλες όχι. Βέβαια το έργο είναι κωμωδία αλλά στο τέλος γίνεται φονικό. Με πήγαινε θεματικά προς τα εκεί και μάλλον, επειδή δεν γράφω συχνά κωμωδίες, το διασκέδαζα. Γι’ αυτό κατάφερα και να το τελειώσω».
Τι είναι διαχρονικό…
Από τους λίγους σύγχρονους θεατρικούς συγγραφείς που προκαλούν αίσθηση ο ίδιος υποστηρίζει ότι η «σοδειά» που υπάρχει στον χώρο είναι μεγάλη και πολύ αξιόλογη αρκεί «να την πιστέψουν και να την υποστηρίξουν οι σκηνοθέτες και οι ηθοποιοί», όπως τονίζει.
Τέλος, για τη διαχρονικότητα των έργων καταλήγει: «Κατά βάθος το ονειροφαντασιακό επίπεδο κάθε συγγραφέα είναι να τον διαβάζουν και μετά από 100 χρόνια. Τις περισσότερες φορές αυτά τα όνειρα πάνε στον βρόντο. Πάντως, έχω καταλάβει ότι διαχρονικό είναι κάτι που καταφέρνει μέσα στη γενικότερη προσπάθεια να αφορά ανθρώπους έξω από τα συμφραζόμενα και τα στενά όριά του. Μεγάλη τιμή θα είναι να υπάρξει ένα πράγμα που θα μπορέσει στους επόμενους καιρούς που θα έρθουν να κρατηθεί από τους ανθρώπους του μέλλοντος. Να τους αφορά έστω και λίγο. Προσωπικά δεν πιστεύω ότι θα υπάρχει κάτι τέτοιο από τη δική μου πλευρά».
Η σκηνοθετική επιμέλεια είναι της Γιώτας Σερεμέτη και παίζουν: Δέσποινα Αποστολίδου, Κατερίνα Σταθοπούλου
INFO:
Η παράσταση παρουσιάζεται στο θέατρο Φαργκάνη Art
24 Μαίου στις 9μμ και 25 Μαίου στις 8μμ
31 Μαίου στις 9μμ και 1 Ιουνίου στις 8μμ
«Είμαστε νάνοι στους ώμους γιγάντων», είπε ο Νεύτωνας συνεχίζοντας τον ατελείωτο διάλογο περί πνευματικής δημιουργίας.
Ο συγγραφέας Θανάσης Τριαρίδης χρησιμοποιεί το απόφθεγμα προς επίρρωση του ισχυρισμού ότι η παρθενογένεση είναι μια ουτοπία. «Δεν υπάρχει αυτοφυής δημιουργία, δεν φτιάχνουμε κάτι εκ του μηδενός . Φτιάχνουμε πράγματα ανακυκλώνοντας, μηρυκάζοντας, αναστοχαζόμενοι πάνω σε δουλειές άλλων», λέει στο makthes.gr.
Γι αυτό ο ίδιος από ιδεολογία δεν απαιτεί ποσοστά πνευματικών δικαιωμάτων για την παρουσίαση των θεατρικών έργων του. «Πιθανώς προσπαθώντας και λίγο να υποκαταστήσω πολιτικές απογοητεύσεις από άλλους χώρους, κόσμους και από άλλες δομές, σκέφτηκα ότι τουλάχιστον σ’ αυτό που αγαπάμε που είναι η ενασχόληση με την τέχνη μπορούμε να βάλουμε έναν τέτοιου είδους ιδεαλισμό στη συζήτηση», επισημαίνει.
Θέατρο, ένας χώρος με «εγκαιροφλεγείς» αντιδράσεις
Γέννημα θρέμμα της Θεσσαλονίκης άρχισε να γράφει θεατρικά έργα το 2010, όταν αποφάσισε και να κατεβεί στην Αθήνα όπου τώρα ζει μόνιμα και βιοπορίζεται από σεμινάρια ευρωπαϊκού πολιτισμού, πολιτιστικές περιηγήσεις, αρθρογραφία. Σήμερα έφτασε στα 25 έργα, ενώ η δραματουργία του είναι ξεχωριστή και εγείρει όλο και περισσότερο συζητήσεις μεταξύ των ανθρώπων του θεάτρου και ευρύτερα των θεατρόφιλων. Ο ίδιος ισχυρίζεται πάντως πως το θέατρο έχει «εγκαιροφελείς» αντιδράσεις. «Όντως συζητήθηκε πολύ η περίπτωσή μου, τα κείμενά μου προκάλεσαν ντόρο, διαφωνίες, συμφωνίες αντιδράσεις. Αυτά όμως είναι πολύ πιθανόν να είναι πρόσκαιρα και περαστικά. Ο κόσμος του θεάτρου με την ίδια ευκολία που σε σηκώνει με την ίδια ευκολία σε λησμονεί σε αντίθεση με τον κόσμο του βιβλίου που είναι κάπως πιο συμπαγής, δύσκολα θα σε αποδεχτεί, δύσκολα όμως και θα σε διαγράψει». υπογραμμίζει.
Θεωρεί πως αυτό τον καιρό ο ίδιος είναι κάτι σαν μόδα. «Ελπίζω να μην είναι έτσι, αλλά να υπάρχει και μια ουσία πίσω από τη μόδα. Αυτό τον καιρό λίγο μετά την πανδημία γυρεύουμε πολιτικά κείμενα που είναι πιο μετωπικά, πιο επιθετικά. Τώρα, όντως, καλουπώνουν τα κείμενά μου στα αιτήματα προς αυτή την κατεύθυνση. Μακάρι να μείνει κάτι από όλο αυτό. Νομίζω ότι ο χρόνος τα παίρνει και τα σαρώνει όλα και μας πετάει στο περιθώριο πολύ γρήγορα», υποστηρίζει.
Μια μαύρη κωμωδία
Ένα από τα πολιτικά αυτά κείμενά του που είναι όμως διανθισμένο και με χιούμορ, το «Lebensraum», γραμμένο το 2014, ανεβαίνει τώρα για πολλοστή φορά στη Θεσσαλονίκη. Το έργο εκκινεί από τη ναζιστική, επεκτατική θεωρία του Ζωτικού Χώρου και τη μεταγράφει στο σήμερα. «Ο Χίτλερ χρησιμοποίησε αυτή τη θεωρία για να προσαρτήσει διάφορες περιοχές και να εισβάλει στην Πολωνία. Επί της ουσίας όμως όλοι οι πόλεμοι της ιστορίας έγιναν με αυτό το επιχείρημα. Αν δεις τον διάλογο των Αθηναίων στον Πελοποννησιακό Πόλεμο στο Θουκυδίδη τα ίδια επιχειρήματα λένε: ‘θα σας καταστρέψουμε διότι αυτό είναι ζωτική ανάγκη για τη δημοκρατία’. Όλοι όταν κάνουν μια σφαγή αυτό υποστηρίζουν. Ισχυρίζονται ότι δεν το θέλουν, αλλά το κάνουν αναγκαστικά για να υπάρξουν. Τα ίδια ακριβώς λέει και ο Πούτιν στην Ουκρανία».
Το έργο είναι μια προσπάθεια του ίδιου μέσα από μια κωμωδία να δείξει ότι κανείς δεν γίνεται ναζί μέχρι να γίνει ναζί. «Όπως λέω σε ένα σημείο κανείς δεν γίνεται ναζί παρά τη θέλησή του. Με τον ίδιο τρόπο που ο ναζισμός λογάριασε για απώτατο κακό τους Εβραίους και απαίτησε εντελώς κλινικά τον αφανισμό τους, μπορούμε και εμείς όλοι οι σιωπηλοί θεατές την κρίσιμη ώρα να πατήσουμε ένα κουμπί για να πεθάνει ένας άνθρωπος».
Γιατί νιώθουμε ότι αυτός ο άνθρωπος μας απειλεί, μας φοβίζει, μας τρομάζει, μας ενοχλεί κατά την άποψη του συγγραφέα. «Έτσι έγινε το ολοκαύτωμα. Δεν μπορούσε να γίνει μόνο επειδή το οραματίστηκε ο Χίτλερ και το επιτελείο των ναζί. Έγινε επειδή μια ολάκερη Ευρώπη το κουβάλησε ως όνειρο επί 1000 χρόνια, απλώς ο Χίτλερ το εξέφρασε με μια πρωτοφανή βιαιότητα. Έτσι τώρα και εμείς βλέπουμε τους ανθρώπους που πεινάνε στον τρίτο κόσμο και είμαστε έτοιμοι να διαπράξουμε αδιανόητα εγκλήματα σε βάρος τους γιατί νιώθουμε ότι αυτοί που πεινάνε είναι απειλητικοί προς εμάς. Και δικαίως είναι γιατί αυτοί δεν έχουν νερό να πλυθούν και τα παιδιά τους πεθαίνουν από δυσεντερία, ενώ εμείς κάναμε lockdown για τον κορονοϊό. Δηλαδή αντιμετωπίζουμε με εντελώς διαφορετικά μέτρα και σταθμά τη ζωή μας και τη ζωή τους. Επίσης θεωρούμε ότι η πείνα τους είναι δικιά τους ευθύνη. Πεθαίνει ένα παιδί από πείνα και θεωρούμε υπεύθυνους τους γονείς του που το γέννησαν, δεν λέμε ότι αυτό είναι ντροπή. Θεωρούμε ότι πείνα τους είναι περίπου το πεπρωμένο τους, όπως είναι και η δική μας χόρταση το πεπρωμένο μας. Πάντως, η θεωρία μασάει και φτύνει τη θέση ότι κάτι μας οφείλεται με όρους μεταφυσικούς».
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Τριαρίδης καταπιάνεται με το θέμα του ναζισμού. Έχει διαβάσει, έχει μελετήσει και έχει ξαναγράψει γι’ αυτό. Είναι από τις λίγες όμως που μια μαύρη κωμωδία. «Συνήθως δεν έχω χιούμορ. Κάποιες φορές προσπαθώ και τα καταφέρνω και κάποιες άλλες όχι. Βέβαια το έργο είναι κωμωδία αλλά στο τέλος γίνεται φονικό. Με πήγαινε θεματικά προς τα εκεί και μάλλον, επειδή δεν γράφω συχνά κωμωδίες, το διασκέδαζα. Γι’ αυτό κατάφερα και να το τελειώσω».
Τι είναι διαχρονικό…
Από τους λίγους σύγχρονους θεατρικούς συγγραφείς που προκαλούν αίσθηση ο ίδιος υποστηρίζει ότι η «σοδειά» που υπάρχει στον χώρο είναι μεγάλη και πολύ αξιόλογη αρκεί «να την πιστέψουν και να την υποστηρίξουν οι σκηνοθέτες και οι ηθοποιοί», όπως τονίζει.
Τέλος, για τη διαχρονικότητα των έργων καταλήγει: «Κατά βάθος το ονειροφαντασιακό επίπεδο κάθε συγγραφέα είναι να τον διαβάζουν και μετά από 100 χρόνια. Τις περισσότερες φορές αυτά τα όνειρα πάνε στον βρόντο. Πάντως, έχω καταλάβει ότι διαχρονικό είναι κάτι που καταφέρνει μέσα στη γενικότερη προσπάθεια να αφορά ανθρώπους έξω από τα συμφραζόμενα και τα στενά όριά του. Μεγάλη τιμή θα είναι να υπάρξει ένα πράγμα που θα μπορέσει στους επόμενους καιρούς που θα έρθουν να κρατηθεί από τους ανθρώπους του μέλλοντος. Να τους αφορά έστω και λίγο. Προσωπικά δεν πιστεύω ότι θα υπάρχει κάτι τέτοιο από τη δική μου πλευρά».
Η σκηνοθετική επιμέλεια είναι της Γιώτας Σερεμέτη και παίζουν: Δέσποινα Αποστολίδου, Κατερίνα Σταθοπούλου
INFO:
Η παράσταση παρουσιάζεται στο θέατρο Φαργκάνη Art
24 Μαίου στις 9μμ και 25 Μαίου στις 8μμ
31 Μαίου στις 9μμ και 1 Ιουνίου στις 8μμ
ΣΧΟΛΙΑ