Νίκος Αγγελής Άνθης 

Ο Θανάσης Σαράντος έχει σπουδάσει υποκριτική στην Δραματική σχολή του Θεάτρου Τέχνης και σκηνοθεσία κινηματογράφου στην New York Film Academy, γεγονός που τον καθιστά έναν από τους πιο πολύπλευρα πεπαιδευμένους καλλιτέχνες της γενιάς του. Όλα αυτά τα χρόνια έχει συμμετάσχει είτε ως ηθοποιός είτε ως σκηνοθέτης σε κάποιες από τις σημαντικότερες ελληνικές θεατρικές παραγωγές, όπως ο «Καλιγούλας», το «Όνειρο στο κύμα», ο «Μικρός πρίγκιπας», κ.α. Επιπλέον στα επιτεύγματα της καριέρας του μπορεί να συμπεριληφθεί και η ίδρυση της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας θεάτρου «ηθικόν ακμαιότατον», η οποία όλα αυτά τα χρόνια έχει δώσει τη δική της προσωπική καλλιτεχνική ώθηση στο θέατρο, τόσο της Αθήνας, όσο και της Θεσσαλονίκης.

Αυτή την περίοδο είναι παραγωγός, σκηνοθέτης και ηθοποιός της παράστασης «Γέρμα», η οποία παρουσιάζεται σήμερα και αύριο στο θέατρο Αμαλία. Έτσι με αφορμή την συγκεκριμένη παράσταση είχαμε την ευκαιρία να κάνουμε μία πολύ όμορφη κουβέντα μαζί του, στην οποία μεταξύ άλλων μιλήσαμε για την θέση της γυναίκας στην σύγχρονη κοινωνία, την διαχρονικότητα του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, τις δυσκολίες που κρύβει το θέατρο στην Ελλάδα σήμερα, κ.α.

Στην θεατρικό αυτό επιτελείτε διπλό ρόλο, καθώς είστε τόσο ηθοποιός, όσο και σκηνοθέτης της παράστασης. Ποια ήταν τα εμπόδια, που έπρεπε να ξεπεράσετε προκειμένου να φέρετε σε πέρας την καλλιτεχνική αυτή αποστολή;

Είναι μάλλον ένας τιτάνιος ρόλος αν προσθέσω και εκείνον του παραγωγού. Αναπόφευκτα όπως αντιλαμβάνεστε οδηγούμαι σε αυτό, αφού εδώ και 20 χρόνια υπάρχει ελλιπέστατη κρατική χρηματοδότηση και όλες οι πόρτες των Κρατικών θεάτρων ή του Φεστιβάλ Αθηνών είναι ερμητικά κλειστές. Άλλες εποχές κάποια Κρατικά Θέατρα μας καλούσαν τουλάχιστον ως απλή μετάκληση, αν και δεν αναλάμβαναν ούτε κατά το ελάχιστο την παραγωγή. Τώρα όμως έχει σταματήσει και αυτό. Πλέον μόνο κάποια ΔΗΠΕΘΕ υποστηρίζουν τη δουλειά μας. Το μεγάλο πρόβλημα για εμάς παραμένει φυσικά η μόνιμη στέγη για να κάνουμε πρόβες και για να παρουσιάσουμε τη δουλειά μας. Επομένως, όλα σχεδόν τα έσοδά μας πάνε στα ενοίκια. Επιπλέον με στηρίζουν και όλοι εκείνοι οι καλλιτέχνες που δέχονται να συνεργαστούν με την ομάδα έστω και αν αδυνατούμε κάποιες φορές να τους εξασφαλίσουμε τις καλύτερες οικονομικές συνθήκες. Φυσικά καταλυτικό ρόλο παίζει και η προσέλευση του κοινό, το οποίο συνεχίζει να μας ακολουθεί δυναμικά ακόμη και στην περιφέρεια. Αυτό όπως είναι αναμενόμενο μου δίνει θάρρος και με πεισμώνει ακόμη περισσότερο για να συνεχίσω.

Σημαντικό στοιχείο του συγκεκριμένου θεατρικού ανεβάσματος, είναι ότι έχετε καταφέρει με επιτυχία να μεταφέρετε την ιστορία του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, στην ελληνική επαρχία του σήμερα. Ποια σκηνοθετική κατεύθυνση ακολουθήσατε προκειμένου να το επιτύχετε αυτό;

Επικεντρώθηκα στο λόγο του συγγραφέα μεταφέροντας την ανδαλουσιανή ιστορία του μεσοπολέμου σ’ ένα ακριτικό ορεινό χωριό της Ηπείρου το 2019. Αυτό το καταφέραμε αφού συμπυκνώσαμε την δομή σε 5 βασικά πρόσωπα, όπως άλλωστε υπήρχαν και στο πρωτότυπο κείμενο του Λόρκα. Επίσης η ρέουσα μετάφραση από την ποιήτρια Τζένη Μαστοράκη υπήρξε το πιο πολύτιμο εργαλείο μαζί με τους υπέροχους ηθοποιούς της ομάδας «Ηθικόν Ακμαιότατον» και την πρωτότυπη μουσική του Κωνσταντίνου Ευαγγελίδη, η οποία πιστεύω ότι έπαιξε καταλυτικό ρόλο για την παράσταση. Έτσι με τα πλέον λιτά σκηνικά μέσα προσπαθήσαμε ν’ αποδώσουμε την ΓΕΡΜΑ ως ένα σύγχρονο «τραγωδιακό ποίημα», όπως την χαρακτήριζε και ο Ισπανός ποιητής.

Πως αποφασίσατε να ασχοληθείτε με το συγκεκριμένο θεατρικό έργο;

Αναζητούσα ένα κείμενο που θα είχε απόλυτη σχέση με την πνευματική «ξηρασία» που νομίζω ότι κυριαρχεί στους σύγχρονους ανθρώπους. Η ιστορία της Γέρμα είναι η επιθυμία μιας νέας γυναίκας να φέρει ένα παιδί στον κόσμο και να πραγματώσει τον ρόλο της ως μητέρα. Μέσα από το παιδί ψάχνει ουσιαστικά την ίδια της την ύπαρξη, την οποία όμως δεν μπορεί να κατανοήσει. «Σαν το φεγγάρι είμαι, που ξεχάστηκε, και ψάχνει για φεγγάρι στον ουρανό» αναφωνεί σε κάποια σκηνή του έργου. H Γέρμα βιώνει ολοκληρωτικά ένα οδυνηρό ταξίδι αυτογνωσίας, όταν συνειδητοποιεί ότι δεν μπορεί να εκπληρώσει τον κύκλο της γυναικείας της φύσης με την απόκτηση ενός παιδιού. Η Γέρμα μιλά ουσιαστικά για τον ανεκπλήρωτο πόθο κάθε ανθρώπου να ζήσει μια πραγματική ζωή χωρίς κοινωνικούς φραγμούς. Για μένα επομένως δεν είναι μονάχα μια γυναικεία ιστορία για ένα παιδί που δεν ήρθε ποτέ, αλλά πιστεύω πως έχει να κάνει με ό,τι κρύβουμε βαθιά μέσα μας ως οντότητες και την ανάγκη μας να το μοιραστούμε στη μια και μοναδική ζωή μας. Μιλά δηλαδή για αυτήν την τόσο ανθρώπινη και υπαρξιακή αγωνία. Νομίζω πως αυτό είναι το βασικό στοιχείο, που κάνει αυτό το κλασικό έργο απολύτως διαχρονικό.

Ποιες είναι οι δυσκολίες, που κρύβει το ανέβασμα ενός τόσο κλασικού και εμβληματικού έργου;

Νομίζω το στοίχημα της παράστασης ενός τέτοιου έργου είναι να περάσει ο ποιητικός λόγος του Λόρκα και να αφορά και τους σημερινούς θεατές που ζουν σε μια τόσο αντιποιητική συνθήκη. Είναι απίστευτο πως καταφέρνει ένα έργο που μιλά για την στειρότητα να γίνει ένα ζωντανό ποίημα για την φύση και τον έρωτα.

Από πολλούς η «Γέρμα» του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα έχει χαρακτηριστεί ως ένας ύμνος στην γυναικεία χειραφέτηση και ανεξαρτησία. Ποια είναι η άποψη σας για την θέση της γυναίκας στην σύγχρονη κοινωνία;

Η Γέρμα είναι θύμα των περιστάσεων. Τα στερεότυπα της κοινωνίας της έχουν επηρεάσει τον ψυχισμό της και αυτό μπορεί να συμβεί και σε μια σύγχρονη γυναίκα. Είναι επομένως απίστευτης ακρίβειας η ψυχογραφία του Λόρκα και η ερευνητική του ματιά πάνω στην καταπίεση, που υφίσταται η ηρωίδα του. Αυτό είναι άλλωστε και το στοιχείο που καθιστά τον συγκεκριμένο ποιητή διαχρονικό, καθώς καταφέρνει με ένα κείμενο του 1934 να αγγίξει ανοιχτές πληγές, που αφορούν ακόμα και τους σημερινούς θεατές. Η Γέρμα είναι μαθημένη από τα παιδικά της χρόνια να μην επιθυμεί ερωτικά, να μην γνωρίζει το σώμα της, να είναι μια υπάκουη σύζυγος και να μένει κλεισμένη στο σπίτι της. Κάποια στιγμή λοιπόν, διαπιστώνει ότι είναι εγκλωβισμένη σ’ έναν απολύτως συμβατικό γάμο χωρίς έρωτα, ενώ κάποτε είχε την ευκαιρία να ζήσει έναν πραγματικό. Έτσι η απόγνωση έρχεται στην ηρωίδα, όταν συνειδητοποιεί το ψέμα που κυριαρχούσε στην ζωή της, καθώς πάντοτε ήταν φυλακισμένη από τους κοινωνικούς περιορισμούς και τις νόθες προκαταλήψεις. Ο Λόρκα επομένως μέσα από την καταπιεσμένη ηρωίδα του καταφέρνει να περάσει ένα ηχηρό μήνυμα για την θέση της γυναίκας εκείνη την εποχή.

Πόσο αναγκαίο είναι για εσάς να λειτουργεί το θέατρο ως φορέας σημαντικών κοινωνικών μηνυμάτων;

Είναι ο βασικός ρόλος του θεάτρου, που τείνει να εκλείψει εντελώς στις μέρες μας. Το θέατρο οφείλει από την φύση του να αφυπνίζει συνειδήσεις και να επικρίνει τα κακώς κείμενα της κοινωνίας. Για μένα είναι το αυτονόητο και ο λόγος που ξεκίνησα να κάνω αυτήν την μάλλον «επικίνδυνη» δουλειά. Θέλει όμως πολύ θάρρος για να είσαι ο εαυτός σου στην σημερινή εποχή.