Το 2012 στο δήμο Θεσσαλονίκης ήταν έκδηλη η ανησυχία για τη θέρμανση των σχολείων. Τον Ιανουάριο του 2013 δύο στελέχη του Open Society Foundations επισκέφτηκαν το δήμαρχο Θεσσαλονίκης Γιάννη Μπουτάρη. Τον ενημέρωσαν για την πρόθεση του ιδρύματος να τρέξει ένα πρόγραμμα αλληλεγγύης για την Ελλάδα, στο πλαίσιο της οποίας ήθελαν να συνδράμουν το δήμο. «Πετρέλαιο για τα σχολεία!» ήταν το αίτημα του δήμου, κι έτσι κι έγινε. Ο δήμος Θεσσαλονίκης αποδέχτηκε προσφορά 90 τόνων πετρέλαιο για την εξυπηρέτηση άμεσων αναγκών σχολείων, βρεφονηπιακών σταθμών και ιδρυμάτων.

Λίγους μήνες αργότερα, κι ενώ είχε ήδη μπει ο επόμενος χειμώνας, ο δήμος Νάουσας έκανε κι εκείνος αίτημα στο Open Society Foundations για χορηγία 20 τόνων πετρελαίου. Κι ενώ το ίδρυμα το αποδέχτηκε, ο σύλλογος γονέων το αρνήθηκε, προτιμώντας τα παιδιά να κάνουν μάθημα μέσα στο κρύο, παρά με πετρέλαιο από τον Σόρος. Αυτό είναι ένα από τα πιο ενδεικτικά επεισόδια της εικόνας που έχει για τον Τζορτζ Σόρος η ελληνική κοινωνία.

Ποιος είναι ο Σόρος;

Το Open Society Foundations είναι ίδρυμα του δισεκατομμυριούχου Τζορτζ Σόρος. Του ανθρώπου που προκαλεί σοκ και δέος με το όνομά του και μόνο. Δεν έχουν περάσει λίγες εβδομάδες από τότε που ο υπουργός Εθνικής Άμυνας έκανε λόγο στο υπουργικό συμβούλιο, ενώπιον του πρωθυπουργού και όλων των υπουργών, για «περίεργες χρηματοδοτήσεις του Σόρος ύψους 50.000.000 ευρώ». Με κάτι τέτοιες τερατολογίες από επίσημα χείλη, ελάχιστη εντύπωση προκάλεσε η δημοσιοποίηση της πρόσφατης δημοσκόπησης της εταιρείας Interview στη Θεσσαλονίκη. Σύμφωνα με τα ευρήματά της, το 43% των συμπολιτών μας πιστεύει ότι ο Τζορτζ Σόρος παρεμβαίνει στην εξωτερική πολιτική της χώρας, ενώ το 40% δεν ξέρει στα σίγουρα και γι’ αυτό και δεν απαντά θετικά. Περιέργως, μέσα σε αυτό το κλίμα βρέθηκε ένα 17% να πει ότι πιστεύει πως ο Σόρος δεν παρεμβαίνει.

Ο δισεκατομμυριούχος είναι 88 ετών. Γεννήθηκε στη Βουδαπέστη από πατέρα εβραϊκής καταγωγής. Επέζησε των ναζί, μετανάστευσε στο Λονδίνο, σπούδασε οικονομικά, μετακόμισε στη Νέα Υόρκη, ίδρυσε ένα hedge fund, έκανε εκπληκτικά επιτυχημένες επενδύσεις, κόντεψε να τινάξει στον αέρα το στερλίνα το 1992 και είναι ένας από τους πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο. Στη διάρκεια των φοιτητικών του χρόνων διάβασε το έργο του φιλοσόφου Καρλ Πόπερ και μαγεύτηκε από την ιδέα της ανοιχτής κοινωνίας, του αγώνα της δημοκρατίας ενάντια στον ολοκληρωτισμό. Έτσι, ίδρυσε τα «Open Society Foundations». Πρόκειται για μια σειρά ιδρυμάτων σε διάφορες χώρες, που χρηματοδοτούν δράσεις προστασίας και ενίσχυσης αδυνάμων.

Αλλά όχι μόνο. Χρηματοδοτούν, επίσης, διαλόγους για τη δημοκρατία στη σύγχρονη εποχή, όπως και think tank ή δράσεις που κινούνται στην κατεύθυνση της υπεράσπισης και της ευαισθητοποίησης ως προς τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Ο πρώτος που κατάλαβε τι σημαίνει «προσφυγικό»

Ο δισεκατομμυριούχος είναι από τους πρώτους οι οποίοι κατάλαβαν τι πρόκειται να συμβεί στην Ελλάδα με το προσφυγικό και αποφάσισε να παρέμβει αποφασιστικά. Έτσι, το 2012 ίδρυσε το Solidarity Now, με σκοπό να χρηματοδοτεί και να εκπονεί δράσεις κυρίως για τους πρόσφυγες.

Ο δήμος Θεσσαλονίκης είναι από τους φορείς που τα τελευταία χρόνια συνεργάζονται με το Open Society Foundations, λαμβάνοντας χρηματοδότηση για δράσεις του. Οι ανάγκες και οι προτεραιότητες υποδεικνύονται από τις υπηρεσίες του δήμου, οι οποίες σχεδιάζουν τις ακριβείς δράσεις. Το ίδρυμα δεν υποδεικνύει και δεν παρεμβαίνει, ενώ κάποιες δράσεις χρηματοδοτούνται και μέσω του Solidarity Now. Από την 1/10/2015 έως τις 30/4/2015 ο δήμος Θεσσαλονίκης χρηματοδοτήθηκε από το Open Society Foundations με το ποσό των 200.000 ευρώ, για τις ανάγκες φιλοξενίας ατόμων «που χρήζουν διεθνούς προστασίας» (στέγασης, σίτισης, υγειονομικής κάλυψης). Πρόσφατα, επίσης, ο δήμος χρηματοδοτήθηκε με 150.000 ευρώ για τη δημιουργία δομής για παιδιά προσφύγων προσχολικής ηλικίας και για ενισχυτική διδασκαλία παιδιών προσφύγων, που φοιτούν στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.

Ποιους χρηματοδοτεί

Εκτός από το δήμο Θεσσαλονίκης και ΜκΟ για τους πρόσφυγες και τους αδύναμους συμπολίτες που δραστηριοποιούνται και στη Θεσσαλονίκη, χρηματοδότηση από το Open Society Foundations έχουν λάβει και άλλοι φορείς. Στη λίστα βρίσκουμε:

Το Κέντρο για τη Δημοκρατία και τη Συμφιλίωση στη Νοτιοανατολική Ευρώπη (CDRSEE), που εδρεύει στη Θεσσαλονίκη, το οποίο περιλαμβάνει το OSF στους υποστηρικτές του.

Το Κέντρο Στήριξης της Απασχόλησης και Επιχειρηματικότητας των Γυναικών «ΕΡΓΑΝΗ» (έδρα στη Θεσσαλονίκη) έλαβε το 2015 το ποσό των 168.000 δολάρια.

Το Κέντρο Ζωής, δομή ψυχολογικής στήριξης στη Θεσσαλονίκη για πάσχοντες από AIDS, έλαβε 59.161 δολάρια το 2015.

Το «Μπορούμε», δομή για παροχή επισιτιστικής βοήθειας στη Θεσσαλονίκη, έλαβε 35.182 δολάρια το 2015.

Solidarity Now

Η πρώτη παρέμβαση του ιδρύματος στην Ελλάδα είναι η προμήθεια πετρελαίου στα σχολεία της Θεσσαλονίκης το 2012, ενώ και το πρώτο κέντρο της Solidarity Now άνοιξε στη Θεσσαλονίκη.

Κάθε χρόνο το Open Society Foundations χορηγεί 20.000.000 ευρώ για δράσεις στην Ελλάδα, ποσό ελάχιστο σε σχέση με το 1.000.000.000 δολάρια που δίνει παγκοσμίως.

Η μερίδα του λέοντος πηγαίνει στη Solidarity Now.

Τι απαντούν στη «ΜτΚ» τα Open Society Foundations

Σε επικοινωνία μας με τα Open Society Foundations σχετικά με τον πρόσφατο θόρυβο γύρω από τις χρηματοδοτήσεις του Τζορτζ Σόρος στην Ελλάδα, πήραμε την παρακάτω απάντηση:

«Από το 2013, τα Open Society Foundations έχουν ενεργή παρουσία στην Ελλάδα, στηρίζοντας οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, ώστε να βοηθήσουν τους Έλληνες να ανακάμψουν από την δυσβάσταχτη οικονομική κρίση και να υποστηρίξουν τους πρόσφυγες. Τα Open Society Foundations του φιλάνθρωπου Τζορτζ Σόρος επικεντρώνονται στην προώθηση των δικαιωμάτων, της Δικαιοσύνης και της κριτικής σκέψης. Χαιρετίζουμε και ενθαρρύνουμε την ελεύθερη έκφραση της γνώμης. Ωστόσο, οι πρόσφατοι ισχυρισμοί είναι λανθασμένοι και αποπροσανατολίζουν από τα πραγματικά προβλήματα».

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 18 Νοεμβρίου 2018