Ο Ιβάν Βιριπάεφ στο makthes.gr: Στη Ρωσία τα έργα μου κι εγώ είμαστε απαγορευμένοι
Για πρώτη φορά ο θεατρικός συγγραφέας μιλά αποκλειστικά στο makthes.gr
11/01/2025 08:00
Η παράσταση UFO του θεατρικού συγγραφέα Ιβάν Βιριπάεφ παρουσιάζεται σε πανελλήνια πρεμιέρα στη Θεσσαλονίκη και το θέατρο Αυλαία. Η παράσταση ανεβαίνει από την Ομάδα «Άνθρωπος στη Θάλασσα» για λίγες ημέρες αυτόν τον Ιανουάριο.
Ο Ιβάν Βιριπάεφ είναι ένας από τους πιο δημοφιλείς θεατρικούς συγγραφείς με πολλά βραβεία και τα έργα του να έχουν ταξιδέψει σε πάνω από 250 θεατρικές σκηνές σε όλο τον κόσμο. Είναι από τις πιο σημαντικές φυσιογνωμίες του κινήματος Νέο Ρωσικό Δράμα που άνθισε στη Ρωσία την δεκαετία του 1990. Από το 2014 ο θεατρικός συγγραφέας μένει στην Πολωνία, το 2022 καταδίκασε την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και πλέον αναφέρεται στη χώρα ως «πρώην πατρίδα του».
Το χρονικό της απαγόρευσης των έργων του
Μετά την εισβολή στην Ουκρανία ο Ιβάν Βιριπάεφ ανακοίνωσε ότι όλα τα έσοδα από τα πνευματικά δικαιώματα των έργων του που ανεβαίνουν στη Ρωσία, θα τα διαθέτει σε ανθρωπιστική βοήθεια στην Ουκρανία. Την επόμενη μέρα τα έργα του απαγορεύτηκαν στη Ρωσία, όπως και πολλών άλλων καλλιτεχνών που αντιτάχθηκαν στην εισβολή. Σήμερα οι καλλιτέχνες αυτοί είτε έχουν φύγει από τη Ρωσία, είτε βρίσκονται στη φυλακή. Ο V. συγκεκριμένα έχει καταδικαστεί ερήμην του σε 8 χρόνια κάθειρξης.”
Για πρώτη φορά ο θεατρικός συγγραφέας μιλά αποκλειστικά στο makthes.gr
To UFO εξερευνά διαφορετικές οπτικές γωνίες πάνω σε ένα εν πολλοίς υπαρξιακό ζήτημα. Πιστεύετε ότι όλα είναι υποκειμενικές αλήθειες ή υπάρχει και μια αντικειμενική πραγματικότητα;
Δεν είναι απλώς ότι το πιστεύω, αλλά ξέρω πως για τον κάθε άνθρωπο υπάρχει μια αντικειμενική αλήθεια. Είναι σχεδόν αδύνατο να μην υπάρχει μια αλήθεια για κάποια συγκεκριμένα πράγματα αλλιώς δεν θα υπήρχε τίποτα στον κόσμο. Πάντα υπάρχει κάποια πηγή απλά με την λέξη πηγή πολλές φορές καταλαβαίνουμε κάτι πολύ συγκεκριμένο ή ένα κέντρο πραγμάτων και από δω ξεκινάμε να εναντιωνόμαστε γιατί ο εγκέφαλος μας και το νευτωνικό μας παράδειγμα (του Νεύτωνα), ότι υπάρχει μια πολύ συγκεκριμένη πηγή από την οποία όλα ανθίζουν (-εξελίσσονται). Αυτό όμως δεν είναι έτσι, η αντικειμενική πραγματικότητα δεν έχει τέλος, δεν έχει φόρμες, δεν έχει χώρο (τόπο), δεν έχει ιδέες και λέξεις, δεν γίνεται να την περιγράψεις με κάποια φιλοσοφική έννοια, οκ ο Βουδισμός ίσως την περιέγραψε μέσα από ιδέες, πως η φόρμα είναι ένα κενό (κενότητα), η κενότητα είναι φόρμα κλπ. Αλλά η αντικειμενική αλήθεια είναι εκείνη από την οποία ξεκινάνε όλα. Και ο σκοπός της ζωής του ανθρώπου, ο σκοπός της εξέλιξης του είναι να επιτευχθεί αυτή η αντικειμενική αλήθεια. Και εκείνος που την άγγιξε έστω και μια φορά, εκείνος που έχει την εμπειρία αυτής της μοναδικής αλήθειας, εκείνος ποτέ ξανά δεν θα πει πως αυτή δεν υπάρχει. Και έτσι δεν είναι μια οπτική γωνία από την οποία βλέπουμε κάτι, ούτε μια συγκεκριμένη θέση την οποία παίρνουμε για κάποια πράγματα. Η πραγματικότητα είναι μια, αυτό είναι λοιπόν και εν γένει το πραγματικό σε αυτόν τον κόσμο.
Πώς πιστεύετε ότι η Τέχνη μπορεί να μετασχηματίσει την κοινωνία; Πιστεύετε ότι υπάρχουν όρια στoν μετασχηματισμό που μπορεί να προκαλέσει η Τέχνη στην κοινωνία;
Η Τέχνη έχει πάρα πολλούς σκοπούς. Ο πιο σημαντικός στόχος/ σκοπός είναι να την θαυμάζεις. Η τέχνη είναι ένα τέτοιο «κομμάτι» το οποίο εμφανίστηκε μετά την εμφάνιση της ανθρωπότητας, μετά την τελετουργία και μετά την θρησκεία. Στην αρχή δεν υπήρχε τέχνη, υπήρχε μόνο Ιερή Τέχνη, ας το ονομάσουμε έτσι, δηλαδή τέχνη που δινόταν για κάτι ιερό, τελετουργικό ή θρησκευτικό, υπήρχαν τα μάντρα, τέτοια τελετουργικά, σαμανιστικές τελετές και άλλα. Και μετά εμφανίστηκε η Τέχνη. Τέχνη είναι θαυμασμός προς ένα πράγμα, ένα αντικείμενο, καλλιτεχνικά «φτιαγμένο» αντικείμενο. Αυτό το αντικείμενο μπορεί να κουβαλάει διάφορες λειτουργίες: διαφωτιστική, θεραπευτική, εκπαιδευτική, επιμορφωτική, φιλοσοφική, ερευνητική, πολλά και φυσικά έχει σημασία πόσο επηρεάσει το εκάστοτε καλλιτεχνικό αντικείμενο σε έναν άνθρωπο
Ως προς το 2ο σκέλος της ερώτησης, δεν πιστεύω πως η κοινωνία μπορεί πραγματικά να αλλάξει. Δεν πιστεύω εν γένει στην κοινωνία και στο κράτος! Την σήμερον ημέρα η ιδέα του κράτος είναι τελείως κατεστραμμένη (ξεχαρβαλωμένη). Ο άνθρωπος είναι ζώο και ως τέτοιο δεν έχει δημιουργηθεί για να ζει σε τεράστια κράτη, από δω και ξεκινάει το πρόβλημα με την πρώην πατρίδα μου την Ρωσία. Είναι σχεδόν αδύνατον να νιώσεις μέρος ενός συνόλου 140 εκατομμυρίων ανθρώπων, σε ένα μέρος δηλαδή όπου η μία τελεία του χάρτη ακουμπά την πόλη Βλαδιβοστόκ και η άλλη την Μόσχα και ανάμεσα τους με το αεροπλάνο κάνεις 9 ώρες! Από την Μόσχα στην Σρι Λάνκα είναι 6 ώρες. Απλώς σκεφτείτε το και για αυτό ένας άνθρωπος εκεί του είναι δύσκολο να νιώσει και να σκεφτεί ότι ανήκει.. ότι είναι μέρος μιας κοινωνίας όποιος και να ήταν αυτός ο άνθρωπος. Ο άνθρωπος έχει φτιαχτεί/ δημιουργηθεί για να ζει σε μικρά γκρουπ, για αυτό και δεν πιστεύω στις αλλαγές μεγάλων κοινωνιών τελείως και νομίζω δεν αξίζει να ασχολούμαστε με την αλλαγή κοινωνιών, πρέπει να ασχοληθούμε με την αλλαγή του εαυτού μας και του χώρου/ τοποθεσίας γύρω μας επηρεάζοντας τον κόσμο γύρω μας. Όλες οι αλλαγές γίνονται βαθιά μέσα μας. Η τέχνη είναι ένα πάρα πολύ σημαντικό πράγμα (εργαλείο) στην εξελικτική ανάπτυξη του ανθρώπου μας δείχνει το μοντέλο ένδειξης της κοινωνίας στην οποία ζούμε και τον τρόπο με τον οποίο φερόμαστε. Αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό.
Φωτ. Arvydas Gudas
Πώς πιστεύετε ότι εξελίσσεται το κίνημα του Νέου Ρωσικού Δράματος στο σημερινό πολιτικό τοπίο;
Δεν γνωρίζω τίποτα για την Ρωσία του σήμερα (εννοεί και το κίνημα το οποίο αναφέρεται). Δεν έχω κάποιο νήμα που να με ενώνει με την Ρωσία τώρα πια. Μου έμειναν κάποιοι λίγοι άνθρωποι με τους οποίους κρατάω επαφή. Τα έργα μου στην Ρωσία είναι απαγορευμένα, είμαι και ο ίδιος απαγορευμένος. Ήμουν στην Μόσχα τελευταία φορά το 2019 πριν το ξέσπασμα της πανδημίας από τότε δεν έχω πάει στην Ρωσία. Μπορώ μόνο να κρίνω εκείνους, οι οποίοι έφυγαν από την Ρωσία. Αλλά η δραματουργία δεν μπορεί να ονομαστεί κάπως όταν δεν υπάρχει το θέατρο. Ο θεατρικός συγγραφέας είναι το θέατρο, ο θεατρικός συγγραφέας είναι σκηνή, οι θεατρικού συγγραφείς δεν είναι άνθρωποι που γράφουν μυθιστορήματα, τα οποία μπορούν να διαβαστούν σε ηλεκτρονική μορφή ή για απλό διάβασμα στο σπίτι. Η δική μου ιστορία για παράδειγμα με την Ρωσία τελείωσε από την στιγμή που απαγόρευσαν τα έργα μου. Τώρα πια δεν μπορεί κάποιος να με ονομάσει ρώσο θεατρικό συγγραφέα γιατί στην επικράτεια αυτής της χώρας δεν παίζονται τα έργα μου για αυτό δεν έχω απάντηση σε αυτήν την ερώτηση. Θεωρώ πως η ζωή μου ως Ρώσος θεατρικός συγγραφέας, μέρος ρωσικού θεατρικού κινήματος, έχει τελειώσει μια για πάντα. Και δεν πιστεύω να έχω κάποιο μέλλον ως Ρώσος θεατρικός συγγραφέας και το ίδιο πιστεύω και για όλους όσους πήραν την απόφαση να φύγουν. Η μετανάστευση εύκολα ίσως μπορεί να γίνει σε σκηνοθέτες, μηχανικούς, προγραμματιστές αλλά ειδικά ο ηθοποιός και ο θεατρικός συγγραφέας δηλαδή τα βασικά από τα οποία αποτελείται το θέατρο κατά την γνώμη μου, δηλαδή είναι άρρηκτα συνδεδεμένοι με τα ίδια τα ξύλα της σκηνής. Βλέπω λοιπόν πως όλοι αυτοί οι δραματουργοί που έφυγαν, δεν έχουν την ίδια σύνδεση με την σκηνή που είχαν πριν. Οργανώνουν σεμινάρια ή διαβάσματα θεατρικών κειμένων, για παράδειγμα είχαμε την Λιουμπίμοβκα τώρα στην Βαρσοβία άλλα όλα αυτά δεν έχουν ιδιαίτερα μεγάλο νόημα. Το θεατρικό έργο ζει μόνο όταν το ανεβάζεις ενώ το θεατρικό έργο το οποίο μόνο διαβάζεται από αυτό μάλλον τίποτα δεν θα γίνει για αυτό όλοι οι Ρώσοι θεατρικοί συγγραφείς που ζούνε εκτός Ρωσίας πρέπει να γίνουν Ευρωπαίοι θεατρικοί συγγραφείς αλλιώς ή θα εξαφανιστούν ή όντως θα γίνουν Ευρωπαίοι συγγραφείς, άλλη λύση δεν υπάρχει.
Σχόλιο Κατερίνας Κανδυλίδου, μεταφράστριας και ερευνήτριας: Στην πραγματικότητα Νέο Ρωσικό Δράμα δεν υπάρχει πια. Αρχικά όταν ξεκίνησε αποτελούταν από Ρώσους, Λευκορώσους και Ουκρανούς. Κάτι τέτοιο λόγω πολέμου δεν μπορεί να υφίσταται. Πολλοί από τους εκφραστές του κινήματος έχουν φύγει από την Ρωσία (οι περισσότεροι) και άλλοι έχουν φύγει από την ζωή. Γίνεται μια προσπάθεια από τον John Freedman ερευνητή του δράματος για την συνέχιση ενός νέου ουκρανικού δράματος αλλά είναι στα σπάργανα ακόμα.
Πώς ισορροπείτε την τέχνη ως προσωπική έκφραση και την τέχνη ως πολιτική δήλωση;
Δεν έχω ασχοληθεί ποτέ με ένα καθαρά πολιτικό θέατρο. Στα πρώτα στάδια η πολιτική δεν με ενδιέφερε καθόλου. Ένα από τα πρώτα μου θεατρικά έργα το Οξυγόνο εκεί αναφέρονται πολιτικά θέματα αλλά.. οκ δεν θυμάμαι πολύ καλά αυτό το θεατρικό έργο, το έγραψα 20τόσα χρόνια νωρίτερα, αλλά τότε, εκείνη την δεδομένη στιγμή δεν με ενδιέφερε η πολιτική. Αυτό είναι περισσότερο η ζωή του ανθρώπου Μέσα σε κοινωνικές συνθήκες γύρω από τον οποίο μπορεί να υπάρχει πολιτική. Στο Οξυγόνο από όσο θυμάμαι, με συγχωρείτε αν κάνω λάθος, εκεί υπάρχουν θέματα περί Ισραήλ, Παλαιστίνης κάτι τέτοιο αλλά όχι σε πολιτικό πλαίσιο αλλά σε ένα πλαίσιο της ζωής ενός ανθρώπου μέσα σε μια συγκεκριμένη πολιτική κατάσταση. Έχω ένα θεατρικό έργο, το Συνέδριο για το Ιράν, η οποία είναι για ανθρώπους που μαζεύτηκαν για να μιλήσουν για πολιτική αλλά δεν είναι για πολιτική. Δεν είμαι συγγραφέας που αναλύει πολιτική στα κείμενα του, στα έργα μου ακουμπάω κοινωνικά θέματα αλλά γράφω μόνο για Πνευματικά πράγματα για αυτό κυρίως στα έργα μου απαντώ σε πνευματικά και φιλοσοφικά ερωτήματα. Κάποτε δηλαδή γιατί συγκεκριμένα τώρα βρίσκομαι σε ένα εντελώς διαφορετικό επίπεδο. Τώρα πια δεν απασχολούμε με την τέχνη ξεκάθαρα, αλλά τώρα ίσως στην Ελλάδα με γνωρίζουν ως έναν καθαρόαιμο καλλιτέχνη (λόγω των έργων που ανεβαίνουν αυτήν την στιγμή) αλλά τώρα πια τέτοια θεατρικά έργα δεν γράφω. Τώρα είμαι στο επίπεδο του Integral art : ολοκληρωτική τέχνη.
Φωτ. Alexandra Muravyeva
Είστε αισιόδοξος για την παγκόσμια κατάσταση μέσα στο 2025; Τι εύχεστε στο κοινό;
Για να μιλήσω ειλικρινά αισιοδοξία έχω λίγη. Νομίζω πως ο πλανήτης μας, ο πολιτισμός μας, για παράδειγμα από την Πορτογαλία μέχρι την Ρωσία (ο πολιτισμός που μας επηρεάσει περισσότερο ας πούμε), είναι σίγουρο πως βρίσκεται σε κατάσταση απόλυτης κρίσης, όπου από την μία πλευρά βρίσκεται σε έναν απαίσιο πόλεμο, όπου η πουτινική Ρωσία έκανε στην Ουκρανία, και επιπλέον μέσα στις πολιτικές κρίσεις μπορούμε να μιλήσουμε για τα λεγόμενα φιλελεύθερα κράτη στα οποία κερδίζουν ακροδεξιά καθεστώτα, αλλά μου φαίνεται ότι εγώ τελικά έχω μια κάποια ελπίδα βαθιά μέσα μου. Νομίζω έχω αρκετή ελπίδα στις επιχειρήσεις και την τεχνολογία. Πως ίσως αν οι επιχειρήσεις οι μεγάλες το πάρουν απόφαση ίσως καταφέρουν να σώσουν τον κόσμο, τον κόσμο σαν εξέλιξη όχι σαν πνευματική εξέλιξη η οποία συμβαίνει μόνο μέσα μας, αλλά σαν κοινωνική εξέλιξη. Γενικά πιστεύω πως κάθε άνθρωπος ξεχωριστά το «σώσιμο» του η άνθιση του εξαρτάται από τον ίδιο. Δεν του χρειάζεται ούτε χώρα ούτε συγκεκριμένη θρησκεία αλλά ένα γενικό κοινωνικό σύνολο για παράδειγμα εκεί δίνω πολύ βάση στις επιχειρήσεις και την τεχνολογία η όποια προχωράει με γοργούς ρυθμούς τα οποία όμως ή θα μας σκοτώσουν τελικά, το οποίο είναι επίσης πιθανόν να συμβεί αλλά μπορούν να μας σπρώξουν να εξελιχθούμε τελικά. Σίγουρα δεν θα ήλπιζα σε διάφορες ιδεολογίες, στην πολιτισμική κουλτούρα, σε έννοιες, ιδέες, σε πολιτικά κόμματα.
ΙNFO
UFO
6 - 28 Ιανουαρίου 2025
κάθε Δευτέρα και Τρίτη, ώρα 21:15
Θέατρο Αυλαία
Η παράσταση UFO του θεατρικού συγγραφέα Ιβάν Βιριπάεφ παρουσιάζεται σε πανελλήνια πρεμιέρα στη Θεσσαλονίκη και το θέατρο Αυλαία. Η παράσταση ανεβαίνει από την Ομάδα «Άνθρωπος στη Θάλασσα» για λίγες ημέρες αυτόν τον Ιανουάριο.
Ο Ιβάν Βιριπάεφ είναι ένας από τους πιο δημοφιλείς θεατρικούς συγγραφείς με πολλά βραβεία και τα έργα του να έχουν ταξιδέψει σε πάνω από 250 θεατρικές σκηνές σε όλο τον κόσμο. Είναι από τις πιο σημαντικές φυσιογνωμίες του κινήματος Νέο Ρωσικό Δράμα που άνθισε στη Ρωσία την δεκαετία του 1990. Από το 2014 ο θεατρικός συγγραφέας μένει στην Πολωνία, το 2022 καταδίκασε την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και πλέον αναφέρεται στη χώρα ως «πρώην πατρίδα του».
Το χρονικό της απαγόρευσης των έργων του
Μετά την εισβολή στην Ουκρανία ο Ιβάν Βιριπάεφ ανακοίνωσε ότι όλα τα έσοδα από τα πνευματικά δικαιώματα των έργων του που ανεβαίνουν στη Ρωσία, θα τα διαθέτει σε ανθρωπιστική βοήθεια στην Ουκρανία. Την επόμενη μέρα τα έργα του απαγορεύτηκαν στη Ρωσία, όπως και πολλών άλλων καλλιτεχνών που αντιτάχθηκαν στην εισβολή. Σήμερα οι καλλιτέχνες αυτοί είτε έχουν φύγει από τη Ρωσία, είτε βρίσκονται στη φυλακή. Ο V. συγκεκριμένα έχει καταδικαστεί ερήμην του σε 8 χρόνια κάθειρξης.”
Για πρώτη φορά ο θεατρικός συγγραφέας μιλά αποκλειστικά στο makthes.gr
To UFO εξερευνά διαφορετικές οπτικές γωνίες πάνω σε ένα εν πολλοίς υπαρξιακό ζήτημα. Πιστεύετε ότι όλα είναι υποκειμενικές αλήθειες ή υπάρχει και μια αντικειμενική πραγματικότητα;
Δεν είναι απλώς ότι το πιστεύω, αλλά ξέρω πως για τον κάθε άνθρωπο υπάρχει μια αντικειμενική αλήθεια. Είναι σχεδόν αδύνατο να μην υπάρχει μια αλήθεια για κάποια συγκεκριμένα πράγματα αλλιώς δεν θα υπήρχε τίποτα στον κόσμο. Πάντα υπάρχει κάποια πηγή απλά με την λέξη πηγή πολλές φορές καταλαβαίνουμε κάτι πολύ συγκεκριμένο ή ένα κέντρο πραγμάτων και από δω ξεκινάμε να εναντιωνόμαστε γιατί ο εγκέφαλος μας και το νευτωνικό μας παράδειγμα (του Νεύτωνα), ότι υπάρχει μια πολύ συγκεκριμένη πηγή από την οποία όλα ανθίζουν (-εξελίσσονται). Αυτό όμως δεν είναι έτσι, η αντικειμενική πραγματικότητα δεν έχει τέλος, δεν έχει φόρμες, δεν έχει χώρο (τόπο), δεν έχει ιδέες και λέξεις, δεν γίνεται να την περιγράψεις με κάποια φιλοσοφική έννοια, οκ ο Βουδισμός ίσως την περιέγραψε μέσα από ιδέες, πως η φόρμα είναι ένα κενό (κενότητα), η κενότητα είναι φόρμα κλπ. Αλλά η αντικειμενική αλήθεια είναι εκείνη από την οποία ξεκινάνε όλα. Και ο σκοπός της ζωής του ανθρώπου, ο σκοπός της εξέλιξης του είναι να επιτευχθεί αυτή η αντικειμενική αλήθεια. Και εκείνος που την άγγιξε έστω και μια φορά, εκείνος που έχει την εμπειρία αυτής της μοναδικής αλήθειας, εκείνος ποτέ ξανά δεν θα πει πως αυτή δεν υπάρχει. Και έτσι δεν είναι μια οπτική γωνία από την οποία βλέπουμε κάτι, ούτε μια συγκεκριμένη θέση την οποία παίρνουμε για κάποια πράγματα. Η πραγματικότητα είναι μια, αυτό είναι λοιπόν και εν γένει το πραγματικό σε αυτόν τον κόσμο.
Πώς πιστεύετε ότι η Τέχνη μπορεί να μετασχηματίσει την κοινωνία; Πιστεύετε ότι υπάρχουν όρια στoν μετασχηματισμό που μπορεί να προκαλέσει η Τέχνη στην κοινωνία;
Η Τέχνη έχει πάρα πολλούς σκοπούς. Ο πιο σημαντικός στόχος/ σκοπός είναι να την θαυμάζεις. Η τέχνη είναι ένα τέτοιο «κομμάτι» το οποίο εμφανίστηκε μετά την εμφάνιση της ανθρωπότητας, μετά την τελετουργία και μετά την θρησκεία. Στην αρχή δεν υπήρχε τέχνη, υπήρχε μόνο Ιερή Τέχνη, ας το ονομάσουμε έτσι, δηλαδή τέχνη που δινόταν για κάτι ιερό, τελετουργικό ή θρησκευτικό, υπήρχαν τα μάντρα, τέτοια τελετουργικά, σαμανιστικές τελετές και άλλα. Και μετά εμφανίστηκε η Τέχνη. Τέχνη είναι θαυμασμός προς ένα πράγμα, ένα αντικείμενο, καλλιτεχνικά «φτιαγμένο» αντικείμενο. Αυτό το αντικείμενο μπορεί να κουβαλάει διάφορες λειτουργίες: διαφωτιστική, θεραπευτική, εκπαιδευτική, επιμορφωτική, φιλοσοφική, ερευνητική, πολλά και φυσικά έχει σημασία πόσο επηρεάσει το εκάστοτε καλλιτεχνικό αντικείμενο σε έναν άνθρωπο
Ως προς το 2ο σκέλος της ερώτησης, δεν πιστεύω πως η κοινωνία μπορεί πραγματικά να αλλάξει. Δεν πιστεύω εν γένει στην κοινωνία και στο κράτος! Την σήμερον ημέρα η ιδέα του κράτος είναι τελείως κατεστραμμένη (ξεχαρβαλωμένη). Ο άνθρωπος είναι ζώο και ως τέτοιο δεν έχει δημιουργηθεί για να ζει σε τεράστια κράτη, από δω και ξεκινάει το πρόβλημα με την πρώην πατρίδα μου την Ρωσία. Είναι σχεδόν αδύνατον να νιώσεις μέρος ενός συνόλου 140 εκατομμυρίων ανθρώπων, σε ένα μέρος δηλαδή όπου η μία τελεία του χάρτη ακουμπά την πόλη Βλαδιβοστόκ και η άλλη την Μόσχα και ανάμεσα τους με το αεροπλάνο κάνεις 9 ώρες! Από την Μόσχα στην Σρι Λάνκα είναι 6 ώρες. Απλώς σκεφτείτε το και για αυτό ένας άνθρωπος εκεί του είναι δύσκολο να νιώσει και να σκεφτεί ότι ανήκει.. ότι είναι μέρος μιας κοινωνίας όποιος και να ήταν αυτός ο άνθρωπος. Ο άνθρωπος έχει φτιαχτεί/ δημιουργηθεί για να ζει σε μικρά γκρουπ, για αυτό και δεν πιστεύω στις αλλαγές μεγάλων κοινωνιών τελείως και νομίζω δεν αξίζει να ασχολούμαστε με την αλλαγή κοινωνιών, πρέπει να ασχοληθούμε με την αλλαγή του εαυτού μας και του χώρου/ τοποθεσίας γύρω μας επηρεάζοντας τον κόσμο γύρω μας. Όλες οι αλλαγές γίνονται βαθιά μέσα μας. Η τέχνη είναι ένα πάρα πολύ σημαντικό πράγμα (εργαλείο) στην εξελικτική ανάπτυξη του ανθρώπου μας δείχνει το μοντέλο ένδειξης της κοινωνίας στην οποία ζούμε και τον τρόπο με τον οποίο φερόμαστε. Αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό.
Φωτ. Arvydas Gudas
Πώς πιστεύετε ότι εξελίσσεται το κίνημα του Νέου Ρωσικού Δράματος στο σημερινό πολιτικό τοπίο;
Δεν γνωρίζω τίποτα για την Ρωσία του σήμερα (εννοεί και το κίνημα το οποίο αναφέρεται). Δεν έχω κάποιο νήμα που να με ενώνει με την Ρωσία τώρα πια. Μου έμειναν κάποιοι λίγοι άνθρωποι με τους οποίους κρατάω επαφή. Τα έργα μου στην Ρωσία είναι απαγορευμένα, είμαι και ο ίδιος απαγορευμένος. Ήμουν στην Μόσχα τελευταία φορά το 2019 πριν το ξέσπασμα της πανδημίας από τότε δεν έχω πάει στην Ρωσία. Μπορώ μόνο να κρίνω εκείνους, οι οποίοι έφυγαν από την Ρωσία. Αλλά η δραματουργία δεν μπορεί να ονομαστεί κάπως όταν δεν υπάρχει το θέατρο. Ο θεατρικός συγγραφέας είναι το θέατρο, ο θεατρικός συγγραφέας είναι σκηνή, οι θεατρικού συγγραφείς δεν είναι άνθρωποι που γράφουν μυθιστορήματα, τα οποία μπορούν να διαβαστούν σε ηλεκτρονική μορφή ή για απλό διάβασμα στο σπίτι. Η δική μου ιστορία για παράδειγμα με την Ρωσία τελείωσε από την στιγμή που απαγόρευσαν τα έργα μου. Τώρα πια δεν μπορεί κάποιος να με ονομάσει ρώσο θεατρικό συγγραφέα γιατί στην επικράτεια αυτής της χώρας δεν παίζονται τα έργα μου για αυτό δεν έχω απάντηση σε αυτήν την ερώτηση. Θεωρώ πως η ζωή μου ως Ρώσος θεατρικός συγγραφέας, μέρος ρωσικού θεατρικού κινήματος, έχει τελειώσει μια για πάντα. Και δεν πιστεύω να έχω κάποιο μέλλον ως Ρώσος θεατρικός συγγραφέας και το ίδιο πιστεύω και για όλους όσους πήραν την απόφαση να φύγουν. Η μετανάστευση εύκολα ίσως μπορεί να γίνει σε σκηνοθέτες, μηχανικούς, προγραμματιστές αλλά ειδικά ο ηθοποιός και ο θεατρικός συγγραφέας δηλαδή τα βασικά από τα οποία αποτελείται το θέατρο κατά την γνώμη μου, δηλαδή είναι άρρηκτα συνδεδεμένοι με τα ίδια τα ξύλα της σκηνής. Βλέπω λοιπόν πως όλοι αυτοί οι δραματουργοί που έφυγαν, δεν έχουν την ίδια σύνδεση με την σκηνή που είχαν πριν. Οργανώνουν σεμινάρια ή διαβάσματα θεατρικών κειμένων, για παράδειγμα είχαμε την Λιουμπίμοβκα τώρα στην Βαρσοβία άλλα όλα αυτά δεν έχουν ιδιαίτερα μεγάλο νόημα. Το θεατρικό έργο ζει μόνο όταν το ανεβάζεις ενώ το θεατρικό έργο το οποίο μόνο διαβάζεται από αυτό μάλλον τίποτα δεν θα γίνει για αυτό όλοι οι Ρώσοι θεατρικοί συγγραφείς που ζούνε εκτός Ρωσίας πρέπει να γίνουν Ευρωπαίοι θεατρικοί συγγραφείς αλλιώς ή θα εξαφανιστούν ή όντως θα γίνουν Ευρωπαίοι συγγραφείς, άλλη λύση δεν υπάρχει.
Σχόλιο Κατερίνας Κανδυλίδου, μεταφράστριας και ερευνήτριας: Στην πραγματικότητα Νέο Ρωσικό Δράμα δεν υπάρχει πια. Αρχικά όταν ξεκίνησε αποτελούταν από Ρώσους, Λευκορώσους και Ουκρανούς. Κάτι τέτοιο λόγω πολέμου δεν μπορεί να υφίσταται. Πολλοί από τους εκφραστές του κινήματος έχουν φύγει από την Ρωσία (οι περισσότεροι) και άλλοι έχουν φύγει από την ζωή. Γίνεται μια προσπάθεια από τον John Freedman ερευνητή του δράματος για την συνέχιση ενός νέου ουκρανικού δράματος αλλά είναι στα σπάργανα ακόμα.
Πώς ισορροπείτε την τέχνη ως προσωπική έκφραση και την τέχνη ως πολιτική δήλωση;
Δεν έχω ασχοληθεί ποτέ με ένα καθαρά πολιτικό θέατρο. Στα πρώτα στάδια η πολιτική δεν με ενδιέφερε καθόλου. Ένα από τα πρώτα μου θεατρικά έργα το Οξυγόνο εκεί αναφέρονται πολιτικά θέματα αλλά.. οκ δεν θυμάμαι πολύ καλά αυτό το θεατρικό έργο, το έγραψα 20τόσα χρόνια νωρίτερα, αλλά τότε, εκείνη την δεδομένη στιγμή δεν με ενδιέφερε η πολιτική. Αυτό είναι περισσότερο η ζωή του ανθρώπου Μέσα σε κοινωνικές συνθήκες γύρω από τον οποίο μπορεί να υπάρχει πολιτική. Στο Οξυγόνο από όσο θυμάμαι, με συγχωρείτε αν κάνω λάθος, εκεί υπάρχουν θέματα περί Ισραήλ, Παλαιστίνης κάτι τέτοιο αλλά όχι σε πολιτικό πλαίσιο αλλά σε ένα πλαίσιο της ζωής ενός ανθρώπου μέσα σε μια συγκεκριμένη πολιτική κατάσταση. Έχω ένα θεατρικό έργο, το Συνέδριο για το Ιράν, η οποία είναι για ανθρώπους που μαζεύτηκαν για να μιλήσουν για πολιτική αλλά δεν είναι για πολιτική. Δεν είμαι συγγραφέας που αναλύει πολιτική στα κείμενα του, στα έργα μου ακουμπάω κοινωνικά θέματα αλλά γράφω μόνο για Πνευματικά πράγματα για αυτό κυρίως στα έργα μου απαντώ σε πνευματικά και φιλοσοφικά ερωτήματα. Κάποτε δηλαδή γιατί συγκεκριμένα τώρα βρίσκομαι σε ένα εντελώς διαφορετικό επίπεδο. Τώρα πια δεν απασχολούμε με την τέχνη ξεκάθαρα, αλλά τώρα ίσως στην Ελλάδα με γνωρίζουν ως έναν καθαρόαιμο καλλιτέχνη (λόγω των έργων που ανεβαίνουν αυτήν την στιγμή) αλλά τώρα πια τέτοια θεατρικά έργα δεν γράφω. Τώρα είμαι στο επίπεδο του Integral art : ολοκληρωτική τέχνη.
Φωτ. Alexandra Muravyeva
Είστε αισιόδοξος για την παγκόσμια κατάσταση μέσα στο 2025; Τι εύχεστε στο κοινό;
Για να μιλήσω ειλικρινά αισιοδοξία έχω λίγη. Νομίζω πως ο πλανήτης μας, ο πολιτισμός μας, για παράδειγμα από την Πορτογαλία μέχρι την Ρωσία (ο πολιτισμός που μας επηρεάσει περισσότερο ας πούμε), είναι σίγουρο πως βρίσκεται σε κατάσταση απόλυτης κρίσης, όπου από την μία πλευρά βρίσκεται σε έναν απαίσιο πόλεμο, όπου η πουτινική Ρωσία έκανε στην Ουκρανία, και επιπλέον μέσα στις πολιτικές κρίσεις μπορούμε να μιλήσουμε για τα λεγόμενα φιλελεύθερα κράτη στα οποία κερδίζουν ακροδεξιά καθεστώτα, αλλά μου φαίνεται ότι εγώ τελικά έχω μια κάποια ελπίδα βαθιά μέσα μου. Νομίζω έχω αρκετή ελπίδα στις επιχειρήσεις και την τεχνολογία. Πως ίσως αν οι επιχειρήσεις οι μεγάλες το πάρουν απόφαση ίσως καταφέρουν να σώσουν τον κόσμο, τον κόσμο σαν εξέλιξη όχι σαν πνευματική εξέλιξη η οποία συμβαίνει μόνο μέσα μας, αλλά σαν κοινωνική εξέλιξη. Γενικά πιστεύω πως κάθε άνθρωπος ξεχωριστά το «σώσιμο» του η άνθιση του εξαρτάται από τον ίδιο. Δεν του χρειάζεται ούτε χώρα ούτε συγκεκριμένη θρησκεία αλλά ένα γενικό κοινωνικό σύνολο για παράδειγμα εκεί δίνω πολύ βάση στις επιχειρήσεις και την τεχνολογία η όποια προχωράει με γοργούς ρυθμούς τα οποία όμως ή θα μας σκοτώσουν τελικά, το οποίο είναι επίσης πιθανόν να συμβεί αλλά μπορούν να μας σπρώξουν να εξελιχθούμε τελικά. Σίγουρα δεν θα ήλπιζα σε διάφορες ιδεολογίες, στην πολιτισμική κουλτούρα, σε έννοιες, ιδέες, σε πολιτικά κόμματα.
ΙNFO
UFO
6 - 28 Ιανουαρίου 2025
κάθε Δευτέρα και Τρίτη, ώρα 21:15
Θέατρο Αυλαία
ΣΧΟΛΙΑ