Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, όπως και το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας (για το Διεθνές, έτσι όπως έχει γίνει τι να πει κανείς...) αποτελούν δύο στολίδια για τη Θεσσαλονίκη. Το καθένα με τη δική του “ταυτότητα”, τις δικές του ιδιαιτερότητες, τα δικά του επιστημονικά πεδία. Αλληλοσυμπληρούμενα, συγκροτούν ένα σπουδαίο ακαδημαϊκό δυναμικό το οποίο προσδίδει μεγάλη προστιθέμενη αξία στην πόλη για την οποία, ουδείς μπορεί να φανταστεί πως θα ήταν χωρίς τα δύο πανεπιστήμια.

Οι διαφορές τους είναι πολύ περισσότερες από τις ομοιότητες. Από τα μεγαλύτερα και αρχαιότερα πανεπιστήμια το ΑΠΘ, από τα νεότερα και πιο συμμαζεμένα το ΠΑΜΑΚ. Οι ταυτοτικές διαφορές τους καθρεφτίζονται και στη διαφορετική “κουλτούρα” τους, διοικητική και ακαδημαϊκή. Πιο βαρύ και δυσκίνητο το ΑΠΘ, αλλά και με πολύ μεγαλύτερο ακαδημαϊκό εκτόπισμα, περισσότερο ευέλικτο, καινοτόμο και εξωστρεφές το ΠΑΜΑΚ. Η διαφορετική “κουλτούρα” τους αποτυπώθηκε και στον τρόπο με τον οποίο προσέγγισαν το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας για τα ΑΕΙ.

Στην προ ημερών Σύνοδο των Πρυτάνεων ΑΠΘ και ΠΑΜΑΚ βρέθηκαν σε διαφορετικά στρατόπεδα παρότι οι θέσεις τους επί αρκετών άρθρων του νομοσχεδίου που αφορούν κυρίως ακαδημαϊκά θέματα, σχεδόν συμπίπτουν. Ωστόσο, το ΑΠΘ, μαζί και με το Πανεπιστήμιο Αθηνών βρέθηκαν στην πλευρά της μειοψηφίας, υπερασπιζόμενα κατ' ουσία το νομοσχέδιο, παρά τις επιμέρους διαφωνίες τους, διατυπωμένες σε ήπιους τόνους. Αντιθέτως, το ΠΑΜΑΚ συντάχθηκε με την πλειοψηφία της Συνόδου των Πρυτάνεων, εκφράζοντας κατά τρόπο σαφή τις διαφωνίες επί του νομοσχεδίου, με αιχμή τις διατάξεις οι οποίες αφορούν το προτεινόμενο σύστημα διοίκησης των ΑΕΙ.

Οι διαφορές αυτές αποτυπώθηκαν με περισσότερο ξεκάθαρο τρόπο στις αποφάσεις της Συγκλήτου του κάθε πανεπιστημίου. Λεπτομερής, εκτενής και σαφής η απόφαση της Συγκλήτου του ΠΑΜΑΚ, περισσότερο λακωνική, αποσπασματική και αρκετά “στρογγυλή” ως προς τις διατάξεις που αφορούν τον τρόπο διοίκησης των ΑΕΙ, η αντίστοιχη της Συγκλήτου του ΑΠΘ. Είναι άλλωστε ενδεικτικό ότι η πρώτη αναπτύσσεται σε 1.106 λέξεις έναντι μόλις 583 της δεύτερης.

Οι δύο αποφάσεις ταυτίζονται ως προς τις θετικές κρίσεις τις οποίες διατυπώνουν για τις διατάξεις του νομοσχεδίου που αφορούν την οργάνωση των σπουδών, τη λειτουργία των ΕΛΚΕ, τη διασύνδεση των πανεπιστημίων με τον κόσμο της παραγωγής και των επιχειρήσεων. Επίσης, επισημαίνουν και οι δύο, αν και όχι με την ίδια ένταση, την υποστελέχωση και υποχρηματοδότηση που ταλανίζουν τα πανεπιστήμια εδώ και περισσότερο από μια δεκαετία.

Εντούτοις, στο κρίσιμο ζήτημα του τρόπου διοίκησης των ΑΕΙ τα δύο Ιδρύματα βρίσκονται “απέναντι”. Το ΠΑΜΑΚ εκφράζει ευθέως και με κάθε λεπτομέρεια τη διαφωνία του για τον τρόπο συγκρότησης και τις υπερεξουσίες των Συμβουλίων Διοίκησης, για την απουσία δημοκρατικής νομιμοποίησης, το έλλειμμα λογοδοσίας, τον κατ' ουσίαν διορισμό του πρύτανη στο πρόσωπο όμως του οποίου συγκεντρώνονται πολλές εξουσίες, χωρίς θεσμικά αντίβαρα. Παράλληλα υπενθυμίζει παλαιότερη απόφαση της Συγκλήτου όταν είχε εκφραστεί “κατ’ αρχήν θετικά για τη δημιουργία Συμβουλίων Ιδρύματος, όχι όμως Συμβουλίων Διοίκησης, με αρμοδιότητες διακριτές από της Συγκλήτου και μόνο με την προϋπόθεση της ενίσχυσης του αυτοδιοικήτου των ΑΕΙ”.

Αντιθέτως, στη δική του απόφαση, το ΑΠΘ προτίμησε να προσπεράσει αυτό το ακανθώδες θέμα, κάνοντας απλώς μια νύξη “στην τραυματική εμπειρία από προηγούμενη εφαρμογή Συμβουλίου Ιδρύματος, όταν η δυαρχία αποτέλεσε τροχοπέδη στην εξέλιξη του πανεπιστημίου”. Αποφάσισε, αντί διατύπωσης σαφούς θέσης, να αποστείλει στο υπουργείο, στο πλαίσιο της διαβούλευσης, όλες τις απόψεις οι οποίες διατυπώθηκαν από τα μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας. Ωστόσο, για ένα τόσο κρίσιμο ζήτημα, θα περίμενε κανείς από ένα πανεπιστήμιο με το ιστορικό βάρος και το ακαδημαϊκό εκτόπισμα του ΑΠΘ, να πάρει σαφή θέση.