Περιμένοντας την αποσαφήνιση του νέου πλαισίου χρηματοδότησης των πανεπιστημίων, ο πρύτανης του ΑΠΘ Νίκος Παπαϊωάννου αναφέρεται στις ανακοινώσεις της υπουργού Παιδείας για διασύνδεση της χρηματοδότησης των πανεπιστημίων με την αξιολόγησή τους, δηλώνοντας πως δεν φοβάται τη σύγκριση, ενώ καλεί την πολιτεία να αξιοποιήσει τα ερευνητικά επιτεύγματα του Πανεπιστημίου.

Ο ίδιος μιλάει στη «ΜτΚ» για το προσωπικό του στοίχημα να αλλάξει την εικόνα του Πανεπιστήμιου που θεωρεί ότι έχει κερδίσει, τα σχέδιά του να κάνει τη νύχτα μέρα σε όλο το campus, με την αλλαγή φωτισμού και την αναμόρφωση των εξωτερικών χώρων, που τρέχει αυτή την περίοδο, ενώ επισημαίνει το μεγάλο έλλειμμα που έχει δημιουργηθεί στο Πανεπιστήμιο με τη φυγή πολλών καθηγητών.

Στην ομιλία σας στην ημερίδα της εφημερίδας «Μακεδονία» με τίτλο «Σχέδιο Θεσσαλονίκης» κάνατε λόγο για «αδιάφορη πολιτεία στα επιτεύγματά του πανεπιστημίου». Τι πιστεύετε ότι πρέπει να γίνει, το νέο πλαίσιο λειτουργίας της έρευνας (ΕΛΚΕ) που προτείνει η υπουργός Παιδείας θα βοηθήσει προς την κατεύθυνση που επιθυμείτε;

Στην τοποθέτησή μου στην ημερίδα της εφημερίδας «Μακεδονία της Κυριακής», που αποτελεί μία πρωτοβουλία ιδιαίτερα σημαντική, ως αναπτυξιακός μοχλός όλης της Βόρειας Ελλάδας, είχα μιλήσει για την πολιτεία που πολλές φορές δεν αγκαλιάζει τα επιτεύγματα των ερευνών των πανεπιστημίων και συγκεκριμένα του ΑΠΘ, θέλοντας να καταδείξω ότι σε τομείς όπως της Ιατρικής και της Πολυτεχνικής θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει αυτά τα αληθινά επιτεύγματα προς όφελος των πολιτών. Έχουμε συγκεκριμένες δραστηριότητες, όπως για παράδειγμα τα «UAV Drones», που δημιουργήσαμε και μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε διάφορους τομείς, από τη γεωργία μέχρι την άμυνα, με στόχο την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. Πιστεύω ότι σιγά σιγά η πολιτεία βρίσκεται σε μία προσπάθεια ενίσχυσης αυτών των δράσεων. Οι δηλώσεις της υπουργού Παιδείας και οι ανακοινώσεις που έγιναν στη Σύνοδο των Πρυτάνεων είναι σαφώς προς τη σωστή κατεύθυνση, γιατί είναι κάτι που ζητά ολόκληρη η πανεπιστημιακή κοινότητα στην Ελλάδα. Πρόκειται για τον απεγκλωβισμό των ΕΛΚΕ από διοικητικές δραστηριότητες, οι οποίες αποτελούν τροχοπέδη στην καθημερινότητα των ερευνητών. Σαφέστατα, ενώ ζητούμε τον απεγκλωβισμό της έρευνας από το σφιχτό εναγκαλισμό με τις διοικητικές δράσεις, από την άλλη πλευρά θέλουμε και πιστεύουμε ότι πρέπει να υπάρχει λογοδοσία και διαφάνεια, ώστε ποτέ να μην κατηγορηθεί κανένας ότι χρησιμοποιεί για αλλότριους σκοπούς τα χρήματα για την έρευνα. Θεωρώ ότι η δραστηριότητα της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Παιδείας έχει θετικά αποτελέσματα στο επικείμενο νομοσχέδιο, όπως ανακοινώθηκε και σε εμάς, και πως βρισκόμαστε στην κατεύθυνση αυτής της «ελευθεριότητας» των ερευνητών, ώστε να μπορούν να αναπτύξουν απρόσκοπτα την καθημερινή τους δραστηριότητα.

Στην παρουσίαση του νομοσχεδίου για τη σύσταση της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης, η υπουργός Παιδείας έκανε λόγο για ποσοστό στη χρηματοδότηση των πανεπιστημίων, το οποίο θα συνδέεται με την αξιολόγησή τους. Σας προβληματίζει μία τέτοια πιθανή εξέλιξη στη χρηματοδότηση του ΑΠΘ;

Είναι μία πρόταση η οποία μας έγινε, θα υπάρχει στο επικείμενο νομοσχέδιο, θα βγει προς διαβούλευση και στη συνέχεια θα τοποθετηθούμε όλα τα πανεπιστήμια πάνω σε αυτό. Αρχικά θα πρέπει να δούμε τι σημαίνει αυτό το 80% και τι το 20%, και ποια θα είναι τα κριτήρια που θα συμπεριλαμβάνονται σε αυτά τα ποσοστά. Δηλαδή, αν το 80% περιλαμβάνει όλες τις ανελαστικές δαπάνες των πανεπιστημίων και το 20% είναι εκείνο που θα προσδώσει την περαιτέρω δραστηριότητα, τότε προς αυτήν την κατεύθυνση μπορούμε να το συζητήσουμε, γιατί πιστεύουμε ότι θα αναδείξει και το πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί από την προηγούμενη χρονιά, με την πανεπιστημιοποίηση των ΤΕΙ, την άκρατη ανωτατοποίηση και ίδρυση πανεπιστημιακών τμημάτων, πολλά από τα οποία δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα. Άρα, τα πανεπιστήμια των οποίων το επιστημονικό αποτύπωμα εντός και εκτός Ελλάδας είναι ισχυρό, θα πρέπει όχι μόνο να το αναγνωρίσουν, αλλά και να το ενισχύσουν και εμείς ως ΑΠΘ δεν φοβόμαστε να συγκριθούμε και να το αναδείξουμε.

Με την ανάληψη των καθηκόντων σας η μείωση της εγκληματικότητας στο ΑΠΘ ήταν ένα προσωπικό σας στοίχημα. Κερδήθηκε;

Πάντα εχθρός του καλού, είναι το καλύτερο. Θεωρώ ότι η εικόνα του Πανεπιστημίου έχει αλλάξει άρδην. Αυτό όμως δεν μας κάνει να εφησυχάζουμε. Τα φαινόμενα της παραβατικότητας είναι δυναμικά μέσα στην κοινωνία, με αποτέλεσμα στο βαθμό που εμείς είμαστε υποχρεωμένοι να περιφρουρήσουμε μόνο τα του χώρου μας και όχι εκτός, προσπαθούμε καθημερινά. Οι υπηρεσίες είναι ακόμα καλύτερες και σιγά σιγά έχει αρχίσει να εμπεδώνεται σε όλο το κοινωνικό σύνολο η εικόνα ασφάλειας που πρέπει να υπάρχει, μέσα στο πανεπιστημιακό campus. Επίσης, βρισκόμαστε σε φάση υλοποίησης ενός προγράμματος που τρέχει για την αναμόρφωση των χώρων πρασίνου εντός του Πανεπιστημίου όπως και την αλλαγή του φωτισμού, όπου θα μπορούσαμε περιπαιχτικά να πούμε ότι η νύχτα θα γίνει μέρα σε όλο το campus.

Η διεθνοποίηση και η προσέλκυση ξένων φοιτητών είναι για εσάς ένα ζήτημα που συνδέεται με την ανάπτυξη του Πανεπιστημίου. Τι βήματα έχουν γίνει;

Η διεθνοποίησή του Πανεπιστημίου έχει δυο άξονες. Αφενός το συνεργατικό άξονα που σχετίζεται με ερευνητικούς σκοπούς και με ανταλλαγή συναδέλφων για εκπαιδευτικούς σκοπούς και ο άλλος άξονας που είναι η προσέλκυση ξένων φοιτητών. Το μεν πρώτο είναι ένα γεγονός αναμφισβήτητό που έχει ξεκινήσει εδώ και χρόνια, και συνεχίζουμε να το στηρίζουμε. Το δε άλλο είναι επίσης ένα γεγονός το οποίο ενισχύεται περαιτέρω με δραστηριότητες και προγράμματα που αναπτύσσονται σε διακρατικές και διαπανεπιστημιακές συνεργασίες, όπως τελευταία η δρομολόγηση από το τμήμα Αγγλικής Φιλολογίας της υπογραφής συμφωνίας με την Παιδαγωγική σχολή του πανεπιστημίου της Μόσχας, έτσι ώστε οι φοιτητές να έρχονται στο ΑΠΘ και να παρακολουθούν μαθήματα.

«Σύσσωμη η πανεπιστημιακή κοινότητα έστειλε ηχηρό μήνυμα ότι η βία δεν είναι αποδεκτή μέσα σε έναν χώρο ελεύθερης έκφρασης, κρατήσαμε και κρατούμε ανοιχτό το πανεπιστήμιο στην κοινωνία, κλείνοντας την πόρτα στην ανομία» οι δηλώσεις σας μετά την επέτειο του Πολυτεχνείου. Ένα μήνυμα διαρκείας με συγκεκριμένους αποδέκτες;

Το μήνυμά μας ήταν και είναι ισχυρό. Κλείνουμε το πανεπιστήμιο στην ανομία και το ανοίγουμε στην κοινωνία. Το πανεπιστήμιο έχει κανόνες και πρέπει να λειτουργεί με όρους μιας ευνομούμενης ακαδημαϊκής πολιτείας. Επομένως, τα μέτρα, τα οποία από αρχές Σεπτεμβρίου έχουν ληφθεί και θα συνεχίσουν να εφαρμόζονται, είναι γεγονός που το είχε αγκαλιάσει και η πανεπιστημιακή κοινότητα και γενικότερα η κοινωνία της Θεσσαλονίκης. Από εκεί και πέρα οποιεσδήποτε φοιτητικές δραστηριότητες που βασίζονται σε δημοκρατικές διαδικασίες των πλειοψηφιών θα είναι πάντα σεβαστές.

Το προηγούμενο διάστημα το ΑΠΘ κατέγραφε σημαντικές συνέπειες από το κύμα φυγής (συνταξιοδότηση) καθηγητών, που δημιουργούν ένα μεγάλο εκπαιδευτικό κενό.

Όντως υπάρχει ένα μεγάλο έλλειμμα, είναι όμως εκπεφρασμένη η άποψη της πολιτείας να ισχύσει ο νόμος, ο οποίος είχε ψηφιστεί πριν από το καλοκαίρι, ότι για κάθε θέση αποχωρούντος μέλους ΔΕΠ, αυτή η θέση θα προκηρύσσεται, γεγονός που σημαίνει ότι μέσα στη δραματική μείωση τουλάχιστον διατηρείται ένας αριθμός μελών ΔΕΠ. Από εκεί και πέρα πάγιο αίτημά μας ήταν και είναι και θα συνεχίζουμε να το στηρίζουμε και ως πανεπιστήμιο και ως Σύνοδος των Πρυτάνεων με τα υπόλοιπα πανεπιστήμια η δυνατότητα απόκτησης νέων θέσεων, έτσι ώστε να μπορεί να ανανεώνεται το δυναμικό του Πανεπιστημίου και να μας παρέχεται η δυνατότητα μέσα από προγράμματα, δράσεις ή δραστηριότητες να έχουμε στο ΑΠΘ νέα παιδιά και συναδέλφους, οι οποίοι θα προσφέρουν στην πατρίδα τους και να μη βλέπουν ως επιλογή τη φυγή στο εξωτερικό.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 8 Δεκεμβρίου 2019