«Πού θα κοιτάξει μέχρι τις εκλογές η Νέα Δημοκρατία; Προς τα δεξιά ή προς το κέντρο;» Αυτό ήταν συχνά ένα σημαντικό δίλημμα που απασχολούσε τη ΝΔ όταν επιθυμούσε να καταστεί απόλυτα πλειοψηφικό κόμμα. Το ερώτημα τέθηκε το 2000 επί προεδρίας Κώστα Καραμανλή, ο οποίος χρειάστηκε δύο εκλογικές αναμετρήσεις για να καταφέρει να το απαντήσει ορθά και τελικά να ανέβει στην εξουσία. Ο πρώην πρωθυπουργός το έλυσε ακολουθώντας τη στρατηγική του μεσαίου χώρου, με την περίφημη φράση ότι οι διαχωριστικές γραμμές του παρελθόντος δεν υπάρχουν πια, αλλά και με μία άνευ προηγουμένου σκληρή αντιπαράθεση με το εκσυγχρονιστικό ΠΑΣΟΚ του Κώστα Σημίτη. Έτσι με αυτή τη στρατηγική, αλλά και με την τακτική της προσεκτικής διεύρυνσης προς το κέντρο με στελέχη, όπως ο αείμνηστος Γιώργος Πέτσας και ο Στέλιος Παπαθεμελής, κατάφερε ο Κώστας Καραμανλής να κερδίσει ένα σημαντικό κομμάτι των ψηφοφόρων κυρίως του λεγόμενου πατριωτικού ΠΑΣΟΚ. Το 2000 έφτασε στο παρά πέντε για να κερδίσει, αλλά έχασε για 80.000 τις εκλογές, αλλά το πέτυχε το 2004 με μία καθαρή εκλογική νίκη.

Το 2019 ο Κυριάκος Μητσοτάκης ακολούθησε μία ελαφρώς διαφορετική πολιτική. Και αυτός άνοιξε έντονο μέτωπο με τους πρώην κυβερνώντες, που αυτή τη φορά δεν ήταν οι το ΠΑΣΟΚ, αλλά οι του ΣΥΡΙΖΑ. Αντίθετα απέναντι στο ΠΑΣΟΚ ακολούθησε μία διαφορετική πολιτική: πήρε με μεταγραφή αρκετούς ανθρώπους και στελέχη από το χώρο. Ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης είναι μια τέτοια περίπτωση, ενώ τόσο η Άννα Διαμαντοπούλου όσο και ο Γιώργος Φλωρίδης εξέφρασαν αρκετές φορές απόψεις που κινούνται πολύ κοντά στη λογική Μητσοτάκη. Έτσι η ΝΔ κατάφερε στην κάλπη του 2019 να πείσει ένα μεγάλο κομμάτι του κεντρώου χώρου και της Κεντροαριστεράς, πολλοί από τους οποίους στο παρελθόν είχαν κοιτάξει με ενδιαφέρον το εκσυγχρονιστικό ΠΑΣΟΚ, να ψηφίσουν ΝΔ. Είναι οι λεγόμενοι μέχρι σήμερα ψηφοφόροι του Μητσοτάκη που δεν είναι ΝΔ.

Τόσο ο Καραμανλής το 2004 όμως όσο και ο Μητσοτάκης σήμερα αντιμετώπισαν προβλήματα στα δεξιά τους. Θυμόμαστε όλοι τον Γιώργο Καρατζαφέρη που ασκούσε σταθερά κριτική στην κυβέρνηση Καραμανλή μέχρι που κάποια στιγμή μετά από την περίφημη δήλωση περί Σαλώμης για τον Άρη Σπηλιωτόπουλο βρέθηκε εκτός κόμματος και δημιούργησε τον ΛΑΟΣ.

Σήμερα ο Κυριάκος Μητσοτάκης βρίσκεται εδώ και καιρό μπροστά περίπου στο ίδιο ζήτημα. Η βάση τσιγκλάει για τους πολλούς ΠΑΣΟΚους στην εξουσία και μερικές φορές διαφωνεί με τις προοδευτικές επιλογές της κυβέρνησης. Μέχρι στιγμής η ΝΔ είχε μόνο μία κοινοβουλευτική απώλεια (Κωνσταντίνος Μπογδάνος), ενώ οι διαβουλεύσεις που γίνονται στα δεξιά της ΝΔ ακόμη δεν έχουν καταλήξει πουθενά και δεν φαίνεται να δημιουργούν πρόβλημα στη ΝΔ. Αυτό που πιθανολογείται είναι η άνοδος της Ελληνικής Λύσης, που το 2019 είχε συγκεντρώσει 3,70%, ένα ποσοστό που είναι σχεδόν το ίδιο με το 3,8% του ΛΑΟΣ του Γιώργου Καρατζαφέρη στις εκλογές του 2007.

Στην πορεία προς τις κάλπες

Στην πορεία προς τις κάλπες το πρόβλημα στα δεξιά της ΝΔ μπορεί να αποδειχτεί σημαντικό, καθώς η στρατηγική του Κυριάκου Μητσοτάκη παραμένει η ίδια. Το βλέμμα του είναι στραμμένο προς το κέντρο, κάτι που επιβεβαιώνεται από πολλές κινήσεις. Μία σειρά κυβερνητικά στελέχη προέρχονται από το χώρο της Κεντροαριστεράς, όπως ο Άκης Σκέρτσος, ο Γιώργος Γεραπετρίτης και ο Κυριάκος Πιερρακάκης, αλλά και στενοί συνεργάτες του πρωθυπουργού, όπως ο Δημήτρης Τσιόδρας και ο Γιάννης Βλαστάρης. Ταυτόχρονα και η πολιτική της κυβέρνησης έχει τον προσανατολισμό της προς το κέντρο, κάτι που φάνηκε και στην πρόσφατη διαχείριση της υπόθεσης που προκάλεσε ο θάνατος του τέως βασιλιά Κωνσταντίνου.

Η κυβέρνηση σχεδόν αστραπιαία με ανακοίνωσή της γνωστοποίησε την Τετάρτη το πλαίσιο που αφορά στην κηδεία του τέως. Όπως ανέφερε ο υφυπουργός στον πρωθυπουργό και κυβερνητικός εκπρόσωπος Γιάννης Οικονόμου, το τελετουργικό προέκυψε μετά από συζητήσεις και συνεννόηση που έγιναν σε πολύ καλό κλίμα με την οικογένεια του τέως βασιλιά. Σε ό,τι αφορά στην παρουσία αρχηγών ξένων κρατών στην εξόδιο ακολουθία, θα τηρηθεί πλήρως το πρωτόκολλο που προβλέπεται στις περιπτώσεις αυτές.

Όπως τονίζουν κυβερνητικές πηγές η ελληνική δημοκρατία είναι μία ώριμη δημοκρατία, που θεμελίωσε η ΝΔ. Αυτό δίνει τη δυνατότητα να αντιμετωπίζονται χωρίς κομπλεξισμούς και δυσκολίες, ζητήματα που άπτονται της ιστορίας. Άλλωστε το πολιτειακό στη χώρα έχει λυθεί οριστικά. Επίσης θα ήταν εξαιρετικά αρνητικός σε πολλά επίπεδα ένας νέος διχασμός σε αυτή τη συγκυρία.

Σε αυτή τη γραμμή κινήθηκε η δήλωση του πρωθυπουργού, ο οποίος αναφέρθηκε στην πολυκύμαντη διαδρομή του τέως, εκφράζοντας τα συλλυπητήριά του στην οικογένεια Γκλύξμπουργκ. Όπως σημείωσε ο πρωθυπουργός η διαδρομή αυτή του τέως βασιλιά «σημάδεψε και σημαδεύτηκε από ταραγμένες στιγμές της σύγχρονης ιστορίας του τόπου», ενώ έκανε αναφορά στη «διακριτική στάση» του Κωνσταντίνου σε όλα τα χρόνια της Μεταπολίτευσης. Ο κ. Μητσοτάκης υπογράμμισε ότι με το θάνατο του Κωνσταντίνου γράφεται «ο τυπικός επίλογος ενός κεφαλαίου που έχει κλείσει οριστικά με το δημοψήφισμα του 1974. Τον λόγο πλέον έχει η ιστορία. Αυτή θα κρίνει δίκαια και αυστηρά τον Κωνσταντίνο της δημόσιας ζωής», κατέληξε ο πρωθυπουργός. Όπως τονίζουν κυβερνητικές πηγές την απάντηση για τη στάση της κυβέρνησης την δίνει το ίδιο το Σύνταγμα, το οποίο στο άρθρο 4 λέει πως «τίτλοι ευγενείας ή διάκρισης ούτε απονέμονται ούτε αναγνωρίζονται σε Έλληνες πολίτες». Ο πρωθυπουργός, σε μία άσκηση ισορροπίας, έκρινε πως πρέπει να τηρηθεί απαρεγκλίτως το Σύνταγμα και να μην υπάρξει το παραμικρό θέμα που θα μπορούσε να γίνει αντικείμενο πολιτικής εκμετάλλευσης πριν από τις εκλογές.

Οι διαφορετικές φωνές

Την ίδια στιγμή βέβαια υπήρξαν και διαφορετικές φωνές εντός της ΝΔ, κυρίως για το ότι η ταφή δεν θα γίνει με τιμές αρχηγού κράτους, ενώ σε διαφορετική ρότα από την κυβέρνηση κινήθηκε και η δήλωση του Αντώνη Σαμαρά. Ο πρώην πρωθυπουργός δήλωσε μεταξύ των άλλων πως «οι Δημοκρατίες δεν αποσιωπούν το παρελθόν τους» και πρόσθεσε πως «η Δημοκρατία στην Ελλάδα δεν κινδυνεύει. Σε κάθε τέτοιο θλιβερό γεγονός δίνουμε εξετάσεις ανθρωπιάς και πολιτισμού». Σε άλλο σημείο της τοποθέτησής του μίλησε για ένα ζήτημα που έχει λήξει: «Δεν κλείνει κανένα ‘πολιτικό κεφάλαιο’», αναφέρει, καθώς «αυτό έχει κλείσει εδώ και 49 χρόνια».

Το ερώτημα βέβαια παραμένει. Προς τα δεξιά ή προς το Κέντρο. Και θα απαντηθεί μόνο το βράδυ ή τα βράδια των προσεχών εκλογών.