Όποιος επιχειρήσει να κλείσει ξενοδοχείο για διακοπές φέτος στην Ελλάδα, ιδιαιτέρως στα νησιά του Αρχιπελάγους, μένει έκπληκτος από τις τιμές, που στις περισσότερες φορές, απλώς του γνωστοποιούνται ως πληροφορία, καθώς η πληρότητα φθάνει στο 100%, μήνες πριν την πιθανολόγηση της αναχώρησής του. «Λυπούμαστε, δεν υπάρχει διαθέσιμο δωμάτιο σε αυτές τις ημερομηνίες».

Παρά την προσωπική του καθενός μας απογοήτευση, υπάρχει μια διάχυτη εθνική ευφορία ότι, ο τουρισμός στη χώρα φθάνει και ξεπερνά τις πιο δυνατές προσδοκίες. Αλλά και δωμάτιο να βρεις, ο υπολογισμός του κόστους μετακίνησης, ειδικά από τη βόρεια Ελλάδα προς τον εύκρατο αγαπημένο Νότο του ελληνικού καλοκαιριού, είναι μια πρόσθεση που ταράζει με το τελικό της αποτέλεσμα. Πλήρης η Ρόδος, πλήρης και η Ανάφη. Απλησίαστη η Μήλος, έκπληξη η Σχοινούσα.

Η Ελλάδα δεν έχει πια άγονες γραμμές! Σε μία «σεζόν» που συνεχώς διευρύνεται. Θαύμα!

Η εύκολη απάντηση είναι ότι «μας σώζουν οι ξένοι». Η πανδημία συσσώρευσε αποταμιεύσεις αλλά και προσδοκίες απολαύσεων στον μεσογειακό Νότο, καθώς, η αύξηση του τουριστικού ρεύματος φαίνεται πως δεν αφορά μόνον την Ελλάδα. Τα στοιχεία για την ανάπτυξη της τουριστικής αγοράς δεν προκύπτουν μόνον από τις τιμές και την πληρότητα στα καταλύματα. Από όσα έχουν ήδη δημοσιευτεί, οι πωλήσεις σούπερ γιοτς το 2021 αυξήθηκαν κατά 100% σε σχέση με το 2019.Τα ναυπηγεία όλου του πλανήτη δίνουν πλέον ημερομηνίες παράδοσης το 2024 και το 2026, ενώ, η Ελλάδα παρουσιάζει για το φετινό καλοκαίρι τις περισσότερες ναυλώσεις θαλαμηγών σε σύγκριση με όλες τους άλλους προορισμούς. Διεθνώς.

Και πάλι υπάρχουν εύκολες εξηγήσεις.

Οι έχοντες προσανατολίζονται με μεγαλύτερη ευκολία στις επενδύσεις μεγάλων σκαφών είτε για εκμετάλλευση είτε για διαμονή εντός, καθώς, η τεχνολογία δίνει λύση σε όλες τις πρακτικές ανάγκες των κατόχων τους.

Πάντως, όσες κρίσεις και εάν ζούμε, το χρήμα δεν κρύβεται. Όπως και το γεγονός της αύξησης του πλούτου των λίγων εν μέσω πανδημίας, ή εξαιτίας αυτής. (Και χωρίς να υπολογίζουμε τις απώλειες από τους Ρώσους). Μέχρις εδώ οι εξηγήσεις είναι, εν πολλοίς, λογικές. Η Ελλάδα είναι συγκλονιστική, ιδιαιτέρως το καλοκαίρι, και που αλλού καλύτερα, να ψυχαγωγηθούν οι πλούσιοι του κόσμου αυτού! Αρκεί να σοβαρευτεί και να οργανώσει καλύτερα τα λιμάνια της, στα μικρά αλλά και στα μεγάλα νησιά της. Και να θυμηθεί και τη ναυτική της παράδοση, οργανώνοντας σύγχρονες ναυπηγοεπισκευαστικές μονάδες.

Αλλά, υπάρχουν και τα παράδοξα. Παράδοξα, αναφορικά με τα στοιχεία διευρυνόμενης φτώχειας εντός της χώρας αλλά και μεγάλης ανεργίας. Έχουν ήδη γίνει ορατά τα φαινόμενα άρνησης εργασίας σε πολλούς κλάδους της οικονομίας και ιδιαίτερα στον τουρισμό. Ευεξήγητο. Το μερίδιο από την αύξηση του πλούτου πρέπει να μοιράζεται δίκαια. Δεν είναι δυνατόν όσοι υπηρετούν αυτή τη χλιδή αυξημένων απαιτήσεων σε υπηρεσίες, να διαμένουν σε τρώγλες και να πληρώνονται με χαμηλούς μισθούς. Ωστόσο, όταν αυτή η άρνηση δεν αφορά σε συλλογικές διεκδικήσεις αλλά σε ιδιωτική αποχώρηση, η εξήγηση παύει να είναι απλή. Πού μετακινείται το ανθρώπινο δυναμικό της χώρας, αν μετακινείται και γιατί; Πώς ζει; Ερωτηματικά υπάρχουν και για το τουριστικό ρεύμα Ελλήνων προς το εξωτερικό.

Φίλη που ταξιδεύει σε μακρινούς προορισμούς εδώ και πολλά χρόνια, μου έλεγε ότι το πρακτορείο, το οποίο επιλέγει, έχει κλείσει όλες τις θέσεις για τα υπερατλαντικά ταξίδια του καλοκαιριού, για τα οποία έχει σχεδόν καθημερινές αναχωρήσεις, εδώ και καιρό!

Τα στοιχεία της Τράπεζα της Ελλάδος που δημοσιεύτηκαν τον προηγούμενο χρόνο, έδειχναν μια μεγάλη άνοδο ταξιδιών στο εξωτερικό την τελευταία δεκαετία. Από το 2010 έως το 2019, οι έλληνες φέρεται ότι ξόδεψαν 21 δισ. ευρώ. Προφανώς σε αυτά θα πρέπει να συμπεριλάβουμε, μεταξύ άλλων, τις μετακινήσεις των νέων που μετανάστευσαν κατά εκατοντάδες χιλιάδες σε άλλες χώρες. Αλλά το φαινόμενο της αύξησης του ελληνικού τουριστικού ρεύματος φέτος προς άλλες χώρες, χρήζει μιας καλύτερης ανάλυσης. Δεν γνωρίζω εάν πρόκειται για μία ελληνική καλοκαιρινή νιρβάνα, πρόδρομη μιας ενεργειακής και όχι μόνον χειμερινής καταιγίδας ή για μια αύξηση του πλούτου που θα μας κρατήσει όρθιους σε κραδασμούς του μέλλοντος, αλλά, η εικόνα δείχνει ότι χρήμα κινείται, σε πείσμα των δυσοίωνων αριθμών της εθνικής οικονομίας.

Αξίζει πάντα να έχουμε υπόψη ότι όταν η χώρα συνταράχτηκε από τα μνημόνια εξαιτίας, σε μεγάλο βαθμό, του δημοσίου χρέους, αυτό έφθανε, εν έτει 2010, στο 147% του ΑΕΠ. Σήμερα, ξεπερνά το 200%. Κι αν κρίνεται τώρα αξιόχρεο, το μέγεθός του δεν μπορεί να μας αφήνει περιθώρια εφησυχασμού.

Γιατί μας χαλάς το καλοκαίρι, θα μου πείτε. Γιατί πάντα με τρόμαζε το σύνδρομο του Τιτανικού, γιατί, παρά τις ευκαιρίες των χρηματοδοτήσεων δε βλέπω τίποτα να κινείται στην κατεύθυνση της περιβόητης «παραγωγικής ανασυγκρότησης», γιατί κανείς δεν μιλά για το μέλλον των νέων, όσων έμειναν εδώ αλλά και των άλλων που βολευτήκαμε με την μαζική τους μετοίκιση και έχουμε ξεχάσει κάθε ευθύνη για πολιτικές επαναπατρισμού. Γιατί με τρομάζει ότι η ωραία εικόνα του γαλαντόμου καλοκαιριού κρύβει την αποβιομηχάνιση, την «απομεταποίηση», τις κοινωνικές και γεωγραφικές ανισότητες, την ερήμωση της άλλης μισής χώρας.

Από την άλλη, ποιος δικαιούται να μεμψιμοιρεί μπροστά στο όνειρο των καλοκαιρινών αποδράσεων;

ΚΑΛΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ !

ΕΠΙΔΟΜΑΤΑ ΠΑΝΤΟΥ

Θυμάμαι τη δέσμευση της ΝΔ, πριν γίνει κυβέρνηση, ότι κατεύθυνση της δικής της πολιτικής, σε αντίθεση με εκείνην του ΣΥΡΙΖΑ, είναι να μάθει ο κόσμος να κολυμπά και όχι να του πετάμε σωσίβια μιας χρήσης. Λύση είναι η ανάπτυξη και όχι τα επιδόματα που χαρακτηρίζονταν «φιλοδωρήματα» και από κάποια στελέχη της ΝΔ «πολιτικές για τη Λατινική Αμερική».

Τώρα πια τα επιδόματα πέρασαν σε άλλο επίπεδο. Ολοένα και αυξάνεται το εισοδηματικό όριο, ώστε «να μην αδικηθεί κανείς». Πέρα από τα λογής «κοινωνικά επιδόματα», σε πραγματικά και πλασματικά φτωχούς, πέρα από τα επιδόματα ανεργίας και διακοπών, έχουμε επίδομα ενέργειας, επίδομα βενζίνης, επίδομα ηλεκτρικών συσκευών.

Και ο χειμώνας είναι μακριά. Και εάν σήμερα φταίει η ενεργειακή κρίση, για τις πολιτικές της προηγούμενης κυβέρνησης έφταιγε η οικονομική. Και αύριο μια άλλη. Πάντα θα υπάρχουν αιτιολογίες. Το θέμα είναι πιο πολύπλοκο και «δικαιώνει» και πολλούς από τους «αντισυστημικούς» που το σύστημα αποστρέφεται.

Εάν για να τα βγάλει πέρα όχι μόνον ο κόσμος που δεν έχει εργασία αλλά και όσοι εργάζονται και πρέπει, στην πλειοψηφία τους, να ζουν με επιδόματα, τότε, δεν έχουμε απλά κρίση. Έχουμε ολική κατάρρευση κάθε ανθρώπινης κατάκτησης αξιοπρεπούς βίου, ανατροπή των στοιχειωδών δικαιωμάτων του δυτικού πολιτισμού που κερδήθηκαν με πολύ αίμα. Και κανείς εκ των «σοφών» δεν δικαιούται να αναρωτιέται για τα αποτελέσματα των εκλογών σε διάφορες χώρες της αναπτυγμένης μας Δύσης.

* Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" στις 26.06.2022