Πόσο πολύ είναι το... πολύ; Το ερώτημα που τίθεται ξανά και ξανά για κάθε θέμα που έρχεται στην επικαιρότητα, είτε αφορά υλικά αγαθά είτε συναισθήματα, πολλές φορές μοιάζει ρητορικό, όμως στις περισσότερες περιπτώσεις είναι απλό ή όπως λέει ο σοφός ελληνικός λαός «μετρημένα κουκιά».

Το BBC έπιασε ένα θέμα που με μία πρώτη ματιά μοιάζει... ρηχό, όμως εκτός που αφορά εκατομμύρια ανθρώπους, έχει σοβαρές επιπτώσεις. Από την ψυχική μας υγεία μέχρι το περιβάλλον. Και είναι φυσικά η κατοχή υπερβολικά πολλών ρούχων, τα οποία τελικά κανείς δε φορά, κανείς δε χρησιμοποιεί.

Μια έκθεση που δημοσιεύθηκε το 2022 από το βερολινέζικο think tank Hot or Cool Institute δείχνει ότι μια «επαρκής» γκαρνταρόμπα αποτελείται από 74 ρούχα και 20 «εμφανίσεις» (ολοκληρωμένα σύνολα), με τις αγορές νέων ενδυμάτων να περιορίζονται κατά μέσο όρο σε πέντε είδη ετησίως. 

Με βάση τη «συντηρητική εκτίμηση» ότι το 4% των παγκόσμιων εκπομπών άνθρακα προέρχεται από τη μόδα, οι ερευνητές της έκθεσης δήλωσαν ότι η βιομηχανία της μόδας θα πρέπει να μειώσει τις εκπομπές της σε 1,1 δισεκατομμύρια τόνους ισοδύναμου διοξειδίου του άνθρακα (CO2e) προκειμένου να επιτύχει τον στόχο της Συμφωνίας του Παρισιού. 

Αυτό ισοδυναμεί με μείωση περίπου 50% σε σύγκριση με το επίπεδο του 2018 των 2,1 δισεκατομμυρίων τόνων, σύμφωνα με την παγκόσμια εταιρεία συμβούλων McKinsey & Company. Οι αριθμοί για το τι συνιστά επαρκή γκαρνταρόμπα αναλύθηκαν βάσει του τι συνιστά το αποτύπωμα άνθρακα της μόδας στις 20 πλουσιότερες χώρες του κόσμου και καθιερώνοντας έναν δίκαιο στόχο αποτυπώματος για κάθε άτομο. 

Και όπως γράφει η δημοσιογράφος του BBC, Ana Santi "καθώς κοίταξα την γκαρνταρόμπα μου, ο φόβος μου έγινε ντροπή. Έκανα check in με τους συναδέλφους δημοσιογράφους Martha Henriques και Will Park, οι οποίοι έκαναν επίσης έλεγχο ντουλάπας. Είχαν, επίσης, περισσότερα ρούχα από τα «επαρκή» 74 είδη. Και ετοιμαζόμασταν να αποκαλύψουμε τα ευρήματά μας στη Dilys Williams, διευθύντρια του Κέντρου Βιώσιμης Μόδας στο London College of Fashion, University of the Arts του Λονδίνου, η οποία είχε συμφωνήσει να ρίξει το βλέμμα των ειδικών στις επιλογές ρούχων μας και να κάνει συστάσεις".

Και η ειδική απάντησε: «Η πρώτη μου σκέψη είναι ότι είναι κρίμα και οι τρεις σας να νιώθετε ένοχοι και αμήχανα –αυτό είναι μια σκληρή κρίση για τον εαυτό σας και το τελευταίο πράγμα που πρέπει να κάνει η έρευνα», είπε στο BBC η κ. Williams. «Αντίθετα, θα πρέπει να μας ενθαρρύνει να ρωτήσουμε: τι είδους τρόπο ζωής ανήκω; Γιατί έχω αυτόν τον αριθμό κομματιών στην γκαρνταρόμπα μου; Μήπως επειδή το σύστημα μόδας πουλάει ένα ιδανικό που δεν υπάρχει;».

Για τη Williams, η έκθεση ρίχνει φως σε μια διάχυτη κουλτούρα καινοτομίας, που βασίζεται στις τάσεις και υποστηρίζεται από φθηνές τιμές και εύκολες αποδόσεις. «Οι επιχειρήσεις δεν πληρώνουν για την πλήρη τιμή αυτού που παράγουν», λέει ο Williams. «Το λογιστικό μοντέλο για τη μόδα είναι ελαττωματικό γιατί δεν μετράει το περιβαλλοντικό και κοινωνικό κόστος – αυτό είναι το κοινωνικό κόστος που πληρώνουμε», δήλωσε στο βρετανικό μέσο.

Στη συνέχεια, η κ. Williams έδωσε οδηγίες στους τρεις δημοσιογράφους πώς να μειώσουν τα τεμάχια ρούχων στις ντουλάπες τους, χωρίς στην πραγματικότητα να τους λείψει κάτι, ενώ επεσήμανε το ρόλο που παίζουν υπέρ του περιβάλλοντος (και της ίδιας της μόδας δηλαδή) τα second hand ρούχα και αξεσουάρ.

Η «μαγική συνταγή»

Υπάρχει λοιπόν μία φόρμουλα για τον έλεγχο μιας γκαρνταρόμπας, για καλύτερες επιλογές ρούχων; Ενώ δεν υπάρχει «μαγική λύση», η Williams προτείνει να χωρίσετε την υπάρχουσα γκαρνταρόμπα σας σε δύο κατηγορίες: επένδυση και κόστος. «Για αντικείμενα που αγαπάς και φοράς, με τα οποία νιώθεις καλά, που αντικατοπτρίζουν την ταυτότητα και τις αξίες σου –αποτελούν επένδυση», εξηγεί. "Τα ρούχα για την προέλευση των οποίων δεν είστε σίγουροι, που σας κάνουν να νιώθετε άβολα, που κρέμονται αφόρητα στην ντουλάπα σας - αυτά είναι ένα κόστος."

Αλλά με περισσότερα από 100 δισεκατομμύρια τεμάχια νέων ρούχων που παράγονται κάθε χρόνο – και το 65% από αυτά καταλήγουν σε χωματερή μέσα σε 12 μήνες – οποιαδήποτε ενέργεια κάνουμε για να αποφύγουμε την αγορά νέων ρούχων θα βοηθήσει στην επίλυση του μεγαλύτερου προβλήματος της μόδας: της υπερπαραγωγής. Κάνοντας προσαρμογές στις ντουλάπες μας και στη δική μας κατανάλωση, θα στείλουμε ένα μήνυμα στην κυβέρνηση και τις επιχειρήσεις – και θα αλλάξουμε το σύστημα. 

Άλλωστε, όπως επισημαίνει στο BBC«συλλογικά, ως πολίτες, έχουμε πολλή δύναμη».