Του Νίκου Ασλανίδη

Πριν από αρκετά χρόνια είχα γνωρίσει ένα ηλικιωμένο ζευγάρι που σχεδόν καθημερινά έβρισκε και έθαβε νεκρά αδέσποτα ζώα τα οποία είχαν σκοτωθεί από διερχόμενα αυτοκίνητα στους ελληνικούς δρόμους. Στο πορτ μπαγκάζ του αυτοκίνητου τους είχαν πάντα σκαπτικά εργαλεία, γάντια και μάσκες και όταν έβλεπαν τα σκοτωμένα ζώα, άναβαν τα αλάρμ και προχωρούσαν στην ταφή στην άκρη του δρόμου.

Όπως μου είχαν πει ήταν το λιγότερο που μπορούσαν να κάνουν για αυτά τα πλάσματα που τα εγκατέλειψαν οι ιδιοκτήτες τους στους δρόμους και ζούσαν μακριά από την ανθρώπινη συντροφιά και τη φροντίδα.

Όταν τους πρότεινα να τους παρουσιάσω σε ένα ρεπορτάζ, αρνήθηκαν ευγενικά λέγοντας ότι δεν το κάνουν για να προβληθούν αλλά γιατί ήταν καθήκον τους. Χρέος κάθε ανθρώπου που θέλει να λέγεται πολιτισμένος... Δυστυχώς στην Ελλάδα τα άρρωστα, κακοποιημένα ή σκοτωμένα ζώα δεν αποτελούν είδηση! Πρόσφατα μπήκε σε διαβούλευση το νέο σχέδιο νόμου για τα ζώα και προκάλεσε αντιδράσεις από τους εκπροσώπους της τοπικής αυτοδιοίκησης και τις φιλοζωικές οργανώσεις.

Ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Εσωτερικών Μιχάλης Σταυριανουδάκης, έχει μεγάλη εμπειρία από το χώρο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης αφού υπήρξε από τους μακροβιότερους δημάρχους στο δήμο Δάφνης-Υμηττού. Του ζητήσαμε να σχολιάσει το νομοσχέδιο για τα ζώα και όχι μόνο.

Από πότε ασχολείστε με την Τοπική Αυτοδιοίκηση;

H ουσιαστική ενασχόληση μου με την Τοπική Αυτοδιοίκηση ξεκίνησε το 2002, όταν εξελέγην για πρώτη φορά δήμαρχος Δάφνης, μετέπειτα δήμος Δάφνης-Υμηττού. Μία θητεία που διήρκησε δεκαεπτά συναπτά έτη και η οποία, οφείλω να ομολογήσω, μου δίδαξε πολλά και έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ανταπόκριση στα νέα μου καθήκοντα.

Ποια ήταν τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίσατε μόλις αναλάβατε τα νέα σας καθήκοντα ως γενικός γραμματέας στο υπουργείο Εσωτερικών;

Τον Αύγουστο του 2019 καταθέσαμε το νομοσχέδιο που αφορά στην κυβερνησιμότητα των δήμων, ενώ παράλληλα ξεκινήσαμε τη διαδικασία εξασφάλισης της χρηματοδότησης αναπτυξιακών έργων μέσω του προγράμματος «Αντ. Τρίτσης», πρώην «ΦιλόΔημος». Στο πρώτο εξάμηνο μετά την ανάληψη των καθηκόντων μου βρεθήκαμε αντιμέτωποι με μία πρωτόγνωρη συνθήκη που ανέτρεπε τα δεδομένα. Την περίοδο της έξαρσης της πανδημίας κληθήκαμε όλοι, με «καπετάνιο» τον Κυριακό Μητσοτάκη, να διατηρήσουμε την ψυχραιμία μας και να κάνουμε αλλαγή πλεύσης στα μέχρι τότε σχέδια του υπουργείου. Ξεπερνώντας τους πρώτους σκοπέλους, έχοντας προτεραιότητα ζητήματα που αφορούσαν στη διαχείριση της υγειονομικής κρίσης, όπου οι ΟΤΑ είχαν πρωταρχικό ρόλο, αρχίσαμε να δρομολογούμε σταδιακά όλα όσα είχαμε θέσει ως στόχους και εκείνα για τα οποία είχαμε δεσμευτεί προεκλογικά.

Σχεδόν κάθε γειτονιά της Ελλάδας έχει αδέσποτα ζώα. Η επιβίωσή τους εξαρτάται από φιλόζωους και ελάχιστους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Τι προβλέπει το νομοσχέδιο για τα ζώα συντροφιάς και τα αδέσποτα, το οποίο τέθηκε και σε διαβούλευση;

Πρόκειται για ένα καινοτόμο νομοσχέδιο. Επιγραμματικά θα αναφέρω ότι το νέο νομοσχέδιο θεσπίζει αυστηρούς κανόνες για την ευζωία των ζώων, που εμφορείται από τις πέντε διεθνώς αναγνωρισμένες ελευθερίες τους -ελευθερία από πείνα, δίψα, άσκοπη ταλαιπωρία, φόβο και την ελευθερία της έκφρασης μίας φυσιολογικής συμπεριφοράς- οι οποίες για πρώτη φορά κατοχυρώνονται νομοθετικά. Δημιουργείται ένα πλήρες πληροφοριακό σύστημα, το εθνικό μητρώο ζώων συντροφιάς, το οποίο εκτός από τα ιατρικά και κλινικά δεδομένα κάθε ζώου, θα διατηρεί τα μητρώα φιλοζωικών οργανώσεων, καταφυγίων, το μητρώο καταγραφής και διανομής διαβατηρίων αλλά και πλατφόρμες που αφορούν την υιοθεσία των αδέσποτων και αυτή της εθελοντικής αιμοδοσίας ζώων. Όσον αφορά τους δήμους, για πρώτη φορά υποχρεούνται να εντάξουν τη διαχείριση των αδέσποτων στον πλήρη επιχειρησιακό τους σχεδιασμό. Οι δήμοι οφείλουν να είναι συμβεβλημένοι με νόμιμα καταφύγια ώστε να φιλοξενούνται οι αδέσποτοι φίλοι μας σε ένα ασφαλές περιβάλλον, ενώ παράλληλα είναι αρμόδιοι για ό,τι σχετίζεται με την ασφαλή διαβίωση των αδέσποτων. Για τον λόγο αυτό, κατανοώντας τις ανάγκες που θα ανακύψουν από τις νέες υποχρεώσεις των δήμων, εξασφαλίσαμε την χρηματοδότησή τους, μέσω του προγράμματος «Άργος».

Πολλοί δήμαρχοι όμως αντιδρούν στο νέο σχέδιο νόμου για τα ζώα και προτείνουν να γίνει η επιχορήγηση των φιλοζωικών σωματείων απευθείας από το κράτος χωρίς την εμπλοκή των ΟΤΑ. Πώς βλέπετε την πρόταση τους;

Όπως προανέφερα το υπουργείο βρίσκεται στο στάδιο συνεκτίμησης προτάσεων που κατατέθηκαν στη διάρκεια της δημόσιας διαβούλευσης του νομοσχεδίου.

Το θέμα της στείρωσης των ζώων δημιουργεί αντεγκλήσεις. Σε κάποιες χώρες υπάρχει νόμος για οριζόντια στείρωση. Κάποιοι όμως υποστηρίζουν ότι πρέπει να υπάρχουν εξαιρέσεις για καθαρόαιμους σκύλους όπως οι ελληνικές φυλές οι οποίες έχουν ιστορία τεσσάρων χιλιάδων χρόνων και κινδυνεύουν να αφανιστούν;

Η κυβέρνηση καταβάλλει μία προσπάθεια προκειμένου να αποβάλλουμε την κουλτούρα της εγκατάλειψης των ζώων. Δεν πρέπει να μας αρκεί να γεννήσει ένα ζώο, δεσποζώμενο ή αδέσποτο, αλλά πρέπει να μας απασχολεί και η διαβίωση των ζώων που γεννιούνται. Φαινόμενα όπως πεταμένα σκυλιά ή γατάκια σε κάδους ή εγκαταλελειμμένα στο έλεος της τύχης τους θα πρέπει να εξαλειφθούν. Είναι φαινόμενα που δεν συνάδουν με την φιλοζωική κουλτούρα. Ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψη μας όλα τα δεδομένα υπάρχει η σχετική πρόβλεψη, η οποία εξασφαλίζει το περιθώριο της διετούς μεταβατικής περιόδου για την έναρξη της υποχρεωτικής στείρωσης, όπως και η δυνατότητα της εξαίρεσης από αυτή για συγκεκριμένες κατηγορίες ζώων ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους. Παράλληλα, το υπουργείο βρίσκεται στο στάδιο συνεκτίμησης προτάσεων που κατατέθηκαν στη διάρκεια της δημόσιας διαβούλευσης του νομοσχεδίου.

Θα δημιουργηθεί νέα γραμμή καταγγελιών για περιπτώσεις κακοποίησης, παραμέλησης και εγκατάλειψης ζώων; Τι ποινές θα προβλέπονται για τους παραβάτες;

Το νέο νομοσχέδιο στέκεται αμείλικτο απέναντι σε όλους όσοι κακομεταχειρίζονται τα ζώα. Ο φόνος, ο βασανισμός και η δηλητηρίαση των ζώων αποτελούν σοβαρές παραβάσεις κακουργηματικού χαρακτήρα και επισείουν αυστηρότατες ποινές, ποινικές και διοικητικές. Παράλληλα, το νέο νομοσχέδιο θεσπίζει το μητρώο παραβατών και σε περιπτώσεις που επιβάλλεται, αφαιρεί την κηδεμονία του ζώου προκειμένου να διαφυλάξει την ευζωία του.

Με ένα άλλο νομοσχέδιο του υπουργείου σας καταργείται η ισχύουσα απλή αναλογική στις εκλογές των ΟΤΑ. Τι προβλέπει αναλυτικά αυτό το νομοσχέδιο;

Ο νέος εκλογικός νόμος επαναφέρει την πενταετή θητεία δημάρχων και περιφερειαρχών που θα εκλέγονται από τον πρώτο γύρο, εφόσον συγκεντρώσουν ποσοστό άνω του 43% συν μία ψήφο, μέσω της κατοχύρωσης της αναγκαίας πλειοψηφίας των 3/5 των μελών στο δημοτικό συμβούλιο. Με την εκλογή του δημάρχου στον 2ο γύρο δίνει στον συνδυασμό την πλειοψηφία στο συμβούλιο. Παράλληλα, θέτει το 3% ως όριο εισόδου σε δημοτικά και περιφερειακά συμβούλια, με μείωση του αριθμού δημοτικών συμβούλων για μεγαλύτερη ευελιξία και ταχύτερη λήψη αποφάσεων. Το νέο νομοσχέδιο εξασφαλίζει την κυβερνησιμότητα των δήμων και βάζει τέλος στην ακαταστασία στην οποία συνέβαλλε η «απλή αναλογική».

Η αντιπολίτευση χαρακτηρίζει το νομοσχέδιο αντιδημοκρατικό και αναχρονιστικό γιατί όπως επισημαίνει θα περιορίσει δραματικά την πολυφωνία στα όργανα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και θα τορπιλίσει την κουλτούρα συμπράξεων και συνεννοήσεων. Τι απαντάτε;

Η αντιπολίτευση με το εκλογικό σύστημα της «απλής αναλογικής» έχει πλήξει την Τοπική Αυτοδιοίκηση, στερώντας της την δυνατότητα διακυβέρνησης. Ο ρόλος του αντίλογου δεν υπονομεύεται. Αντίθετα ενδυναμώνεται αφού αυξάνεται η δυνατότητα συμμετοχής περισσότερων υποψηφίων στις αυτοδιοικητικές εκλογές, που θα συγκροτούν ανταγωνιστικότερα ψηφοδέλτια. Μην ξεχνάμε ότι η λαϊκή βούληση είναι εκείνη που αποφασίζει για τους εκπροσώπους της. Με το 43% συν μία ψήφο, ποσοστό που έχει οριστεί για την εκλογή Δημάρχων και Περιφερειαρχών από την πρώτη Κυριακή, επιτυγχάνεται η επαρκής εκπροσώπηση των πολιτών. Επιπλέον με το 3% που έχει τεθεί ως βάση για την είσοδο των υποψήφιων συνδυασμών στα Δημοτικά και Περιφερειακά συμβούλια εξασφαλίζεται μία εκπροσώπηση εναρμονισμένη με το εκλογικό σύστημα που ισχύει στις εθνικές εκλογές.

Ποιοι είναι οι επόμενοι στόχοι σας στο υπουργείο Εσωτερικών;

Σημαντικό στόχο για εμάς, εκτός από την κυβερνησιμότητα των δήμων, αποτελεί και η απορρόφηση των πόρων που διατίθενται σε αυτούς, μέσω των χρηματοδοτικών εργαλείων (Αντ. Τρίτσης, ΦιλόΔημος ΙΙ, νέο ΕΣΠΑ και Ταμείο Ανάκαμψης), προκειμένου να ανταποκριθούν στις ανάγκες της τοπικής κοινωνίας. Μετά την ψήφιση του νέου εκλογικού νόμου των ΟΤΑ ακολουθεί η επικαιροποίηση κι ο εξορθολογισμός του σημερινού κώδικα Τοπικής Αυτοδιοίκησης με την υιοθέτηση μίας σύγχρονης πολυεπίπεδης διοίκησης για την υλοποίηση της οποίας επαναξιολογούμε και αποδίδουμε τις αρμοδιότητες μεταξύ δήμων, περιφερειών και κεντρικής διοίκησης.