Δε θα προξενούσε καμία εντύπωση, εάν κατά τη διάρκεια της εξ αποστάσεως εξέτασης φοιτητές χρησιμοποιούσαν τη δημοφιλή πλατφόρμα για να γκουγκλάρουν απαντήσεις και στη συνέχεια να τις μοιραστούν σε ομαδικά chats με συμφοιτητές τους. Είναι άλλωστε κάτι που οι διαδικτυακές εξετάσεις επιτρέπουν στο μέγιστο αφού η πρόσβαση στην οθόνη του υπολογιστή δεν επιτρέπεται. Χωρίς να αποδοθούν κατηγορίες ή ελαφρυντικά σε όσους αναζητούν μια... χείρα βοηθείας από την πολυμήχανη Google, η ίδια η διαδικασία της εξ αποστάσεως εξέτασης, εγείρει σοβαρούς προβληματισμούς για την αποτελεσματικότητά της και σε καμία των περιπτώσεων δεν μπορεί –και δεν πρέπει-να χωρέσει στα ίδια καλούπια με την δια ζώσης εξέταση, όπως τουλάχιστον εξομολογούνται πολλοί φοιτητές. Η χρήση των online μεθόδων αξιολόγησης όσο επιβεβλημένη κι αν είναι, μπορεί να αποδειχθεί περισσότερο… αναξιοκρατική από τον παραδοσιακό τρόπο εξέτασης.

Το γιατί επιχειρούν να εξηγήσουν στη «Θ» φοιτήτριες και φοιτητές.

Χάσαμε τη... σύνδεση, πατριώτη

Στην φετινή εξεταστική φοιτητές και σπουδαστές καλούνται να δώσουν εξετάσεις με τρόπους και μέσα που ποτέ ξανά στη ζωή τους δεν έχουν εφαρμόσει ή χρησιμοποιήσει. Η διαδικασία είναι φαινομενικά απλή, λυτή και κατανοητή: Εάν η εξέταση είναι προφορική πραγματοποιείται μέσω τηλεδιάσκεψης (zoom) ή skype, κατόπιν συνεννόησης με τον καθηγητή και, ορίζοντας συγκεκριμένη ημέρα και ώρα εξέτασης, ο εξεταζόμενος κάθεται σε ένα τραπέζι ή θρανίο με ανοιχτή την κάμερα του υπολογιστή του και παρακολουθεί την εξέταση άλλων συμφοιτητών του μέχρι να έρθει η δική του σειρά. Εάν το μάθημα δεν επιτρέπει την προφορική εξέταση, τα quiz γνώσεων ή ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών ανήκουν επίσης στις προσφιλείς επιλογές των καθηγητών.

Η Ελευθερία Τ. βρίσκεται στο 5^ο έτος των σπουδών της στο Χημικό του ΑΠΘ. Έχει δώσει ήδη μερικά μαθήματα διαδικτυακά και τις απομένουν μερικά ακόμη για να πάρει πτυχίο. Η «εμπειρία» της εξ αποστάσεως εξέτασης ήταν για εκείνη πρωτόγνωρη. Η εξέταση ξεκίνησε με τα τυπικά: Οι φοιτητές άνοιξαν την κάμερα και το μικρόφωνο του υπολογιστή τους, οι καθηγητές φώναζαν με σειρά τα ονόματα και στη συνέχεια γινόταν η απαραίτητη ταυτοποίηση στοιχείων. «Σε ένα μάθημα ζήτησαν να ελέγξουν και τον χώρο δίπλα μας, για να δουν εάν έχουμε πάνω σημειώσεις» προσθέτει η φοιτήτρια. Όπως εξηγεί στην «Θ» δεν είχε εξαρχής καμία πρόθεση να «κλέψει» στις εξετάσεις. Ήταν ήδη καλά προετοιμασμένη έχοντας αφιερώσει αρκετές ώρες διαβάζοντας το μάθημα. « Το πρόβλημα για εμένα είναι ότι τα κουίζ γίνονται αναγκαστικά μια φορά. Εάν για κάποιον λόγο γινόταν κάποια διακοπή ρεύματος ή υπήρχε κάποιο τεχνικό ζήτημα, θα μπορούσα να χάσω την εξέταση» συμπληρώνει προβληματισμένη. Προσθέτει μάλιστα πως για όσους ολοκλήρωσαν με επιτυχία το κουίζ και «έγραψαν» άριστα, τους ζητήθηκε να δώσουν συμπληρωματική προφορική εξέταση. « Υποθέτω για να ελέγξουν οι καθηγητές ότι το άριστα δεν ήταν προϊόν… αντιγραφής» καταλήγει με νόημα.

Προβλήματα τεχνικής φύσεως, καταγγέλλει και η Άννα Κατσίκη, φοιτήτρια στο τμήμα Οικονομικών του ΑΠΘ. Κατά τη διάρκεια της online εξέτασης «έπεσε» το σύστημα και επικράτησε πανικός. «Ήμασταν τόσα πολλά άτομα που έπεσε το σύστημα με αποτέλεσμα να προκληθεί πανικός. Φανταστείτε ότι κάποιες απαντήσεις μας δεν καταχωρήθηκαν και κάποιες καταχωρήθηκαν μισές» αναλύει , ενώ επισημαίνει πως κατά τη διάρκεια μιας άλλης εξέτασης αυτή τη φορά με τη μορφή πολλαπλών επιλογών, ο χρόνος που τους δόθηκε ήταν οριακός σε σχέση με τα ζητούμενα. «Είχαμε μόλις 35 λεπτά για 30 ερωτήματα πολλαπλής επιλογής! Να σημειώσω ότι κατά τη διάρκεια της εξέτασης δεν μπορούσες να προχωρήσεις μπροστά η πίσω εάν δεν τελείωνες ένα συγκεκριμένο ερώτημα. Ο χρόνος μας ήταν εξαιρετικά περιορισμένος και με τις ερωτήσεις ανάπτυξης στις οποίες έπρεπε να απαντάμε 100% με δικά μας λόγια για να μην θεωρηθεί προϊόν λογοκλοπής » καταλήγει.

Εξεταστική «κοψοχρονιά» για τους αιώνιους φοιτητές

Μπορεί, συνειδητά ή μη, να μην πάτησαν το πόδι τους στη σχολή τα τελευταία δύο ή τρία χρόνια, να μην παρακολούθησαν ούτε ένα μάθημα αδιαφορώντας για τις συνέπειες και γνωρίζοντας ότι η απόκτηση του πτυχίου τους απέχει αρκετά από το να γίνει πραγματικότητα. Φέτος οι «αιώνιοι» φοιτητές -καθόλου τυχαία-βγήκαν από τον λήθαργο και αξιοποίησαν την διαδικτυακή ευκαιρία της εξέτασης. «Έχω γνωστούς που είχαν παρατήσει τη σχολή τους για χρόνια. Λόγω της πανδημίας και επειδή γνώριζαν ότι τα μαθήματα θα δοθούν διαδικτυακά είπαν να επιχειρήσουν να δώσουν χρωστούμενα μαθήματα. Φυσικά δια της… αντιγραφής» υπογραμμίζει στην «Θ» φοιτήτρια. Η αντιγραφή-και μάλιστα η συνεργατική- τιμήθηκε δεόντως από την πλειονότητα των φοιτητών. Η φοιτήτρια στο τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας και Ανάπτυξης της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ Μαρία Π., εξηγεί πως κατά τη διάρκεια της εξέτασης μέσω του zoom στην οποία εξετάστηκαν ταυτόχρονα περισσότερα από 100 άτομα, υπήρχαν και οι φοιτητές που μάλλον καταλάθος άφησαν… ανοιχτά τα μικρόφωνά τους. « Ήταν αμήχανη στιγμή να ακούς συμφοιτητές σου να ρωτάει ο ένας τον άλλον τι απάντησε σε ένα ερώτημα ώστε να το επιβεβαιώσει» συνεχίζει η φοιτήτρια.

Webinars για τον περιορισμό της εξαπάτησης

Ναι στην online εξέταση, όχι στον τρόπο με τον οποίο αυτή εφαρμόζεται, υποστηρίζουν πολλοί φοιτητές. Ελάχιστοι είναι οι καθηγητές που έχουν βαθιά γνώση για τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να προσφέρουν στους φοιτητές τους, μία, όσο το δυνατόν αξιοκρατικότερη εξέταση υπό τέτοιες συνθήκες. O διευθυντής του κέντρου Γερμανικών Σπουδών του Waterloo, James Skidmore ξεκίνησε να προσφέρει διαδικτυακά σεμινάρια κατά τη διάρκεια της πανδημίας σε εκπαιδευτές ώστε να τους βοηθήσει να προσαρμοστούν στη διδασκαλία μέσω του διαδικτύου και να περιορίσουν την εξαπάτηση. Ο ίδιος μάλιστα προτείνει –σχεδόν αντισυμβατικά- ότι οι εκπαιδευτές πρέπει, σε τέτοιες συνθήκες, να καταργήσουν τη συμβατική μορφή εξέτασης που θέλει τον φοιτητή να «παρακολουθείται» κατά τη διάρκεια της εξέτασης καθώς αυτό είναι μια πρακτική που βασίζεται σε μεθόδους που ήταν αποδοτικές μόνο εντός της αίθουσας. Η online εξέταση δεν πρέπει να αποτελεί το είδος της αξιολόγησης που επιτρέπει- χωρίς να δικαιολογεί- την «ανήθικη» συμπεριφορά του φοιτητή, αλλά να τον ενθαρρύνει να ξετυλίξει και να ανασύρει τις γνώσεις που απέκτησε καθ’ όλη τη διάρκεια των εξαμήνων χωρίς να θυσιάζει την ουσιαστική γνώση στον βωμό της μηχανικής απομνημόνευσης της ύλης. Ο ίδιος έτσι προτείνει την αντικατάσταση τέτοιου τύπου εξετάσεων με σύντομα κουίζ, προφορικές εξετάσεις και ομαδικά έργα. «Προσωπικά, θα προτιμούσα ξεκάθαρα τον γνωστό τρόπο εξέτασης. Δεν θεωρώ ότι θα υπάρχει 100% αξιοπιστία με την online εξέταση και θα είναι άβολο για πολλούς γιατί καλούμαστε να δώσουμε προφορικά τη στιγμή που κάποιος μπορεί να μην έχει αυτή την εμπειρία στο παρελθόν. Θα μπορούσαν πιστεύω εύκολα να βρουν τη λύση για να δώσουμε κανονικά και όχι από απόσταση» υπογραμμίζει ο φοιτητής στο τμήμα Δημοσιογραφίας και Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας, Νίκος Στυλιαράς.

* Δημοσιεύτηκε στη "Θεσσαλονίκη" στις 25.06.2020

.