Αλέξανδρος Παντελάκης

Αν είχατε την ευκαιρία να δείτε την παράσταση τα προηγούμενα δυο χρόνια, τότε γνωρίζετε ήδη περί τίνος πρόκειται. Μια ερμηνεία που ταιριάζει πολύ στην υποκριτική δεινότητα της Κατερίνας Δαμβόγλου και μια σκηνική παρουσία που ‘’συνομιλεί’’ με την ηθοποιό υπό την μαεστρία του Robin Beer, συνθέτουν ακριβώς την παράσταση των Fly Theatre που αγαπήθηκε και ταξίδεψε στο εξωτερικό φτάνοντας μέχρι και στα Ηλύσια Πεδία του Παρισιού. Επιστρέφει στην πόλη μας στο Θέατρο Αυλαία για τρεις παραστάσεις.

Η Κατερίνα Δαμβόγλου ενσαρκώνει τη Μεξικανή ζωγράφο παρουσιάζοντας επί σκηνής τα βιώματα, αλλά και μια πληθώρα συναισθημάτων της εκρηκτικής και ασυμβίβαστης Φρίντα. Μαζί της συζητήσαμε για τη ψυχοσύνθεση της Φρίντα Κάλο, τα διδάγματα που φέρει, τις δυσκολίες του μονολόγου και τα μελλοντικά πλάνα της ομάδας που έχουν φτιάξει με τον Robin Beer, τη Fly Theatre.

Σας την παρουσιάζουμε ατόφια, χωρίς καμία επεξεργασία, όπως ακριβώς μοιράστηκε τις απαντήσεις της μαζί μας.

Πώς προέκυψε η ιδέα του να κάνετε παράσταση τη ζωή της Φρίντα;

Κάθε φορά που απαντώ σε αυτή την ερώτηση κάτι μένει ίδιο, κάτι είναι διαφορετικό. Θέλω να πω, πως κάθε φορά στοχάζομαι, γιατί ασχοληθήκαμε με τη Φρίντα; Η απάντηση -η πιο λογική- είναι πως η Φρίντα είναι επίκαιρη. Βέβαια, η απάντηση αυτή γεννά άλλα ερωτήματα: γιατί η Φρίντα είναι επίκαιρη; Γιατί η Φρίντα είναι σημαντική; Γιατί η Φρίντα είναι σημαντική σε εμάς; Το σίγουρο είναι πως η Φρίντα σαν ζωγράφος, με το έργο της, και σαν προσωπικότητα είναι διαχρονική και ταυτόχρονα οικεία. Η Φρίντα είναι ένα ποπ είδωλο. Ένα προϊόν. Το πρόσωπο της είναι πλέον πιο γνωστό κι από το όνομά της. Πόσο μάλλον τη ζωή και το έργο της. Στις μέρες μας, είναι προς πώληση. Άρα και απολύτως εκμεταλλεύσιμη. Τόσο από τον καθένα που θέλει να την γνωρίσει σε προσωπικό επίπεδο όσο και από την παγκόσμια οικονομία από την οποία δεν ξεφεύγουν, πλέον, ούτε τα μουσεία ούτε οι τέχνες. Η επαφή της Φρίντα του τότε με τον κόσμο του σήμερα είναι ένας περίεργος καθρέφτης. Και αυτό αντιπροσωπεύει η παράστασή μας. Τη Φρίντα, τη μυστηριώδη αλλά και τη δημόσια Φρίντα, που θέλουμε να την κάνουμε παρέα, που θέλουμε να μας τα πει όλα, κι ας ακούμε αυτό που εμείς επιθυμούμε. Η Φρίντα είναι ένα σύμβολο, στο οποίο συμπεριφερόμαστε άκαρδα, αχόρταγα, όπως δηλαδή και με καθετί στις μέρες μας. Τη Φρίντα, ουσιαστικά, θέλουμε να την καταβροχθίσουμε αφού πρώτα την έχουμε βάλει σε ένα βάθρο και ύστερα να την κρίνουμε να την αφομοιώσουμε και εν τελεί να την απορρίψουμε. Ένας εθισμός στον εθισμό είναι εν τελεί. Και στο τέλος μένει ένα ερώτημα αναπάντητο: Η αγάπη που βρίσκεται;

O συγκριμένος μονόλογος είναι πολύ απαιτητικός. Πώς το διαχειρίζεστε αυτό επί σκηνής;

Όπως με καθετί που καταπιάνομαι. Με στοργή. Αυτό, την ώρα της παράστασης μεταφράζεται ως εξής: συνομιλώ με τον κόσμο μέσα από τον χαρακτήρα της Φρίντα. Αφουγκράζομαι τις ανάγκες της στιγμής. Σαν να ζω στο παρόν, σα να μην ξέρω, εγώ η Κατερίνα τι ακολουθεί. Ο χρόνος, λοιπόν, και οι απαιτήσεις τις εκάστοτε παράστασης εξαρτώνται από τη σχέση που χτίζεται με το κοινό. Ύστερα, με το πέρας της παράστασης, καταλαβαίνω πόση ενέργεια έχω καταβάλει. Κι απόκειας, που λέμε και στην Κρήτη, κανονίζω την πορεία μου (συντήρηση, ξεκούραση, άσκηση κτλ). Εκείνη την ώρα της παράστασης, όμως, η ενέργεια είναι ατελείωτη. Είναι προσήλωση.

Τι μας διδάσκει η ζωή της Φρίντα;

Σήμερα διάβαζα πάλι το κεφάλαιο που έχει αφιερώσει ο Τζον Μπέρτζερ στη Φρίντα στο βιβλίο του “The Shape of a Pocket». Η Φρίντα, γράφει ο Μπέρτζερ, ζωγράφιζε πάνω σε μεταλλικές επιφάνειες. Σε επιφάνειες λείες, σαν το πινέλο της, εξηγεί, να ακουμπούσε κάτι παρεμφερές με την ανθρώπινη επιδερμίδα. Δεν ήθελε την απορρόφηση του χρώματος από τον καμβά. Αισθάνομαι πως ο Μπέρτζερ αντιλαμβάνεται το πινέλο της Φρίντα πάνω στο μέταλλο σαν ένα χέρι πάνω σε ένα μάγουλο, σε ένα μπράτσο, σε ένα στήθος...Λες και η Φρίντα συνέδεε την αίσθηση της όρασης με την αίσθηση της αφής. Συνεχίζει περιγράφοντας έναν συγκεκριμένο πίνακα όπου από το ξαπλωμένο σώμα της Φρίντα φυτρώνουν ρίζες και φύλλα πάνω σε ένα άγονο, σχεδόν πέτρινο, έδαφος. Και βάζω με το νου μου πως η Φρίντα, σαν να ζωγραφίζει για να θυμάται, για να ξαναβιώνει με κάθε λεπτομέρεια. Και το τοπίο αναπλάθεται πάνω στον καμβά, δηλαδή στο μέταλλο, το υποκατάστατο της σάρκας, όχι, όμως, με την αίσθηση της όρασης, αλλά με τη μνήμη που το σώμα ολόκληρο αισθάνεται, βλέπει, ξαναζεί. Μια μνήμη δηλαδή, που πηγάζει από την επαφή με το εκάστοτε έδαφος ή με ό,τι κάνει το σώμα αυτό να μυρμηγκιάζει, να μουρμουρίζει, να δονείται. Η μνήμη αυτή είναι απολύτως ενισχυμένη από τη φαντασία και το πάθος της Φρίντα για εμπειρία. Που γεννιέται από την ακινησία της, την επαφή της με το θάνατο και την ανημπόρια της. Η Φρίντα η ίδια, κι όχι η ζωή της, μας διδάσκει πώς να ζούμε.

Υπάρχουν Φρίντες σήμερα;

Θα έπρεπε; Ας είμαστε ο καθένας ο εαυτός μας. Χωρίς συγκρίσεις. Η σύγκριση, η ταύτιση είναι δρόμος προς την ανεπάρκεια και την ανασφάλεια και όλα τα αν.

Ποια ατάκα ξεχωρίζετε ίσως λίγο περισσότερο από το έργο;

Μια φράση μοναξιάς. Η φράση αυτή δεν υπάρχει πια στο κείμενο. Ωστόσο, εκφράζει τη ματαιότητα που, ίσως, βίωνε ή που πιστεύουμε πως βίωνε η Φρίντα: «Πολύ αργά. Πολύ αργά. Νοσταλγία είναι αυτό το αίσθημα οργής που νιώθουμε, όταν η φράση «πολύ αργά» προφέρεται πολύ ήρεμα».

Πώς ήταν η εμπειρία του να παίζετε τη Frida στο εξωτερικό;

Υπέροχη. Ανέλπιστα υπέροχη. Σαν καθετί που ξεκινά από το μηδέν, έτσι και το ταξίδι μας στο εξωτερικό ήταν ένα βήμα προς το άγνωστο. Τόσο μεγάλο, που από τον φόβο μας οδήγησε στην ελευθερία. Γιατί ξεπεράσαμε τα όρια μας, τόσο τα γεωγραφικά όσο και τα προσωπικά. Αυτά τα όρια, που αν μέναμε στην ελληνική γλώσσα, στον ελληνικό χώρο θα βρίσκαμε την δικαιολογία να μην τα ξεπεράσουμε βλέποντάς τα ως εμπόδια αξεπέραστα ή αχρείαστα. Ειδικά ο ένας μήνας στο Παρίσι, με τη Φρίντα στα γαλλικά, και δη σε ένα θέατρο στο κέντρο των Ηλυσίων Πεδίων ήταν σαν ένας μικρός θάνατος. Όχι πως η φεστιβαλική μας εμπειρία στη Ρουμανία, να ανταγωνιζόμαστε εκατοντάδες παραστάσεις, δεν ήταν το ίδιο. Είχαμε όμως ήδη «ψηθεί» από το Παρίσι να ξανα-πετάξουμε. Εξάλλου και η Φριδούτσα το λέει στην παράστασή μας: «Ο θάνατος είναι σαν το βιολί. Δεν αρκεί να έχεις ταλέντο. Θέλει και συστηματική εξάσκηση».

Πώς παντρεύεται το video art με το θέατρο;

Με μαγεία, με φαντασία, με αγάπη. Τα άλλα είναι μυστικά του τεχνίτη Robin και δεν μπορώ να τα αποκαλύψω. Άσε που δεν μπορώ και να τα περιγράψω. Φτάνει να τον δείτε επί σκηνής και να τον θαυμάσετε, όπως κι εγώ. Σαν εγχείρημα ήρθε για να μεταφέρουμε τον ψυχισμό ενός ζωγράφου, το έναυσμα της δημιουργίας, και μάλιστα με θεατρικό τρόπο, σε ένα θεατρικό καμβά. Γιατί, κακά τα ψέματα, αν θέλαμε να δούμε τους πίνακες της Φρίντα Κάλο, θα μπαίναμε και στο διαδίκτυο. Αυτό που μας ενδιαφέρει, σαν ψυχοσύνθεση θεατή, είναι το πώς και ποιο βίωμα έπλασε τον κάθε πίνακά της. Αυτό επεξεργαζόμαστε. Κι όλο αυτό το εγχείρημα γίνεται ένας ολόκληρος κόσμος που γίνεται ζωντανά με συγχρονισμό επί σκηνής. Και είναι, όντως, μαγικό.

Τι άλλο ετοιμάζουν οι Fly Theater;

Δεν ξέρω τι μου επιτρέπεται να σας πω από τα όσα...Bref! που λέει και η γαλλοφριδούτσα: τα άμεσα είναι η πρώτη μας επίσκεψη στις Σέρρες, στα Αστέρια, 18 Οκτωβρίου, στην κεντρική σκηνή, και ύστερα επιστροφή στο όμορφο θέατρο Αυλαία της αγαπημένης Θεσσαλονίκης για τρεις παραστάσεις, 20-21 Οκτωβρίου. Η Φρίντα συνεχίζει, γενικά σε Ελλάδα και, φημολογείται, στο εξωτερικό.

Παράλληλα, τώρα που μιλάμε, κάνουμε πρόβες με τον Γιώργο Περρή, στήνοντας τον εικαστικό κόσμο της καινούργιας του δουλειάς που θα κάνει πρεμιέρα στο Ακροπόλ στις 4 Νοεμβρίου. Είναι η δεύτερη μουσική μας συνεργασία. Η πρώτη ήταν με τον Θοδωρή Βουτσικάκη. Συνδετικός κρίκος είναι η μοναδική Λίνα Νικολακοπούλου. Μας αρέσει, νομίζω η επαφή αυτή με τον μουσικό κόσμο. Επιτρέπει άλλο πέταγμα στη φαντασία. Α! Πρακτικό: Ο Γιώργος Περρής, θα βρεθεί και στη Θεσσαλονίκη. Στο Μέγαρο Μουσικής 11/11. Εμείς, όμως, δεν θα μπορέσουμε να είμαστε εκεί γιατί η Φρίντα θα βρίσκεται στο θέατρο Αποθήκη από 11/11.

Γενικά σαν Fly Theatre έχουμε στα σκαριά δυο-τρεις δουλειές με πρωταγωνιστές πρόσωπα που ζητούν ελευθερία, αγάπη, δημιουργία και ανάταση ψυχής σε έναν κόσμο ζοφερό που θέλει να μας βάλει κάτω. Αυτά δεν θέλουμε να ζούμε; Ετούτα είχα να σας πω και άλλα δεν μ’αφήνουν. Δε μ´αφήνουν να σας τα πω οι συνεργάτες μας, δηλαδή, που με λεν και ξεπατοκαλάθα. Τουλάχιστον μέχρι να έρθει η ώρα. Προς τον Μάρτιο, πάντως να περιμένετε τα πρώτα. Έως τότε, καλή καρδιά, viva la vida και φτου ξελευθερία για όλους.

INFO

Θέατρο Αυλαία
Κυριακή στις 6:30μμ και 9:30μμ και Δευτέρα στις 9:30μμ
Εισιτήρια: 15€ κανονικό, 12€ φοιτητικό, ανέργων, 65+ και ΑμεΑ