02/11/2021 07:00
Τις βάσεις για τη δημιουργία ενός Μητροπολιτικού πάρκου πρασίνου με υπερτοπικό χαρακτήρα, που θα συνδυάζει τον πολιτισμό, τον αθλητισμό και την αναψυχή για χιλιάδες πολίτες, θέτει το Ειδικό Χωρικό Σχέδιο για την αναμόρφωση και αξιοποίηση των 200 και πλέον στρεμμάτων του πρώην στρατοπέδου Κόδρα, το οποίο παρουσιάστηκε χθες το βράδυ σε εδική συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου Καλαμαριάς.
Το σχέδιο αυτό μάλιστα στοχεύει να καταστήσει το εμβληματικό πάρκο του Κόδρα, ως το νέο τοπόσημο της ευρύτερης περιοχής, έχοντας τη συναίνεση του δήμου, των τοπικών φορέων και των πολιτών στους οποίους εξάλλου απευθύνεται.
Οι προτεινόμενες, από την ομάδα μελέτης του σχεδίου, χρήσεις γης αφορούν σε θρησκευτικούς χώρους πολιτιστικές εγκαταστάσεις, διοίκηση εστίαση, στάθμευση, γωνιές ανακύκλωσης και πράσινων σημείων, πεζόδρομων ποδηλατόδρομων, μονοπατιών, πλατειών, ακόμη και σταθμών μέτρησης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στη δόμηση εντός της περιοχής επέμβασης, που οι μελετητές κρίνουν ότι δεν θα πρέπει να αλλοιωθεί σημαντικά ώστε να καλύπτει το πλαίσιο που θέτει το ΣτΕ το 2003, καθώς και στην αξιοποίηση με σεβασμό στην ιστορία που “κουβαλούν” τα 16 από τα συνολικά 30 στρατιωτικά κτίρια, που έχουν κριθεί διατηρητέα και προβλέπεται να αξιοποιηθούν αποκλειστικά για να στεγάσουν δράσις για τον πολιτισμό.
Όπως ανέφεραν κατά τη διάρκεια της παρουσίασης οι μελετητές, είναι αναγκαίο να διασφαλιστεί πλήρως η λειτουργία του πάρκου αλλά και των χώρων πολιτισμού.
Μιλώντας στο Δημοτικό Συμβούλιο, εκπρόσωποι της μελετητητικής ομάδας «Δίκτυο Α.Ε» με επικεφαλής τον αρχιτέκτονα Δημήτρη Δούμα, ο σκοπός τη μελέτης είναι η διαμόρφωση χωρικής πρότασης βιώσιμης πολεοδομικής οργάνωσης της περιοχής, ώστε να οργανωθεί αναφορικά με τις χρήσεις γης, τη λειτουργία του οδικού δικτύου και του δικτύου πεζοδρόμων και να λειτουργήσει ως χώρος αστικού πρασίνου υπερτοπικού χαρακτήρα. Στοχεύει δε να καταλήξει σε ορισμό επιτρεπόμενων χρήσεων γης και σε αναθεώρηση της υφιστάμενης ρυμοτομίας, καθώς όπως διευκρινίστηκε, οι μελέτες των Ειδικών Χωρικών Σχεδίων σύμφωνα με ισχύουσες διατάξεις δύνανται να τροποποιήσουν πολεοδομικές διατάξεις που έχουν καθοριστεί από τα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια.
Ως εκ τούτου, σημείωσαν οι μελετητές, η μελέτη κρίνεται ως ένα σημαντικό εργαλείο, προκειμένου στη συνέχεια μέσω αρχιτεκτονικού σχεδιασμού να είναι δυνατή η αξιοποίηση της περιοχής και του κτιριακού αποθέματος της.
Στην αρχική τοποθέτηση του ο δήμαρχος Καλαμαριάς Γιάννης Δαρδαμανέλης τόνισε πως «θα πρέπει να δούμε τι είναι πιθανόν να χρειαστεί να γίνει μέσα στο Κόδρα, να προβλέψουμε και να μη βάλουμε περιορισμούς σε αυτά που θα θελήσουμε εμείς αύριο ή οι επόμενες γενιές. Είναι αναμφίβολα ένας χώρος υπερτοπικού πρασίνου και ως τέτοιο πρέπει να τον αναγνωρίσουμε». Διευκρίνισε ωστόσο ότι επειδή υπάρχουν τα 16 διατηρητέα κτίρια, το ζητούμενο δεν είναι να υπάρξει περεταίρω δόμηση στο χώρο, αντιθέτως «θέλουμε να εξασφαλίσουμε εκτάσεις που ανήκουν σε άλλους φορείς και να σεβαστούμε την απόφαση του ΣτΕ, η οποία θέτει τους περιορισμούς. Πρέπει να σκεφτούμε όμως πως θα λειτουργήσουν τα 16 κτίρια και το πάρκο πρασίνου στο σύνολο του».
Ο κ Δαρδαμανέλης εξήρε τη δουλειά των μελετητών και τόνισε την ανάγκη να ομονοήσει το δημοτικό συμβούλιο σε ένα σχέδιο, ώστε να προχωρήσει και να εγκριθεί το συντομότερο δυνατό το Ειδικό Χωρικό Σχέδιο για το Κόδρα και στη συνέχεια να αναζητηθούν οι πόροι για τις δράσεις που προτείνονται.
Ποιες χρήσεις προτείνονται
Σύμφωνα με τη μελέτη καθορίζεται Ζώνη Άμεσης Επιρροής, η οποία αφορά τις οδούς Θ. Σοφούλη, Ν. Πλαστήρα, Ι. Πασσαλίδη Καπετάν Γκόνη. Πρόκειται για έκταση που βρίσκεται σε επαφή με τη θάλασσα , ενώ βρίσκεται σε άμεση εγγύτητα με το ανατολικό τμήμα του δήμου Θεσσαλονίκης. Το αναθεωρημένο ΓΠΣ του 2015 προβλέπει στην περιοχή χρήσεις αμιγούς κατοικίας και κεντρικές λειτουργίες πόλης επί των οδών Χηλής, Πασσαλίδη και Θ. Σοφούλη, χώρους πρασίνου και κοινωφελείς χρήσεις αθλητισμού και εκπαίδευσης. Εντός της ίδια ζώνης μάλιστα εμπίπτει και ο χώρος του Κόδρα, που αποτελεί πυρήνα αστικού πρασίνου υπερτοπικού χαρακτήρα, μαζί με πολιτιστικές δράσεις στους χώρους των κτιρίων, εκ των οποίων τα 16 έχουν κηρυχθεί διατηρητέα.
Μετά την Ζώνη Επιρροής επελέγη από τη μελετητική ομάδα η Περιοχή Επέμβασης. Περιλαμβάνει τους χώρους του δημοτικού κολυμβητηρίου, το χώρος επί της οδού Παπάγου, το χώρος γύρω από το οικοδομικό τετράγωνο στις οδούς Θ. Σοφούλη και Χηλής, ενώ εντός της εμπίπτουν ο ιστορικός και ο αρχαιολογικός χώρος, τα 16 κτίρια και ο χώρος ανοικτού θεάτρου.
«Σήμερα η νέα ταυτότητα του χώρου ως υπερτοπικό πάρκο και πολιτισμού είναι αποκρυσταλλωμένη, ενώ η κατάσταση στη δόμηση εντός της περιοχής επέμβασης δεν θα πρέπει να αλλοιωθεί σημαντικά ώστε να καλύπτει το πλαίσιο που θέτει το ΣτΕ. Είναι όμως αναγκαίο να διασφαλιστεί η λειτουργία του πάρκου και των χώρων πολιτισμού» επισήμαναν οι μελετητές, προσθέτοντας ότι στόχος είναι η περιοχή να αναδειχθεί και να αποτελέσει ένα νέο πόλο και ένα νέο τοπόσημο της περιοχής.
Αναφορικά με την περιοχή επέμβασης προτείνεται να οργανωθεί σε δύο ενότητες, στην 1η που αφορά την περιοχή του ιστορικού τόπου, και στην 2η που βρίσκεται εκτός του ιστορικού τόπου. Στην ενότητα 1 οι προτεινόμενες ρυθμίσεις αφορούν στη δημιουργία υπερτοπικού πάρκου πρασίνου και πολιτισμού με τις αναγκαίες εγκαταστάσεις για την εξυπηρέτηση των χρηστών. Περιλαμβάνονται μάλιστα και τα 16 στρατιωτικά κτίρια που είναι χαρακτηρισμένα ως μνημεία. Προβλέπεται δε περιορισμένη χρήση αναψυκτηρίων και χώρων εστίασης, αλλά χρήσιμες υποδομές όπως περιπατητικές και ποδηλατικές διαδρομές και δρόμους ήπιας κυκλοφορίας, που θα ενισχύσουν την κινητικότητα.
Ειδικότερα, οι προτεινόμενες χρήσεις είναι θρησκευτικοί χώροι, πολιτιστικές εγκαταστάσεις, διοίκηση εστίαση, στάθμευση γωνιές ανακύκλωσης και πράσινων σημείων, πεζόδρομοι ποδηλατόδρομοι, μονοπάτια, πλατείες και κατασκευές για τη διαμόρφωση του εδάφους, αλλά και σταθμοί μέτρησης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
Το ιστορικό των χρήσεων γης στο Κόδρα
Οι μελετητές υπενθύμισαν ότι το ρυμοτομικό σχέδιο της περιοχής άρχισε να εκπονείται τη δεκαετία του 1930, ενώ έκτοτε έχει υποστεί πλήθος αναθεωρήσεων και τροποποιήσεων. Με το βασιλικό διάταγμα του 1966, με το οποίο καθορίστηκαν ζώνες δόμησης, καθορίστηκαν χρήσεις γης, αλλά και το Π.Δ του 1983 με το οποίο ο μεγαλύτερος χώρος του Κόδρα καθορίστηκε ως χώρος πρασίνου.
Στο πρώτο πολεοδομικό σχέδιο του 1987 η περιοχή προοριζόταν για την αναψυχή των κατοίκων και τη δημιουργία υπερτοπικού πάρκου και πνευματικού κέντρου, ενώ υπάρχει επίσης και ο κηρυγμένος αρχαιολογικός χώρος του ΄95 ενώ το ’97 θεσμοθετήθηκε ο χώρος ανοιχτού θεάτρου.
Σταθμός πάντως για την εξέλιξη του σχεδιασμού της περιοχής αποτέλεσε η απόφαση του ΣτΕ το 2003 που οδήγησε σε αλλαγή του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου το 1999 και καθόρισε τη αναθεώρηση του, το 2015 που ισχύει έως σήμερα. Αυτό προβλέπει ότι θα πρέπει να διατηρηθεί η χρήση του χώρου ως πάρκο. Επιπλέον το 2005 το Κόδρα χαρακτηρίστηκε ιστορικός τόπο και δύο χρόνια μετά χαρακτηρίστηκαν ως διατηρητέα τα 16 κτίρια που θα στεγάσουν πολιτιστικές δραστηριότητες και άλλες υπηρεσίες.
Τις βάσεις για τη δημιουργία ενός Μητροπολιτικού πάρκου πρασίνου με υπερτοπικό χαρακτήρα, που θα συνδυάζει τον πολιτισμό, τον αθλητισμό και την αναψυχή για χιλιάδες πολίτες, θέτει το Ειδικό Χωρικό Σχέδιο για την αναμόρφωση και αξιοποίηση των 200 και πλέον στρεμμάτων του πρώην στρατοπέδου Κόδρα, το οποίο παρουσιάστηκε χθες το βράδυ σε εδική συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου Καλαμαριάς.
Το σχέδιο αυτό μάλιστα στοχεύει να καταστήσει το εμβληματικό πάρκο του Κόδρα, ως το νέο τοπόσημο της ευρύτερης περιοχής, έχοντας τη συναίνεση του δήμου, των τοπικών φορέων και των πολιτών στους οποίους εξάλλου απευθύνεται.
Οι προτεινόμενες, από την ομάδα μελέτης του σχεδίου, χρήσεις γης αφορούν σε θρησκευτικούς χώρους πολιτιστικές εγκαταστάσεις, διοίκηση εστίαση, στάθμευση, γωνιές ανακύκλωσης και πράσινων σημείων, πεζόδρομων ποδηλατόδρομων, μονοπατιών, πλατειών, ακόμη και σταθμών μέτρησης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στη δόμηση εντός της περιοχής επέμβασης, που οι μελετητές κρίνουν ότι δεν θα πρέπει να αλλοιωθεί σημαντικά ώστε να καλύπτει το πλαίσιο που θέτει το ΣτΕ το 2003, καθώς και στην αξιοποίηση με σεβασμό στην ιστορία που “κουβαλούν” τα 16 από τα συνολικά 30 στρατιωτικά κτίρια, που έχουν κριθεί διατηρητέα και προβλέπεται να αξιοποιηθούν αποκλειστικά για να στεγάσουν δράσις για τον πολιτισμό.
Όπως ανέφεραν κατά τη διάρκεια της παρουσίασης οι μελετητές, είναι αναγκαίο να διασφαλιστεί πλήρως η λειτουργία του πάρκου αλλά και των χώρων πολιτισμού.
Μιλώντας στο Δημοτικό Συμβούλιο, εκπρόσωποι της μελετητητικής ομάδας «Δίκτυο Α.Ε» με επικεφαλής τον αρχιτέκτονα Δημήτρη Δούμα, ο σκοπός τη μελέτης είναι η διαμόρφωση χωρικής πρότασης βιώσιμης πολεοδομικής οργάνωσης της περιοχής, ώστε να οργανωθεί αναφορικά με τις χρήσεις γης, τη λειτουργία του οδικού δικτύου και του δικτύου πεζοδρόμων και να λειτουργήσει ως χώρος αστικού πρασίνου υπερτοπικού χαρακτήρα. Στοχεύει δε να καταλήξει σε ορισμό επιτρεπόμενων χρήσεων γης και σε αναθεώρηση της υφιστάμενης ρυμοτομίας, καθώς όπως διευκρινίστηκε, οι μελέτες των Ειδικών Χωρικών Σχεδίων σύμφωνα με ισχύουσες διατάξεις δύνανται να τροποποιήσουν πολεοδομικές διατάξεις που έχουν καθοριστεί από τα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια.
Ως εκ τούτου, σημείωσαν οι μελετητές, η μελέτη κρίνεται ως ένα σημαντικό εργαλείο, προκειμένου στη συνέχεια μέσω αρχιτεκτονικού σχεδιασμού να είναι δυνατή η αξιοποίηση της περιοχής και του κτιριακού αποθέματος της.
Στην αρχική τοποθέτηση του ο δήμαρχος Καλαμαριάς Γιάννης Δαρδαμανέλης τόνισε πως «θα πρέπει να δούμε τι είναι πιθανόν να χρειαστεί να γίνει μέσα στο Κόδρα, να προβλέψουμε και να μη βάλουμε περιορισμούς σε αυτά που θα θελήσουμε εμείς αύριο ή οι επόμενες γενιές. Είναι αναμφίβολα ένας χώρος υπερτοπικού πρασίνου και ως τέτοιο πρέπει να τον αναγνωρίσουμε». Διευκρίνισε ωστόσο ότι επειδή υπάρχουν τα 16 διατηρητέα κτίρια, το ζητούμενο δεν είναι να υπάρξει περεταίρω δόμηση στο χώρο, αντιθέτως «θέλουμε να εξασφαλίσουμε εκτάσεις που ανήκουν σε άλλους φορείς και να σεβαστούμε την απόφαση του ΣτΕ, η οποία θέτει τους περιορισμούς. Πρέπει να σκεφτούμε όμως πως θα λειτουργήσουν τα 16 κτίρια και το πάρκο πρασίνου στο σύνολο του».
Ο κ Δαρδαμανέλης εξήρε τη δουλειά των μελετητών και τόνισε την ανάγκη να ομονοήσει το δημοτικό συμβούλιο σε ένα σχέδιο, ώστε να προχωρήσει και να εγκριθεί το συντομότερο δυνατό το Ειδικό Χωρικό Σχέδιο για το Κόδρα και στη συνέχεια να αναζητηθούν οι πόροι για τις δράσεις που προτείνονται.
Ποιες χρήσεις προτείνονται
Σύμφωνα με τη μελέτη καθορίζεται Ζώνη Άμεσης Επιρροής, η οποία αφορά τις οδούς Θ. Σοφούλη, Ν. Πλαστήρα, Ι. Πασσαλίδη Καπετάν Γκόνη. Πρόκειται για έκταση που βρίσκεται σε επαφή με τη θάλασσα , ενώ βρίσκεται σε άμεση εγγύτητα με το ανατολικό τμήμα του δήμου Θεσσαλονίκης. Το αναθεωρημένο ΓΠΣ του 2015 προβλέπει στην περιοχή χρήσεις αμιγούς κατοικίας και κεντρικές λειτουργίες πόλης επί των οδών Χηλής, Πασσαλίδη και Θ. Σοφούλη, χώρους πρασίνου και κοινωφελείς χρήσεις αθλητισμού και εκπαίδευσης. Εντός της ίδια ζώνης μάλιστα εμπίπτει και ο χώρος του Κόδρα, που αποτελεί πυρήνα αστικού πρασίνου υπερτοπικού χαρακτήρα, μαζί με πολιτιστικές δράσεις στους χώρους των κτιρίων, εκ των οποίων τα 16 έχουν κηρυχθεί διατηρητέα.
Μετά την Ζώνη Επιρροής επελέγη από τη μελετητική ομάδα η Περιοχή Επέμβασης. Περιλαμβάνει τους χώρους του δημοτικού κολυμβητηρίου, το χώρος επί της οδού Παπάγου, το χώρος γύρω από το οικοδομικό τετράγωνο στις οδούς Θ. Σοφούλη και Χηλής, ενώ εντός της εμπίπτουν ο ιστορικός και ο αρχαιολογικός χώρος, τα 16 κτίρια και ο χώρος ανοικτού θεάτρου.
«Σήμερα η νέα ταυτότητα του χώρου ως υπερτοπικό πάρκο και πολιτισμού είναι αποκρυσταλλωμένη, ενώ η κατάσταση στη δόμηση εντός της περιοχής επέμβασης δεν θα πρέπει να αλλοιωθεί σημαντικά ώστε να καλύπτει το πλαίσιο που θέτει το ΣτΕ. Είναι όμως αναγκαίο να διασφαλιστεί η λειτουργία του πάρκου και των χώρων πολιτισμού» επισήμαναν οι μελετητές, προσθέτοντας ότι στόχος είναι η περιοχή να αναδειχθεί και να αποτελέσει ένα νέο πόλο και ένα νέο τοπόσημο της περιοχής.
Αναφορικά με την περιοχή επέμβασης προτείνεται να οργανωθεί σε δύο ενότητες, στην 1η που αφορά την περιοχή του ιστορικού τόπου, και στην 2η που βρίσκεται εκτός του ιστορικού τόπου. Στην ενότητα 1 οι προτεινόμενες ρυθμίσεις αφορούν στη δημιουργία υπερτοπικού πάρκου πρασίνου και πολιτισμού με τις αναγκαίες εγκαταστάσεις για την εξυπηρέτηση των χρηστών. Περιλαμβάνονται μάλιστα και τα 16 στρατιωτικά κτίρια που είναι χαρακτηρισμένα ως μνημεία. Προβλέπεται δε περιορισμένη χρήση αναψυκτηρίων και χώρων εστίασης, αλλά χρήσιμες υποδομές όπως περιπατητικές και ποδηλατικές διαδρομές και δρόμους ήπιας κυκλοφορίας, που θα ενισχύσουν την κινητικότητα.
Ειδικότερα, οι προτεινόμενες χρήσεις είναι θρησκευτικοί χώροι, πολιτιστικές εγκαταστάσεις, διοίκηση εστίαση, στάθμευση γωνιές ανακύκλωσης και πράσινων σημείων, πεζόδρομοι ποδηλατόδρομοι, μονοπάτια, πλατείες και κατασκευές για τη διαμόρφωση του εδάφους, αλλά και σταθμοί μέτρησης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
Το ιστορικό των χρήσεων γης στο Κόδρα
Οι μελετητές υπενθύμισαν ότι το ρυμοτομικό σχέδιο της περιοχής άρχισε να εκπονείται τη δεκαετία του 1930, ενώ έκτοτε έχει υποστεί πλήθος αναθεωρήσεων και τροποποιήσεων. Με το βασιλικό διάταγμα του 1966, με το οποίο καθορίστηκαν ζώνες δόμησης, καθορίστηκαν χρήσεις γης, αλλά και το Π.Δ του 1983 με το οποίο ο μεγαλύτερος χώρος του Κόδρα καθορίστηκε ως χώρος πρασίνου.
Στο πρώτο πολεοδομικό σχέδιο του 1987 η περιοχή προοριζόταν για την αναψυχή των κατοίκων και τη δημιουργία υπερτοπικού πάρκου και πνευματικού κέντρου, ενώ υπάρχει επίσης και ο κηρυγμένος αρχαιολογικός χώρος του ΄95 ενώ το ’97 θεσμοθετήθηκε ο χώρος ανοιχτού θεάτρου.
Σταθμός πάντως για την εξέλιξη του σχεδιασμού της περιοχής αποτέλεσε η απόφαση του ΣτΕ το 2003 που οδήγησε σε αλλαγή του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου το 1999 και καθόρισε τη αναθεώρηση του, το 2015 που ισχύει έως σήμερα. Αυτό προβλέπει ότι θα πρέπει να διατηρηθεί η χρήση του χώρου ως πάρκο. Επιπλέον το 2005 το Κόδρα χαρακτηρίστηκε ιστορικός τόπο και δύο χρόνια μετά χαρακτηρίστηκαν ως διατηρητέα τα 16 κτίρια που θα στεγάσουν πολιτιστικές δραστηριότητες και άλλες υπηρεσίες.
ΣΧΟΛΙΑ