09/02/2020 15:18
Η πρώτη επαφή των περισσοτέρων από μας με τα «μαγικά πλάσματα του βυθού» έρχεται λίγο απότομα, εάν όχι τρομακτικά. Συνήθως βρισκόμαστε σε κάποια αγαπημένη παραλία όταν εκεί που κολυμπάμε αμέριμνοι ένα ξένο σώμα μάς ακουμπά και μας τρομάζει. Δικαίως το τελευταίο αν πρόκειται για μέδουσα, όμως σε κάποιες περιπτώσεις τα τυχαία συναπαντήματά μας με πλάσματα που ζουν στη θάλασσα είναι απλώς χαριτωμένα, εάν αυτά είναι της οικογένειας π.χ. των εχινόδερμων.
Το Αιγαίο, η θαλάσσια δηλαδή περιοχή της ανατολικής λεκάνης της Μεσογείου, αποτελεί «καταφύγιο» για δεκάδες θαλάσσιους πληθυσμούς σπάνιων και προστατευόμενων ειδών. Έχοντας ως βασικό πυλώνα δράσης αυτήν την παραδοχή, το «άγρυπνο μάτι» της περιβαλλοντικής οργάνωσης iSea εποπτεύει, παρακολουθεί και συμβάλλει στην προστασία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων της ευρύτερης θαλάσσιας περιοχής από το 2016. Επτά εταίροι, πολλά μέλη και ακόμη περισσότεροι εθελοντές δουλεύουν σε καθημερινή βάση πάνω σε τέσσερις πυλώνες δράσης: την αλιεία, τα ξενικά είδη, τη σχέση ανθρώπου με τα υδάτινα οικοσυστήματα και τη διαχείριση των υδάτινων απορριμμάτων.
«Υπάρχουν περιβαλλοντικές οργανώσεις που πρεσβεύουν επάξια και διαχρονικά το χώρο. Στόχος ήταν να δημιουργηθεί μία περιβαλλοντική οργάνωση στη Βόρεια Ελλάδα από νέα παιδιά, η οποία θα ασχολείται με νέες θεματικές σχετικά με το υδάτινο περιβάλλον» περιγράφει στη «Θ» η Ρωξάνη Νασάν Αγά Σπυριδοπούλου, φοιτήτρια στο τμήμα Ωκεανογραφίας και Θαλάσσιων Βιοεπιστημών, στη σχολή Περιβάλλοντος στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου και παράλληλα εταίρος στην περιβαλλοντική οργάνωση iSea.
Η «άγνοια» του βυθού
«Φρέσκος γαλέος;» λέει ο εστιάτορας σε φυσιολογικό τόνο μια καθημερινή μέρα εν ώρα εργασίας. Ο γευστικός μεζές που υπάρχει στον κατάλογο σχεδόν κάθε εστιατορίου ή ψαροταβέρνας ίσως δεν θα έπρεπε καν να σερβίρεται, αφού η λαθεμένη ονομασία του, όπως πολλών ακόμη θαλάσσιων ειδών, υπάρχει πιθανότητα να ανήκει σε είδος που η αλίευσή του απαγορεύεται ρητά, τόσο από την ελληνική όσο κι από την ευρωπαϊκή νομοθεσία. «Για το καλαμάρι γόνος υπάρχει ελάχιστο όριο στο μήκος αλίευσης. Άλλο παράδειγμα, οι πετροσωλήνες, εκλεκτός μεζές που διατίθεται ευρέως στα ελληνικά εστιατόρια, κι όμως η αλιεία και η πώλησή τους απαγορεύεται!» εξηγεί η νεαρή φοιτήτρια. Η «παράνομη» αλυσίδα αλίευσης προστατευόμενων ειδών οδηγεί, κρίκο προς κρίκο, στην πηγή του προβλήματος. «Δεν υπάρχει επαρκής νομοθεσία που να προστατεύει σπάνια είδη ή είδη υπό εξαφάνιση. Κι αυτή που υπάρχει είναι περίπλοκη και σπασμωδική. Αντιμετωπίζουμε σοβαρό πρόβλημα με τα ψάρια και τα θαλασσινά που εκφορτώνονται στις ιχθυόσκαλες. Φανταστείτε ότι στην Ελλάδα έχουμε 67 είδη καρχαριών και σαλαχιών, κι όμως όταν έρχεται η ώρα να δηλωθεί το «εμπόρευμα» στην ιχθυόσκαλα, υπάρχουν μόλις τρεις κατηγορίες καταγραφής! Σκυλόψαρο, γαλέος ή βάτος. Τα 67 δηλαδή είδη ομαδοποιούνται σε τρία μόλις είδη, χωρίς κανείς να σκεφτεί ότι κάποια από αυτά τα είδη μπορεί να κινδυνεύουν με εξαφάνιση. Η ελλιπής γνώση των άμεσα εμπλεκόμενων, από τους αρμόδιους φορείς έως τους επαγγελματίες αλιείς, επιδεινώνει το πρόβλημα» προσθέτει. «Σε μία προσπάθεια αντιμετώπισης της εν λόγω κατάστασης βγάλαμε οδηγούς για ερασιτεχνική αλιεία, ώστε οι ψαράδες να μπορούν ενημερώνονται, ενώ την ίδια στιγμή δημιουργήσαμε και οδηγούς, για να μπορούν οι καταναλωτές να αναγνωρίζουν στους καταλόγους τα προστατευόμενα είδη και να αποφεύγουν να τα παραγγέλνουν» καταλήγει.
Σε ξενίζει... μοιράσου το μαζί μας!
Με έναν ευρηματικό τίτλο, η περιβαλλοντική οργάνωση iSea σε μία προσπάθεια να προστατέψει το θαλάσσιο περιβάλλον όχι μόνο από τον ανθρώπινο παράγοντα, αλλά κι από «ξένους» θαλάσσιους οργανισμούς, καλεί πολίτες απ’ όλη την Ελλάδα και την Κύπρο να γίνουν μέρος του προγράμματος καταγραφής «ξενικών ειδών», ένα πρόγραμμα έρευνας πολιτών που στοχεύει στη μελέτη κατανομής και εξάπλωσης των θαλάσσιων ξενικών ειδών στην Ελλάδα. Πρόκειται για είδη που εισέρχονται στη Μεσόγειο κυρίως μέσω της διώρυγας του Σουέζ και με την ταχεία προσαρμογή τους μπορούν και «εκτοπίζουν» αυτόχθονα είδη. «Είδη όπως το λιονταρόψαρο, ο τοξικός λαγοκέφαλος, το μπλε καβούρι δεν ζουν φυσιολογικά στα νερά της Μεσογείου. Εάν λοιπόν ένας απλός πολίτης, ένας ψαράς ή ένας δύτης έρθει αντιμέτωπος με την εικόνα ενός θαλάσσιου είδους που του… ξενίζει, μπορεί να «ποστάρει» μια σχετική φωτογραφία στην ομάδα στο facebook «Σε ξενίζει... μοιράσου το μαζί μας!». Στη συνέχεια, μια ομάδα ερευνητών αναγνωρίζει τα είδη και αξιοποιεί επιστημονικά την πληροφορία» αναλύει ο απόφοιτος του Τμήματος Επιστημών της Θάλασσας του Πανεπιστήμιου Αιγαίου Νίκος Δούμπας, ο οποίος συνεχίζει τις σπουδές του στο Τμήμα Βιολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης με μεταπτυχιακό δίπλωμα στις Ιχθυοκαλλιέργειες. Το πρόγραμμα έχει λάβει άδεια έρευνας από το υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής για τη λήψη δειγμάτων θαλάσσιων ξενικών ειδών με στόχο τη μελέτη της βιολογίας και της οικολογίας τους στις ελληνικές θάλασσες.
Φά’ το πριν το φάει!
Το αμέσως επόμενο βήμα ήταν να δοθούν κίνητρα σε εστιάτορες και μη, ώστε τα βρώσιμα ξενικά είδη να αξιοποιούνται στο μενού εστιατορίων σε όλη την Ελλάδα. «Η δράση έγινε πιλοτικά το 2019 στη Σαντορίνη ως μία λύση, για να ισοσταθμιστεί ο αριθμός των ξενικών ειδών με τα είδη που ήδη υπάρχουν με το να ενταχθούν στο μενού εστιατορίων. Ενημερώσαμε την τοπική κοινότητα της Σαντορίνης, κάναμε σχετική εκδήλωση, στην οποία σεφ μαγείρεψαν ξενικά είδη, όπως λιονταρόψαρα και γερμανούς, και δημιουργήσαμε ένα «ενημερωτικό» βιβλίο συνταγών, στο οποίο εξηγούσαμε τι είναι και τι μπορούν να προκαλέσουν τα ξενικά είδη, ώστε κάποιος να τα μαγειρέψει ακόμη και στο σπίτι του!» εξηγεί η εκπρόσωπος της iSea. Το ίδιο πρόγραμμα αναμένεται να πραγματοποιηθεί το επόμενο διάστημα στο Ιόνιο, στις Κυκλάδες αλλά και στη Θεσσαλονίκη. «Το ξενικό είδος που κυριαρχεί στον Αξιό και τη Χαλάστρα είναι το μπλε καβούρι. Σύντομα το κοινό της Θεσσαλονίκης θα έχει ενημέρωση για τις επόμενες ομιλίες που προγραμματίζουμε» καταλήγει με ενθουσιασμό.
Η εκπαίδευση… μήτηρ πάσης μαθήσεως
Μεμονωμένες δράσεις χωρίς συνεχή παίδευση σε ζητήματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης θα ήταν σαν να κάνουμε μια «τρύπα στο νερό». Όπως εξηγεί στη «Θ» η υπεύθυνη προγραμμάτων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στην iSea, Αναστασία Χαρίτου, κάθε χρόνο γίνονται μεγάλες προσπάθειες, ώστε να πραγματοποιούνται όσο περισσότερες επισκέψεις γίνεται σε σχολεία όλης της Ελλάδας. «Πέρυσι κάναμε περισσότερες από είκοσι επισκέψεις σε σχολεία σε όλη την Ελλάδα. Πηγαίνουμε μόλις ξεκινήσει η χρονιά και πριν από τους θερινούς μήνες, ώστε να το συνδυάζουμε με δράσεις καθαρισμού και ταυτόχρονα ενημέρωση για τις επιπτώσεις απορριμμάτων στο θαλάσσιο οικοσύστημα και την ανθρώπινη υγεία. Φέτος θα πάμε σε ακόμη περισσότερα από είκοσι σχολεία σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Κρήτη, Δωδεκάνησα, Πελοπόννησο στο πλαίσιο του προγράμματος «Προσφέρω»» επισημαίνει.
Το πρόγραμμα έχει λάβει άδεια από το υπουργείο Παιδείας και βασίζεται σε υλικό που έχει παράξει εξειδικευμένο προσωπικό της iSea. «Κάνουμε στα παιδιά μια παρουσίαση με πραγματικές εικόνες. Τους δείχνουμε ομοιότητες που έχουν τα απορρίμματα με άλλα θαλάσσια ζώα, τους δείχνουμε πώς φαίνονται τα μικροπλαστικά μέσα στο νερό, για να καταλάβουν για τι μέγεθος απορριμμάτων μιλάμε, τους δείχνουμε ποια είναι τα πιο «κοινά» απορρίμματα και μετά όλοι μαζί κάνουμε προτάσεις για το τι μπορούν να αντικαταστήσουν τα ίδια τα παιδιά στην καθημερινή τους ζωή στο σπίτι και το σχολείο. Όπως το να μη χρησιμοποιούν πλαστικό μπουκάλι μιας χρήσης αλλά επαναχρησιμοποιούμενο, ή να κουβαλούν το φαγητό τους σε τάπερ και όχι σε πλαστικό σακουλάκι, να χρησιμοποιούν ξυλομπογιές αντί για μαρκαδόρους» προσθέτει. Οι επισκέψεις σε σχολεία πράγματι συμβάλλουν καθοριστικά στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των μαθητών σε ζητήματα που άπτονται του περιβάλλοντος και της προστασίας του. Είναι αυτό αρκετό; «Το θέμα με την περιβαλλοντική εκπαίδευση είναι ότι είναι θεσμοθετημένη εδώ και πολλά χρόνια, ωστόσο δεν είναι υποχρεωτική. Γίνεται εθελοντικά στο πλαίσιο σχεδίων σχολικών δραστηριοτήτων από εκπαιδευτικούς που θέλουν να το κάνουν είτε στην πρωτοβάθμια είτε στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση» καταλήγει.
Ένα από τα τελευταία προγράμματα που «τρέχει» η οργάνωση είναι το ERASMUS+ MARINE ECOMED, ειδικά σχεδιασμένο για την προώθηση της έρευνας και της συνεργασίας στη Μεσόγειο στον τομέα της βιώσιμης διαχείρισης των παράκτιων και των θαλάσσιων περιοχών, με τη χρήση καινοτόμων μέσων επικοινωνίας και εκπαιδευτικών στρατηγικών. Πρόκειται για μια σύμπραξη πανεπιστημιακών ιδρυμάτων της Ελλάδας -με εκπρόσωπο το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης- της Ιταλίας και της Γαλλίας, και αφορά την εκπαίδευση μεταπτυχιακών κυρίως φοιτητών που ασχολούνται με χωροταξικό σχεδιασμό. «Εμείς αναλάβαμε τα κομμάτι τις επικοινωνίας για το πώς πρέπει να κάνει κανείς περιβαλλοντικό σχεδιασμό σε μία κοινωνία, με την έννοια του πώς μπορούν να επικοινωνηθούν περιβαλλοντικά ζητήματα στις κοινωνίες προτού κάνεις μια οποιαδήποτε παρέμβαση» καταλήγει.
Δράσεις για τα υδάτινα απορρίμματα
Κατά την περίοδο Οκτωβρίου - Δεκεμβρίου 2019 συλλέχθηκαν, ζυγίστηκαν και καταγράφηκαν περισσότεροι από 4,5 τόνοι απορριμμάτων από 8 αλιείς μηχανότρατας σε όλο το Βόρειο Αιγαίο, χάρη στο πρόγραμμα «Ψαρεύοντας απορρίμματα» του Κοινωφελούς Ιδρύματος Αθανασίου Κ. Λασκαρίδη. Μόνο στον κόλπο του Θερμαϊκού ανιχνεύτηκε σχεδόν ένας τόνος απορριμμάτων, το 73% εκ των οποίων ήταν… πλαστικά! Παράλληλα, «τρέχει» σχετική καμπάνια ενημέρωσης κοινού #zeroplastic, με στόχο τη προώθησης της «zero waste» πρακτικής, δηλαδή της «μηδενικής παραγωγής απορριμμάτων». Πέρυσι υλοποιήθηκαν περίπου 100 δράσεις παράκτιων και υποβρύχιων καθαρισμών με στόχο την άμεση απομάκρυνση των απορριμμάτων από το περιβάλλον, αλλά και την ευαισθητοποίηση του κοινού. Ο αριθμός των δράσεων αναμένεται να αυξηθεί αυτήν τη χρονιά!
* Δημοσιεύτηκε στη "Θεσσαλονίκη" στις 30.01.2020.
Η πρώτη επαφή των περισσοτέρων από μας με τα «μαγικά πλάσματα του βυθού» έρχεται λίγο απότομα, εάν όχι τρομακτικά. Συνήθως βρισκόμαστε σε κάποια αγαπημένη παραλία όταν εκεί που κολυμπάμε αμέριμνοι ένα ξένο σώμα μάς ακουμπά και μας τρομάζει. Δικαίως το τελευταίο αν πρόκειται για μέδουσα, όμως σε κάποιες περιπτώσεις τα τυχαία συναπαντήματά μας με πλάσματα που ζουν στη θάλασσα είναι απλώς χαριτωμένα, εάν αυτά είναι της οικογένειας π.χ. των εχινόδερμων.
Το Αιγαίο, η θαλάσσια δηλαδή περιοχή της ανατολικής λεκάνης της Μεσογείου, αποτελεί «καταφύγιο» για δεκάδες θαλάσσιους πληθυσμούς σπάνιων και προστατευόμενων ειδών. Έχοντας ως βασικό πυλώνα δράσης αυτήν την παραδοχή, το «άγρυπνο μάτι» της περιβαλλοντικής οργάνωσης iSea εποπτεύει, παρακολουθεί και συμβάλλει στην προστασία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων της ευρύτερης θαλάσσιας περιοχής από το 2016. Επτά εταίροι, πολλά μέλη και ακόμη περισσότεροι εθελοντές δουλεύουν σε καθημερινή βάση πάνω σε τέσσερις πυλώνες δράσης: την αλιεία, τα ξενικά είδη, τη σχέση ανθρώπου με τα υδάτινα οικοσυστήματα και τη διαχείριση των υδάτινων απορριμμάτων.
«Υπάρχουν περιβαλλοντικές οργανώσεις που πρεσβεύουν επάξια και διαχρονικά το χώρο. Στόχος ήταν να δημιουργηθεί μία περιβαλλοντική οργάνωση στη Βόρεια Ελλάδα από νέα παιδιά, η οποία θα ασχολείται με νέες θεματικές σχετικά με το υδάτινο περιβάλλον» περιγράφει στη «Θ» η Ρωξάνη Νασάν Αγά Σπυριδοπούλου, φοιτήτρια στο τμήμα Ωκεανογραφίας και Θαλάσσιων Βιοεπιστημών, στη σχολή Περιβάλλοντος στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου και παράλληλα εταίρος στην περιβαλλοντική οργάνωση iSea.
Η «άγνοια» του βυθού
«Φρέσκος γαλέος;» λέει ο εστιάτορας σε φυσιολογικό τόνο μια καθημερινή μέρα εν ώρα εργασίας. Ο γευστικός μεζές που υπάρχει στον κατάλογο σχεδόν κάθε εστιατορίου ή ψαροταβέρνας ίσως δεν θα έπρεπε καν να σερβίρεται, αφού η λαθεμένη ονομασία του, όπως πολλών ακόμη θαλάσσιων ειδών, υπάρχει πιθανότητα να ανήκει σε είδος που η αλίευσή του απαγορεύεται ρητά, τόσο από την ελληνική όσο κι από την ευρωπαϊκή νομοθεσία. «Για το καλαμάρι γόνος υπάρχει ελάχιστο όριο στο μήκος αλίευσης. Άλλο παράδειγμα, οι πετροσωλήνες, εκλεκτός μεζές που διατίθεται ευρέως στα ελληνικά εστιατόρια, κι όμως η αλιεία και η πώλησή τους απαγορεύεται!» εξηγεί η νεαρή φοιτήτρια. Η «παράνομη» αλυσίδα αλίευσης προστατευόμενων ειδών οδηγεί, κρίκο προς κρίκο, στην πηγή του προβλήματος. «Δεν υπάρχει επαρκής νομοθεσία που να προστατεύει σπάνια είδη ή είδη υπό εξαφάνιση. Κι αυτή που υπάρχει είναι περίπλοκη και σπασμωδική. Αντιμετωπίζουμε σοβαρό πρόβλημα με τα ψάρια και τα θαλασσινά που εκφορτώνονται στις ιχθυόσκαλες. Φανταστείτε ότι στην Ελλάδα έχουμε 67 είδη καρχαριών και σαλαχιών, κι όμως όταν έρχεται η ώρα να δηλωθεί το «εμπόρευμα» στην ιχθυόσκαλα, υπάρχουν μόλις τρεις κατηγορίες καταγραφής! Σκυλόψαρο, γαλέος ή βάτος. Τα 67 δηλαδή είδη ομαδοποιούνται σε τρία μόλις είδη, χωρίς κανείς να σκεφτεί ότι κάποια από αυτά τα είδη μπορεί να κινδυνεύουν με εξαφάνιση. Η ελλιπής γνώση των άμεσα εμπλεκόμενων, από τους αρμόδιους φορείς έως τους επαγγελματίες αλιείς, επιδεινώνει το πρόβλημα» προσθέτει. «Σε μία προσπάθεια αντιμετώπισης της εν λόγω κατάστασης βγάλαμε οδηγούς για ερασιτεχνική αλιεία, ώστε οι ψαράδες να μπορούν ενημερώνονται, ενώ την ίδια στιγμή δημιουργήσαμε και οδηγούς, για να μπορούν οι καταναλωτές να αναγνωρίζουν στους καταλόγους τα προστατευόμενα είδη και να αποφεύγουν να τα παραγγέλνουν» καταλήγει.
Σε ξενίζει... μοιράσου το μαζί μας!
Με έναν ευρηματικό τίτλο, η περιβαλλοντική οργάνωση iSea σε μία προσπάθεια να προστατέψει το θαλάσσιο περιβάλλον όχι μόνο από τον ανθρώπινο παράγοντα, αλλά κι από «ξένους» θαλάσσιους οργανισμούς, καλεί πολίτες απ’ όλη την Ελλάδα και την Κύπρο να γίνουν μέρος του προγράμματος καταγραφής «ξενικών ειδών», ένα πρόγραμμα έρευνας πολιτών που στοχεύει στη μελέτη κατανομής και εξάπλωσης των θαλάσσιων ξενικών ειδών στην Ελλάδα. Πρόκειται για είδη που εισέρχονται στη Μεσόγειο κυρίως μέσω της διώρυγας του Σουέζ και με την ταχεία προσαρμογή τους μπορούν και «εκτοπίζουν» αυτόχθονα είδη. «Είδη όπως το λιονταρόψαρο, ο τοξικός λαγοκέφαλος, το μπλε καβούρι δεν ζουν φυσιολογικά στα νερά της Μεσογείου. Εάν λοιπόν ένας απλός πολίτης, ένας ψαράς ή ένας δύτης έρθει αντιμέτωπος με την εικόνα ενός θαλάσσιου είδους που του… ξενίζει, μπορεί να «ποστάρει» μια σχετική φωτογραφία στην ομάδα στο facebook «Σε ξενίζει... μοιράσου το μαζί μας!». Στη συνέχεια, μια ομάδα ερευνητών αναγνωρίζει τα είδη και αξιοποιεί επιστημονικά την πληροφορία» αναλύει ο απόφοιτος του Τμήματος Επιστημών της Θάλασσας του Πανεπιστήμιου Αιγαίου Νίκος Δούμπας, ο οποίος συνεχίζει τις σπουδές του στο Τμήμα Βιολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης με μεταπτυχιακό δίπλωμα στις Ιχθυοκαλλιέργειες. Το πρόγραμμα έχει λάβει άδεια έρευνας από το υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής για τη λήψη δειγμάτων θαλάσσιων ξενικών ειδών με στόχο τη μελέτη της βιολογίας και της οικολογίας τους στις ελληνικές θάλασσες.
Φά’ το πριν το φάει!
Το αμέσως επόμενο βήμα ήταν να δοθούν κίνητρα σε εστιάτορες και μη, ώστε τα βρώσιμα ξενικά είδη να αξιοποιούνται στο μενού εστιατορίων σε όλη την Ελλάδα. «Η δράση έγινε πιλοτικά το 2019 στη Σαντορίνη ως μία λύση, για να ισοσταθμιστεί ο αριθμός των ξενικών ειδών με τα είδη που ήδη υπάρχουν με το να ενταχθούν στο μενού εστιατορίων. Ενημερώσαμε την τοπική κοινότητα της Σαντορίνης, κάναμε σχετική εκδήλωση, στην οποία σεφ μαγείρεψαν ξενικά είδη, όπως λιονταρόψαρα και γερμανούς, και δημιουργήσαμε ένα «ενημερωτικό» βιβλίο συνταγών, στο οποίο εξηγούσαμε τι είναι και τι μπορούν να προκαλέσουν τα ξενικά είδη, ώστε κάποιος να τα μαγειρέψει ακόμη και στο σπίτι του!» εξηγεί η εκπρόσωπος της iSea. Το ίδιο πρόγραμμα αναμένεται να πραγματοποιηθεί το επόμενο διάστημα στο Ιόνιο, στις Κυκλάδες αλλά και στη Θεσσαλονίκη. «Το ξενικό είδος που κυριαρχεί στον Αξιό και τη Χαλάστρα είναι το μπλε καβούρι. Σύντομα το κοινό της Θεσσαλονίκης θα έχει ενημέρωση για τις επόμενες ομιλίες που προγραμματίζουμε» καταλήγει με ενθουσιασμό.
Η εκπαίδευση… μήτηρ πάσης μαθήσεως
Μεμονωμένες δράσεις χωρίς συνεχή παίδευση σε ζητήματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης θα ήταν σαν να κάνουμε μια «τρύπα στο νερό». Όπως εξηγεί στη «Θ» η υπεύθυνη προγραμμάτων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στην iSea, Αναστασία Χαρίτου, κάθε χρόνο γίνονται μεγάλες προσπάθειες, ώστε να πραγματοποιούνται όσο περισσότερες επισκέψεις γίνεται σε σχολεία όλης της Ελλάδας. «Πέρυσι κάναμε περισσότερες από είκοσι επισκέψεις σε σχολεία σε όλη την Ελλάδα. Πηγαίνουμε μόλις ξεκινήσει η χρονιά και πριν από τους θερινούς μήνες, ώστε να το συνδυάζουμε με δράσεις καθαρισμού και ταυτόχρονα ενημέρωση για τις επιπτώσεις απορριμμάτων στο θαλάσσιο οικοσύστημα και την ανθρώπινη υγεία. Φέτος θα πάμε σε ακόμη περισσότερα από είκοσι σχολεία σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Κρήτη, Δωδεκάνησα, Πελοπόννησο στο πλαίσιο του προγράμματος «Προσφέρω»» επισημαίνει.
Το πρόγραμμα έχει λάβει άδεια από το υπουργείο Παιδείας και βασίζεται σε υλικό που έχει παράξει εξειδικευμένο προσωπικό της iSea. «Κάνουμε στα παιδιά μια παρουσίαση με πραγματικές εικόνες. Τους δείχνουμε ομοιότητες που έχουν τα απορρίμματα με άλλα θαλάσσια ζώα, τους δείχνουμε πώς φαίνονται τα μικροπλαστικά μέσα στο νερό, για να καταλάβουν για τι μέγεθος απορριμμάτων μιλάμε, τους δείχνουμε ποια είναι τα πιο «κοινά» απορρίμματα και μετά όλοι μαζί κάνουμε προτάσεις για το τι μπορούν να αντικαταστήσουν τα ίδια τα παιδιά στην καθημερινή τους ζωή στο σπίτι και το σχολείο. Όπως το να μη χρησιμοποιούν πλαστικό μπουκάλι μιας χρήσης αλλά επαναχρησιμοποιούμενο, ή να κουβαλούν το φαγητό τους σε τάπερ και όχι σε πλαστικό σακουλάκι, να χρησιμοποιούν ξυλομπογιές αντί για μαρκαδόρους» προσθέτει. Οι επισκέψεις σε σχολεία πράγματι συμβάλλουν καθοριστικά στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των μαθητών σε ζητήματα που άπτονται του περιβάλλοντος και της προστασίας του. Είναι αυτό αρκετό; «Το θέμα με την περιβαλλοντική εκπαίδευση είναι ότι είναι θεσμοθετημένη εδώ και πολλά χρόνια, ωστόσο δεν είναι υποχρεωτική. Γίνεται εθελοντικά στο πλαίσιο σχεδίων σχολικών δραστηριοτήτων από εκπαιδευτικούς που θέλουν να το κάνουν είτε στην πρωτοβάθμια είτε στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση» καταλήγει.
Ένα από τα τελευταία προγράμματα που «τρέχει» η οργάνωση είναι το ERASMUS+ MARINE ECOMED, ειδικά σχεδιασμένο για την προώθηση της έρευνας και της συνεργασίας στη Μεσόγειο στον τομέα της βιώσιμης διαχείρισης των παράκτιων και των θαλάσσιων περιοχών, με τη χρήση καινοτόμων μέσων επικοινωνίας και εκπαιδευτικών στρατηγικών. Πρόκειται για μια σύμπραξη πανεπιστημιακών ιδρυμάτων της Ελλάδας -με εκπρόσωπο το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης- της Ιταλίας και της Γαλλίας, και αφορά την εκπαίδευση μεταπτυχιακών κυρίως φοιτητών που ασχολούνται με χωροταξικό σχεδιασμό. «Εμείς αναλάβαμε τα κομμάτι τις επικοινωνίας για το πώς πρέπει να κάνει κανείς περιβαλλοντικό σχεδιασμό σε μία κοινωνία, με την έννοια του πώς μπορούν να επικοινωνηθούν περιβαλλοντικά ζητήματα στις κοινωνίες προτού κάνεις μια οποιαδήποτε παρέμβαση» καταλήγει.
Δράσεις για τα υδάτινα απορρίμματα
Κατά την περίοδο Οκτωβρίου - Δεκεμβρίου 2019 συλλέχθηκαν, ζυγίστηκαν και καταγράφηκαν περισσότεροι από 4,5 τόνοι απορριμμάτων από 8 αλιείς μηχανότρατας σε όλο το Βόρειο Αιγαίο, χάρη στο πρόγραμμα «Ψαρεύοντας απορρίμματα» του Κοινωφελούς Ιδρύματος Αθανασίου Κ. Λασκαρίδη. Μόνο στον κόλπο του Θερμαϊκού ανιχνεύτηκε σχεδόν ένας τόνος απορριμμάτων, το 73% εκ των οποίων ήταν… πλαστικά! Παράλληλα, «τρέχει» σχετική καμπάνια ενημέρωσης κοινού #zeroplastic, με στόχο τη προώθησης της «zero waste» πρακτικής, δηλαδή της «μηδενικής παραγωγής απορριμμάτων». Πέρυσι υλοποιήθηκαν περίπου 100 δράσεις παράκτιων και υποβρύχιων καθαρισμών με στόχο την άμεση απομάκρυνση των απορριμμάτων από το περιβάλλον, αλλά και την ευαισθητοποίηση του κοινού. Ο αριθμός των δράσεων αναμένεται να αυξηθεί αυτήν τη χρονιά!
* Δημοσιεύτηκε στη "Θεσσαλονίκη" στις 30.01.2020.
ΣΧΟΛΙΑ