Γέννημα θρέμμα Θεσσαλονικιά, η Ιωάννα Δανδέλια, αν και εργάστηκε για αρκετά χρόνια ως δημοσιογράφος, ολοκληρώνοντας σπουδές δημοσιογραφίας και επικοινωνίας σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο, αποφάσισε να ακολουθήσει την «παντοτινή αγάπη» της, όπως με τρυφερότητα χαρακτηρίζει το δρόμο της ανάγνωσης βιβλίων. Πλέον εργάζεται ως διευθύντρια Εκδόσεων στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και είναι πανευτυχής για την επιλογή της.

Πόσο σημαντική είναι η λειτουργία ενός πανεπιστημιακού εκδοτικού οίκου;

Θεωρώ πως η λειτουργία ενός εκδοτικού οίκου υπό την αιγίδα ενός πανεπιστημιακού ιδρύματος είναι από μόνη της εξαιρετικά σημαντική. Οι εκδόσεις του Πανεπιστημίου Μακεδονίας ξεκίνησαν ως ένας μηχανισμός καταγραφής του επιστημονικού έργου που συντελείται στον ακαδημαϊκό χώρο του πανεπιστημίου μας και συνεχίζουν τη λειτουργία τους απρόσκοπτα από το 2002 μέχρι και σήμερα, με σημαντικές προσθήκες στο έργο και την γκάμα των δραστηριοτήτων τους. Δεν είναι μόνο ότι ένας εκδοτικός οίκος φέρει το όνομα και το λογότυπο ενός πανεπιστημίου αλλά ότι καταφέρνει να δημιουργήσει ένα brand, να κατοχυρώσει μια ταυτότητα παραγωγής, που αποτυπώνεται στους τίτλους και στους συγγραφείς που εκπροσωπεί.

Ακολουθείτε μία «ανοιχτή εκδοτική πολιτική», αφού δεν περιορίζεστε μόνο στην κυκλοφορία επιστημονικών συγγραμμάτων. Τι περιεχόμενο έχουν οι εκδόσεις σας;

Οικονομία, πολιτική, διπλωματία, ιστορία, ξένες γλώσσες, αισθητική, μουσική, εκπαίδευση, ειδική αγωγή είναι μερικά από τα είδη που φιλοξενούμε στη βιβλιοθήκη των εκδόσεων. Παράλληλα, είμαστε πάντα ανοικτοί σε εκδοτικές προτάσεις που μπορούν να επιβεβαιώσουν το έργο μας και να αναπτύξουν τη δράση μας. Με αργά αλλά σταθερά βήματα διευρύνουμε τον αριθμό και τα είδη των τίτλων μας με φιλοδοξία για ακόμη περισσότερα βιβλία, που θα βρουν τη θέση τους στην αγορά και θα συναντήσουν τους αναγνώστες τους. Άλλωστε, κάθε βιβλίο έχει τον αναγνώστη του που τον περιμένει στο ράφι ή στη βιτρίνα.

Πόσος... κόπος κρύβεται πίσω από μία έκδοση;

Δεν είναι τόσο κόπος όσο μεράκι, αγωνία, αγάπη και ταυτόχρονα επιβράβευση, επιβεβαίωση για το αποτέλεσμα. Το βιβλίο θα ξεκινήσει από τον κόπο του συγγραφέα, από τις σελίδες που θα μας εμπιστευτεί στο χειρόγραφό του, ηλεκτρονικά βέβαια, πλέον, στην εποχή μας. Εμείς θα το σελιδοποιήσουμε, θα αναλάβουμε να του δώσουμε σάρκα και οστά, θα δημιουργήσουμε το εξώφυλλό του, την πρώτη εικόνα που θα συναντήσει ένας αναγνώστης και θα του τραβήξει το ενδιαφέρον, θα επιλέξουμε το χαρτί, τις ξεχωριστές εργασίες που μπορεί να κάνουμε για να το κάνουμε πιο λειτουργικό αλλά και πιο όμορφο αισθητικά. Ένα βιβλίο είναι όλα τα παραπάνω, αλλά κυρίως είναι αγάπη, για να γίνει μοναδικό, όπως η ιστορία που κουβαλάει, οι σελίδες που θα διαβάσουμε, το μήνυμα που θα μοιραστούμε...

Πόσο χρόνο σας απορροφά;

Το βιβλίο δεν είναι μία εργασία που αρχίζει και τελειώνει στο γραφείο, τουλάχιστον όχι σε ένα γραφείο. Θα βρεθείς στο χώρο του συγγραφέα ή αυτός στο δικό σου, στο χώρο της σελιδοποίησης, της μακέτας του εξωφύλλου, στο χώρο του τυπογραφείου. Θα σταθείς πάνω από το αποτέλεσμα, θα κάνεις διορθώσεις, θα νιώσεις μια μικρή ανησυχία μέχρι να φτάσει στα χέρια σου από η μηχανή του τυπογράφου, θα χαμογελάσεις με ασφάλεια και σιγουριά μόλις μυρίσεις τη μυρωδιά του χαρτιού και περιεργαστείς τις σελίδες του. Είναι η στιγμή που θα σκεφτείς πώς θα το παρουσιάσεις στους αναγνώστες, πώς θα ενημερώσεις τα βιβλιοπωλεία, τους άμεσους συνεργάτες σου. Εκεί ξεκινά μια δεύτερη προσπάθεια, που δεν έχει ωράριο, περιορισμούς σε τοίχους και χώρο. Άλλωστε, πώς μπορείς να θέσεις περιορισμούς στην έμπνευση και τη σκέψη;

Οι εκδόσεις ήταν ανέκαθεν ένας δύσκολος χώρος...

Κατά κοινή ομολογία και λογική και ο χώρος του βιβλίου έχει επηρεαστεί σημαντικά από την οικονομική κρίση. Κάθε ένας ατομικά ή και οικογένεια συλλογικά προσμετρούν σημαντικά τα έξοδά τους και αυτό περιορίζει την αγοραστική δύναμη και στο βιβλίο. Από την άλλη πλευρά, είναι πεποίθησή μου πως καθετί νέο κάνει έναν κύκλο και στο τέλος καταλήγει στην τελική μορφή του. Σε αυτήν την πορεία οφείλουμε να αντιλαμβανόμαστε τις αλλαγές, να τις ακολουθούμε, να τις βλέπουμε ως πρόκληση και να δημιουργούμε βασιζόμενοι σε όσες νέες δυνατότητες μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε. Οι νέες τεχνολογίες δεν είναι απορριπτέες και σίγουρα δεν είναι πανάκεια. Το ζητούμενο είναι πως μπορούμε να τις χρησιμοποιήσουμε σωστά και προς όφελος μας.

Πώς μπορεί ένας εκδοτικός οίκος να έρθει πιο κοντά στην κοινωνία;

Ένας εκδοτικός οίκος δεν έχει στη διάθεσή του μόνο τα βιβλία του για να προσεγγίσει το κοινό και να έρθει σε επαφή με την κοινωνία. Τα βιβλία είναι σίγουρα το πιο δυνατό του όπλο. Όμως η ανάγνωση έχει πολλές μορφές. Οι εκδηλώσεις που είναι ανοικτές στην κοινωνία, οι εξωστρεφείς δράσεις, η ενίσχυση και η χορηγική υποστήριξη ομάδων εντός και εκτός του Πανεπιστημίου, οι συνεργασίες με φορείς της πόλης για τη δημιουργία βιβλίων, λευκωμάτων και αφιερωμάτων. Είμαστε ένας εκδοτικός οίκος που επικοινωνεί με το πιο ζωντανό κύτταρο αυτή της πόλης, τους φοιτητές της. Η σταθερή για παράδειγμα χορηγική υποστήριξή μας στο μεγαλύτερο πανεπιστημιακού τύπου TEDxevent της πόλης, το TEDxUniversityofMacedonia που και φέτος πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία και αγκαλιάστηκε με αγάπη από το νεανικό κοινό της Θεσσαλονίκης, είναι μια απτή απόδειξη πως όταν ψάχνεις, βρίσκεις τρόπους για να επικοινωνήσεις με τους νέους και να τους μεταφέρεις το ζήλο και τη διάθεση για την καινοτομία και τη διάδοση ιδεών.

Ποια είναι τα επόμενα βήματα των εκδόσεων του ΠΑΜΑΚ;

Υπάρχουν φιλόδοξα σχέδια και προτάσεις. Προτάσεις που έχουν έρθει σε μας από συγγραφείς που θέλουν να συνεργαστούν μαζί μας. Βιβλία που κάποιος ίσως δεν περιμένει να δει από έναν πανεπιστημιακό εκδοτικό οίκο και αυτό είναι ίσως μία πρόκληση αλλά και μία ανάγκη αν θέλουμε να προχωρήσουμε στο μέλλον με αισιοδοξία και διάθεση για ανανέωση. Τα βιβλία είναι πάντα μία διέξοδος και ως τέτοια πρέπει να αντιλαμβανόμαστε και την πορεία του εκδοτικού μας οίκου, ως μια διέξοδο προς το μέλλον με ιδέες, καινοτομία, πάθος και αγάπη για το βιβλίο και την ανάγνωση.

* Δημοσιεύτηκε στη "Θεσσαλονίκη" στις 5.12.2019