Στα κατασκοπικά θρίλερ που εξειδικεύεται το Χόλιγουντ, οι πρωταγωνιστές ανέκαθεν εμφανίζονται προσεκτικοί στο τι καταναλώνουν. Κι όταν δεν το κάνουν, το πληρώνουν με τη ζωή τους και μάλιστα με βίαιο και βασανιστικό θάνατο. Τα σενάρια, ειδικά των σειρών εποχής, είναι βγαλμένα από τη ζωή και την ιστορία, η οποία είναι με τη σειρά της γεμάτη... δηλητήριο. Η εξόντωση των πολιτικών αντιπάλων με τη χορήγηση κάποιας τοξίνης κρατάει αιώνες, όμως η πρόσφατη υπόθεση με την καταγγελλόμενη δηλητηρίαση του Ρομάν Αμπράμοβιτς, του πανίσχυρου και ζάπλουτου Ρώσου Ολιγάρχη, έφερε ξανά στην επιφάνεια την... αδυναμία κάποιων ηγετών στα δηλητήρια. Και σύμφωνα με σύσσωμα τα δυτικά ΜΜΕ, η 20χρονη θητεία του Βλαντιμίρ Πούτιν στο Κρεμλίνο είναι γεμάτη δηλητήριο. Κυριολεκτικά.

Ο Σκριπάλ, ο Λιτβινένκο και ο Ναβάλνι

Σύμφωνα με τον βρετανικό «Guardian», η υπόθεση του Αμπράμοβιτς και των δύο Ουκρανών διαπραγματευτών που φέρονται να δηλητηριάστηκαν την ίδια μέρα, κατά την έναρξη δηλαδή των διαπραγματεύσεων μεταξύ εισβολέων και αμυνόμενων, πολύ δύσκολα θα αποδειχτεί ή θα φτάσει σε ασφαλές συμπέρασμα, όπως άλλωστε «κάθε ρωσικό μυστήριο που σέβεται τον εαυτό του». Όμως, το μοτίβο, δυστυχώς, είναι γνωστό.

To Κρεμλίνο έχει αρκετή εμπειρία σε αυτόν τον τομέα ώστε η δηλητηρίαση να είναι μια εύλογη αιτία των συμπτωμάτων που ανέπτυξαν. Μια... εμπειρία εκατό ετών που χρονολογείται από την ίδρυση του εργαστηρίου Lab X της Μόσχας από τον Βλαντιμίρ Λένιν το 1921.

Ονόματα, ηγέτες και ιδεολογίες μπορεί να άλλαξαν στο διάστημα που μεσολάβησε, όμως το σημερινό καθεστώς του Βλαντιμίρ Πούτιν κατηγορείται ότι βρίσκεται πίσω από πολλαπλές δηλητηριάσεις όσων αντιτάχθηκαν στο Κρεμλίνο, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης του νευρικού παράγοντα Νovichok.

Η FSB (η υπηρεσία που διαδέχτηκε την KGB) κατηγορείται ότι προσπάθησε να σκοτώσει τον ηγέτη της αντιπολίτευσης Αλεξέι Ναβάλνι, ο οποίος κατέρρευσε σε εσωτερική πτήση τον Αύγουστο του 2020 και επέζησε μόνο επειδή μπόρεσε να πάει σε ειδικούς στη Γερμανία για θεραπεία. Χορηγήθηκε, όπως αποκάλυψε αργότερα ακούσια στον ίδιο τον Ναβάλνι ένας πράκτορας της FSB, μέσω των «εσωτερικών ραφών» του εσωρούχου του.

Μερικά χρόνια πριν από αυτό, δύο πράκτορες της στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών της GRU έκαναν ένα ταξίδι στο ιστορικό Σάλσμπερι της Αγγλίας. Το Novichok, που μεταφέρθηκε σε ένα μπουκαλάκι αρώματος, ψεκάστηκε στο χερούλι της πόρτας του σπιτιού του αποστάτη και πρώην συναδέλφου τους Σεργκέι Σκριπάλ.

Ήταν Μάρτιος του 2018 και η κόρη του Σεργκέι, Γιούλια, πήγε επίσκεψη στον πατέρα της. Λίγες ώρες μετά την επίσκεψη των πρακτόρων, οι δυο τους βρέθηκαν σε ένα παγκάκι σε ένα πάρκο στο κέντρο της πόλης Wiltshire, να βγάζουν αφρούς από το στόμα και να χάνουν τις αισθήσεις τους. Είχαν την τύχη να επιζήσουν. Όπως και ο Ναβάλνι μπόρεσαν να λάβουν έγκαιρη θεραπεία και η δόση δεν ήταν μεγάλη. Δεν ήταν τόσο τυχερή η Dawn Sturgess, μια Βρετανίδα, της οποίας ο σύντροφος είχε βρει το πεταμένο μπουκάλι άρωμα σε έναν κάδο και της το είχε δώσει νομίζοντας ότι ήταν δώρο. Ψεκάζοντας το στους καρπούς της τον Ιούλιο του 2018, αρρώστησε μέσα σε δεκαπέντε λεπτά και πέθανε λίγες μέρες αργότερα.

Υπάρχουν, όμως κι άλλα διαβόητα περιστατικά που προκαλούν ακόμη τρόμο κι όπως λένε και οι ειδικοί ίσως αυτός να είναι ο στόχος, η τρομοκρατία. Ο Αλεξάντερ Λιτβινένκο δηλητηριάστηκε με τσάι με πολώνιο, που οδήγησε στον αργό και βασανιστικό θάνατό του στο Λονδίνο το 2006. Ο Βούλγαρος αποστάτης Γκεόργκι Μάρκοφ με δηλητηριασμένη ομπρέλα το 1978, μια επιχείρηση την οποία η ρωσική KGB κατηγορείται ότι βοήθησε να πραγματοποιηθεί.

Εξάλλου, ο στόχος δεν είναι πάντοτε ο θάνατος. Ο βουλευτής των Εργατικών Κρις Μπράιαντ αποκάλυψε ότι αρρώστησε βαριά από τροφική δηλητηρίαση κατά τη διάρκεια ενός επίσημου ταξιδιού του στη Ρωσία το 2009, όταν ήταν ακόλουθος στο ΥΠΕΞ. Ήταν, όπως έμαθε, από «τυπικά ερεθιστικά που έπεφταν από το FSB σε «δύσκολους» επισκέπτες».

Τα επεισόδια δηλητηρίασης δεν είναι άγνωστα ούτε στην Ουκρανία: ο υποψήφιος για την προεδρία Βίκτορ Γιούσενκο ήταν 50 ετών όταν έθεσε υποψηφιότητα για την Προεδρία ενάντια στον φιλορώσο υποψήφιο Βίκτορ Γιανουκόβιτς, αλλά αρρώστησε στην προεκλογική εκστρατεία, με το πρόσωπό του να παραμορφώνεται γρήγορα. Ήταν, κατέληξαν οι επιστήμονες, το αποτέλεσμα δηλητηρίασης από διοξίνη, αλλά παραμένει ασαφές ποιος το έκανε. Ο πρώην αρχηγός του επιτελείου του Γιούσενκο κατηγόρησε τη Ρωσία για την επίθεση, αλλά αυτό δεν αποδείχθηκε ποτέ. Πάντως το δηλητήριο δεν ανέκοψε την πορεία του προς το Προεδρικό Μέγαρο. Ο Γιούσενκο θριάμβευσε επί του αντιπάλου του και υπηρέτησε μια θητεία ως πρόεδρος.

Ποιος δηλητηρίασε τον Αμπράμοβιτς

Σύμφωνα με τη «Wall Street Journal» που αποκάλυψε την ιστορία, ο κύκλος των δηλητηριασμένων ανδρών δείχνει τους σκληροπυρηνικούς στη Μόσχα, οι οποίοι «ήθελαν να σαμποτάρουν τις συνομιλίες για τον τερματισμό του πολέμου». Είναι, δεδομένης της μακράς θολής ιστορίας των δηλητηριάσεων, μια εύλογη εξήγηση.

Μια πιο ενδιαφέρουσα ερώτηση θα ήταν ποιος θα μπορούσε να διατάξει μια τέτοια επέμβαση. Το Κρεμλίνο πάντα αρνιόταν ότι εμπλέκεται σε δηλητηριάσεις. Αλλά μόνο το κράτος έχει τη δύναμη να χρησιμοποιεί τέτοιες θανατηφόρες και πολύπλοκες ουσίες.

Επιπλέον, η παντοκρατορία του Πούτιν δείχνει πως δύσκολα κάποιος θα τολμούσε να διατάξει μια συνωμοσία εναντίον ενός ισχυρού Ολιγάρχη χωρίς εξουσιοδότηση από την κορυφή.

Ιστορία γραμμένη με δηλητήριο

1916: Στις 30 Δεκεμβρίου, ο σύζυγος της ανιψιάς του τσάρου, πρίγκιπας Φέλιξ Γιουσούποφ, προσκαλεί σε δείπνο τον Ρασπούτιν. Του προσφέρει κρασί αλλά και γλυκό που ήταν δηλητηριασμένα, όμως η ουσία δεν δρα, ο διαβόητος καλόγερος συνεχίζει να τρώει και έτσι ο πρίγκιπας και οι δικοί του τον πυροβολούν και απαλλάσσουν την Ρωσία από την τοξική του ισχύ.

1978: Ο Γκεόργκι Μαρκόφ, αυτοεξόριστος στη Βρετανία πέφτει νεκρός όταν πράκτορες της KGB, δρώντας εκ μέρους της Βουλγαρικής κυβέρνησης του χορηγούν ρικίνη!

1997: Πράκτορες της Μοσάντ με εντολές από τα ανώτερα κλιμάκια του Ισραήλ επιχειρούν να δολοφονήσουν τον ηγέτη της Χαμάς, Χαλέντ Μεσαάλ ψεκάζοντάς τον με δηλητηριώδη αέριο, όμως αποτυγχάνουν να τον σκοτώσουν.

2004: Ο Βίκτορ Γιούσενκο παραμορφώνεται και αρρωσταίνει βαριά, αλλά επιζεί δηλητηρίασης με διοξίνη.

2006: Η ιστορία του Αλεξάντερ Λιτβινένκο, ενός εχθρού του Πούτιν και του Κρεμλίνου ο οποίος μολύνεται με πλουτώνιο στο Λονδίνο προκαλεί οργή.

2008: Ο Σεργκέι Σκριπάλ και η κόρη του γλιτώνουν από... θαύμα μετά από δηλητηρίαση με Νόβιτσοκ. Όμως μια βρετανίδα πολίτης πεθαίνει από τη ενέργεια ανδρών της FSB που ήθελαν τον Σκριπάλ νεκρό.

2010: Οι γιατροί σε νοσοκομείο του Βερολίνου βρίσκουν μεγάλες ποσότητες υδράργυρου στο αίμα του Βίκτορ Καλάσνικοφ και της συζύγου του, αυτοεξόριστων Ρώσων. Ο πρώην στρατηγός της KGB καταγγέλλει «η Μόσχα μας δηλητηρίασε».

2018: Ο Ρωσοκαναδός ακτιβιστής Πιοτρ Βερζίλοφ νοσηλεύεται σε βαριά κατάσταση με συμπτώματα δηλητηρίασης μετά από επίσκεψη στη Μόσχα.

* Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" στις 03.04.2022