Του Νίκου Ασλανίδη

Τα ταξίδια στην υποσαχάρια Αφρική για εμάς τους «πολιτισμένους» Ευρωπαίους, πάντα κρύβουν πολλές εκπλήξεις…

Πριν από χρόνια είχα επισκεφθεί ένα ιεραποστολικό κέντρο στην Τανζανία και με έκπληξη διαπίστωσα ότι τα διψασμένα παιδιά δεν ήξεραν πως να ανοίξουν μια βρύση για να πιουν νερό.

Έλληνες εθελοντές που ετοίμαζαν συσσίτια γι’ αυτά τα παιδιά μου εξήγησαν ότι δεν υπάρχει δίκτυο ύδρευσης στην περιοχή. Οι κάτοικοι προμηθεύονταν νερό από νερόλακκους που γέμιζαν από τη βροχή. Έτσι οι εθελοντές πριν από κάθε γεύμα προσπαθούσαν να «εκπαιδεύσουν» τα παιδιά στο πως να χρησιμοποιούν μία βρύση και πως να πλένουνε τα χέρια τους!

Η Τανζανία είναι από τις φτωχότερες χώρες του πλανήτη. Το AIDS, η μαλάρια, ο τύφος και τώρα ο κορονοϊός θερίζουν τον πληθυσμό της χώρας. Υποσιτισμένα παιδιά πεθαίνουν καθημερινά ενώ το σύστημα υγείας αδυνατεί να εξυπηρετήσει τους κατοίκους αφού δεν υπάρχει ο στοιχειώδης εξοπλισμός αλλά και το ιατρικό προσωπικό.

Ο επίσκοπος Αρούσας και Κεντρικής Τανζανίας κ. Αγαθόνικος (Νικολαΐδης) γεννήθηκε στα Γιαννιτσά, το 1964. Είναι πτυχιούχος της Παιδαγωγικής Ακαδημίας Φλώρινας και της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ. Από το 1986 είναι μοναχός της ιεράς μονής Αγίου Διονυσίου του εν Ολύμπω.

Από το 2004 έως το 2011 διακόνησε σε διάφορα ιεραποστολικά κλιμάκια της Αφρικής κατόπιν ευλογίας του Πάπα και Πατριάρχου Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής κ.κ. Θεοδώρου τοῦ Β’.

Τον Νοέμβριο του 2016 εξελέγη παμψηφεί επίσκοπος της νεοσύστατης Επισκοπής Αρούσας και Κεντρικής Τανζανίας.

Παρά το γεγονός ότι έχει προσβληθεί δύο φορές από μαλάρια, τρεις φορές από τύφο και μία φορά από COVID, συνεχίζει το ιεραποστολικό του έργο στην Αφρική.

Θεοφιλέστατε, πώς ασχοληθήκατε με την ιεραποστολή;

Αγαπητέ μου κ. Ασλανίδη, κατ’ αρχήν θα ήθελα να σας ευχαριστήσω από καρδιάς για την τιμή να ασχοληθείτε με την ιεραποστολική επισκοπή μου. Η επισκοπή Αρούσας και Κεντρικής Τανζανίας, περιλαμβάνει το κεντρικό τμήμα της χώρας. Πρόκειται για μια περιοχή, η οποία έχει έκταση τρεις φορές μεγαλύτερη της Ελλάδος και πληθυσμό γύρω στα είκοσι εκατομμύρια. Η επισκοπή Αρούσας ιδρύθηκε με πατριαρχική απόφαση κατά τη σύνοδο του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής, τον Νοέμβριο του 2016.

Το «κάλεσμά» μου για την ιεραποστολή ήρθε απρόσμενα. Θυμάμαι σε ηλικία 11 ετών περίπου, διάβασα για τη ζωή του μεγάλου ιεραπόστολου Άλμπερτ Σβάϊτσερ, ο οποίος ήταν Ελβετός πάστορας, γιατρός και μουσικός, και ο οποίος έλαβε το Νόμπελ Ειρήνης επειδή εγκατέλειψε δόξα και καριέρα και πήγε με τη σύζυγό του στην Αφρική όπου έκτισε το πρώτο ιατρείο και λεπροκομείο της Αφρικής. Αυτό το γεγονός χαράχθηκε έντονα στην παιδική ψυχή μου, αφού μόλις τελείωσα το βιβλίο ανακοίνωσα στη μητέρα μου ότι και εγώ θα πάω στην Αφρική σαν ιεραπόστολος. Μου το υπενθύμισε η μητέρα μου, όταν μετά από χρόνια, όντας ιερομόναχος στο μοναστήρι του Αγίου Διονυσίου στον Όλυμπο, ζήτησα την ευχή της για να κατέβω στην Αφρική. Το «κάλεσμα» ήρθε όταν κάποια μέρα εντελώς ξαφνικά, τηλεφώνησε ο μακαριστός μητροπολίτης Κεντρώας Αφρικής κ. Ιγνάτιος Μαδενλίδης στον γέροντα μου π. Μάξιμο, ηγούμενο της μονής Αγίου Διονυσίου και ζήτησε να μεταβώ στο Κογκό για να τον βοηθήσω. Ήταν 25 Μαρτίου του 2004. Έκτοτε παρέμεινα στην Αφρική.

Τι προβλήματα αντιμετωπίσατε μόλις πήγατε στην Τανζανία;

Στην Τανζανία πρωτοπήγα τον Δεκέμβριο του 2004 όπου διετέλεσα πρωτοσύγκελος του μητροπολίτη Ειρηνουπόλεως κ. Δημητρίου. Όταν πρωτοπάει κάποιος στην υποσαχάρια Αφρική παθαίνει ένα «πολιτισμικό σοκ». Είναι εικόνες από άλλον πλανήτη. Σπίτια φτιαγμένα από λαμαρίνες, ημίγυμνα παιδάκια να παίζουν ατελείωτες ώρες στις λάσπες, απέραντοι χωματόδρομοι, υπαίθριες αγορές, σύννεφο από κουνούπια… Βλέπεις ορφανά παιδιά που οι γονείς τους πέθαναν από το AIDS. Ανεξάλειπτη θα μείνει για πάντα από τη μνήμη μου η εικόνα ενός μικρού κοριτσιού που έβαλε το μαντηλάκι του πάνω σε λασπόνερα για να σκύψει να πιει το βρώμικο νεράκι από το αυτοσχέδιο φίλτρο του… Την περίοδο της ξηρασίας χιλιάδες άνθρωποι ψάχνουν νεράκι σκάβοντας το κατάξερο από την ζέστη και την αναβροχιά έδαφος. Όπως επίσης και το εξής γεγονός. Κάποτε που πήγαμε να ευλογήσουμε μια νέα γεώτρηση σε κάποιο χωριό της Επισκοπής μου, μας περίμενε όλο το χωριό και ο πρόεδρος τους για να μας ευχαριστήσουν. Αμέσως μετά μας ζήτησαν να χτίσουμε μια κλινική στο χωριό τους για να γεννάνε οι γυναίκες, διότι πολλά βρέφη πεθαίνουν την ώρα που γεννιούνταν στην ύπαιθρο, λόγω έλλειψης ακόμη και των στοιχειωδών υγειονομικών μέσων. Οι ανάγκες είναι ατελείωτες και αυτό που κυρίως σε θλίβει είναι ότι αισθάνεσαι μικρός και ανεπαρκής μπροστά σε αυτές...

Πώς ζει ο κόσμος στην Τανζανία;

Οι Τανζανοί είναι ένας ευγενικός και φιλήσυχος λαός, που ζει στα όρια της φτώχειας. Στις απομακρυσμένες από τα αστικά κέντρα περιοχές οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με την καλλιέργεια κηπευτικών. Γύρω από την λασποκαλύβα τους εκτρέφουν μερικές κοτούλες και ζουν μια ειρηνική ζωή κοντά στη φύση. Σπάνια υπάρχει κάποια κλινική σε μια ευρύτερη περιοχή, γι’ αυτό από την αρχή της διακονίας μας στην Επισκοπή αναλάβαμε την ανέγερση κέντρου υγείας στο ιεραποστολικό μας κέντρο στο Κινταμάλι Ιρίνγκας, με την οικονομική ενίσχυση της Μητροπόλεως Καλαμαριάς. Ευελπιστούμε να μπορέσουμε στο μέλλον να ανοίξουμε και άλλα ιατρικά κέντρα σε άλλες περιοχές, γιατί όντως οι ανάγκες το επιτάσσουν.

Τα παιδιά τι προβλήματα αντιμετωπίζουν;

Το πρόβλημα των παιδιών της Αφρικής είναι κυρίως η ορφάνια. Όπως σας προανέφερα εκατομμύρια ανθρώπων έχουν χάσει τη ζωή τους από τη μάστιγα που λέγεται AIDS, αλλά και από την έλλειψη στοιχειώδους υγειονομικής περίθαλψης. Το ευτύχημα όμως είναι ότι μόλις ένα παιδάκι μείνει ορφανό, αμέσως οι συγγενείς του το υιοθετούν, με αποτέλεσμα όταν κάποιος Αφρικανός ονομάζει κάποιον «μητέρα» ή «πατέρα» ή «αδελφό» του, να μην ξέρεις αν αναφέρεται στο βιολογικό ή σε εξ αγχιστείας συγγενή του.

Η έλλειψη σχολείων είναι ένα άλλο πρόβλημα. Πολλά παιδιά αναγκάζονται και διανύουν κάθε μέρα πολλά χιλιόμετρα για να πάνε στο κοντινότερο στο χωριό τους σχολείο, κάτω από δύσκολες καιρικές συνθήκες. Επίσης πολλά παιδιά υποσιτίζονται ή δεν έχουν πρόσβαση σε καθαρό πόσιμο νερό. Πολλά ανήλικα παιδιά επίσης αναγκάζονται να εργάζονται σε διάφορες δουλειές, για να βιοπορισθούν.

Αυτή την περίοδο της πανδημίας υπάρχει μεγάλη θνησιμότητα;

Όπως και σε όλον τον πλανήτη έτσι και στην Αφρική έφτασε η πανδημία. Εδώ βεβαίως όπως καταλαβαίνετε, λόγω και της σοβαρής έλλειψης υγειονομικής περίθαλψης και εμβολίων τα πράγματα ήταν χειρότερα. Η πανδημία απλώς ήρθε να προστεθεί στις ήδη άσχημες συνθήκες και τις πολλές θανατηφόρες ασθένειες που ενδημούν στην Αφρική. Είναι αδύνατον να υπολογίσουμε αριθμητικά τα αποτελέσματα της πανδημίας διότι δεν υπάρχει κάποια επίσημη ανακοίνωση.

Η Ορθόδοξη ιεραποστολή με ποιον τρόπο βοηθάει; Βοηθάει μόνο ορθόδοξους ή το σύνολο του πληθυσμού χωρίς διακρίσεις;

Είναι αυτονόητο ότι μία ιεραποστολή που θέλει να λέγεται Χριστιανική, δεν μπορεί να ενδιαφέρεται μόνο για τις πνευματικές ανάγκες των ανθρώπων αλλά και για τις υλικές. Τα πεδία δράσεως της ιεραποστολής του Πατριαρχείου μας είναι: η διάνοιξη γεωτρήσεων για καθαρό πόσιμο νερό, χτίσιμο σχολείων για μόρφωση παιδιών, ίδρυση ορφανοτροφείων, ανέγερση ιερών ναών, δημιουργία ιατρικών κέντρων, καθημερινά συσσίτια, χορηγήσεις εκπαιδευτικών υποτροφιών, κατηχήσεις των πιστών μας και γενικότερα η συμπαράσταση και ποικιλότροπη βοήθεια των αδελφών μας. Βασικός πυρήνας της Ορθόδοξης πνευματικότητας είναι και η ύπαρξη μοναστηριών σε κάθε Επισκοπή. Ανεγείρεται ήδη μοναστήρι στο ιεραποστολικό μας κέντρο στο Κινταμάλι στην Ιρίνγκα. Πάγια τακτική της ιεραποστολής του Πατριαρχείου μας στην Αφρική, είναι η βοήθεια προς κάθε κατεύθυνση χωρίς διάκριση θρησκεύματος ή φυλής ή άλλης διακρίσεως.

Πώς μπορούν να βοηθήσουν οι Έλληνες στο έργο σας;

Είναι γεγονός αδιαμφισβήτητο ότι χωρίς την οικονομική συμπαράσταση από την Ελλάδα, καμία ιεραποστολική δραστηριότητα δεν θα μπορούσε να υπάρξει. Υπάρχουν αρκετοί ιεραποστολικοί σύλλογοι σε όλη την Ελλάδα που στηρίζουν οικονομικά τις δραστηριότητές μας. Ιδιαίτερα την Επισκοπή Αρούσας την συνδράμουν οι δύο σύλλογοι της Θεσσαλονίκης: «Η Αδελφότητα Εξωτερικής Ιεραποστολής» και ο «Ιεραποστολικός Σύνδεσμος ‘Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός’». Επίσης με την ευλογία του Μακαριωτάτου Πατριάρχου Αλεξανδρείας κ. Θεοδώρου Β’ και τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Κίτρους κ. Γεωργίου, ιδρύθηκε στο μοναστήρι του Αγίου Διονυσίου του εν Ολύμπω, με την πρωτοβουλία του Καθηγουμένου της π. Μαξίμου και τη φροντίδα των αδελφών και φίλων της μονής, ιεραποστολικός σύλλογος με την ονομασία «Ιεραποστολική Στέγη Αγίου Διονυσίου ἐν Ὀλύμπῳ», με σκοπό την ηθική και οικονομική στήριξη του έργου μας στην Αφρική. Παρότι η πατρίδα μας, εδώ και χρόνια διέρχεται μεγάλη οικονομική δυσκολία, συντηρεί και στηρίζει όλες τις ιεραποστολές ανά την υφήλιο, αποδεικνύοντας την αρχοντιά και το φιλότιμο των Ελλήνων.

Υπάρχουν Έλληνες στην Τανζανία που βοηθάνε το ιεραποστολικό έργο;

Λίγοι Έλληνες έχουν απομείνει πλέον στην Τανζανία οι οποίοι αγαπούν και συμπαρίστανται στην Εκκλησία μας και στις δραστηριότητές μας. Είναι το στήριγμα και η παρηγοριά μας στην ξενιτιά μας, τους οποίους και από αυτή τη θέση θα ήθελα να ευχαριστήσω και να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου.

Ποιοι είναι οι στόχοι σας για τα επόμενα χρόνια στην Τανζανία;

Κεντρικός στόχος μας είναι η ανάπτυξη του ιεραποστολικού κέντρου στην πόλη της Αρούσας, που είναι η πρωτεύουσα της Ανατολικής Αφρικής, με την ανέγερση καθεδρικού ναού αφιερωμένου στην Παναγία, τεχνικής σχολής όπου θα διδάσκονται οι νέοι μας διάφορες τέχνες για την επαγγελματική τους αποκατάσταση, αλλά και Θεολογικού σεμιναρίου, τυπογραφείου και ιατρικού κέντρου. Επιθυμούμε να προσφέρουμε κατά το δυνατόν αξιοπρεπείς τρόπους διαβίωσης, ώστε η καθημερινότητα των ανθρώπων να προαχθεί όσον το δυνατόν περισσότερο.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 27.02.2022