Του Χρήστου Μανταρτζίδη

Βρισκόμαστε στα «αχαρτογράφητα νερά» της εποχής της υγειονομικής κρίσης του κορονοϊού και της συνακόλουθης οικονομικής κρίσης. Η διπλή αυτή κρίση είναι πρωτοφανής και δεν είναι δυνατόν ακόμη να υπολογιστούν και να εξαχθούν συμπεράσματα καθώς, κανένας δεν γνωρίζει πόσο θα διαρκέσει.

Η κυβέρνηση -μέσα στα πλαίσια του σεβασμού της ανθρώπινης προσωπικότητας- έδρασε γρήγορα και αποφασιστικά. Και αν και η διαχείριση της πανδημίας χαρακτηρίζεται από πολλούς αγχώδης και υπερβολική όσον αφορά την προστασία των πολιτών, είναι κατά γενική ομολογία πολύ καλή, όσο κι αν προσπαθεί η αντιπολίτευση να την υποβαθμίσει. Το σημαντικό είναι να περιοριστεί η κρίση, τόσο για οικονομικούς, όσο και για υγειονομικούς λόγους. Βέβαια σίγουρα έχει τεράστιες οικονομικές συνέπειες, αλλά σώζει ζωές. Η πιθανή οικονομική καταστροφή αντιμετωπίζεται. Οι απώλειες ανθρώπινων ζωών όμως όχι.

Με κυβερνητική παρέμβαση ανεστάλη η δραστηριότητα των επιχειρήσεων και των ελευθέρων επαγγελματιών και η οικονομική ζωή της χώρας παράλυσε. Η συνακόλουθη κατάρρευση των εργασιών και του οικονομικού κυκλώματος στο σύνολο σχεδόν της οικονομίας οδήγησε σε ακραίες καταστάσεις και δημιούργησε συνθήκες γενικευμένου πολέμου.

Η κυβέρνηση αντέδρασε γρήγορα και ανακοίνωσε μια σειρά δυναμικών μέτρων ως αντιστάθμισμα στην αρνητική κατάστασης της αγοράς. Αναστολή πληρωμών ΕΦΚΑ, φόρων, επιδότηση μισθών, άτοκα δάνεια, ακύρωση απολύσεων, αναστολή πληρωμών δόσεων στις τράπεζες, αναστολή λειτουργίας εισπρακτικών εταιρειών, περικοπή στα ενοίκια. Οικονομική δραστηριότητα όμως δεν υφίσταται καθώς οι επιχειρήσεις είναι κλειστές και οι πολίτες βρίσκονται κλεισμένοι στα σπίτια τους. Το οικονομικό σοκ στην Ελλάδα –αλλά και διεθνώς- θα είναι οξύ και ευρύ και θα πλήξει καίρια την οικονομία και τις επιχειρήσεις. Ήδη το χρηματιστήριο με αλλεπάλληλες αρνητικές συνεδριάσεις σημειώνει τεράστιες απώλειες και παρασύρει την πραγματική οικονομία προς τα κάτω.

Το θέμα της αντιμετώπισης των οικονομικών επιπτώσεων και της ελαχιστοποίησης της αρνητικής επίδρασής τους αναδεικνύεται στο καίριο και επείγον ζήτημα. H νέα κρίση που βρίσκεται προ των πυλών θα είναι οξεία και δεν θα πρέπει να γιγαντωθεί. Η κυβέρνηση και η κρατική γραφειοκρατία οφείλουν να πράξουν τα δέοντα άμεσα και αποφασιστικά. Τα μέτρα που ανακοίνωσε η κυβέρνηση είναι προς την σωστή κατεύθυνση, και η επιτυχία τους θα εξαρτηθεί από το κατά πόσο θα εκτελεστούν αποφασιστικά και στο σωστό χρόνο.

Η ελληνική οικονομία εισέρχεται από ό,τι φαίνεται σε περίοδο ύφεσης, σε ένα άκρως επικίνδυνο καθοδικό σπιράλ, εξαιτίας ακριβώς αυτής της προσπάθειας της κυβέρνησης να αντιμετωπίσει την υγειονομική κρίση του κορονοϊού. Η ύφεση αντιμετωπίζεται με την εφαρμογή επεκτατικής νομισματικής πολιτικής. Δηλαδή με την αύξηση αφενός των κρατικών δαπανών και την παροχή της απαιτούμενης ρευστότητας στις επιχειρήσεις αφετέρου.

Η κυβέρνηση με την βοήθεια της ΕΚΤ η οποία συμπεριέλαβε την Ελλάδα στο πρόγραμμα Pandemic Emergency Purchase Programme μέσω του οποίου παρέχει 750 δισ. ρευστότητα στην ευρωπαϊκή οικονομία –και 12 δισ. μετά από χρόνια και την Ελληνική- καλείται να αντιμετωπίσει την πανδημία και της συνακόλουθη οικονομική κρίση και να καλύψει την έλλειψη ρευστότητας των επιχειρήσεων.

Οι παρεμβάσεις οφείλουν να είναι οριζόντιες και εμπροσθοβαρείς ώστε το κόστος να μην πολλαπλασιαστεί οικονομικά και κοινωνικά. Η παροχή ρευστότητας να γίνει κατευθείαν στο οικονομικό κύκλωμα προκειμένου οι επιχειρήσεις και οι τράπεζες να συνεχίσουν να λειτουργούν ομαλά, να μην αυξηθεί η ανεργία, να καθησυχάσει η κοινωνία και να αποφευχθούν κλυδωνισμοί που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην ολική του κατάρρευση. Το κρίσιμο σημείο που η κυβέρνηση οφείλει να επικεντρώσει τις δράσεις της είναι η απασχόληση και οι επιχειρήσεις, με μακροπρόθεσμο και εφαρμόσιμο σχέδιο. Και οι τράπεζες θα χρειαστούν οικονομική ενίσχυση, αλλά και την αποφασιστική πολιτική της ΕΚΤ καθώς η επεκτατική νομισματική πολιτική από μόνη της δεν αρκεί.

Ο άλλος παράγοντες που επηρεάζει την οικονομική κρίση είναι η χρονική διάρκεια της πανδημίας. Εάν τα μέτρα διαρκέσουν έως δύο μήνες, οι επιπτώσεις δεν θα είναι μακροπρόθεσμες και η οικονομία θα επανέλθει. Εάν όμως συνεχιστούν πέραν των δύο μηνών τα προβλήματα θα πολλαπλασιαστούν αφενός γιατί θα πληγεί η παραγωγή, η εργασία και τα εισοδήματα, αφετέρου θα εξαντληθεί η δυνατότητα του κράτους να χρηματοδοτεί την οικονομία με αποτέλεσμα να πληγεί η κοινωνία γενικότερα. Η κατάσταση θα γίνει μη βιώσιμη καθώς θα χαθεί και το πλεονέκτημα του τουρισμού.

Η κυβέρνηση «πάνοπλη» πλέον –στο μέτρο του εφικτού- αντιμετωπίζει τον κορονοϊό που απειλεί τις ζωές μας, την οικονομία και την Ελλάδα γενικότερα. Και όταν περάσει η κρίση τότε θα καθίσουμε κάτω, θα κάνουμε το λογαριασμό και θα βρούμε ποιος και τι θα πληρώσει. Τώρα ενωμένοι οφείλουμε να επικεντρωθούμε στον κοινό στόχο.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 29 Μαρτίου 2020