Ήταν ένα πρωινό της 24ης Φεβρουαρίου του 2012 όταν ιδρύθηκαν οι Ανεξάρτητοι Έλληνες. Με έναν πρωτοφανή -για πολιτικό κόμμα- τρόπο, καθώς η ιδρυτική διακήρυξή τους δημοσιεύτηκε με ανάρτηση στο fb, προσελκύοντας πολλούς αντιμνημονιακούς συντηρητικούς ψηφοφόρους.

Ήταν η εποχή που η Νέα Δημοκρατία συνταρασσόταν από εσωτερικές έριδες με αφορμή την ψήφιση του πρώτου μνημονίου και αυτό κυριολεκτικά απογείωσε το κόμμα του Πάνου Καμμένου, που το 2012 και στις πρώτες εκλογές στις οποίες έλαβε μέρος πέτυχε ποσοστό ρεκόρ για πρωτοεμφανιζόμενο κόμμα (10,6%). 

Εφτά χρόνια μετά όλα δείχνουν διαφορετικά και, έπειτα από μία τετραετή συμμετοχή στην κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, οι ΑΝΕΛ κινδυνεύουν με διάλυση. Οι δημοσκοπήσεις προβλέπουν ότι το κόμμα δύσκολα θα μπει ξανά στη Βουλή, ενώ οι πιστοί στον Πάνο Καμμένο βουλευτές μετριούνται στα δάκτυλα του ενός χεριού: Κωνσταντίνος Κατσίκης (βουλευτής Αττικής) και Μαρία Κόλλια-Τσαρουχά (βουλευτής Σερρών).

Οι αρνητές του μνημονίου

Με την ίδρυση του κόμματος, στους ΑΝΕΛ εντάχθηκαν 9 ανεξάρτητοι βουλευτές, που είχαν διαγραφεί από τη ΝΔ, επειδή αρνήθηκαν να ψηφίσουν το μνημόνιο. Ανάμεσά τους οι τότε βουλευτές Κώστας Μαρκόπουλος, Παναγιώτης Μελάς, Χρήστος Ζώης και Μιχάλης Γιαννάκης, οι οποίοι και συγκρότησαν κοινοβουλευτική ομάδα. Ήταν οι καλές αντιμνημονιακές εποχές του κόμματος, που έκανε εύκολη αντιπολίτευση στη συγκυβέρνηση ΝΔ - ΠΑΣΟΚ, απογειώνοντας τα ποσοστά του: 

Στις πρώτες εκλογές των ΑΝΕΛ το κόμμα συνεργάζεται με τους «Αντιμνημονιακούς Πολίτες» του Νότη Μαριά και με το «Πανελλήνιο Άρμα Πολιτών» του Γιάννη Δημαρά και κάνει τη μεγάλη έκπληξη: 10,6% και 33 βουλευτές! Και μπορεί στις δεύτερες εκλογές του 2012 το ποσοστό των ΑΝΕΛ να πέφτει στο 7,5%, όμως η εκλογική τους δύναμη (20 βουλευτές) μόνο ευκαταφρόνητη δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί.

Από εκεί και πέρα αρχίζουν οι εσωκομματικές τριβές. Κι αυτό γιατί συχνά οι πολιτικές θέσεις του Πάνου Καμμένου, όπως εκείνη περί κατάργησης του ευρώ, αλλά και διάφορες τοποθετήσεις, όπως η γνωστή περί ψεκασμών, ξένιζαν. Αλλά και γιατί οι ΑΝΕΛ δεν είχαν ποτέ διαμορφωμένη ιδεολογική βάση. Από το κόμμα αποχωρούν οι Χρήστος Ζώης, Κώστας Μαρκόπουλος, Γιάννης Μανώλης και ο τότε γραμματέας των ΑΝΕΛ Μιχάλης Γιαννάκης.

Θα επακολουθήσουν πυκνές εξελίξεις. Στο πρώτο συνέδριο του κόμματος τον Απρίλιο του 2013 εκλέγεται πρόεδρος ο Πάνος Καμμένος, ενώ ακολουθούν αποχωρήσεις, όπως της αείμνηστης Χρυσούλας Γιαταγάνα, και προσχωρήσεις, όπως αυτή του από την αριστερά προερχόμενου Κώστα Ζουράρι.

Ένα πρώτο καμπανάκι για το κόμμα έρχεται στις ευρωεκλογές, όπου οι ΑΝΕΛ συγκεντρώνουν ποσοστό 3,4% και εκλέγουν μόνο έναν ευρωβουλευτή (Νότης Μαριάς), ενώ οι προσθαφαιρέσεις συνεχίζονται. Παραιτείται ο Βασίλης Καπερνάρος, αλλά έρχεται ο παλιός καραμανλικός υφυπουργός Νίκος Νικολόπουλος, διαγράφεται η βουλευτής Κοζάνης Ραχήλ Μακρή και αποστασιοποιείται ο ευρωβουλευτής Νότης Μαριάς.

Τον Νοέμβριο του 2014 στο 2ο συνέδριο των Ανεξαρτήτων Ελλήνων λαμβάνεται μια κρίσιμη για το μέλλον απόφαση: Να υποστηριχθεί στο θέμα της εκλογής προέδρου της Δημοκρατίας «η γραμμή ΣΥΡΙΖΑ». 

Πολλοί εκτιμούν ότι εκείνες τις ημέρες ξεκινά και η συνεννόηση με τον Αλέξη Τσίπρα, ένας ασύμβατος πολιτικά αρραβώνας που θα πάρει σάρκα και οστά μετά τις πρώτες εκλογές του 2015. Οι ΑΝΕΛ χάρη σε μια έξυπνη επικοινωνιακή καμπάνια (το γνωστό τρενάκι με το μικρό παιδάκι), στέλνουν το μήνυμα ότι είναι έτοιμοι να συγκυβερνήσουν και μπαίνουν στη Βουλή με ποσοστό 4,75% και 13 βουλευτές.

Ο Πάνος Καμμένος ορίζεται υπουργός Άμυνας, η Έλενα Κουντουρά αναπληρώτρια υπουργός Τουρισμού, ενώ από τους ΑΝΕΛ προέρχονται και τρεις υφυπουργοί. 

Το ΟΧΙ στο δημοψήφισμα ενισχύει τις καλές σχέσεις με τον ΣΥΡΙΖΑ και τον Αλέξη Τσίπρα, και έτσι, παρά την κωλοτούμπα με την ψήφιση του τρίτου μνημονίου, οι ΑΝΕΛ -αν και χάνουν δυνάμεις- καταφέρνουν στις δεύτερες εκλογές του 2015 να μπουν ξανά στη Βουλή, συγκεντρώνοντας 3,69%, εκλέγοντας 10 βουλευτές. Έτσι παραμένουν στο κυβερνητικό σχήμα με τα ίδια πρόσωπα.

Ο κλεφτοπόλεμος και η κόντρα με τον Κοτζιά

Η συνέχεια είναι λίγο έως πολύ γνωστή. Η αφύσικη πολιτικά συνεργασία ενός κόμματος σαν τους ΑΝΕΛ, που στη ρητορική του θυμίζει έναν κλασικό ακροδεξιό σχηματισμό, με τον ΣΥΡΙΖΑ, ένα κόμμα της Ριζοσπαστικής Αριστεράς, θα αποδειχθεί ανθεκτική μέχρι το τέλος, αλλά για τους ΑΝΕΛ όχι χωρίς απώλειες και προβλήματα.

Ο Νίκος Νικολόπουλος αποχωρεί, ενώ ο Πάνος Καμμένος πότε κάνει κλεφτοπόλεμο στον ΣΥΡΙΖΑ, απειλώντας με παραίτηση, πότε πιέζει τον εταίρο του να… διώξει «ενοχλητικούς» υπουργούς, όπως ο Νίκος Φίλης και ο Νίκος Κοτζιάς.

Με το μακεδονικό και τη συμφωνία των Πρεσπών η αναταραχή εντός των ΑΝΕΛ κορυφώνεται. Αποχωρούν τόσο ο Δημήτρης Καμμένος (βουλευτής Β’ Πειραιά) όσο και ο Γιώργος Λαζαρίδης (Β’ Θεσσαλονίκης) και οι ΑΝΕΛ διαθέτουν πλέον μόλις 7 βουλευτές. Ο γνωστός καβγάς στο υπουργικό συμβούλιο με τον πρώην υπουργό Εξωτερικών αποτελεί το κερασάκι στην τούρτα των προβληματικών σχέσεων των δύο πλευρών. 

Γιατί μπορεί να απέφερε μία νίκη στα σημεία για τον Πάνο Καμμένο, όμως επιβάρυνε σημαντικά το πολιτικό κλίμα για τους ΑΝΕΛ, που πλέον δείχνουν να εξαϋλώνονται πολιτικά.

Στις δημοσκοπήσεις εμφανίζονται με χαμηλά ποσοστά, τα στελέχη τους διαφωνούν σε συντριπτικό ποσοστό με τη συμφωνία των Πρεσπών και ο Καμμένος (κατά κάποιους) ψάχνει να βρει πολιτικές ισορροπίες ή (κατά άλλους) τρόπους εξόδου από το κυβερνητικό σχήμα.

Ποιοι ΑΝΕΛ;

Την ίδια στιγμή που οι ΑΝΕΛ αναζητούν τρόπο να μη χρεωθούν τη συμφωνία των Πρεσπών, αποχωρώντας εγκαίρως από τη συγκυβέρνηση, τα σημάδια διάλυσης πολλαπλασιάζονται: από τους 7 σημερινούς βουλευτές του κόμματος οι 4 (Έλενα Κουντουρά, Κώστας Ζουράρις, Θανάσης Παπαχριστόπουλος και Βασίλης Κόκκαλης) δείχνουν τάσεις αποστασιοποίησης, είτε σε ό,τι αφορά τη στάση τους για το μακεδονικό είτε σε ότι έχει να κάνει με τη συνέχιση της στήριξης από τους ΑΝΕΛ της κυβέρνησης του Αλέξη Τσίπρα. Βλέπετε, οι εκλογές πλησιάζουν και το ένστικτο της πολιτικής επιβίωσης γίνεται εντονότερο για τους σημερινούς βουλευτές των ΑΝΕΛ. 

Έτσι αρχίζουν τα λοξοκοιτάγματα, αλλά και τα νέα σποτάκια, όπως το τελευταίο με τις κόκκινες γραμμές που άλλαξαν θέση…

Τo όλο κλίμα στο κόμμα δεν μπορούσε να κρυφτεί στη συνεδρίαση της ΚΟ, που έγινε τελικά την περασμένη Παρασκευή με παρόντες τους έξι από τους επτά βουλευτές των ΑΝΕΛ (απούσα ήταν η κ. Κουντουρά). Σε αυτήν ο πρόεδρος του κόμματος ζήτησε από τους υπουργούς τη συγκατάθεσή τους, για να τους αποσύρει από την κυβέρνηση, κάτι που τελικά δεν έγινε αποδεκτό. Έτσι, μετά το μίνι αντάρτικο, το μέλλον των ΑΝΕΛ φαντάζει ακόμη πιο αβέβαιο.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 13 Ιανουαρίου 2019