Της Μελίνας Καραπαναγιωτίδου

Από τα πρώτα βήματα της ιατροδικαστικής επιστήμης, η γενική αντίληψη για τον αμφισβητούμενο θάνατο ενός ανθρώπου ήταν ότι «η νεκροψία θα δείξει»… δράστες, εικασίες, επιστημονικά δεδομένα, κίνητρα κλπ.

Ωστόσο o νέος κορονοϊός έχει ανατρέψει και αυτή την επιστημονική βεβαιότητα. Μέχρι στιγμής στην Ελλάδα δεν έχουν γίνει ιατροδικαστικές αναλύσεις σε επιβεβαιωμένα κρούσματα. Παρόμοια εικόνα υπάρχει και σε παγκόσμιο επίπεδο, σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Ιατροδικαστικής Εταιρείας, ενώ όσες έχουν γίνει είναι… ελάχιστες, προκειμένου να διαπιστωθούν τα ακριβή αίτια κατάρρευσης ενός οργανισμού.

Δηλαδή, το πώς ο Sars-Cov-2 «χτυπάει» με διαφορετικό τρόπο, κάθε φορά, ανάλογα με την ηλικία του θύματος, τα γνωστά ή άγνωστα υποκείμενα νοσήματα κ.ά.

Όμως πώς θα τον «γνωρίσουμε» καλύτερα αυτόν τον αόρατο εχθρό αν δεν γίνουν νεκροτομές και νεκροψίες στα θύματα του; Πώς θα μάθουμε τις «κινήσεις» και τη «στρατηγική» του, για να κερδίσουμε έδαφος στην αντιμετώπιση του και τελικά να επικρατήσουμε σε βάρος του;

Αρκετοί γιατροί -εκτός του ιατροδικαστικού χώρου- με άρθρα και αναρτήσεις στα social media, αναρωτιούνται αυτό ακριβώς και ζητούν προς όφελος της δημόσιας υγείας «να αρχίσουν να γίνονται ιατροδικαστικές εξετάσεις ώστε να διερευνηθεί σε βάθος η COVID-19 και οι επιπτώσεις της στον ανθρώπινο οργανισμό» γεγονός που απασχολεί από τη στιγμή που ξέσπασε η πανδημία και την Ελληνική Ιατροδικαστική Εταιρεία (ΕΙΕ).

Όπως λέει στη «ΜτΚ» ο πρόεδρος της ΕΙΕ Γρηγόρης Λέων «όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε όλο τον κόσμο δεν γίνονται νεκροψίες-νεκροτομές σε θύματα COVID-19. Στη χώρα μας μέχρι στιγμής δεν έχει γίνει νεκροτομή σε κάποιο επιβεβαιωμένο κρούσμα. Ο δε ιατρικός κόσμος, εκτός ιατροδικαστικής κοινότητας, γνωρίζει πολύ καλά ότι αν έχουμε μια επιβεβαιωμένη αιτία θανάτου -κι ύστερα από μία συγκεκριμένη διαδικασία και κλινική πορεία- δεν χρειάζεται να διενεργούμε τέτοιες εξετάσεις. Είναι σαν να μπαίνει κάποιος με έμφραγμα στο νοσοκομείο (όπως ακριβώς κάποιος μπαίνει με COVID-19) όπου και διαπιστώνεται ο θάνατος του από έμφραγμα. Τι παραπάνω να διερευνηθεί; Αυτό έχει γίνει ήδη μέσα στο νοσοκομείο!».

Ωστόσο έχουν γίνει νεκροψίες-νεκροτομές σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα, σε ύποπτα κρούσματα με σαφείς οδηγίες από την Ελληνική Ιατροδικαστική Εταιρεία τις οποίες εξέδωσε πολύ νωρίτερα από άλλους οργανισμούς -στις αρχές Μαρτίου- και στη συνέχεια οι οργανισμοί ακολούθησαν στην ίδια ρότα. Ο κ. Λέων διευκρινίζει ότι «το καλύτερο και το ενδεδειγμένο θα ήταν να γίνεται το τεστ για τον κορονοιό -όση βεβαιότητα μπορεί να έχει ένα τέτοιο τεστ- πριν φθάσει η σωρός στο νεκροτομείο, δηλαδή να γίνεται εκεί όπου το περιστατικό νοσηλεύονταν και ήδη είχαν ληφθεί όλα τα αναγκαία μέτρα για ενδεχόμενη διασπορά».

Στο ερώτημα αν θα μπορούσαν να γίνουν νεκροτομές στις υπάρχουσες ιατροδικαστικές εγκαταστάσεις της χώρας -π.χ. σε περίπτωση μιας εισαγγελικής εντολής για θάνατο νέου ανθρώπου που εξέπληξε ακόμη και τους θεράποντες γιατρούς- ο κ. Λέων απαντά «είναι ένα μεγάλο θέμα το οποίο μέχρι στιγμής δεν έχει αναδειχθεί και δεν έχει συζητηθεί. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας λέει ότι σε κάποια ύποπτα περιστατικά θα μπορούσαν να γίνουν νεκροψίες-νεκροτομές υπό ορισμένες προϋποθέσεις (ειδικό σύστημα εξαερισμού κλπ). Όμως σ ένα νεκροτομείο όπως για παράδειγμα αυτό στην Αθήνα που έχει δέκα παράθυρα κι άλλα δέκα παραταγμένα τραπέζια, το ένα δίπλα στο άλλο, χωρίς ξεχωριστό και απομονωμένο χώρο COVID-19, μπορούμε να συζητάμε για ιατροδικαστικές αναλύσεις;».

Ανάλογη είναι η ανησυχία και για το Εργαστήριο Ιατροδικαστικής του ΑΠΘ όπου είναι λίγο καλύτερα τα πράγματα επειδή πριν από χρόνια ανακαινίστηκε ο χώρος του νεκροτομείου χωρίς ωστόσο να είναι ασφαλής για COVID-19.

Ο πρόεδρος της Ελληνικής Ιατροδικαστικής Εταιρείας είναι κατηγορηματικός για την κατάσταση που επικρατεί αυτή τη στιγμή στα περισσότερα νεκροτομεία της χώρας. «Η εικόνα δεν τιμά την πατρίδα μας. Θα πρέπει, μετά την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης που έχει άμεση προτεραιότητα, να εκσυγχρονιστούν οι υποδομές ιατροδικαστικής κάτι που οφείλει να δει άμεσα το υπουργείο Δικαιοσύνης και το υπουργείο Παιδείας στα ΑΕΙ υπάρχουν ανάλογα εργαστήρια. Ταυτόχρονα όμως να προσθέσω ότι και στις ΗΠΑ όπου υπάρχουν όλα τα διαθέσιμα μέσα επίσης δεν διενεργούνται(!) νεκροψίες-νεκροτομές. Όπως συζητούσα πρόσφατα με Αμερικανούς συναδέλφους, ακόμη η COVID-19 είναι εχθρικό κι άγνωστο έδαφος για την παγκόσμια επιστημονική κοινότητα. Συνολικά σε όλον τον κόσμο οι νεκροψίες-νεκροτομές που έχουν γίνει είναι λιγότερες από… δέκα».

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 26 Απριλίου 2020