Το περιβάλλον και η κλιματική αλλαγή είναι η μεγαλύτερη πηγή ανησυχίας για τους πολίτες στην Ελλάδα, άνδρες και γυναίκες όλων των ηλικιών, σύμφωνα με τα πρώτα συμπεράσματα πανευρωπαϊκού προγράμματος, που υλοποιείται με τη συμμετοχή της Ειδικής Γραμματείας Στρατηγικής Προοπτικής Διερεύνησης (Foresight) της Προεδρίας της Κυβέρνησης, τόνισε ο Επικεφαλής Επιστημονικός Σύμβουλός της, Επαμεινώνδας Χριστοφιλόπουλος σε συζήτηση για τις τάσεις που διαμορφώνουν τις πόλεις του μέλλοντος στο διεθνές φόρουμ Λευκού Πύργου (The White Tower Forum) που διεξάγεται στη Θεσσαλονίκη.

Το δεύτερο θέμα που απασχολεί τους άνδρες στην Ελλάδα είναι η τεχνολογία και η επιστήμη, ενώ τις γυναίκες ανησυχούν ζητήματα ποιότητας διαβίωσης και υγείας. Όλοι ανησυχούν επίσης για το θέμα της κοινωνικής δικαιοσύνης. Οι Έλληνες μικρότερης ηλικίας, της ηλικιακής ομάδας 12- 25 ετών έχουν εξαιρετικό ενδιαφέρον για τα θέματα της τεχνολογίας, που είναι μεν αναμενόμενο, αλλά ταυτόχρονα ανησυχητικό, καθώς δεν είναι επαρκής η εκπαίδευση στην τριτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση σε θέματα που έχουν να κάνουν με την τεχνολογία, ανέφερε ο κ. Χριστοφιλόπουλος, κάτοχος της Έδρας UNESCO για την έρευνα για το μέλλον και πρόεδρος του Foresight Europe Network.

Στο πρόγραμμα που υλοποιείται με το Κοινό Κέντρο Ερευνών (Joint Research Centre, JRC) την εσωτερική επιστημονική υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όπως διευκρίνισε, «δίνεται ο λόγος στους πολίτες να πουν τι φαντάζονται για το 2040, ποιες είναι οι ανησυχίες τους, ποια είναι τα θέματα που τους απασχολούν και ποιες είναι οι ελπίδες τους».

«Το στοιχείο καινοτομίας της διαδικασίας είναι ότι δεν αξιολογούμε εμείς, αλλά οι ίδιοι πολίτες τις πληροφορίες που συλλέγονται. Αφού κοινοποιήσουν μία πρόβλεψη για το 2040 τους ζητάμε να εκτιμήσουν αν αυτή η πρόβλεψη, η ιστορία είναι κάτι που τους φοβίζει, ποια θέματα τους αφορούν και τι τους δίνει ελπίδα» είπε ο κ. Χριστοφιλόπουλος σημειώνοντας ότι τα συμπεράσματα αυτά θα τροφοδοτήσουν τις δικές μας μελέτες και προοπτικές σε διάφορα επίπεδα.

Αναφερόμενος σε πιλοτική μελέτη για την εικόνα της πόλης της Θεσσαλονίκης το 2040, που διενεργήθηκε από την Έδρα UNESCO για την έρευνα για το μέλλον με εξέταση όλων των προφανών μεγατάσεων που θα την επηρεάσουν και θα την αλλάξουν όπως, η κλιματική κρίση, οι νέες τεχνολογίες, τα ανοιχτά δεδομένα, επισήμανε ότι το ένα σενάριο είναι καλό, με μία πόλη που είναι ανοιχτή κοινωνία, μετασχηματισμένη οικονομία και δίνει πρόσβαση και ευκαιρίες σε όλους, με συνθήκες ανάπτυξης της δημιουργικότητας και της καινοτομίας και υπάρχουν και τα άλλα που δεν είναι ιδιαίτερα καλά.

«Αλλά αυτός είναι ο ρόλος της μελέτης, να δούμε με ποιες πολιτικές, με ποια εργαλεία μπορούμε να ετοιμάσουμε ένα μέλλον, το οποίο θα είναι επιθυμητό» ανέφερε.

Οι αλλαγές στις πόλεις θα έρθουν από δύο καινούρια δεδομένα: την αξία της αειφορίας που είναι σημαντική για τους πολίτες και θα πρέπει να είναι οδηγός στον τρόπο με τον οποίο σχεδιάζονται στρατηγικές και η έννοια της δημιουργικότητας, η οποία θα πρέπει να συμπεριλαμβάνεται στον σχεδιασμό, η δημιουργικότητα στον τρόπο με τον οποίο οι πόλεις θα γίνουν βιώσιμες, στον τρόπο με τον οποίο θα αντιμετωπιστεί η κλιματική κρίση, στην αξιοποίηση παλιών κτιρίων.

Στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας θα δοκιμαστεί πιλοτικά το πρόγραμμα Partnerships for Regional Innovation

Η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας θα έχει έναν πολύ σημαντικό ρόλο, θα είναι μία από τις Περιφέρειες στις οποίες θα δοκιμαστεί πιλοτικά το πρόγραμμα Partnerships for Regional Innovation (PRI) που σχεδιάζει η Διεύθυνση Ανάπτυξης Καινοτομίας του Κοινού Κέντρου Ερευνών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Joint Research Centre, JRC) σε συνεργασία με άλλες Διευθύνσεις. Το πρόγραμμα στο οποίο είναι στοχευμένη η προσπάθεια για την πράσινη μετάβαση συνδιαμορφώνεται με τις Περιφέρειες και αν πετύχει, τότε θα υιοθετηθεί τα επόμενα χρόνια ως γενικότερη προσέγγιση για όποιες Περιφέρειες θελήσουν να το εφαρμόσουν στον μέλλον, τόνισε ο Δημήτρης Κυριακού, lead economist στην πλατφόρμα Έξυπνης Εξειδίκευσης και scientific editor για τη διεύθυνση Ανάπτυξης και Καινοτομίας του Κοινού Κέντρου Ερευνών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. «Η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας είναι από τις κινητήριες δυνάμεις και ελπίζουμε το εγχείρημα να έχει επιτυχία» υπογράμμισε.

Έχουμε το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης που είναι συγκυριακό, αφορά την πανδημία και κατευθύνει ένα σημαντικό ποσοστό των πόρων που διαθέτει στην πράσινη μετάβαση, έχουμε τη διαδικασία των ΕΣΠΑ, έχουμε τη Στρατηγική Εξειδίκευσης, έχουμε μία σειρά από πρωτοβουλίες που περιλαμβάνουν και προοπτικές πράσινης μετάβασης, το θέμα είναι πώς «παντρεύονται» μεταξύ τους. Τα μέχρι τώρα αποτελέσματα δείχνουν ότι σε αρκετές χώρες επιτυγχάνεται το πάντρεμα και ότι γίνεται με τον σωστό τρόπο είπε ο κ. Κυριακού.

«Ανοίγεται ένα σταυροδρόμι στο οποίο πρέπει να επιλέξουμε, καθώς η μία πορεία διατηρεί τη βιωσιμότητα και τη βιώσιμη ανάπτυξη εδώ και 30 χρόνια που περιλαμβάνει πολλά διαφορετικά θέματα, μόλυνση της ατμόσφαιρας και των υδάτων και πως την περιορίζουμε, βιοποικιλότητα κ.ά. Η άλλη κατεύθυνση στο σταυροδρόμι θα είναι να αφήσουμε την κλιματική αλλαγή να μονοπωλήσει τα θέματα της βιωσιμότητας. Αυτός ο κίνδυνος ελλοχεύει» είπε ο κ. Κυριακού.

Οι πόλεις του σήμερα και οι πόλεις του μέλλοντος

Οι πόλεις του σήμερα θα έπρεπε ήδη να είναι λειτουργικά έτοιμες να αντιμετωπίσουν προκλήσεις είτε με πλατφόρμες συνεργατικότητας είτε να είναι έτοιμες ψηφιακά, να εξοικονομούν πόρους, να δίνουν το αίσθημα της ασφάλειας στους πολίτες, να προστατεύουν τα δεδομένα τους και να εφαρμόζουν λύσεις προστασίας του περιβάλλοντος, τόνισε ο senior account manager δημόσιου τομέα της Cisco, Νίκος Λαμπρογεώργος.

Αναφερόμενος στις πόλεις του μέλλοντος επισήμανε ότι οι καινούριες τάσεις είναι δράσεις που αφορούν στην ενεργειακή κρίση και το περιβάλλον, στην ενεργειακή παρακολούθηση των κτιρίων, στην παρακολούθηση του περιβάλλοντος και την ενημέρωση του πολίτη σχετικά με τις περιβαλλοντικές συνθήκες, οι λύσεις πολιτικής προστασίας και οι επενδύσεις στην καινοτομία.

Πόλεις όπως η Βαρκελώνη, η Κοπεγχάγη, η Λισαβόνα, το Άμστερνταμ έχουν υλοποιήσει έξυπνες λύσεις, αλλά μόνο σε ένα συγκεκριμένο τομέα. Στην Ελλάδα έχουν γίνει πολλές προσπάθειες, όπως στα Τρίκαλα που έχει εφαρμόσει πιλοτικά καινοτόμες λύσεις, τις δοκιμάζει και ενημερώνει και τους υπόλοιπους δήμους. Η Λευκωσία, με την οποία συνεργάζεται η Cisco είναι η πρώτη στην Ευρώπη που αντιμετωπίζει το θέμα της έξυπνης πόλης ολιστικά και έχει ξεκινήσει τη μετάβαση με συνολική στρατηγική, ανέφερε ο κ. Λαμπρογεώργος.

Το διεθνές Φόρουμ Λευκού Πύργου με θέμα «Μετά COVID-19 Εποχή. Υγιείς, Βιώσιμες Πόλεις: Προκλήσεις, Δυνατότητες & Προοπτικές» διοργανώνεται από το Εργαστήριο Περιβαλλοντικής Μηχανικής Envelab Α.Π.Θ. - Ερευνητική δομή HERACLES για το Εκθεσίωμα και την Υγεία.