Καλάθι λελογισμένων παροχών ετοιμάζει ενόψει εκλογών η κυβέρνηση την ώρα που η μείωση της τιμής του φυσικού αερίου περίπου στα 65 ευρώ σήμερα, από 120 ευρώ της εκτίμησης του προϋπολογισμού αλλά και οι αντοχές των οικονομικών μεγεθών θέτουν το υπουργείο Οικονομικών ενώπιον… ευχάριστων διλημμάτων.

Tα έσοδα του προϋπολογισμού που πηγαίνουν πολύ καλύτερα από τις προβλέψεις, αλλά και η μεγάλη πλέον πιθανότητα το έλλειμμα του 2022 να κινηθεί σε χαμηλότερα επίπεδα από τις εκτιμήσεις λόγω υπεραπόδοσης της οικονομίας, διασφαλίζουν καθαρό δημοσιονομικό χώρο περί τα 2 δισ. ευρώ προς αξιοποίηση στο οικονομικό επιτελείο.

Είναι ενδεικτικό πως αυξημένος κατά 35,5% ήταν ο συνολικός τζίρος των επιχειρήσεων στην Ελλάδα στο σύνολο του 2022 στη σύγκριση με το 2021, με πρωταγωνιστές εστίαση και καταλύματα, βάσει στοιχείων της ΕΛΣΤΑΤ. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την εκτόξευση των ηλεκτρονικών συναλλαγών συνέβαλε καθοριστικά στην απογείωση των δημοσίων εσόδων.

Στο τέλος Φεβρουαρίου, όταν και θα κλειδώσουν τα μεγέθη του 2022, θα ξεκαθαρίσει το τοπίο αναφορικά με το τι θα δοθεί και σε ποιον με τον πλέον καθοριστικό παράγοντα να είναι η τιμή του φυσικού αερίου -άρα και του ρεύματος- το επόμενο εξάμηνο. 

Το να μείνει κανείς στα σημερινά επίπεδα των 55-60 ευρώ για να κάνει υπολογισμούς μάλλον δεν είναι η πλέον ενδεδειγμένη κίνηση, ειδικά από τη στιγμή που αναλυτές μιλούν για τιμές άνω των 80 ευρώ σε ορίζοντα 12μήνου και τέτοια πρόθεση από το οικονομικό επιτελείο δεν υπάρχει.

Ακόμα και έτσι όμως, η υπεραισιόδοξη εικόνα από την εισπραξιμότητα των φόρων, γεγονός στο οποίο συνέβαλλε και η ακρίβεια (οι αυξημένες τιμές μεταφράζονται σε απογείωση των έμμεσων φόρων που εισπράττει το κράτος), το ράλι του τουρισμού και κατ’ επέκταση της ανάπτυξης και βεβαίως οι ανάσες που παίρνουν τα κρατικά ταμεία από τις μειωμένες επιδοτήσεις για το ρεύμα, απόρροια της πτώσης των τιμών του φυσικού αερίου, βάζει σε προεκλογικούς… πειρασμούς την κυβέρνηση.

36, 72 και 120 δόσεις

Tην περασμένη εβδομάδα, ανακοινώθηκαν παρεμβάσεις ύψους 800 εκατ. ευρώ. Ανάμεσα σε αυτές, το εφάπαξ βοήθημα από 200 μέχρι 300 ευρώ το οποίο καλύπτει 1.000.000 συνταξιούχους που είτε είδαν πενιχρή είτε δεν είδαν καθόλου αύξηση στις συντάξεις τους λόγω προσωπικής διαφοράς και η δυνατότητα επανένταξης οφειλετών στις 72 ή 120 δόσεις. 

Για όσους έχουν απωλέσει φορολογικές και ασφαλιστικές ρυθμίσεις δίνεται δυνατότητα να τις αναβιώσεων με 2 μηνιαίες δόσεις που αποσβαίνει παλιές υποχρεώσεις με σειρά παλαιότητας.

Για όσους φορολογούμενους είναι συνεπείς στις υποχρεώσεις τους ή/και είχαν ρυθμισμένες φορολογικές και ασφαλιστικές οφειλές την 1η Νοεμβρίου 2021, που συνέχισαν να τις εξυπηρετούν έως σήμερα, αλλά δημιούργησαν νέες οφειλές, δημιουργείται ένα νέο σχήμα μπορούν να τις ρυθμίσουν είτε σε 36 δόσεις με το επιτόκιο που ισχύει στην πάγια ρύθμιση των 12 δόσεων, είτε σε 72 δόσεις με το επιτόκιο που ισχύει στην πάγια ρύθμιση των 24 δόσεων.

Αξίζει να σημειωθεί πως χρέη στην εφορία έχουν σήμερα περισσότεροι από 4 εκατομμύρια φορολογούμενοι (φυσικά και νομικά πρόσωπα). 

Απ’ αυτούς 3,8 εκατ. φορολογούμενοι ή 9 στους 10 έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές που δεν υπερβαίνουν τα 10.000 ευρώ. Τον τελευταίο χρόνο, δε, καταγράφεται αύξηση του αριθμού των μικρών οφειλετών.

Την ίδια στιγμή, επεκτείνεται, για άλλους 6 μήνες, και έως το τέλος του έτους, η μείωση των συντελεστών ΦΠΑ, η οποία έχει νομοθετηθεί έως τον Ιούνιο του 2023, σε μια σειρά από προϊόντα και υπηρεσίες, όπως είναι οι μεταφορές επιβατών, ο καφές και τα μη αλκοολούχα ποτά, οι κινηματογράφοι, τα γυμναστήρια και οι σχολές χορού.

Από τη μία λοιπόν υπάρχει η αδήριτη ανάγκη στήριξης των πλέον ευάλωτων και από την άλλη η προσχώρηση σε λογικές «πάρε κόσμε» την ώρα που η χώρα παλεύει για την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας (θα μπορεί έτσι να δανείζεται φθηνότερα, προσελκύοντας παράλληλα επενδυτικά κεφάλαια) και οι Βρυξέλλες πιέζουν για περιορισμό των μέτρων στήριξης σε όλο και λιγότερους, συνιστώντας… αυτοσυγκράτηση.

Ανάμεσα λοιπόν σε αυτές τις αντικρουόμενες δυνάμεις, στη δημοσιονομική ζυγαριά και με στόχευση κυρίως στην ανακούφιση των πλέον ευάλωτων με μέτρα προσωρινού χαρακτήρα, μπαίνουν τα εξής:

1) Επίδομα Πάσχα, το οποίο ήδη συζητείται ως δεδομένο. Η ενίσχυση θα είναι ύψους 250-300 ευρώ, θα αποτελεί μία «ανάσα» ειδικά για ευάλωτους και συνταξιούχους. Εκτός από τους ευάλωτους συνταξιούχους, εκτιμάται ότι θα λάβουν το «δώρο Πάσχα» οι δικαιούχοι αναπηρικού επιδόματος, οι μακροχρόνια άνεργοι, οι ανασφάλιστοι υπερήλικες, οι δικαιούχοι του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος και οι δικαιούχοι επιδόματος παιδιού.

2) Η παράταση καταβολής του market pass, για ένα τρίμηνο ακόμα, ήτοι έως και τον προσεχή Οκτώβριο, είναι ένα σενάριο που εξετάζεται, σε συνδυασμό με το ενδεχόμενο ενίσχυσης του ποσού που θα δοθεί στους δικαιούχους.

H παροχή ισχύει έως και τον Ιούλιο, οπότε η επέκτασή του για τρεις μήνες ακόμα θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τα στοιχεία που θα έχει στη διάθεσή του το οικονομικό επιτελείο το επόμενο διάστημα σχετικά με την αποκλιμάκωση ή μη των τιμών των προϊόντων. 

Eάν οι τιμές παραμείνουν σε υψηλά επίπεδα, η κυβέρνηση θα προχωρήσει σε έναν δεύτερο γύρο market pass προς τους δικαιούχους. O πληθωρισμός στα τρόφιμα αυξήθηκε 15,4% τον Ιανουάριο, εξέλιξη που δεν προϊδεάζει για σημαντική πτώση των τιμών σύντομα.

Με δεδομένο το ναρκοθετημένο περιβάλλον αβεβαιότητας στο οποίο ζούμε από το 2020 παρεμβάσεις με μόνιμο χαρακτήρα, δηλαδή με δημοσιονομικό κόστος και πέραν του 2023, δεν μπορούν να γίνουν πράξη τώρα, ακόμα κι αν έχουν αναπτυξιακό μανδύα που… αρέσει στις αγορές.

3) Συνεπώς, η περαιτέρω μείωση (0,6%) των ασφαλιστικών εισφορών για εργοδότες και εργαζόμενους θα ενταχθεί στην ατζέντα της επόμενης θητείας, μαζί με την πλήρη κατάργηση του δυσβάσταχτου Τέλους Επιτηδεύματος (έχει παραμείνει από τα μνημονιακά χρόνια) για τους ελεύθερους επαγγελματίες και τις επιχειρήσεις και τις αλλαγές στην κλίμακα φορολογίας εισοδήματος.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 19.02.2023